PUBL_Kobiety_w_Polsce.pdf

(9158 KB) Pobierz
Kobiety w Polsce
35860803.002.png
Komitet Redakcyjny Editorial Board
Głównego Urzędu Statystycznego of Central Statistical Office
Przewodniczący President
prof. dr hab. Józef Oleński
Redaktor Główny Editor-in-Chief
dr Halina Dmochowska
Członkowie Members
Wojciech Adamczewski, prof. dr hab. Stanisława Borkowska, Waldemar Dubla, Małgorzata Fronk, Maria Jeznach,
dr Kazimierz Kruszka, Liliana Kursa, dr Grażyna Marciniak, Lucyna Nowak, Hanna Poławska (sekretarz secretary ),
Lucyna Przybylska, Piotr Stolarczyk, Grażyna Szydłowska, Kazimierz Tucki, Katarzyna Walkowska
Opracowanie publikacji Preparation of publication
Wprowadzenie Introduction
część I—IV part I—IV
dr hab. Irena Elżbieta Kotowska, prof. SGH
część V, VII i VIII part V, VII and VIII
prof. dr hab. Renata Wanda Siemieńska-Żachowska
część VI part VI
Wiesław Łagodziński
Prace merytoryczne w Departamencie Analiz
i Opracowań Zbiorczych
Compiled in Analyses and Aggregated Studies Division
Grażyna Czermak, Ewa Czumaj, Maria Głaz, Krystyna Głowacka-Smolis, Zofia Górecka, Elżbieta Lipowska,
Iwona Łukomska, Teresa Nowak, Krystyna Nowakowska, Anna Ostrowska, Krystyna Pilaszek, Eliza Rybak-Nguyen,
Anna Szczepańska, Dorota Szostakowska
kierujący supervisor
Grażyna Szydłowska, Dorota Turek
Zakład Wydawnictw Statystycznych Statistical Publishing Establishment
Redakcja techniczna Technical supervision
kierujący supervisor
Bożena Gorczyca
Skład i korekta Typesetting and proof-reading
kierujący supervisor
Jolanta Mossakowska, Teresa Chmielewska
Wykresy Charts
Lidia Motrenko-Makuch, Robert Chmielewski
Projekt okładki i opracowanie graficzne Cover design and graphics
Lidia Motrenko-Makuch
Przy publikowaniu danych GUS prosimy o podanie źródła When publishing CSO data please indicate source
ISBN 978-83-7027-417-7
Publikacja dostępna na CD Publication available on CD
ZAKŁAD WYDAWNICTW STATYSTYCZNYCH, 00-925 WARSZAWA, AL. NIEPODLEGŁOŚCI 208.
Ark. druk. 39. Oddano do składania w kwietniu 2007 r.
Podpisano do druku i druk ukończono w grudniu 2007 r. Zam. 188.
35860803.003.png 35860803.004.png
PRZEDMOWA
Zapewnienie równości szans dla kobiet i mężczyzn oraz pełnoprawnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa jest
jednym z podstawowych praw człowieka. Stanowi także fundamentalną przesłankę umacniania demokracji oraz budowy
społeczeństwa obywatelskiego. Cele związane z promowaniem oraz wdrażaniem przedsięwzięć nakierowanych na
realizację zasady równości płci zyskały na świecie powszechną aprobatę i są obecne we wszystkich ważniejszych
programach rozwoju, które upatrują w aktywizacji społecznej i zawodowej kobiet ważny środek realizacji zakładanych
celów. Problemy te znajdują również odzwierciedlenie w systemach monitorowania postępu społeczno-gospodarczego,
stanowiących podstawę analiz zjawisk społecznych z uwzględnieniem czynnika płci ( gender-related data ).
Wychodząc naprzeciw tym potrzebom, GUS opracował publikację ,,Kobiety w Polsce’’, prezentującą bogaty zestaw
danych statystycznych opisujących ważniejsze aspekty sytuacji społecznej i ekonomicznej kobiet w naszym kraju oraz na
tle krajów Unii Europejskiej.
Zasadniczą część publikacji stanowią tablice statystyczne oraz wykresy, które zawierają dane dotyczące głównie okresu
1990—2005, choć niektóre porównania sięgają do danych spisowych z lat 1988 i 2002. Przedstawione w nich informacje
dotyczą:
procesów ludnościowych,
zdrowia, edukacji i nauki,
rynku pracy,
sytuacji ekonomicznej,
wykorzystania czasu,
aktywności w życiu politycznym,
przemocy w rodzinie i przestępczości.
Prezentacja obszernego materiału statystycznego poprzedzona jest wprowadzeniem ilustrującym w sposób syntetyczny
ważniejsze zjawiska i procesy składające się na zróżnicowanie i zmiany sytuacji kobiet w okresie ostatnich kilkunastu lat.
