TADEUSZ MAJEWSKI EDUKACJA I REHABILITACJA OS�B G�UCHONIEWIDOMYCH WARSZAWA 1995 SPIS TRE�CI WST�P I. ZAGADNIENIA OG�LNE G�UCHO�LEPOTY 1. Znaczenie wzroku i s�uchu w �yciu cz�owieka 1.1. Znaczenie wzroku w �yciu cz�owieka 1.2. Znaczenie s�uchu w �yciu cz�owieka 2. Zakres poj�cia g�ucho�lepoty 2.1. Definicje g�ucho�lepoty 2.2. Medyczne kryteria g�ucho�lepoty 2.2.1. Uszkodzenie narz�du wzroku 2.2.2. Uszkodzenie narz�du s�uchu . 2.3. Spo�eczne kryteria g�ucho�lepoty 2.4. Poj�cie g�ucho�lepoty 3. Przyczyny g�ucho�lepoty 3.1.Przyczyny r�wnoczesnego uszkodzenia wzroku i s�uchu 3.2. Przyczyny uszkodzenia wzroku 3.3. Przyczyny uszkodzenia s�uchu 4. Charakterystyka populacji os�b g�uchoniewidomych 4.1. Podzia� os�b g�uchoniewidomych 4.2. Osoby z g�ucho�lepot� wrodzon� 4.3. Osoby z g�ucho�lepot� nabyt� 4.4. Osoby z g�ucho�lepot� cz�ciow� 5. Podstawowe potrzeby os�b g�uchoniewidomych II. ZAGADNIENIA EDUKACYJNE I REHABILITACYJNE OS�B G�UCHONIEWIDOMYCH 1. Poznawanie rzeczywisto�ci przez osoby g�uchoniewidome 1.1. Procesy poznawcze u cz�owieka 1.2. Procesy sensoryczne u os�b g�uchoniewidomych 1.2.1. Zmys� dotyku, zmys� kinestetyczny i zmys� r�wnowagi 1.2.2. Zmys� w�chu 1.2.3. Zmys� smaku 1.2.4. Zmys� wibracji 1.2.5. Zachowany szcz�tkowo zmys� wzroku 1.2.6. Zachowany szcz�tkowo zmys� s�uchu 1.2.7. Polisensoryczne poznawanie rzeczywisto�ci przez osoby g�uchoniewidome 1.3. Procesy percepcyjne u os�b g�uchoniewidomych 1.4. Zachowanie dotychczasowego do�wiadczenia poznawczego 2. Porozumiewanie si� os�b g�uchoniewidomych z otoczeniem 2.1. G�ucho�lepota a porozumiewanie si� z otoczeniem 2.2. Metody porozumiewania si� os�b g�uchoniewidomych 2.2.1. Metody uniwersalne 2.2.1.1. Kre�lenie na d�oni liter drukowanych 2.2.1.2. Alfabet punktowy do d�oni 2.2.1.3. Pos�ugiwanie si� brajlowsko-czarnodrukow� tabliczk� 2.2.2. Metody specjalne 2.2.2.1. J�zyk migowy 2.2.2.1.1. Dotykowy odbi�r alfabetu palcowego 2.2.2.1.2. Adaptacja znak�w ideograficznych j�zyka migowego dla dzieci g�uchoniewidomych 2.2.2.2. Jednor�czny brajl do palc�w 2.2.2.3. Dwur�czny brajl do palc�w 2.3. Rozw�j porozumiewania si� u dzieci g�uchoniewidomych 2.3.1. Rozw�j porozumiewania si� przedj�zykowego 2.3.2. Rozw�j porozumiewania si� j�zykowego 2.3.3. Porozumiewanie si� totalne 2.4. Porozumiewanie si� os�b z g�ucho�lepot� nabyt� 2.5. T�umacze-przewodnicy os�b g�uchoniewidomych 2.6. Pomoce techniczne u�atwiaj�ce porozumiewanie si� z otoczeniem 3. Orientacja i poruszanie si� os�b g�uchoniewidomych w przestrzeni 3.1.Skutki g�ucho�lepoty w zakresie orientacji i poruszania si� w przestrzeni 3.2. Orientacja przestrzenna u os�b g�uchoniewidomych 3.3. Poruszanie si� os�b g�uchoniewidomych w przestrzeni 3.3.1. Nauka poruszania si� w przestrzeni 3.3.2. Samodzielne poruszanie si� os�b g�uchoniewidomych 3.3.2.1. Pos�ugiwanie si� lask� 3.3.2.2. Korzystanie z psa-przewodnika 3.3.2.3. Elekroniczne przyrz�dy do poruszanie