Miedzynarodowe stosunki gospodarcze
1. Miedzynarodowe stosunki gospodarcze 2. Czym motywowane jest rosnące zainteresowanie przedmiotem MSG?3. Główne cele zagranicznej polityki ekonomicznej.4. Główne narzędzia zagranicznej polityki ekonomicznej5. W jaki sposób działa kurs walutowy jako narzędzie zagranicznej polityki ekonomicznej?6. Jak działa stopa % jako narzędzie ZPE?7. Na czym polega polityka liberalizmu ekonomicznego w handlu zagranicznym?8. Na czym polega polityka protekcjonizmu w handlu międzynarodowym?9. Główne argumenty podnoszone w teorii ekonomii na rzecz wolnego handlu10. Główne argumenty podnoszone w teorii ekonomii na rzecz protekcjonizmu11. Jakie zastosowanie w teorii protekcjonizmu znajduje “second best theory”12. Co to są cła i jakie są główne rodzaje ceł?13.Czym są cła preferencyjne a czym cła dyskryminacyjne?14. Kiedy występują cła eksportowe?15. Czym są cła ochronne a czym cła fiskalne?16. Skutki cła importowego dla kraju.17. Koszty i korzyści cła importowego18. Skutki cła dla producentów i konsumentów w kraju eksportującym i importującym19. Wpływ cła netto na stan dobrobytu kraju20. Opłaty wyrównawcze – ich zastosowanie21. Subsydia i ich stosowanie22. Subsydia eksportowe bezpośrednie oraz subsydia pośrednie23. Dumping24. Pozataryfowe narzędzia polityki handlowej w wymianie zagranicznej25. Ograniczenia ilościowe w wymianie zagranicznej – na czym polegają26. Dobrowolne ograniczenia eksportu VER27. Ograniczenia dewizowe w wymianie zagranicznej28. Różnice między kwotami a cłem w wymianie handlowej29. Do czego sprowadza się argumentacja tzw. “wczesnego etapu rozwoju” w teorii protekcjonizmu? 30. Do czego sprowadzają się problemy gospodarki dualnej w krajach rozwijających się? 31. Do czego sprowadza się polityka przemysłowa w krajach rozwiniętych i jakie są główne kierunki jej działania?32. Główne podmioty międzynarodowej polityki ekonomicznej33. Jaki jest wpływ korporacji transnarodowych na gospodarkę kraju macierzystego?34. Co to są ceny transferowe i jaka jest ich rola w działalności korporacji transnarodowych?35. W jakich okolicznościach i kiedy rozpoczyna się szybki rozwój korporacji transnarodowych?36. Jaki jest wpływ korporacji transnarodowych na kraj “goszczący”?37. jaka jest rola kapitału zagranicznego i korporacji transnarodowych w krajach rozwijających się?38. Co można powiedzieć o historii idei integracji?39. Jak można określić główne etapy procesu integracyjnego w ramach regionalnej integracji gospodarczej?40. Integracja negatywna i pozytywna41. Na czym polega efekt kreacji handlu w unii celnej?42. Na czym polega efekt przesunięcia handlu w unii celnej?43. Jakie mogą być długookresowe (dynamiczne) efekty unii celnej?44. Cele i narzędzia MPE45. GATT (WHO) – główne reguły jego działania46. Rola Międzynarodowego Funduszu Walutowego w gospodarce Światowej 47. Rola Banku Światowego w gospodarce światowej.48. Główne Międzynarodowe Organizacje Gospodarcze.49. Co stanowi treść pojęcia terms of trade i jakie ma to znaczenie w analizie problemów handlu zagranicznego?50. Co było przedmiotem ustaleń Rund GATT-u?
