Muzykoterapia.pdf

PRACA POGLĄDOWA

ISSN 1643–0956

Ewelina Dobrzyńska 1 , Helena Cesarz 2 , Joanna Rymaszewska 1 , Andrzej Kiejna 1

1 Katedra i Klinika Psychiatrii Akademii Medycznej we Wrocławiu

2 Zakład Muzykoterapii Ogólnej i Stosowanej Akademii Muzycznej we Wrocławiu

Muzykoterapia

Music therapy

STRESZCZENIE

Od najdawniejszych czasów terapię muzyką stoso-

wano w leczeniu różnych chorób, jednak dopiero po

II wojnie światowej uznano ją za formę psychotera-

pii. Według Galińskiej można wyróżnić cztery obszary

wpływu muzyki na organizm ludzki: psychosoma-

tyczny, psychologiczny, psychomotoryczny oraz pe-

dagogiczny. Warunkuje to różnorodność celów oraz

możliwości stosowania muzykoterapii. Współcześnie

terapia za pomocą muzyki znajduje zastosowanie za-

równo w medycynie (między innymi w psychiatrii,

kardiologii, geriatrii, położnictwie, intensywnej te-

rapii czy opiece paliatywnej), pedagogice specjalnej,

jak i w resocjalizacji. W artykule omówiono rodzaje

muzykoterapii (muzykoterapia aktywna i percepcyj-

na, indywidualna i grupowa) oraz jej poszczególne

techniki, ze szczególnym uwzględnieniem technik

odreagowująco-wyobrażeniowych, wykorzystują-

cych psychologiczny mechanizm projekcji oraz pro-

ces symbolizacji. Zasygnalizowano również koniecz-

ność dalszych badań naukowych dotyczących me-

chanizmów wpływu muzyki na człowieka oraz sku-

teczności muzykoterapii w terapii różnych zaburzeń.

there can be distinguished four areas of music ma-

terial effect on human body: psychosomatic, psy-

chological, psychomotor and pedagogic. That de-

terminates heterogeneity of aims and possibilities

of application of music therapy. Contemporary mu-

sic therapy can be applied in medicine (among the

others in psychiatry, cardiology, geriatrics, obstet-

rics, intensive and palliative care), special pedago-

gy, as well as in resocialization. In article different

types of music therapy (active and receptive, indi-

vidual and group) and techniques are discussed. In

particular abreaction-visual techniques (taking ad-

vantage of psychological projection mechanism and

symbolization process) have been took into consid-

eration. The necessity of further scientific research-

es over mechanisms of music effects on human be-

ing and music therapy efficiency in different disor-

ders treatment has been highlighted.

key words: music therapy, techniques of music

therapy, types of music therapy

słowa kluczowe: muzykoterapia, techniki

muzykoterapeutyczne, rodzaje muzykoterapii

Czym jest muzykoterapia,

jakie ma cele i zastosowanie?

Terapię muzyką wykorzystywano w leczeniu

różnych chorób od najdawniejszych czasów [1], lecz

dopiero po II wojnie światowej uznano ją za formę

psychoterapii [2], między innymi obok choreotera-

pii, dramoterapii, psychorysunku czy biblioterapii.

Najnowsza definicja Amerykańskiego Towarzystwa

Muzykoterapeutycznego (AMTA, American Music

Therapy Association , 2005) [3] za muzykoterapię

uważa kliniczne, oparte na dowodach naukowych

stosowanie muzyki w relacji terapeutycznej przez

osobę odpowiednio wykwalifikowaną do osiągania

zindywidualizowanych celów.