Zaprezentowane w publikacji dane wskazują m.in. na przewagę liczebną kobiet nad mężczyznami, spadek zawieranych
małżeństw i dzietności, a wzrost liczby rozwodów, dłuższe przeciętne trwanie życia kobiet. Na rynku pracy nadal
utrzymywały się dysproporcje w wynagrodzeniach, na niekorzyść kobiet. Obserwowano również większe zagrożenia
bezrobociem wśród kobiet i wyższą, w porównaniu z mężczyznami, liczbę kobiet biernych zawodowo. Większe jest
także obciążenie kobiet obowiązkami rodzinnymi. Negatywnym zjawiskiem był systematyczny wzrost liczby kobiet jako
ofiar przemocy w rodzinie oraz liczby nieletnich dziewcząt podejrzanych o czyny karalne. Zwiększyła się natomiast liczba
kobiet studiujących i z wyższym wykształceniem, a także uzyskujących stopnie naukowe. Większy jest udział kobiet niż
mężczyzn uczestniczących w życiu kulturalnym. W ostatnich latach wzrósł (chociaż znacznie mniej niż w innych krajach
Unii Europejskiej) odsetek kobiet biorących udział w pracach organów przedstawicielskich.
Przekazując do rąk Państwa opracowanie ,,Kobiety w Polsce’’ wyrażam nadzieję, że wydawnictwo to okaże się
interesujące i pożyteczne. Jednocześnie pragnę podziękować wszystkim osobom oraz instytucjom za przekazane dane
i informacje.
Prezes
Głównego Urzędu Statystycznego
prof. dr hab. Józef Oleński
Warszawa, grudzień 2007 r.
35860803.005.png
PREFACE
Ensuring equality of chances for men and women, as well as full participation in the social life is one of the basic human
rights. It also constitutes a fundamental premise for strengthening democracy and building a civil society. The objectives
connected with promoting and accomplishing projects aimed at implementing the sex equality rule have gained general
acceptance and figure in all major developmental programmes, which see social and professional activation of women as an
important mean of meeting the objectives. These issues are also reflected in the systems monitoring socio-economic progress,
which make the basis for studies of social phenomena with the consideration of the gender factor (gender-related data).
Reaching out to these needs, CSO has compiled a publication ’’Women in Poland’’, which presents a rich set of statistical
data describing major aspects of the socio-economic situation of women in our country and against a background of the
European Union countries.
The tables and charts contain mainly data from 1990—2005, although some comparisons use the census data from 1988
and 2002. The information presented there concerns:
demographic processes,
health, education and science,
labour market,
economic situation,
use of time,
activity in political life,
domestic violence and crime.
The presentation of a wide range of statistical data follows the introduction, which illustrates, in a concise form, the main
phenomena and processes providing for the diversity of and changes in the situation of women in the last several years.
The data presented point to women’s superiority in numbers over men, the decline in the number of contracted marriages and
total fertility rate, as well as the growth in the number of divorces and longer average life expectancy for women. In the labour
market there still were some disproportions in remunerations, to women’s disadvantage. It was also observed a greater
unemployment menace among women and the higher number of economically inactive women than that of men. Women were
also more burdened with family duties. The data also point to the negative phenomena, such as the systematic increase in the
number of women as victims of domestic violence and in the number of juvenile girls suspected of punishable offences. However,
the number of studying women, women with higher education, and with scientific degrees has increased. More women than men
took part in the cultural life. In recent years there has been a growth (though much lower than in other European countries) in
the percentage of women taking part in the works of representative organs.
Presenting the study ’’Women in Poland’’, I hope this publication to appear interesting and useful. At the same time I would
like to express my gratitude to all persons and institutions for providing data and information.
President
Central Statistical Office
Prof. Józef Oleński, Ph.D.
Warsaw, December 2007
35860803.001.png
SPIS RZECZY
CONTENTS
Str.
Page
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . .
Preface ................
3,4
Objaśnienia znaków umownych . . . . . . .
Symbols
...............
6
Ważniejsze skróty . . . . . . . . . . . .
Major abbreviations ...........
6
Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . .
General notes .............
7
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . .
Introduction .............. 9,31
Działy
Chapters
1. Dane demograficzne . . . . . . . . .
1. Demographic data ..........
53
2. Zdrowie . . . . . . . . . . . . . .
2. Health
..............
77
3. Edukacja i nauka . . . . . . . . . .
3. Education and science .........
95
4. Rodzina i gospodarstwo domowe . . . .
4. Family and household .........
123
5. Aktywność ekonomiczna . . . . . . . .
5. Economic activity ...........
151
6. Źródła utrzymania. Dochody. Spożycie . .
6. Source of maintenance. Incomes. Consumption
185
7. Budżet czasu. Turystyka. Sport . . . . .
7. Time use. Tourism. Sport ........
209
8. Kobiety w organach przedstawicielskich . .
8. Women in representative organs . . . . .
227
9. Przemoc w rodzinie i przestępczość . . .
9. Domestic violence and crime .......
245
10. Kobiety w krajach Unii Europejskiej . . .
10. Women in the European Union countries . .
257
Spis tablic i wykresów . . . . . . . . . .
List of tables and charts .........
298
Wykaz publikacji GUS . . . . . . . . . .
List of publications of the CSO .......
310
Zgłoś jeśli naruszono regulamin