skrypt5.doc

Dział III – Prawo podatkowe

Zasady podatkowe.
Sformułował je Adam Smith, 4 klasyczne à obecnie zmieniły trochę swój charakter:
1) zasada dogodności podatku
2) zasada taniości opodatkowania
3) zasada pewności opodatkowania
4) zasada równomierności opodatkowania

ad 1) zasada dogodności podatku jest adresowana do organów, jej treścią jest postulat aby pobór podatku następował w najbardziej dogodnym dla podatnika momencie. Smith mówił „płać kiedy jest to dogodne” à najdogodniej jest płacić podatek wtedy kiedy podatnik ma środki pieniężne. U nas jest to zasadą w przypadku podatku dochodowego, szczególnie u osób fizycznych à który jest podatkiem rocznym, ale zapłata jest rozciągnięta w formie zaliczek. Pozwala to na zmniejszenie ciężaru – rozłożenie. Podatek ten przewiduje też instytucję płatnika. Z tego pośrednictwa korzystają pracownicy, renciści, emeryci itp. Płatnik pobiera podatek u źródła w momencie gdy posiada środki pieniężne. Nie można zwolnić się z pośrednictwa płatnika. Jest to z korzyścią dla państwa:
- permanentne, comiesięczne wpływy środków pieniężnych do budżetu
- mniejsze ryzyko niezapłacenia podatku

ad 2) Według Smitha zasada taniości opodatkowania ma dwie płaszczyzny:
- tani oznacza niski podatek à Smith przeciwny jest zbyt wysokiemu opodatkowaniu bo wtedy występuje zamieranie źródeł podatkowych
- na funkcjonowanie administracji podatkowej powinna być przeznaczona jak najmniejsza kwota.
W Polsce nie obowiązuje właściwie ta zasada à miała być stawka 50% podatku dochodowego od osób fizycznych, ale TK orzekł o zbyt krótkim vacatio legis i nie weszło to w życie. Obecnie trwają spory prawnicze, czy w tym roku obowiązuje. VAT także jest bardzo wysoki. Funkcjonowanie administracji podatkowej jest także drogie à z każdej złotówki przeznacza się 30 gr na administrację.

ad 3) Pewność to gwarancja co do sposobu i terminu zapłaty. Teraz rozumiemy to szerzej à także jako pewność, że państwo nie nałoży nowych podatków bez zgody organu przedstawicielskiego à

art. 217 Konstytucji RP: Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.

ad 4) Smith postrzega w zasadzie równomierności dwie płaszczyzny:
- zasadę zdolności płatniczej
- zasadę korzyści
Osoby osiągające większe dochody muszą bardziej przyczyniać się do finansowania państwa à płacić więcej. U nas ma to wyraz w skali progresywnej podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn.
Skoro podatnik płacąc podatek przyczynia się do utrzymywania państwa, to im większy podatek płaci tym lepszych świadczeń ze strony państwa ma prawo oczekiwać. U nas państwo nie realizuje należycie świadczeń publicznoprawnych w stosunku do zakresu i wysokości świadczeń!

W drugiej połowie XIX wieku pojawiły się poglądy które przypisywały podatkom rolę nie tylko fiskalną, ale także stymulującą rozwój gospodarczy. Wyrazicielem takich poglądów był Adolf Wagner, który podzielił wszystkie zasady podatkowe na trzy grupy:
- fiskalne
- społeczne
- techniczne
Przestrzeganie zasad fiskalnych miało zapewnić odpowiednie wpływy do skarbu państwa z tytułu podatków.
W grupie zasad społecznych najistotniejsza dla Wagnera była przede wszystkim równość podatkowa – w sensie subiektywnym. Zasada ta oznaczała według Wagnera powszechność opodatkowania, ale jednocześnie uwzględnianie możliwości płatniczych podatnika. Takim założeniom odpowiada progresywne opodatkowanie. W grupie zasad technicznych znalazły się zasady: taniości, dogodności i pewności postulowane wcześniej przez Smitha.