Aby muzykoterapia spełniała cele terapeutycz-

ne, opracowano standardy jej stosowania oraz okre-

ślone procedury. Aktualne wytyczne AMTA [3] doty-

czące praktyki klinicznej muzykoterapii zawierają

ABSTRACT

Since immemorial times music was applied in treat-

ment of different diseases but only since Second

World War music therapy has been recognized as

a form of psychotherapy. According to E. Galinska

Adres do korespondencji: lek. Ewelina Dobrzyńska

Katedra i Klinika Psychiatrii Akademii Medycznej we Wrocławiu

ul. Pasteura 10, 50–367 Wrocław

tel.: (071) 784 16 00, faks: (071) 784 16 02

e-mail: edobrzynska@poczta.fm

Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej 2006; 2 (6): 84–88

www.psychiatria.med.pl

Ewelina Dobrzyńska i wsp., Muzykoterapia

siedem standardów głównych oraz ich szczegółowy

opis w zależności od rodzaju zastosowania muzyko-

terapii. Standardy główne obejmują:

— podjęcie decyzji o zastosowaniu muzykoterapii;

— ocenę pacjenta/klienta (uwzględniającą między

innymi wiek, diagnozę, funkcje poznawcze, spo-

sób komunikacji, poziom funkcjonowania, po-

trzeby i mocne strony pacjenta);

— planowanie programu muzykoterapii;

— zasady prowadzenia muzykoterapii;

— prowadzenie dokumentacji;

— opracowanie podsumowania i dalszych zaleceń po

zakończonym procesie muzykoterapeutycznym;

— konieczność ciągłego kształcenia się muzykote-

rapeuty.

Wpływ muzyki wykorzystywanej w terapii na

organizm ludzki jest wielostronny. Galińska wydzie-

liła cztery obszary oddziaływań i związane z nimi kie-

runki rozwoju muzykoterapii [4]: psychosomatyczny

(zakładający wsparcie psychiczne dla pacjenta oraz

regulację czynności wegetatywnych organizmu),

psychologiczny (wpływy emocjonalne, komunikacyj-

no-interakcyjne, poznawcze i humanistyczne), psy-

chomotoryczny (terapia muzyką zaburzeń motoryki

ciała; muzyka jako czynnik porządkujący i stymulu-

jący ruch) oraz pedagogiczny (muzyka jako czynnik

terapeutyczny w różnych zaburzeniach psychofizycz-

nych dzieci i młodzieży oraz kłopotach natury dy-

daktyczno-wychowawczej).

Uwzględniając te obszary oddziaływania, za

Kieryłem można sformułować między innymi nastę-

pujące cele muzykoterapii (głównie w aspekcie mu-

zykoterapii grupowej) [wg: 5]: ujawnianie i odreago-

wanie negatywnych emocji chorego, wyzwolenie

jego potrzeby ekspresji, obniżenie poziomu lęku oraz

obniżenie wzmożonego napięcia mięśniowego; po-

prawa komunikacji, integracja (grupy, rodziny, zdro-

wych i chorych), synchronizacja funkcji ustroju pod

wpływem odczucia rytmu wewnętrznego wyzwolo-

nego przez muzykę; uwrażliwienie kulturowe; po-

szerzenie zainteresowań muzycznych; nauczenie

wspomaganych muzyką form rekreacji (zarówno

aktywności, jak i relaksu); stymulacja rozwoju psy-

choruchowego dzieci i młodzieży; zmiana nieprawi-

dłowych zachowań psychofizycznych: poprawa sa-

mopoczucia, zaspokojenie potrzeb emocjonalnych,

pozytywne wzmocnienie własnej wartości; potwier-

dzenie lub korekta diagnozy oraz przygotowanie do

profilaktycznego wykorzystania muzyki w okresie

zdrowia.

Przedstawione obszary oddziaływania oraz

związane z nimi cele muzykoterapii warunkują jej

bardzo szerokie zastosowanie. Obecnie terapię za

pomocą muzyki wykorzystuje się zarówno w profi-

laktyce zdrowia psychicznego, jak i w leczeniu oraz

rehabilitacji różnych schorzeń. Znajduje ona zasto-

sowanie w medycynie (między innymi w psychiatrii,

kardiologii, intensywnej terapii, geriatrii, położnic-

twie, opiece paliatywnej), a także w pedagogice spe-

cjalnej czy zakładach karnych i resocjalizacyjnych. Mu-

zykoterapia najczęściej jako metoda wspomagająca

jest elementem kompleksowych oddziaływań lecz-

niczych, przy czym może stanowić uzupełnienie le-

czenia zarówno szpitalnego, jak i ambulatoryjnego

czy sanatoryjnego [6–10].