1. Treść Międzynarodowych stosunków Gospodarczych
Międzynarodowe stosunki gospodarcze,
1) powiązania ekonomiczne (więzi ekonomiczne) między różnymi krajami, rozumiane jako stosunki między państwami, ale także między konkretnymi podmiotami ekonomicznymi, przedsiębiorstwami obejmujące międzynarodowe sfery wymiany dóbr, usług i czynników wytwórczych przez ich eksport i import;
2) gałąź wiedzy, czyli nauka o międzynarodowych stosunkach gospodarczych. Obejmują one rzeczywistość oraz badania nad nią. W ich zakres wchodzą takie kwestie, jak międzynarodowy ład gospodarczy, międzynarodowe organizacje gospodarcze i ich funkcjonowanie, stan i perspektywy rozwoju gospodarki globalnej, procesy i mechanizmy w niej zachodzące, kwestie walutowe, rynki finansowe, handel i przepływ kapitału, formy integracji gospodarczej, w tym integracji regionalnej, zasady i stopień rozwoju współpracy międzynarodowej, polityka rozwojowa na rzecz obszarów zapóźnionych, krajów rozwijających się.
Ważną dziedziną ekonomii - lokalizowaną w obszarze makroekonomii - jest ekonomia międzynarodowa, nazywana najczęściej międzynarodowymi stosunkami ekonomicznymi lub międzynarodowymi stosunkami gospodarczymi. Jako dyscyplina naukowa, zmierza ona do poznania zasad i mechanizmów funkcjonowania współczesnej gospodarki światowej i należy do najbardziej rozwijanych dziedzin teorii ekonomii w jej szerokim rozumieniu. Jest to w dużej mierze wynikiem jej związków z przemianami w strukturze współczesnej gospodarki światowej.
Nauka o MSG obejmuje zarówno problematykę teorii, jak i polityki. Rozpatruje zjawiska zarówno z punktu widzenia świata jako całości, jak i określonego kraju czy grupy krajów.
MSG - nazywane także międzynarodowymi stosunkami gospodarczymi - to część ogólnych stosunków ekonomicznych, nawiązywanych na forum międzynarodowej działalności gospodarczej.
Obejmują one:
a) międzynarodowy podział pracy;
b) międzynarodowy obrót gospodarczy (międzynarodową wymianę gospodarczą), obejmujący:
- międzynarodową wymianę towarów,
- międzynarodową wymianę usług,
- międzynarodowe obroty (transfery) kapitałowe,
- międzynarodowe przepływy technologii,
- międzynarodowe przepływy ludności (siły roboczej);
c) międzynarodowe stosunki finansowe.
Oddziałują one na wszystkie sfery działalności gospodarczej, wpływają na tempo i kierunki rozwoju gospodarczego, decydują o pozycji ekonomicznej i politycznej poszczególnych krajów w świecie.
2. Czym motywowane jest rosnące zainteresowanie przedmiotem MSG?
Badanie problemów międzynarodowego handlu i pieniądza stanowiło zawsze żywą i kontrowersyjną część teorii ekonomii.
Dzięki nasilonej międzynarodowej wymianie towarowej i międzynarodowym przepływom kapitału gospodarki różnych krajów są ze sobą ściślej powiązane, niż to miało miejsce kiedykolwiek wcześniej. Równocześnie gospodarka światowa jest dziś bardziej niestabilna niż w minionych dziesięcioleciach. Nadążanie za przemianami staje się dużą troską strategii biznesu i narodowej polityki ekonomicznej. Przemiany te są przedmiotem zainteresowania dyscyplin naukowych, w szczególności MSG.
Tematami MSG są: korzyści z handlu, struktura handlu, protekcjonizm, bilans płatniczy, czynniki określające kurs walutowy, problemy koordynacji polityki międzynarodowej oraz międzynarodowy rynek kapitałowy.
Współczesny rozwój gospodarki przynosi właśnie te problemy, takie same jakie frapowały ekonomistów w poprzednich stuleciach.
Podobne sytuacje, fakty, idee pozwalają kolejnym pokoleniom na wyciąganie wniosków, np.: analiza kursów walutowych, nowe teorie handlu zagranicznego, analiza międzynarodowych przepływów kapitału.
MSG jest dyscypliną ciągle pulsującą życiem, wzbogacaną. Zwiększa się znaczenie handlu zagranicznego, pojawiają się nowe powiązania rzeczowe i instytucjonalno – pieniężne, odgrywające coraz ważniejsza rolę w gospodarce. Pojawiają się nowe podmioty. Z jednej strony są to korporacje transnarodowe i różne ugrupowania integracyjne, z drugiej zaś pojedyncze kraje wiążące ściśle swój rozwój gospodarczy ze wzrostem udziału w stosunkach międzynarodowych.
3. Główne cele zagranicznej polityki ekonomicznej.
Zagraniczna czy międzynarodowa polityka ekonomiczna – określa metody i środki osiągania przez państwo postawionych sobie celów gospodarczych oraz osiągania celów różnych krajów na drodze współpracy gospodarczej z zagranicą, głównie przez zawieranie międzynarodowych porozumień gospodarczych, jak też tworzenie wspólnych, międzynarodowych instytucji i organizacji gospodarczych.
ZAGRANICZNA POLITYKA EKONOMICZNA – świadome oddziaływanie państwa na stosunki gospodarcze z zagranicą. Przedmiotem oddziaływania jest przepływ czynników produkcji, towarowy i usługowy obrót np.: praca, kapitał, technologia, zasoby naturalne.
Cele:
Cele polityki – stosowane i realizowane są przy pomocy narzędzi polityki ekonomicznej
4. Główne narzędzia zagranicznej polityki ekonomicznej
Narzędziami ZPE nazywamy elementy mechanizmu ekonomicznego funkcjonującego w danym kraju, wykorzystywane przez państwo do oddziaływania na podmioty gospodarcze pod kątem osiągnięcia celów tej polityki.
Narzędzia ZPE:
· takie, które służą Państwu do oddziaływania na wszystkie podmioty gospodarki w kraju i dotyczą całej gospodarki kraju i dla polityki zagranicznej np.: kurs walutowy, stopa %
· służą bezpośrednio w stosunkach gospodarki z zagranicą (dotyczą całej gospodarki narodowej) np.: cła ograniczenia parataryfowe i pozataryfowe, budżet Państwa, podatki i cała polityka fiskalna
5. W jaki sposób działa kurs walutowy jako narzędzie zagranicznej polityki ekonomicznej?
Kurs walutowy decydował o rozwoju stosunków handlowych i produkcyjnych z zagranicą. Wyznacza on poziom cen dewizowych w eksporcie i poziom cen krajowych w imporcie. Stwarza to Państwu możliwość oddziaływania na zmiany bilansu handlowego. Wyróżniamy 4 metody takiego oddziaływania: obniżkę kursu walutowego rozłożoną w czasie bądź jednorazową.
Jednorazową obniżkę nazywamy dewaluacją, a służy ona zwiększeniu konkurencyjności towarów eksportowanych i zmniejszeniu konkurencyjności towarów importowanych. Obniżka także jednorazowa zwana rewaloryzacja służy obniżeniu inflacji. Zmniejsza się konkurencyjność towarów krajowych na rynku międzynarodowym i wzrasta konkurencyjność towarów importowanych na rynku krajowym.
Rozłożonymi w czasie obniżkami kursu są: deprecjacja i aprecjacja. Deprecjacja przywraca stopniowa równowagę bilansu handlowego przez potanienie eksportu i podrożenie importu. Aprecjacja służy zwalczaniu inflacji. Może być stosowana w warunkach braku trudności związanych ze zrównoważeniem bilansu handlowego i płatniczego. Podnosi ceny eksportu danego kraju i obniża ceny jego importu, prowadząc do pogorszenia bilansów (płatniczego i handlowego).
6. Jak działa stopa % jako narzędzie ZPE?
Stopa % jest to stosunek sumy, którą się płaci za użytkowanie kapitału pieniężnego, do wielkości tego kapitału. Najczęściej ustalana jest na rok. W polityce ekonomicznej może ona zachęcać lub zniechęcać do lokowania depozytów w określonych walutach, depozyty przynoszą odsetki zgodnie za stopą odpowiadającą ich walucie. Są one swego rodzaju pożyczkami udzielanymi bankom przez właścicieli depozytów, a oprocentowanie jest rekompensatą za te pożyczki.
W gospodarce rynkowej stopa % kształtuje się pod wpływem relacji między podażą funduszy pożyczkowych na rynkach finansowych a popytem na te fundusze. Wysokość stóp %jest zróżnicowana w zależności od terminu, na jaki jest udzielana pożyczka i od związanego z nią ryzyka, a także od stopy inflacji.
Państwo może oddziaływać na stopę % podnosząc lub obniżając oprocentowanie depozytów w walucie krajowej. Robi to za pomocą stopy dyskontowej ustalanej przez bank Centralny.
Polityka zmiany stopy % wpływa na stosunki gospodarcze z zagranicą. Wzrost dochodów z depozytów zachęca kapitał obcy do lokat w tej walucie. Obniżka dochodów wpływa na ucieczkę kapitału obcego. Zmianie w tym przypadku ulega bilans płatniczy.
7. Na czym polega polityka liberalizmu ekonomicznego w handlu zagranicznym?
Polityka liberalizacji handlu oznacza obniżanie stopnia ochrony własnego rynku np. przez redukcję stawek celnych czy znoszenie ograniczeń ilościowych.
Całkowita liberalizacja oznaczałaby politykę wolnego handlu, tj. brak ingerencji państwa w wymianę handlową (stosunki gospodarcze) oraz brak barier w dostępie do własnego rynku dla towarów i przedsiębiorstw zagranicznych.
Jej przeciwieństwem jest polityka protekcjonizmu, która polega na wzroście utrudnień w dostępie do własnego rynku i (lub) rozszerzaniu środków popierania eksportu.
Skrajnym przypadkiem takiej polityki jest autarkia, a więc całkowite zamknięcie gospodarki na kontakty gospodarcze ze światem.
W całym okresie powojennym ścierały się oba kierunki polityki handlowej, a więc dążenia i konkretne działania zmierzające do wzrostu otwartości rynków narodowych wobec gospodarki światowej oraz do zwiększenia stopnia ochrony rynków narodowych.
Oba te kierunki występowały z różną intensywnością w poszczególnych krajach i w różnych okresach.
Potwierdzały one przy tym ogólną prawidłowość, występującą w okresach poprzednich, że liberalizacją były zainteresowane te kraje, których gospodarki miały dużą zdolność konkurencyjną w skali międzynarodowej.
Za protekcjonizmem opowiadały się natomiast kraje słabsze wykazujące mniejszą zdolność do konkurowania na rynkach międzynarodowych.
Również w poszczególnych krajach za liberalizacją opowiadali się ci producenci, którzy nie mieli trudności ze sprzedaniem swoich towarów za granicą i nie obawiali się konkurencji ze strony produktów importowanych.
Za protekcją zaś opowiadali się słabsi producenci, nie mogący sprostać konkurencji zagranicznej.
Politykę silnej ochrony własnych gospodarek prowadziły kraje rozwijające się, nie mogące sprostać konkurencji silniejszych partnerów.
8. Na czym polega polityka protekcjonizmu w handlu międzynarodowym?
Protekcjonizm w MSG polega na wykorzystywaniu przez Państwo środków i narzędzi zagranicznej polityki ekonomicznej do osiągnięcia celów tej polityki. Jest on pochodną polityki interwencjonizmu państwowego w gospodarce.
Do pozytywnych stron protekcjonizmu można zaliczyć: ochronę bilansu płatniczego przed nierównowagą, ochronę rynku wewnętrznego przed niszczącym dla produkcji rodzimej działaniem konkurencji zagranicznej, ochronę nowych gałęzi przemysłu, przeciwdziałanie bezrobociu.
Protekcjonizm rodzi również wiele skutków negatywnych zwłaszcza, gdy jest stosowany w długim okresie. Należą do nich: utrzymywanie nieefektywnej struktury produkcji, osłabianie zainteresowania przedsiębiorstw poprawą efektywności produkcji i postępem technicznym, tendencje do ograniczania zakresu otwartości gospodarki wobec zagranicy.
Skrajnym przypadkiem takiej polityki jest autarkia, a więc całkowite zamknięcie gospodarki na kontakty gospodarcze ze światem. W całym okresie powojennym ścierały się oba kierunki polityki handlowej, a więc dążenia i konkretne działania zmierzające do wzrostu otwartości rynków narodowych wobec gospodarki światowej oraz do zwiększenia stopnia ochrony rynków narodowych.
Oba te kierunki występowały z różną intensywnością w poszczególnych krajach i w różnych okresach. Potwierdzały one przy tym ogólną prawidłowość, występującą w okresach poprzednich, że liberalizacją były zainteresowane te kraje, których gospodarki miały dużą zdolność konkurencyjną w skali międzynarodowej.
Za protekcjonizmem opowiadały się natomiast kraje słabsze wykazujące mniejszą zdolność do konkurowania na rynkach międzynarodowych. Również w poszczególnych krajach za liberalizacją opowiadali się ci producenci, którzy nie mieli trudności ze sprzedaniem swoich towarów za granicą i nie obawiali się konkurencji ze strony produktów importowanych.
9. Główne argumenty podnoszone w teorii ekonomii na rzecz wolnego handlu
W kraju, w którym polityka ekonomiczna ma charakter liberalizmu gospodarczego, polityka zagraniczna ekonomiczna ma charakter wolnego handlu. Państwo nie ingeruje w sferę produkcji, handlu, inwestycji czy konsumpcji, natomiast kreuje prawo i pilnuje przestrzegania go. Dba o to, by przestrzegano również praw wolnej konkurencji i wolnego handlu, ponieważ są to, w liberalizmie, naturalne prawa człowieka (np. prawo do posiadania własności, czy dysponowania własną osobą). Państwo powinno zwalczać monopolizację na rynku. Handel międzynarodowy powinien być nie ograniczany przez narzędzia polityki ekonomicznej tj. kształtowanie przez państwo kursu walutowego, stopy procentowej, polityki podatkowej, fiskalnej, budżetowej i cenowej). Narzędzia te powinny być ustalane na wolnym rynku.
10. Główne argumenty podnoszone w teorii ekonomii na rzecz protekcjonizmu
W teorii ekonomii nie stwierdza się jednoznacznie, kiedy występuje liberalizm a kiedy protekcjonizm. Nie głosi się także, ze wolny handel jest lepszy od protekcjonizmu, lub odwrotnie.
Państwo wykorzystuje środki i narzędzia polityki ekonomicznej do osiągnięcia celów tej polityki. Protekcjonizm w handlu zagranicznym jest pochodną interwencjonalizmu państwowego w gospodarce. Oznacza to, że teoria wolnego rynku i handlu są dalekie od rzeczywistości. Wiele rynków jest zmonopolizowanych, co wyklucza wolną konkurencję. W krajach słabszych ekonomicznie protekcjonizm jest ochroną przed zwiększeniem rozpiętości dochodów z krajami bardziej rozwiniętymi. Protekcjonizm chroni: bilans płatniczy przed nierównowagą, rynek wewnętrzny przed konkurencją zagraniczną, nowe gałęzie przemysłu, przeciwdziała bezrobociu. Ma on również złe strony (stosowany przez długi czas): utrzymywanie nieefektywnej struktury produkcji, zmniejsza postęp techniczny. Ekstremalnym przypadkiem polityki protekcji jest autarkia czyli samowystarczalność państwa.
11. Jakie zastosowanie w teorii protekcjonizmu znajduje “second best theory”
12. Co to są cła i jakie są główne rodzaje ceł?
Cło jest opłatą pobieraną od towaru zagranicznego w związku z przekroczeniem przez niego granicy celnej. Cła należą do najstarszych instrumentów protekcji. Ich szerokie zastosowanie w przeszłości wynikało częściowo z tego, że były one dogodnym instrumentem zapewniającym uzyskiwanie wpływów budżetowych (pobieranie dochodów dla budżetu), zwłaszcza w krajach o słabo rozwiniętych służbach poboru podatków.
Do dziś cła są liczącym się źródłem dochodów budżetowych w niektórych krajach rozwijających się i dlatego kraje te niechętnie obniżają cła wobec trudności z poborem podatków wewnętrznych.
Głównym zadaniem ceł była zawsze i jest nadal ochrona poszczególnych gałęzi gospodarki narodowej, a niekiedy także bilansu płatniczego.
Rodzaje ceł:
Cła mogą być ustalone na czas nieograniczony lub mieć np. cel sezonowy (kraje chronią np. własną produkcję owoców i warzyw, ustanawiając cła na importowane konkurencyjne artykuły jedynie w zbiorów u siebie).
Cła mogą być pobierane od: importu, eksportu lub tranzytu towarów przez terytorium kraju.
Cła tranzytowe nie są z reguły współcześnie stosowane. Rzadkie są też cła eksportowe, bo krajom zależy zazwyczaj na zwiększaniu eksportu, a nie na jego zmniejszaniu.
Cła są też stosunkowo mało elastyczne, co w dużej mierze wiąże się z formalnymi trudnościami ich użycia. Trudności te wynikają z dwóch względów:
· w większości krajów zmiana taryfy celnej wymaga decyzji parlamentu;
· stawek celnych raz obniżonych na forum GATT (WTO) nie można ponownie jednostronnie podwyższać (są to cła związane), wzrost stawek celnych wymaga rokowań z partnerami handlowymi i udzielenia im rekompensaty w związku z pogorszeniem ich dostępu do danego rynku.
13. Czym są cła preferencyjne a czym cła dyskryminacyjne?
Cła preferencyjne – stosowane są z krajami, które są korzystniej traktowane, niż gwarantuje to klauzula największego uprzywilejowania. W przypadku gdy preferencyjna stawka celna jest ustalona na poziomie zerowym, mają miejsce tzw. Preferencje celne. Cła preferencyjne nie przysługują krajom, które uzyskały ww. klauzulę. Przykładem takich preferencji jest traktowanie się wzajemnie krajów należących do ugrupowań integracyjnych typu strefa wolnego handlu czy unia celna.
Cła dyskryminacyjne – występują w kilku formach.
Najbardziej spektakularną z nich są:
Cła retorsyjne - stosowane jako odwet za nieprzyjazne ekonomicznie działania kraju lub grupy krajów.
Cła wyrównawcze – stosowane są w celu neutralizacji efektu ekonomicznego subsydiów zastosowanych przez eksportera zagranicznego.
Cła antydumpingowe – maja na celu zniwelowanie negatywnych dla importera skutków eksportu poniżej kosztów produkcji.
14. Kiedy występują cła eksportowe?
Cła eksportowe służą Państwu do kształtowania wielkości i kierunków wywozu. Są one nakładane w pierwszej kolejności na wyroby mające długofalowo zagwarantowany zbyt na rynku jednego lub wielu krajów. Dotyczy to zwłaszcza przypadku, gdy dany kraj wykorzystuje cło do regulowania podaży eksportowej na rynku międzynarodowym w zależności od stanu koniunktury gospodarczej. W okresie złej koniunktury, gdy ceny wykazują tendencje zniżkowe, państwo wprowadzając cło eksportowe zniechęca przedsiębiorstwa do wywozu towarów, aby z jednej strony ograniczy...
marcing096