Definicja podatku:
Pierwsza definicja legalna podatku w Polsce pojawiła się wraz z ordynacją podatkową w 1997 r. – wcześniej korzystano z teorii i doktryny prawa podatkowego.
Podatkiem jest:
- publicznoprawne
- nieodpłatne
- przymusowe
- bezzwrotne
świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.
Świadczenie publicznoprawne – stosunek podatkowy jest zbudowany na konstrukcji stosunku administracyjnoprawnego. Mamy podmiot uprawniony (może żądać) i zobowiązany (musi spełnić). Są to świadczenia na rzecz podmiotów publicznoprawnych à Państwa reprezentowanego przez Skarb Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (dochody podatkowe własne posiada tylko gmina!)
Świadczenie nieodpłatne – jest to świadczenie nieekwiwalentne, oznacza to że podatnik w zamian za zapłacony podatek nie ma roszczenia o świadczenie wzajemne do podmiotu publicznoprawnego. Zasada ta rozumiana jako nieekwiwalentność w stosunku zindywidualizowanym, a zasada korzyści dotyczy ogółu podmiotów à ekwiwalentność ogólna.
Świadczenie przymusowe – co do zasady podatnik powinien sam regulować zapłatę podatku, jeżeli tego nie zrobi państwo stosuje przymus celem realizacji tego obowiązku. Państwo posiada aparat skarbowy zdolny do realizacji à organy podatkowe i egzekucyjne
Świadczenie bezzwrotne – raz zapłacony podatek nie wraca już do podatnika w tej samej postaci. Istnieją jednak odstępstwa:
- nadpłata
- zwrot podatku
Kiedy mamy do czynienia ze świadczeniem nienależnym (nie było zobowiązania lub zapłacono za dużo) à to w określonych sytuacjach może dojść do zwrotu tych świadczeń.
Forma pieniężna świadczenia – dawniej forma naturalna, inwentarz żywy, płody. Trzeba odróżnić formę pieniężną od sposobu wygasania (np. przeniesienie prawa własności na pokrycie zaległości podatkowych).
W literaturze podaje się trzy kolejne cechy podatku:
- jednostronność
- ogólny charakter podatku
- cecha przewłaszczenia
Jednostronność podatku – odnosi się do tego, kto i w jaki sposób narzuca podatek. Podmiotem legitymowanym jest tylko państwo, które czyni to w formie ustawy. Jest to wyraz władzy państwowej.
Ogólność podatku – trzeba odnosić to do elementów konstrukcji podatku – do zakresu podmiotowego i przedmiotowego. Podatek zawsze wskazuje podmioty w sposób ogólny, aby objąć szeroki krąg podmiotów (np. osoby fizyczne, prawne). To samo mamy w przypadku przedmiotu à np. VATowi podlega „dostawa”, każda niewyłączona czynność o tym charakterze. Ma to zapewnić powszechność opodatkowania poprzez sięgnięcie do wszystkich stanów faktycznych i podmiotów w celu opodatkowania. Ogólność oznacza więc, że podatek jest skierowany do bliżej nieokreślonego kręgu podmiotów.
Cecha przewłaszczenia – poprzez zapłatę podatku następuje zmiana właściciela środków pieniężnych.