W psychiatrii w terapii nerwic muzykoterapia

ułatwia odreagowanie nagromadzonych napięć

i emocji, ujawnianie konfliktów i problemów emo-

cjonalnych, nawiązywanie kontaktów interpersonal-

nych oraz osłabia lęk. Z kolei w zaburzeniach depre-

syjnych muzykoterapia wpływa korzystnie na nastrój,

osłabia lęk, wyzwala pozytywne emocje oraz zmniej-

sza poczucie izolacji i odrzucenia. Znaczenie terapii

muzyką w schizofrenii polega natomiast na działa-

niu stymulującym emocje, uwrażliwianiu, aktywiza-

cji i redukcji nastawienia autystycznego [11]. Muzy-

koterapia pozwala na kontakt niewerbalny, stwarza

poczucie bezpieczeństwa i sprzyja otwieraniu pacjen-

tów na wzajemne relacje. Korzystnie wpływa też na

funkcje poznawcze, na przykład na poprawę kon-

centracji uwagi, porządkowanie myślenia.

Skuteczność muzykoterapii zależy między in-

nymi od precyzyjnego określenia jej celu, odpowied-

niego doboru metod i technik muzykoterapeutycz-

nych oraz materiału muzycznego, przy uwzględnie-

niu wskazań i przeciwwskazań, a także indywidual-

nych preferencji pacjenta. Zależy także od umiejęt-

ności psychoterapeutycznych muzykoterapeuty, czyli

od rozumienia procesu psychoterapeutycznego, któ-

ry prowadzi on, stosując środki i aktywności muzycz-

ne, a następnie od znajomości warsztatu muzykote-

rapeutycznego (w pierwszej kolejności od rozumie-

nia języka muzycznego, którym posługuje się pacjent

podczas gry na instrumencie, a także od znajomości

reguł percepcji muzycznej stosowanej w warunkach

terapii).

Rodzaje muzykoterapii

Rodzaje muzykoterapii można wyodrębnić w za-

leżności od typu aktywności pacjenta (klienta) oraz od

liczby pacjentów uczestniczących w zajęciach (ryc. 1).

Uwzględniając rodzaj aktywności pacjenta,

wyróżnia się muzykoterapię percepcyjną (odbiorczą)

oraz aktywną (wykonawczą). Należy jednak zazna-

czyć, że muzykoterapia percepcyjna także wymaga

www.psychiatria.med.pl

Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej 2006, tom 6, nr 2

Muzykoterapia

Rodzaj aktywności

Liczba pacjentów

Percepcyjna

Aktywna

Indywidualna

Grupowa

Ukierunkowana Twórcza

Nieukierunkowana

Odtwórcza

Rycina 1. Rodzaje muzykoterapii

Figure 1. Types of music therapy

określonej aktywności pacjenta, głównie emocjonal-

nej i „mentalnej” (między innymi zdolności do my-

ślenia metaforycznego, twórczego).

Muzykoterapia percepcyjna oznacza wysłucha-

nie dobranych odpowiednio przez terapeutę (w za-

leżności od potrzeb pacjenta) utworów muzycznych

lub ich fragmentów. Wysłuchanie muzyki może się

odbywać w sposób swobodny, niesugerujący odbio-

ru (muzykoterapia nieukierunkowana, niedyrektyw-

na) lub w sposób zadaniowy (muzykoterapia ukie-

runkowana, dyrektywna), gdzie terapeuta narzuca

z góry rodzaj skojarzeń (np. polecając wyobrażenie

sobie miejsca, które może ilustrować dana muzyka).

Do ukierunkowanych form percepcji należą między

innymi technika „tematycznej” projekcji oraz Guided

Imagery and Music Helen Bonny [12]. Istotnym ele-

mentem muzykoterapii odbiorczej jest werbalizacja

własnych przeżyć, wspomnień, emocji towarzyszą-

cych słuchaniu muzyki. Wypowiadanie się na ten

temat na forum grupy i dyskusja pacjentów posia-

dają również walory terapeutyczne.

