Program_nauczania_1130554.pdf

Jadwiga Hanisz

Program wczesnoszkolnej

zintegrowanej edukacji

XXI wieku

Okładka i strona tytułowa

Ewa Brejnakowska

Redaktor

Magdalena Kurczyna

Redaktor techniczny

Mariola Kaszkowiak

Program nauczania dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra

właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany do wykazu

programów nauczania na poziomie I etapu kształcenia na podstawie

opinii rzeczoznawców: prof. dr. hab. Józefa Półturzyckiego

i dr Eugenii Rostańskiej.

Numer dopuszczenia: DKOW-5002-10/08

ISBN 978-83-02-10061-1

Warszawa 1999

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna

02-305 Warszawa, Al. Jerozolimskie 136

Adres do korespondencji: 00-965 Warszawa, p. poczt. nr 9

www.wsip.pl

Wydanie siódme zmienione (2008)

Ark. druk. 3,5

Skład i łamanie: Studio DTP WSiP S.A.

Druk i oprawa: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy POZKAL, Inowrocław

Wydrukowano na papierze offsetowym Speed-E produkcji International Paper

Ogólne założenia programu

Przy opracowaniu programu edukacji wczesnoszkolnej wzięto pod uwagę znamiona czasów,

w których edukacja się odbywa oraz aktualną podstawę programową . W treściach niniejsze-

go programu znalazły odbicie współczesne tendencje i dokonujące się zmiany w dziedzinach:

poznawczej, kulturowej i etycznej.

W sferze poznawczej najbardziej znamienne jest to, że wiek XXI przynosi ze sobą ogrom

informacji i ich błyskawiczne docieranie do odbiorcy. W tej sytuacji nie jest możliwe ani

pożądane, by jednostka ucząca się zgromadziła w początkowym okresie życia zapas wiedzy,

z którego mogłaby czerpać w nieskończoność. Powinna natomiast nabyć fundamentalnych

podstaw wiedzy o sobie i o świecie oraz metod umożliwiających jej w przyszłości rozwi-

janie własnej zdolności rozumowania i wyobraźni, własnego osądu i poczucia odpowie-

dzialności. Wiedzy, którą ma nabyć uczeń, nie traktuje się jako gotowego produktu do przy-

swojenia, lecz jako wytwór w procesie współtworzenia, w którym udział biorą i uczeń

i nauczyciel. Preferowane jest więc uczenie się przez działanie, doświadczenie, poprzez zbli-

żenie procesu uczenia się do procesu badawczego, w którym znaczącą rolę odgrywa umie-

jętność komunikowania się werbalnego – w języku ojczystym i w wybranym języku obcym;

oraz pozawerbalnego.

W sferze kulturowej – takie zjawiska, jak: globalizacja, otwarcie granic, migracje ludno-

ści, unaoczniły wielokulturowość świata oraz kształtowanie się społeczeństw wielokulturo-

wych. W edukacji pojawia się pytanie, jak edukować dzieci i młodzież, aby przetrwać jako

naród z własnymi wartościami i równocześnie uczestniczyć aktywnie w procesie integracji

Europy i świata. Edukacja ma z jednej strony kreować tożsamość narodową i regionalną,

a zatem uświadomić uczniom wartość rodziny w życiu każdego człowieka i obowiązki ja-

kie ma wobec wspólnot. Z drugiej strony ma kreować tożsamość międzykulturową, czyli

umożliwić poznanie, rozumienie i akceptowanie różnych kultur i tworzących je ludzi; przy-

gotować do współpracy i wzajemnego korzystania z dorobku ludzi różnych ras, narodowo-

ści, wyznań, kultur. W tej sytuacji obok nauki języka ojczystego pojawia się konieczność

rozpoczęcia nauki wybranego języka obcego.

W sferze etycznej – pojawia się problematyka różnic, inności, odrębności, odrzucania

uprzedzeń, pokojowego współistnienia; problematyka podmiotowości człowieka, tolerancji,

akceptacji, uznania, szacunku i godności. Edukacja ma przygotować uczniów do współpra-

cy i współdziałania z ludźmi świata, różniącymi się od nich wieloma względami, a jedno-

cześnie ma kształtować patriotyzm i wyrabiać poczucie odpowiedzialności za kulturowe

dziedzictwo swojego kraju.

Zasygnalizowane powyżej zagadnienia znajdują odbicie w niniejszym programie edukacji

wczesnoszkolnej oraz w treści podręczników z cyklu „Wesoła Szkoła”, opracowanych

w oparciu o ten program.

Właściwa realizacja założeń programu edukacyjnego wymaga od nauczycieli uświado-

mienia sobie zadań stawianych temu etapowi kształcenia.

www.wsip.pl

Zadania edukacji wczesnoszkolnej

Rozwój ludzkiej jednostki trwa przez całe jej życie. Znaczącą rolę w tym względzie przy-

pisuje się edukacji wczesnoszkolnej. Od prawidłowości edukacyjnej tego okresu, od otrzy-

mania solidnych podstaw uczenia się, zależy dalsza kariera szkolna ucznia. W związku z tym

wyznaczamy edukacji wczesnoszkolnej następujące zadania:

• Po pierwsze, odkryć wszystkie predyspozycje i zdolności poznawcze każdego dziecka

i rozwijać je w miarę jego możliwości.

• Po drugie, wyposażyć dziecko w podstawowe narzędzia uczenia się takie, jak: umiejęt-

ność czytania, pisania, komunikowania się, liczenia, rozwiązywania problemów oraz roz-

winąć sprawność uwagi, pamięci i myślenia.

• Po trzecie, ukształtować nawyk dociekliwości w badaniu otaczającego świata i dążenia

do prawdy w poznaniu.

• Po czwarte, dostarczyć podstawowej wiedzy niezbędnej do zrozumienia świata, w któ-

rym dziecko żyje i rozwija się.

• Po piąte, wykształcić właściwe zachowania dzieci wobec ludzi, przyrody i wytworów

kultury oraz w sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu dziecka.

• Po szóste, rozwinąć cechy osobowe konieczne w przyszłości do aktywnego satysfakcjo-

nującego, etycznego i estetycznego uczestniczenia w życiu społecznym kraju i większych

wspólnot.

Tak sprecyzowane zadania edukacji wczesnoszkolnej wynikają ze współczesnych tenden-

cji pedagogiczno-psychologicznych i wymagają edukacji, w której:

• Program jest całkowicie zogniskowany na dziecku i jego rozwoju;

• Dziecko traktowane jest jako osoba posiadająca swoją osobistą godność , którą w proce-

sie edukacji należy uszanować oraz swoją wartość , którą należy doceniać;

• Szkołę należy dopasować do możliwości dziecka, bowiem każde dziecko jest niepowta-

rzalną indywidualnością , która realizuje swój potencjał rozwojowy na miarę własnych

możliwości;

• Dziecko należy wspomagać w rozwoju całościowym , a nie tylko umysłowym; wspoma-

gać w budowaniu pozytywnego obrazu siebie;

• Świat, jako zintegrowaną harmonijną strukturę, należy dziecku przedstawiać w całości,

w jego związkach i zależnościach; bardziej podkreślać sposoby i metody poznawania

rzeczywistości (wiem, jak …) niż zasób wiedzy (wiem, że…), a tym samym przygoto-

wać je do dalszej systematycznej nauki w klasach wyższych, do samokształcenia i samo-

rozwoju.

EFEKTEM tak rozumianej edukacji wczesnoszkolnej powinna być osobowość dziecka po-

zwalająca mu funkcjonować w rzeczywistości jako:

• Jednostka biologiczna – JA – odpowiedzialny użytkownik natury;

• Jednostka społeczna – JA – moralny obywatel świata;

• Jednostka kulturowa – JA – odbiorca i przyszły twórca kultury.

Cele zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej

Nadrzędnym celem zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej jest wspomaganie dziecka

w jego całościowym rozwoju (fizycznym, intelektualnym, estetycznym, emocjonalnym i du-

chowym) tak, by na miarę swoich możliwości było przygotowane do życia w zgodzie z ludź-

mi, przyrodą i samym sobą.

Z celu nadrzędnego wynikają następujące cele szczegółowe :

1. Kształtowanie kompetencji komunikowania się z ludźmi:

– kształtowanie umiejętności posługiwania się językiem ojczystym w zakresie mówienia,

pisania i czytania;

– kształtowanie umiejętności mówienia, czytania i pisania w języku obcym;

– kształtowanie umiejętności matematycznego (ilościowego, schematycznego i relacyjne-

go) opisywania rzeczywistości; kształtowanie pojęcia liczby naturalnej w jej różnych

aspektach oraz umiejętności wykonywania czterech podstawowych działań na liczbach;

dokonywania pomiarów; rozwiązywania zadań matematycznych; rozpoznawania pros-

tych figur geometrycznych;

– kształtowanie umiejętności wyrażania swoich przeżyć, nastrojów i emocji za pomocą

gestów, ruchu i mimiki.

2. Kształtowanie kompetencji współdziałania i współżycia z ludźmi:

– wdrażanie do aktywnego uczestnictwa w coraz szerszych kręgach społecznych (rodzina,

szkoła, społeczność lokalna, Ojczyzna, Ziemia);

– wdrażanie do odkrywania INNEGO człowieka, wczuwanie się w jego sytuację, rozumie-

nie jego reakcji.

3. Kształtowanie kompetencji posługiwania się metodami poznawania rzeczywistości:

– rozwijanie umiejętności posługiwania się bezpośrednimi (obserwacja, proste doświad-

czenia i eksperymenty) i pośrednimi (film, książki, fotografie, ilustracje) metodami

poznawania przyrody;

– rozwijanie umiejętności poszukiwania, porządkowania i wykorzystania informacji z róż-

nych źródeł.

4. Kształtowanie kompetencji wyodrębniania, opisywania i wyjaśniania związku między natural-

nymi składnikami środowiska przyrodniczego a życiem i działalnością człowieka:

– rozbudzanie zainteresowań przyrodą i potrzeby bezpośredniego z nią kontaktu;

– umożliwienie poznania piękna, różnorodności i współzależności składników przyrody

ożywionej (człowiek, rośliny, zwierzęta) i nieożywionej (ciała niebieskie, powietrze, wo-

da, skały, minerały);

– wyrabianie umiejętności korzystania z dóbr przyrody bez jej degradacji i bezmyślnego

niszczenia;

– stwarzanie sytuacji, w których dziecko stopniowo odkrywa i akceptuje siebie – poznaje

swoje ciało i sposoby zaspokajania jego potrzeb; poznaje rolę swoich zmysłów i doskona-

li je; odkrywa możliwości swojego umysłu i ćwiczy go; rozpoznaje swoje uczucia i pielęg-

nuje uczucia pozytywne; buduje swój świat wartości i ciągle go wzbogaca.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: