Kara pozbawienia wolności
· Wymierzana w latach i miesiącach
· Najkrócej miesiąc
· Najdłużej 15 lat
· Sąd może określić rodzaj i typ zakładu karnego oraz określić system terapeutyczny
· Jeśli ustawa przewiduje możliwość wyboru rodzaju kary, sąd orzeka karę pozbawienia wolności bez warunkowego jej zawieszenia tylko jeśli inna kara lub środek karny nie może spełnić celów kary
· Wymierzana w miesiącach
· 1-12 mies.
· Zakaz zmiany stałego miejsca pobytu bez zgody sądu
· Obowiązek wykonywania pracy wskazanej przez sąd
a) Praca w określonej placówce w wymiarze 20-40 h/mies.
b) Potrącenie 10-25% wynagrodzenia (zakaz rozwiązywania stosunku pracy bez zgody sądu)
· Obowiązek udzielenia wyjaśnień dot. przebiegu odbywania kary
· Możliwość nałożenia dodatkowych obowiązków:
- oddanie pod dozór kuratora
- przeproszenie pokrzywdzonego
- wykonanie obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby
Usiłowanie
Przesłanki:
a) Zamiar popełnienia czynu zabronionego (bezpośredni lub ewentualny) – wina umyślna
b) Bezpośredniość zachowania sprawcy – działanie lub zaniechanie
c) Brak dokonania
Odpowiedzialność w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego przestępstwa
Czynny żal – wyłączenie karalności w przypadku dobrowolnego odstąpienia od dokonania czynu zabronionego lub w przypadku zapobiegnięcia skutkowi
Usiłowanie nieudolne – dokonanie przestępstwa od samego początku jest niemożliwe, czego sprawca nie jest świadomy
· Brak przedmiotu przestępstwa
· Użycie nienadających się środków
Przestępstwo
Czyn człowieka zabroniony przez obowiązującą ustawę pod groźbą kary, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy
Przestępstwo materialne (skutkowe) – do znamion przestępstwa należy skutek
Przestępstwa formalne (bezskutkowe) – brak wymogu nastąpienia skutku (np. przeszkadzanie aktom religijnym)
Przestępstwa materialne z zaniechania – dotyczą tylko osób, na których ciąży prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi
Przestępstwa formalne z zaniechania – niepodjęcie przez sprawcę działania, do którego był zobowiązany (np. nieudzielenie pomocy)
Kara grzywny
Określana według stawek dziennych
Etapy:
1. Wymierzenie liczby stawek (10-360)
2. Określenie wysokości jednej stawki (10-2000 zł)
Kara samoistna, lecz Moz być dodatkowo orzeczona przy przestępstwach w celu osiągnięcia korzyści majątkowej
Zasada terytorialności
Ustawę karną polską stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium RP oraz polskim statku morskim lub powietrznym, chyba że umowa międzynarodowa stanowi inaczej
Obowiązywanie ustawy karnej pod względem miejsca i osób:
Zasada narodowości podmiotowej
Polską ustawę karną stosuje się do:
a) Obywatela polskiego
b) Który popełnił przestępstwo za granicą
c) Warunek podwójnej przestępności czynu
Zasada odpowiedzialności zastępczej
a) Cudzoziemiec
b) Czyn popełniony za granicą
c) Inny niż przeciwko interesom RP, obywatela RP, polskiej osoby prawnej lub polskiej jednostki organizacyjnej oraz cudzoziemiec, który popełnił za granicą przestępstwo o charakterze terrorystycznym
d) Czyn ten zagrożony jest w polskiej ustawie karnej karą przekraczającą 2 lata pozbawienia wolności
e) Sprawca przebywa na terytorium RP
f) Nie postanowiono go wydać
g) Podwójna przestępność czynu
Zasada narodowości przedmiotowej ograniczona - Art. 110. § 1. Ustawę karną polską stosuje się do cudzoziemca, który popełnił za granicą czyn zabroniony skierowany przeciwko interesom Rzeczypospolitej Polskiej, obywatela polskiego, polskiej osoby prawnej lub polskiej jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej oraz do cudzoziemca, który popełnił za granicą przestępstwo o charakterze terrorystycznym.
Zasada narodowości przedmiotowej nieograniczona - Art. 112. Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia czynu zabronionego, ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego oraz cudzoziemca w razie popełnienia:
1) przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu wewnętrznemu lub zewnętrznemu Rzeczypospolitej Polskiej,
2) przestępstwa przeciwko polskim urzędom lub funkcjonariuszom publicznym,
3) przestępstwa przeciwko istotnym polskim interesom gospodarczym,
4) przestępstwa fałszywych zeznań złożonych wobec urzędu polskiego.
5) przestępstwa, z którego została osiągnięta, chociażby pośrednio, korzyść majątkowa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zasada represji wszechświatowej - Art. 113. Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa, ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego oraz cudzoziemca, którego nie postanowiono wydać, w razie popełnienia przez niego za granicą przestępstwa, do którego ścigania Rzeczpospolita Polska jest zobowiązana na mocy umów międzynarodowych.
Nadzwyczajne złagodzenie kary
Wymierzenie kary poniżej dolnej granicy zagrożenia
1. Fakultatywne
a) Wypadki przewidziane w ustawie (np. usiłowanie nieudolne, przekroczenie granic obrony koniecznej)
b) W stosunku do młodocianego, jeśli przemawiają za tym względy wychowawcze
c) W szczególnie uzasadnionych przypadkach, kiedy najniższa kara byłaby niewspółmiernie surowa:
· Pojednanie sprawcy z poszkodowanym, naprawienie szkody
· Postawa sprawcy
· Poważny uszczerbek na zdrowiu sprawcy lub osoby bliskiej (tylko przestępstwa nieumyślne)
2. Obligatoryjne
a) Sprawca współdziałający z innymi osobami, który ujawni informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz istotne okoliczności
b) Na wniosek prokuratora, jeśli oskarżony ujawnił nieznane informacje dotyczące przestępstwa zagrożonego karą powyżej 5 lat pozbawienia wolności
Zasady złagodzenia kary:
a) Zbrodnia – kara nie mniejsza od 1/3 dolnej granicy ustawowego zagrożenia
b) Występek , a dolna granica to kara pozbawienia wolności nie niższa od roku – grzywna, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności
c) Występek , a dolna granica to kara pozbawienia wolności niższa od roku – grzywna albo kara ograniczenia wolności
d) Czyn zagrożony alternatywnie karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności – sąd odstępuje od wymierzenia kary i orzeka środek karny
Obowiązywanie ustawy karnej pod względem czasu
Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był zobowiązany.
Stosuje się ustawę obowiązującą w czasie popełnienia przestępstwa.
Jeśli ustawa uległa zmianie po popełnieniu czynu, stosuje się ustawę z czasu orzekania, chyba że ustawa wcześniejsza jest względniejsza.
Warunkowe umorzenie postępowania
Następuje na okres próby (od roku do dwóch lat od momentu uprawomocnienia)
Konieczne przesłanki:
1. Przestępstwo zagrożone karą nieprzekraczającą 3 lat
2. Wina nie jest znaczna
3. Społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna
4. Okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości
5. Sprawca nie był karany
6. Postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy tryb życia uzasadniają przypuszczenie, ę pomimo warunkowego umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa
W razie pojednania z poszkodowanym i naprawienia szkody warunkowe umorzenie postępowania może mieć zastosowanie w przypadku przestępstwa zagrożonego karą do 5 lat pozbawienia wolności.
Możliwość zasądzenia dodatkowych środków karnych:
· Informowanie sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby
· Przeproszenie pokrzywdzonego
· Wykonywanie obowiązku łożenia na utrzymanie inne osoby
· Powstrzymywanie się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób
· Orzeczenie świadczenia pieniężnego
· Orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych do lat 2
Obligatoryjne podjęcie postępowania – popełnienie w trakcie okresu próby umyślnego przestępstwa, za które został prawomocnie skazany
Fakultatywne – rażące naruszenie porządku prawnego, w szczególności:
· Popełnienie innego przestępstwa niż to, za które warunkowo umorzono postępowanie
· Uchylanie się od dozoru
· Uchylanie się od nałożonego obowiązku lub środka karnego
· Niewykonywanie zawartej z pokrzywdzonym ugody
· Rażące naruszenie porządku prawnego, w szczególności popełnienie przestępstwa po wydaniu postanowienia o warunkowym umorzeniu, lecz przed jego uprawomocnieniem
Podział przestępstw ze względu na podmiot
Przestępstwo powszechne – może je popełnić każdy poczytalny człowiek, jeżeli osiągnął odpowiedni wiek (zaimek „kto”)
Przestępstwo indywidualne – podmiot dokonujący przestępstwa musi posiadać określoną w ustawie cechę
a) Właściwe – istnienie cechy decyduje o istnieniu przestępstwa
b) Niewłaściwe – istnienie cechy umożliwia zakwalifikowanie czynu jako przestępstwo kwalifikowanie lub uprzywilejowane
Błąd
A. Co do faktu:
· Wyłącza odpowiedzialność
· Musi być istotny
· Musi dotyczyć okoliczności stanowiących znamię czynu
· Nie wyłącza odpowiedzialności za czyn popełniony z winy nieumyślnej
B. Co do prawa – sprawca nie ponosi odpowiedzialności, jeśli nieświadomość bezprawności czynu jest usprawiedliwiona
C. Co do kontratypu lub okoliczności wyłączającej winę:
· Wyłącza bezprawność lub winę
· Musi być usprawiedliwiony (urojona obrona konieczna lub stan wyższej konieczności nie był zawiniony przez sprawcę – co najmniej nie mógł przewidzieć wystąpienia takich okoliczności
Rzeczywisty zbieg przestępstw
Przesłanki (art. 85 KK):
1) Sprawca popełnił co najmniej dwa przestępstwa
2) Przed wydaniem wyroku (nawet nieprawomocnego), co do któregokolwiek z tych przestępstw
3) Wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu
Kara łączna (art. 86 KK): nie może być niższa od najwyższej z kar wymierzonych, nie może być wyższa od ich sumy, nie może przekroczyć 540 stawek dziennych grzywny, 18 miesięcy ograniczenia wolności albo 15 lat pozbawienia wolności
Obligatoryjne orzeczenie kary pozbawienia wolności (art. 87 KK) – jeśli za zbiegające się przestępstwa orzeczono karę pozbawienia wolności i ograniczenia wolności, karę ograniczenia wolności zamienia się na karę pozbawienia wolności (miesiąc ograniczenia wolności = 15 dni pozbawienia wolności)
Zasada absorpcji (art. 88 KK) – jeśli najsurowszą karą za jedno z przestępstw w zbiegu jest kara dożywotniego pozbawienia wolności lub kara 25 lat pozbawienia wolności, orzeka się tę karę jako karę łączną; w przypadku dwóch lub więcej kar 25 lat pozbawienia wolności sąd może orzec jako karę łączną karę dożywotniego pozbawienia wolności
Art. 89 KK: sąd może warunkowo zawiesić wykonywanie kary łącznej, w takim przypadku może też orzec grzywnę; w razie zbiegu orzeczeń o okresach próby sąd orzeka ten okres oraz związane z nim obowiązki na nowo
...
gosicka