W muzykoterapii aktywnej pacjent uczy się pra-

widłowej komunikacji, uzewnętrznia swoje nastro-

je, skojarzenia i treści pozamuzyczne poprzez takie

formy aktywności, jak: gra na instrumentach, dialo-

gi instrumentalne, śpiew, ruch do muzyki, improwi-

zacje instrumentalne, wokalne, ruchowe, dyrygowa-

nie, komponowanie piosenek i utworów instrumen-

talnych, rysowanie przy muzyce czy relaksacja.

W zależności od rodzaju tej aktywności można wy-

różnić muzykoterapię twórczą (obejmującą produk-

cje własne pacjenta) oraz odtwórczą (na przykład

wokalne czy instrumentalne wykonywanie utworów

znanych kompozytorów). Celem muzykoterapii ak-

tywnej jest szeroko rozumiana aktywizacja pacjen-

ta. Znajduje ona zastosowanie praktycznie we

wszystkich działaniach związanych z terapią i lecz-

nictwem, przede wszystkim w rehabilitacji i peda-

gogice specjalnej. Może także służyć uzyskaniu przez

pacjenta wglądu w strukturę własnej osobowości.

Muzykoterapię można także podzielić na indy-

widualną i grupową — w zależności od liczby pa-

cjentów uczestniczących w zajęciach terapeutycz-

nych. W muzykoterapii grupowej pacjenci wchodzą

we wzajemne interakcje, co może korzystnie wpły-

wać na rozwój empatii, rozwijać umiejętność wyra-

żania emocji, a także poprawiać funkcjonowanie

społeczne. Wspólne przeżywanie muzyki może przy-

śpieszyć emocjonalne „otwarcie się”, które umożli-

wia pacjentowi przezwyciężenie istniejących postaw

obronnych. Możliwość mówienia o własnych upodo-

baniach muzycznych, działaniu muzyki, ułatwia wy-

powiadanie się osobom nieśmiałym, skrępowanym

w sytuacji grupowej. Są to tematy stosunkowo bez-

pieczne. Pewne poczucie bezpieczeństwa w kontak-

tach stwarza również możliwość rzutowania wła-

snych odczuć na muzykę, przypisywanie kompozy-

torowi czy wykonującemu utwór muzykowi określo-

nych myśli, uczuć i nastrojów.

Techniki muzykoterapii

Muzykoterapia wykorzystuje wiele różnorod-

nych technik. Maranto [13] opracowała szczegóło-

we zestawienie wszystkich metod i technik muzyko-

terapii, określając ich rolę w diagnostyce i terapii jako

aktywność: muzyczną receptywną, improwizacyjną

instrumentalną, kompozytorską, wokalną — do za-

stosowania w technikach psychoterapeutycznych,

treningach rehabilitacyjnych, w przebiegu działań

biopsychologicznych, w postępowaniu paliatywnym

i profilaktycznym, a także w wychowywaniu, rozwi-

janiu osobowości, aktywizowaniu i uczeniu określo-

nych zachowań.

Ważny wydaje się także podział Lecourt na tech-

niki mediacyjne i strukturalne [14]. Te pierwsze po-

sługują się łącznikiem między pacjentem a terapeutą

lub grupą, te drugie opierają się na związku struktu-

ry muzycznej ze strukturą psychiczną.

Galińska [15] natomiast podzieliła techniki mu-

zykoterapeutyczne między innymi na techniki odre-

agowująco-wyobrażeniowe oraz aktywizujące emo-

cjonalnie (w których muzyka jest środkiem katalizu-

jącym i intensyfikującym proces wyobrażeniowy

www.psychiatria.med.pl

Ewelina Dobrzyńska i wsp., Muzykoterapia

u pacjenta), treningowe (relaksacyjne, stosowane

w terapii behawioralnej, oparte na treningu autogen-

nym Schultza), komunikatywne (związane z uczeniem

komunikacji społecznej) oraz kreatywne (do których

należą improwizacje instrumentalne czy wokalne).