si� 3.3.2.4. Zwracanie si� o pomoc w czasie drogi 3.3.2.5. Korzystanie z publicznych �rodk�w komunikacji 3.3.3. Poruszanie si� z widz�cym przewodnikiem 4. Przygotowanie os�b g�uchoniewidomych do �ycia 4.1. Skutki g�ucho�lepoty w sferze czynno�ci �ycia codziennego 4.2. Model przygotowania os�b g�uchoniewidomych do �ycia 4.3. Realizacja programu przygotowania os�b g�uchoniewidomych do �ycia 4.4. Og�lne zasady wykonywania czynno�ci �ycia codziennego przez osoby g�uchoniewidome 5. Przygotowanie do pracy i zatrudnienie os�b g�uchoniewidomych 5.1. Skutki g�ucho�lepoty w sferze zawodowej 5.2. Mo�liwo�ci zawodowe os�b g�uchoniewidomych 5.3. Przygotowanie do pracy os�b g�uchoniewidomych 5.3.1. Modele szkolenia zawodowego os�b g�uchoniewidomych 5.3.2. Formy szkolenia zawodowego os�b g�uchoniewidomych 5.3.2.1. Szkolenie w zak�adach dla os�b g�uchoniewidomych 5.3.2.2. Indywidualne szkolenie w zwyk�ych zak�adach pracy 5.3.2.3. Grupowe szkolenie w zwyk�ych zak�adach pracy 5.3.2.4. Szkolenie w zak�adach pracy chronionej 5.3.2.5. Szkolenie w o�rodkach dziennego pobytu 5.4. Zatrudnienie os�b g�uchoniewidomych 5.4.1. Zatrudnienie w zak�adach pracy chronionej 5.4.2. Zatrudnienie wspomagane 5.4.3. Zatrudnienie na zwyk�ych warunkach 5.4.4. Zatrudnienie w domu 6. Zagadnienia psychologiczne os�b g�uchoniewidomych 6.1. Jako�� �ycia os�b g�uchoniewidomych 6.2. Samotno�� os�b g�uchoniewidomych 6.3. Kierowanie w�asnym �yciem przez osoby g�uchoniewidome 6.4. Problemy zachowania si� os�b g�uchoniewidomych 6.5. Zagadnienie depresji u os�b g�uchoniewidomych 7. Zaj�cia rekreacyjne dla os�b g�uchoniewidomych 7.1. Potrzeba i znaczenie zaj�� rekreacyjnych dla os�b g�uchoniewidomych 7.2. Rodzaje zaj�� rekreacyjnych dla os�b g�uchoniewidomych 7.3. Organizacja zaj�� rekreacyjnych dla os�b g�uchoniewidomych III. ORGANIZACJA EDUKACJI I REHABILITACJI OS�B G�UCHONIEWIDOMYCH 1. Pomoc dla rodzic�w ma�ych dzieci g�uchoniewidomych 1.1. Problemy rodzic�w dzieci g�uchoniewidomych 1.2. Formy pomocy dla rodzic�w dzieci g�uchoniewidomych 1.2.1. Pomoc specjalist�w dla rodzic�w dzieci g�uchoniewidomych 1.2.2. Szkolenie rodzic�w dzieci g�uchoniewidomych 1.2.3. Stowarzyszenia rodzic�w dzieci g�uchoniewidomych 2. Programy edukacyjne dla dzieci g�uchoniewidomych 2.1. Historia edukacji dzieci g�uchoniewidomych 2.2. Formy organizacyjne edukacji dzieci g�uchoniewidomych 2.2.1. Szkolnictwo specjalne dla dzieci g�uchoniewidomych 2.2.1.1.Oddzia� dla Dzieci G�uchoniewidomych w Aalborgu 2.2.1.2. Oddzia� dla Dzieci G�uchoniewidomych w Condover 2.2.2. Dzieci g�uchoniewidome w zwyk�ych szko�ach 2.3. Adaptacja �rodowiska dziecka g�uchoniewidomego 3.Formy organizacyjne rehabilitacji doros�ych g�uchoniewidomych 3.1. Zak�ady rehabilitacji dla doros�ych g�uchoniewidomych 3.2. Kursy rehabilitacyjne dla doros�ych g�uchoniewidomych 3.3. Rehabilitacja domowa doros�ych g�uchoniewidomych IV. MODELE �YCIA DOROS�YCH