Oprócz podatku mamy też inne daniny: opłaty, cła i dopłaty.
Opłata – posiada te same cechy co podatek, z jedną różnicą à powinna być ekwiwalentna. Np. opłata skarbowa za wydanie duplikatu dokumentu. Nie zawsze tak jest à opłata targowa, miejscowa to ukryte formy podatku.
Cło – część uważa za podatek, a część za opłatę à ekwiwalentnością miałoby być dopuszczenie do obrotu. Nie zdefiniowano nigdzie. Chyba raczej formalnie trzeba by mówić o długu celnym.
Dopłaty – najczęściej ukryte pod nazwą opłaty (np. opłata za wzrost wartości gruntu w przypadku inwestycji jednostki samorządu terytorialnego)
Cena – świadczenie cywilnpoprawne – nie jest świadczeniem publicznoprawnym, nie ustala jej państwo (szczątkowe pozostałości cen urzędowych). Nie jest świadczeniem przymusowym, może pojawić się dopiero gdy ktoś nie spełnia warunków umowy, jest to przymus w innym kontekście. Nie ma bezzwrotności à pod pewnymi warunkami można zwrócić towar i zapłaconą cenę. O nieodpłatności też nie może być mowy, ewentualnie czasem o nieekwiwalentności. Ogólność: dyskusyjne – mamy ofertę, która wiąże w chwili wystawienia, ale sprzedawca może dla jakiegoś indywidualnego podmiotu zrezygnować z części ceny.

Elementy zmienne (konstrukcyjne) świadczenia podatkowego.
Zmienia się treść tych elementów, ale założenie jest niezmienne. Należą do nich podmiot, przedmiot, podstawa opodatkowania, stawka podatku. Niektórzy autorzy wymieniają także miejsce, termin i sposób świadczenia.

PODMIOT:
Ten element odpowiada nam na pytanie – kto jest zobowiązany do świadczenia?
Możemy wyodrębnić dwie strony:
- czynną – organ państwowy uprawniony do nakładania obowiązku podatkowego
- bierna – podmioty zobligowane do spełnienia świadczenia podatkowego
W starszej literaturze do podmiotów zalicza się: podatnika, płatnika i inkasenta
Należy też zwrócić uwagę na następców prawnych i osoby trzecie zobowiązane do spełnienia świadczenia obok podatnika. Regulacja tych pięciu kategorii podmiotów znajduje się w ordynacji podatkowej z 1997 r.

Podatnik:
Definicja legalna: podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca z mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
Definicja ta wykorzystuje elementy prawne:
- określając status podmiotu (osoba fizyczna, prawna, jednostka)
- wiążąc fakt bycia podatnikiem z realizacją obowiązku podatkowego płynącego z ustawy podatkowej.
Ustawa mówi nam co to obowiązek i co to zobowiązanie podatkowe:
Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.
Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz SP, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, terminie oraz miejscu określonych przepisami prawa podatkowymi. à następuje w tym miejscu konkretyzacja obowiązku podatkowego, obowiązek podatkowy to termin szerszy, przepisy prawa podatkowego to także przepisy podustawowe.
W literaturze definiuje się podatnika za pomocą elementów charakterystycznych à jest to podmiot, który ponosi ekonomiczny ciężar świadczenia. Na podstawie tego kryterium wyróżniamy podatki: pośrednie (kto inny jest podatnikiem, a kto inny ponosi faktyczny ciężar à VAT, akcyza) i bezpośrednie.

Płatnik:
Ustawa określa płatnika: osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Istotą bycia płatnikiem jest właściwie zastąpienie podatnika, ratio legis takiego rozwiązania:
- ustawodawca nie ma zaufania „czy wszyscy sobie poradzą”
- sprzyja powszechności opodatkowania
- ważne jest aby podatki były stałym świadczeniem à osiąga się to przez zaliczki, w tym celu powołuje się płatnika. Płatnik to instytucja związana głównie z podatkiem dochodowym, występuje także w podatku od spadków i darowizn à notariusz. Także w podatku od czynności cywilnoprawnych. Płatnicy są zobowiązani ustawowo, ale otrzymują za swoje obowiązki zryczałtowane wynagrodzenie. Ponoszą jednak osobistą odpowiedzialność całym swoim majątkiem za wykonanie obowiązków obliczenia, pobrania i wpłacenia podatku.
Inkasent:
Definicja: osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Inkasentami są sołtysi, urzędnicy w wydziałach finansowych, pracownicy spółdzielni itd. Również odpowiadają osobiście ale za to, że odbierze i odprowadzi należność na rzecz organu podatkowego.
Pozostałe kategorie.
1) Następcy prawni – rozumienie dość szerokie. Definicją tą obejmujemy te podmioty, które wchodzą w miejsce lub powstają po przekształceniu innych podmiotów.
Przykłady:
- połączenie się osób prawnych, spółek handlowych
- przekształcenia osoby prawnej i spółki
- połączenie lub przekształcenie komunalnych zakładów budżetowych
np. o sytuacja z ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych
Podmiot który powstał wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki podatkowe dawnego podmiotu (podmiotów)
2) Spadkobiercy – przyjmują ogół majątkowych praw i obowiązków spadkodawcy. Prawa niemajątkowe przechodzą pod warunkiem dalszego prowadzenia określonej działalności gospodarczej związanej z tymi prawami. Do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe stosuje się przepisy o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe.
3) Osoby trzecie à polska ordynacja nie wprowadza ogólnej reguły dotyczącej osób trzecich, gdyż byłoby to trudne w praktyce. Ustawa wymienia konkretne stany uzasadniające odpowiedzialność tak jak podatnik, płatnik i inkasent à całym majątkiem podmiotu. Mamy tutaj zróżnicowany krąg podmiotów:
- odpowiedzialność małżonka rozwiedzionego za zobowiązania współmałżonka sprzed rozwodu
- odpowiedzialność członka rodziny podatnika prowadzącego działalność gospodarczą
- odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa
- odpowiedzialność dzierżawcy, użytkownika
- odpowiedzialność właściciela, samoistnego posiadacza i użytkownika wieczystego rzeczy
- odpowiedzialność wspólników spółek osobowych
- odpowiedzialność członków zarządu
- odpowiedzialność gwaranta i poręczyciela
Jedyne co łączy te stany to to, że odpowiedzialność osoby trzeciej musi wynikać z decyzji organu podatkowego. Można kierować egzekucję zobowiązań podatkowych przeciwko osobie trzeciej tylko wtedy, gdy egzekucja wobec podatnika, płatnika i inkasenta okazała się bezskuteczna.
PRZEDMIOT:
Według niektórych: dlaczego płacimy?, Inni: od czego płacimy? Zdebel: dlaczego płacimy?
Definicja. Zdarzenie, stan faktyczny, z którym ustawodawca wiąże obowiązek podatkowy. W PRL było wiele świadczeń nienazwanych podatkiem, które w rzeczywistości nimi były.
Obecnie mamy 11 podatków. Wyodrębnia się 4 główne grupy::
1) dochodowe
2) przychodowe
3) majątkowe
4) konsumpcyjne

ad 1) Podatek dochodowy to taki podatek, w którym opodatkowanie następuje wówczas, gdy znana jest już ostateczna wielkość uzyskanego dochodu. Może w takiej sytuacji zdarzyć się obciążenie wcześniej podatkiem przychodowym, możliwa też jest konstrukcja podatku przychodowo-dochodowego. Klasycznymi podatkami dochodowymi są PIT i CIT.
ad 2) Podatek przychodowy to taki podatek, który obciąża osobę zobowiązaną w momencie pojawienia się przychodu. Nie ma znaczenia koszt uzyskania przychodu, nie oblicza się nadwyżki. Jest to tak zwany podatek wstępny, gdyż nie znamy jeszcze wielkości dochodu.
ad 3) Podatki majątkowe to takie, które sięgają do majątku podatnika, mogą dotyczyć albo samego posiadania majątku albo jego przyrostu. Np. podatek od nieruchomości. Zmniejszają, uszczuplają przedmiot opodatkowania. Z fiskalnego punktu widzenia mamy sytuację, że nie byłoby korzystnym zjawiskiem przeważanie podatków realnych à przykładem podatku realnego jest podatek od spadków i darowizn à jeżeli kogoś nie stać na zapłacenie to musi pozyskać środki np. przez pożyczkę. Istnieje propozycja wprowadzenia podatku katastralnego, który miałby zastąpić podatek od nieruchomości, problem natury faktycznej jest taki, że nie ma pełnego katastru.
4) Podatki konsumpcyjne à przedmiotem takiego podatku jest fakt wiążący się z dokonaniem określonego wydatku związanego z zakupem dobra, usługi. Np. podatek akcyzowy. Przybierają one czasami postać podatków od towarów luksusowych, a ich wysokość jest wówczas uwzględniana w cenie takich towarów. W okresie 20lecia były także obciążenia akcyzowe à tzw. monopole. Państwo posiadało monopol na przemysł zapałczarski, solny i naftowy. Do każdego towaru doliczano niewielką kwotę, która była tym obciążeniem (monopol produkcji i sprzedaży)
Mamy takie podatki, które trudno zakwalifikować: np. podatek od czynności cywilnoprawnych, od posiadania psa.
W literaturze czasami wprowadza się dodatkowy podział związany z częstotliwością opodatkowania:
- jednorazowe (np. podatek od spadków i darowizn)
- powtarzające się (podatek dochodowy od osób prawnych)
- stały (przedmiot w dłuższym czasie związany z jedną osobą à podatek od nieruchomości)
Inne podziały podatków (to właściwie nie dotyczy przedmiotu ale lepiej wymienić tutaj aby zachować ciągłość wykładu):
* z punktu widzenia tożsamości podatnika formalnego i rzeczywistego: pośrednie (VAT, akcyza) vs. bezpośrednie (podatek dochodowy)
* z punktu widzenia okoliczności wprowadzenia podatków: zwyczajne, nadzwyczajne (w sytuacjach szczególnych)
* ze względu na sposób wprowadzenia podatku: obligatoryjny (większość) vs. fakultatywne (np. samoopodatkowanie się mieszkańców gmin)
* ze względu na podmiot: podatki pobierane od osób fizycznych vs. od osób prawnych i jednostek niemających osobowości prawnej.
* ze względu na charakter podatków: rzeczowe (najważniejszy przedmiot), osobiste (najważniejszy podmiot)
PODSTAWA OPODATKOWANIA:
Według większości autorów jest to od czego pobiera się podatek. Definicja: Wartościowe lub ilościowe określenie przedmiotu opodatkowania. (w podatku od osób fizycznych podstawą opodatkowania jest roczny dochód à po pomniejszeniu o dozwolone kwoty otrzymamy podstawę wymiaru, a nie podstawę opodatkowania! Najczęściej podstawa wymiaru jest określona za pomocą wartości pieniężnej, ale występują wyjątki à ilość psów, samochodów, powierzchnia gruntu. Mogą występować obok siebie à podatek od nieruchomości: powierzchnia, a przy budowlach: wartość amortyzacyjna.
STAWKA PODATKU:
Nie ma definicji legalnej. Doktryna: Jest to liczba określająca wysokość podatku przy danej podstawie podatkowej.
Klasyfikacja stawek:
a) forma stawki:
- procentowa (VAT)
- kwotowa (transportowy, od nieruchomości, od posiadania psa)
Czasem ustawodawca nie wskazuje kwoty, ale sposób jej obliczenia à podatek rolny
- mieszana – składa się z procentów i kwoty. (PDOF, spadki i darowizny)
b) określeniem sposobu zachowania się stawki w stosunku do zmiany podstawy opodatkowania
- proporcjonalna – niezależnie od zmiany podstawy opodatkowania stawka pozostanie na tym samym poziomie (kwota podatku rośnie lub maleje wprost proporcjonalnie do podstawy opodatkowania)
- zmienna à zmieniają się wraz ze zmianą wysokości podstawy opodatkowania; zmienność może przybierać różny charakter:
* progresywna (wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania rośnie stawka. Każda stawka progresywna musi zawierać maksymalny poziom, w przeciwnym razie w pewnym momencie połknęłaby całą podstawę opodatkowania. Uważa się że stawka progresywna w pewnym momencie przekształci się w degresywną. Progresja może mieć dwa rodzaje: globalny lub szczeblowy. Szczeblowy składa się ze stałej stawki oraz pewnej wielkości procentowej, którą jest opodatkowana nadwyżka podstawy opodatkowania w stosunku do niższej.
 

W latach 80. w Polsce istniał podatek (popiwek) od ponadnormatywnych wypłat wynagrodzeń (każdy pracodawca, w większości gospodarki uspołecznionej wypłacający wynagrodzenie na poziomie wyższym niż planowany przyrost wynagrodzeń był obciążony podatkiem à skutkiem była stawka globalna 1 zł więcej à 500%!)
Czasami ustawodawca dopuszcza stawkę różnicową, nie określa się wysokości stawki. Podatnik musi porównać dwie wartości (np. wytworzenia i zbytu). Stosowana rzadko, dawniej w podatku obrotowym à obecnie szczątkowo w akcyzowym)
* regresywna à odwrotność progresywnej à rzadko à w początku lat 50 tych – im wyższe wynagrodzenia tym mniejsza stawka (walka z pracodawcami, którzy zaniżają wynagrodzenie – powody polityczne)
* degresywna – łączy stawkę progresywną polega na tym, iż w miarę zmniejszania się podstawy opodatkowania maleje stawka podatkowa, gdy podstawa opodatkowania zmniejszy się do pewnej ustalonej kwoty (minimum) à wówczas stawka jest już stała, a opodatkowanie staje się proporcjonalnie. W gruncie rzeczy podobnie jak progresja (z dołu do góry), degresja to spojrzenie z góry na dół à rzadko stosowane.

Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz SP, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, terminie oraz miejscu określonych przepisami prawa podatkowymi. à następuje w tym miejscu konkretyzacja obowiązku podatkowego, obowiązek podatkowy to termin szerszy, przepisy prawa podatkowego to także przepisy podustawowe.
Termin powstania zobowiązań podatkowych à istnieją dwie możliwości (art. 21 ordynacji):
Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:
- zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania (w polskim systemie dominują zobowiązania podatkowe powstające z mocy samego prawa bez konieczności prowadzenia postępowania podatkowego à mamy tutaj do czynienia z zasadą obliczenia podatku.- mamy tutaj trzy możliwości: podatek obliczony przez podatnika lub płatnika à czyli samoobliczenie i obliczenie przez płatnika)
- doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania (druga kategoria to takie podatki, które płaci się po otrzymaniu decyzji organu podatkowego à podatek od spadków i darowizn à przekazuje się oświadczenie co weszło w skład masy spadkowej i jaka jest jej wartość, a organ ustala wtedy czy i w jakiej wysokości powstaje podatek. Momentem powstania zobowiązania jest moment doręczenia decyzji, a nie wydania jej! Ordynacja podatkowa wyróżnia dwa rodzaje decyzji wydawanych w przedmiocie obliczenia wysokości zobowiązania podatkowego: decyzje ustalające, konstytutywne à np. nakaz płatniczy i decyzje określające, które mają charakter deklaratoryjny a doręczenia takiej decyzji nie powoduje powstania nowych praw i obowiązków podatkowych.)

Zabezpieczenie zobowiązań podatkowych:
Ordynacja podatkowa reguluje trzy formy zabezpieczenia wykonania zobowiązania podatkowego:
- zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego na majątku podatnika w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
- hipoteka przymusowa
- zastaw skarbowy
Ordynacja podatkowa określa przedmiot zabezpieczenia poprzez odwołanie się do zobowiązania podatkowego. Tryb powstawania zabezpieczenia wykonania zobowiązania podatkowego jest odrębny w stosunku do ogólnego wzorca zabezpieczenia należności.
ad 1) zabezpieczenie w trybie egzekucyjnym:
Przesłanką jest uzasadniona obawa niewykonania zobowiązania i sytuacja, w której brak zabezpieczenia móg...