Techniki odreagowująco-wyobrażeniowe oraz

aktywizujące emocjonalnie, wykorzystywane w mu-

zykoterapii percepcyjnej, najczęściej opierają się na

mechanizmie projekcji. Wychodzą one z założenia,

że w zachowaniu człowieka między bodźcem a re-

akcją wyrażają się jego indywidualne cechy psychicz-

ne. Każdy z nas dostrzega, poznaje, zapamiętuje,

myśli i wyraża swój stosunek do otoczenia przez pry-

zmat własnej osobowości i indywidualnych doświad-

czeń. Cechy człowieka uzewnętrzniają się i nabierają

szczególnego znaczenia wówczas, gdy sytuacja jest

wieloznaczna i umożliwia swobodę wyboru zacho-

wania [16]. Taka właśnie wieloznaczność (poliseman-

tyczność) odróżnia muzykę od innych sztuk. Muzyka

sama w sobie nie zawiera określonych treści poza-

muzycznych, co sprawia, że każdy słuchacz może ją

odmiennie interpretować i przeżywać. Uruchamia-

jąc mechanizm projekcji, rzutuje na muzykę własne

cechy, emocje, pragnienia, marzenia, cele życiowe,

skrywane potrzeby, postrzeganie świata i najbliższe-

go otoczenia. Dzięki temu, że struktury muzyczne

tworzą przebiegi o charakterze napięć i odprężeń,

mogą być dźwiękową analogią emocji przeżywanych

przez człowieka [wg: 17]. Poza tym właściwością

muzyki jest oddziaływanie bezpośrednio na sferę

emocjonalną z pominięciem kontroli intelektualnej,

co umożliwia dotarcie do głęboko skrywanych emo-

cji. Ten sam bodziec w postaci utworu muzycznego

może wywoływać u słuchaczy podobne (lub różne)

reakcje emocjonalne, którym nada on odmienne

znaczenie. Rodzaj odczuć i skojarzeń wyzwolonych

podczas słuchania muzyki zależy przede wszystkim

od stopnia wrażliwości emocjonalnej, gustu muzycz-

nego, wcześniejszych doświadczeń muzycznych, od

aktualnego samopoczucia, nastroju, stanu psycho-

fizycznego, osobowości, a także od sytuacji poprze-

dzającej bezpośrednio słuchanie muzyki [18]. Zależy

także od problematyki, w odniesieniu do której me-

taforycznie sformułowany jest temat i w jakim stop-

niu dotrze odpowiednio dobrana do niego muzyka.

Techniki odreagowująco-wyobrażeniowe wykorzy-

stywane są zarówno w celach terapeutycznych, jak

i diagnostycznych. Emocje ujawnione podczas mu-

zykoterapii (często do tej pory nieuświadamiane) są

odreagowywane i porządkowane. Uświadamianie

sobie uczuć i kontakt z własnymi emocjami sprzy-

jają otwarciu się na innych, a to przyczynia się do

poprawy komunikacji z otoczeniem [19].

Mechanizm psychologicznego działania muzy-

ki polega na uruchamianiu procesów symbolizacji,

co zachodzi na zasadzie [20]:

— podobieństwa bodźca muzycznego do zachowań

emocjonalnych (a także motorycznych, werbal-

nych, fizjologicznych);

— aktywowania śladów pamięciowych, tak zwanych

engramów neuronalnych (muzyka sięga do zma-

gazynowanych w ciele migdałowatym doświad-

czeń emocjonalnych, odblokowuje emocje i zwią-

zane z nimi wspomnienia wyparte do podświa-

domości);

— percepcji polisensorycznej słuchowo-wzrokowo-

ruchowej (co sprawia, że podczas słuchania mogą

powstawać skojarzenia obrazowe).

Muzyka może być zatem nośnikiem znaczeń

symbolicznych, co tłumaczy łatwość i częstość wy-

stępowania podczas percepcji takich zjawisk, jak:

projekcja, identyfikacja z nią bądź jej personifikacja.

Zjawiska te ujawniają się przede wszystkim wtedy,

gdy zostaje pobudzona fantazja słuchacza. Dzięki

analizie znaczeń, które ujawnia pacjent w przeżyciu

muzycznym, można kierować jego emocjonalnością,

myśleniem i zachowaniem, inspirując go do poszu-

kiwania optymalnych rozwiązań własnych proble-

mów, a przede wszystkim nowego sposobu przeży-

wania otaczającej rzeczywistości.