G�UCHONIEWIDOMYCH 1. Formy usamodzielnienia absolwent�w g�uchoniewidomych 2. Pomoc usamodzielnionym absolwentom g�uchoniewidomym 3. Dob�r opiekun�w dla os�b g�uchoniewidomych 4. Doro�li g�uchoniewidomi w domach pomocy spo�ecznej 5. Adaptacja miejsca zamieszkania dla osoby g�uchoniewidomej 6. Organizacje os�b g�uchoniewidomych Z A K O � C Z E N I E B I B L I O G R A F I A W S T � P W ka�dym spo�ecze�stwie istniej� osoby z r�wnoczesnym uszkodzeniem zmys��w wzroku i s�uchu czyli g�uchoniewidome. Stanowi� one stosunkowo ma�� grup� w�r�d os�b niepe�nosprawnych, dlatego przeci�tny cz�owiek rzadko ma mo�liwo�� spotkania si� z nimi i poznania ich problem�w. Wprawdzie up�yn�o ju� ponad 150 lat od momentu obj�cia systematyczn� opiek� pedagogiczn� pierwszej g�uchoniewidomej dziewczynki w Stanach Zjednoczonych Laury Bridgeman, to jednak rozw�j edukacji dzieci, a tym bardziej rehabilitacji doros�ych g�uchoniewidomych na �wiecie nie nast�puje zgodnie z oczekiwaniami. Dzisiaj niewiele jest kraj�w, kt�re stworzy�y szerokie programy edukacyjne czy rehabilitacyjne dla wszystkich os�b g�uchoniewidomych dostarczaj�ce jednocze�nie okazji do przeprowadzania odpowiednich bada� naukowych. W zwi�zku z tym brakuje kompleksowych opracowa� dotycz�cych zagadnie� edukacyjnych i rehabilitacyjnych os�b g�uchoniewidomych. Pierwsz� prac� na ten temat pt. Zagadnienia rehabilitacyjne os�b g�uchoniewidomych opublikowa�em w 1979 r. Jak sam tytu� wskazuje, zawiera�a ona om�wienie podstawowych zagadnie� zwi�zanych z rehabilitacj� os�b g�uchoniewidomych a tak�e rezultaty pierszych bada� dotycz�cych ustalenia liczby os�b z r�wnoczesnym uszkodzeniem wzroku i s�uchu w naszym kraju oraz ich potrzeb edukacyjnych i rehabilitacyjnych. Od tego czasu up�yn�o prawie 20 lat. Przyzna� trzeba, �e w tym okresie nast�pi� post�p w surdotyflopedagogice - edukacji dzieci g�uchoniewidomych. W mniejszym stopniu nast�pi� post�p w rehabilitacji os�b z g�ucho�lepot� nabyt� w p�niejszym okresie �ycia, natomiast zupe�nie ma�o zrobiono na rzecz os�b g�uchoniewidomych w wieku starszym. W Polsce zacz�to r�wnie� tworzy� programy dzia�ania na rzecz os�b g�uchoniewidomych. W Bydgoszczy przy Szkole Specjalnej dla Dzieci Niewidomych powsta� Oddzia� dla Dzieci G�uchoniewidomych; Polski Zwi�zek Niewidomych organizuje kursy rehabilitacyjne dla dzieci i doros�ych os�b g�uchoniewidomych;powsta�o Towarzystwo Pomocy G�uchoniewidomym a w jego ramach Sekcja Rodzic�w Dzieci G�uchoniewidomych z szerokim programem dzia�ania. Obecnie w rejestrach Towarzystwa Pomocy G�uchoniewidomym znajduje si� oko�o 1.500 nazwisk os�b g�uchoniewidomych, w tym oko�o 140 dzieci. Por�wnuj�c dane statystyczne z innych kraj�w w Polsce szacunkowo powinno by� od 5.000 do 7.000 os�b g�uchoniewidomych. Praca pt. "Edukacja i rehabilitacja os�b g�uchoniewidomych" jest pr�b� zebrania i przedstawienia pogl�d�w, do�wiadcze� i osi�gni�� w zakre...
rl98ps