Najczęściej terapeuta ukierunkowuje proces

wyobrażeniowy na określone zadania poprzez tech-

niki projekcyjne kierowane, zadając pacjentowi me-

taforyczne tematy. Do technik projekcyjnych wyko-

rzystywanych w muzykoterapii należą między inny-

mi: technika wolnych skojarzeń, czyli skojarzeń ge-

nerowanych swobodną, niekierowaną percepcją

muzyki (pytania pomocnicze, np. „Jakie uczucia,

wyobrażenia, wspomnienia wywołuje muzyka?”),

technika kierowanej wyobraźni (ja w sytuacji zain-

spirowanej tematem wybranym przez terapeutę

i podanym do odpowiedniej muzyki) czy technika zdań

niedokończonych (np. „Pod wpływem muzyki czuję

się jak...”). Wyniki nowszych badań [21] wskazują na

to, że dzięki doborowi odpowiedniej muzyki można

kierować procesem projekcyjnym u pacjenta, ponie-

waż istnieją określone struktury muzyczne, które wy-

wołują podobne, ponadindywidualne skojarzenia.

W procesie terapeutycznym wykorzystuje się

przeważnie różne rodzaje i techniki muzykoterapii.

Przykładem takiego łącznego zastosowania technik

percepcyjnych, ekspresyjnych (na przykład gry na

instrumentach) oraz psychodramatycznych w muzy-

koterapii jest metoda „portretu muzycznego”, któ-

rej autorem jest Galińska [22]. Metoda ta polega na

tworzeniu „lustra muzycznego” na temat wybrane-

www.psychiatria.med.pl

Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej 2006, tom 6, nr 2

go pacjenta przez innych członków grupy terapeu-

tycznej oraz z wybranych przez terapeutę fragmen-

tów muzycznych (odzwierciedlających „ja jawne”,

„ukryte” i „przyszłościowe” pacjenta). W portrecie

muzycznym Galińska stosuje także „kodowanie mu-

zyczne” za pomocą instrumentu, co polega na wpro-

wadzeniu, a następnie utrwaleniu określonej infor-

macji muzycznej w określonym momencie procesu

terapeutycznego — pacjent znajduje jeden dźwięk

wytwarzany na instrumencie, który mu się podoba,

potem rytmizuje go i nadaje mu metrum [23].

2. Sidorowicz S. Słowo o Zakładzie Muzykoterapii Akademii Mu-

zycznej im. K. Lipińskiego we Wrocławiu. Muzykoterapia Pol-

ska 2002; 1–2: 9–10.

3. http://www.musictherapy.org/quotes.html; z dn. 20.06.2006 r.

4. Galińska E. Kierunki rozwojowe w polskiej muzykoterapii. Ze-

szyty Naukowe Akademii Muzycznej we Wrocławiu 1990; 45:

162.

5. Kronenberger M. Muzykoterapia. Podstawy teoretyczne do za-

stosowania muzykoterapii w profilaktyce stresu. Mediatour,

Szczecin 2004: 23.

6. Cassity M.D., Cassity J.E. Psychiatric music therapy assessment

and treatment in clinical training facilities with adults, adole-

scents, and children. J. Music Ther. 1994; 31: 2–30.

7. Cesarz H. Psychoterapeutyczna funkcja muzyki u chorych na

serce w warunkach oddziału szpitalnego. Zeszyty naukowe

Akademii Muzycznej we Wrocławiu 2002; 76: 173–178.

8. Almerud S., Peterson K. Music therapy — a complementary

treatment for mechanically ventilated intensive care patients.

Intensive Crit. Care Nurs. 2003; 19: 21–30.

9. Hillard R.E. Music therapy in hospice and palliative care:

a review of the empirical data. Evid.-based Complement. Altern.

Med. 2005; 2: 173–178.

10. Jeniak E. Muzykoterapeutyczna analiza egzystencjalna do za-

stosowania w resocjalizacji osób pozbawionych wolności. Ze-

szyty Naukowe Akademii Muzycznej we Wrocławiu 1981; 29:

263–288.

11. Janicki A., Tyszkiewicz M. Terapia kreatywna — arteterapia.

W: Bilikiewicz A., Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. (red.).

Psychiatria. T. III. Wyd. Med. Urban & Partner, Wrocław 2003:

287–300.

12. http://www.bonnyinstitute.org/history.php; z dn. 20.06.2006 r.

13. Maranto C.D. Music therapy in health and education. W: Wi-

gram T. (red.). Heal M.H. Kingsley, London 1993: 153–174.

14. Lecourt E. Praca muzykoterapeuty w psychiatrii. Psychotera-

pia 2004; 1: 83–87.

15. Galińska E. Psychoterapeutyczne założenia muzykoterapii i ich

realizacja. Psychoterapia 1977; 12: 22.

16. Sęk H. Wprowadzenie do metod projekcyjnych. W: Sęk H. (red.).

Metody projekcyjne: tradycja i współczesność. Wyd. Nauko-

we UAM, Poznań 1984.

17. Guczalski K. Znaczenie muzyki. Znaczenia w muzyce. Musica

Jagiellonica, Kraków 1999.

18. Galińska E. Muzykoterapia grupowa w psychiatrii. Muzykotera-

pia. Biuletyn Grupy Roboczej „Muzykoterapia”. Sekcja Psycho-

terapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego 1992; 2: 6–7.

19. Cesarz H. Muzykoterapia jako jedna z metod psychoterapeu-

tycznych w leczeniu osób z zaburzeniami psychicznymi. Fizjo-

terapia 2003; 11: 66.

20. Galińska E. Muzyka w terapii. Psychologiczne i fizjologiczne

mechanizmy jej działania. W: Jankowski W., Kamińska B., Miś-

kiewicz A. (red.). Człowiek — muzyka — psychologia. Akade-

mia Muzyczna, Warszawa 2000.

21. Galińska E., Kozińska J. Wpływ muzyki na symboliczny i dia-

gnostyczny wymiar procesu wyobrażeniowego. Muzyka. Kwar-

talnik poświęcony historii i teorii muzyki 2005; 4.

22. Galińska E. Doświadczenia urazowe i ich terapia metodą „por-

tretu muzycznego” PM. Psychoterapia 2003; 1: 19–40.

23. Galińska E. Muzykoterapia zaburzonego poczucia tożsamo-

ści. „Kodowanie muzyczne” — instalacja ego. Psychoterapia

2003; 3: 61–72.

Podsumowanie

Wielokierunkowe działanie materiału muzycz-

nego obejmujące różne sfery osobowości (moto-

ryczną, emocjonalno-popędową i poznawczą) umoż-

liwia pacjentowi między innymi odreagowanie sil-

nych negatywnych emocji, ułatwia mu komunikację

z innymi ludźmi, powoduje wystąpienie u niego prze-

życia kompensacyjnego obok kreatywnego i estetycz-

nego. Stwarza to możliwość stosowania różnorod-

nych technik muzykoterapeutycznych zarówno w me-

dycynie, pedagogice specjalnej, jak i resocjalizacji.

Współczesna muzykoterapia nawiązuje w swoich

celach i metodyce do synkretyzmu sztuki pierwotnej

i antycznej, włączając do terapii także werbalizację prze-

życia muzycznego, produkcje dźwiękowe na instrumen-

tach, śpiew, taniec, słowo, gest, dźwięk, a nawet rysu-

nek przy muzyce [1]. Kompleksowość takiego od-

działywania nie tylko ma walor terapeutyczny, ale

dostarcza także bogatego materiału diagnostyczne-

go dotyczącego pacjenta.

Pomimo powszechnego zastosowania muzyko-

terapii oraz licznych doniesień wskazujących na jej

efektywność, konieczne są dalsze badania naukowe,

których wyniki pozwolą na precyzyjne wyjaśnienia

mechanizmów oddziaływania muzyki na organizm

ludzki rozumiany jako jedność psychofizyczna i du-

chowa, a także na ocenę skuteczności muzykotera-

pii w poszczególnych zaburzeniach.

PIŚMIENNICTWO

1. Galińska E. Dzieje poglądów na lecznicze działanie muzyki.

Archiwum historii i filozofii medycyny 1987; 50: 239–239.

www.psychiatria.med.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: