PRZESŁANKA PROCESU / warunek dopuszczalności procesu 

-  stan prawny warunkujący dopuszczalność bądź wszystkich stadiów procesu, bądź tylko niektórych

1)   nie ma przesłanek dotyczących tylko postępowania przygotowawczego

2)   postępowanie apelacyjne jest dopuszczalne choćby nie wszystkie przesłanki postępowania głównego były spełnione (f. kontrolna apelacji)

PRZESŁANKI PROCESOWE

formalne

(warunkują jedynie sam proces karny)

→ umorzenie

materialne

(wywierają wpływ na odpowiedzialność karnomaterialną , ale mogą być realizowane tylko w toku procesu )                  -  art.17 KPK

bezwzględne

(abstrakcyjne)

stany prawne warunkujące proces w każdym układzie procesowym

względne

(konkretne)

stany prawne warunkujące proces tylko w określonym układzie procesowym

uniewinnienia

(potwierdzenie domniemania niewinności)

1.     „przesłanka faktyczna”

-   czynu nie popełniono

-   brak danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia

2.     brak przestępności czynu

-   czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego

-   ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa

[ okoliczności wyłączające bezprawność czynu (kontratypy) + okoliczności  wyłączające winę]

umorzenia

3.    znikomy stopień społ. szkodliwości czynu

4.    brak karalności czynu

         (np. przy czynnym żalu)

5.    przedawnienie karalności

6.    abolicja lub amnestia

7.    immunitety materialne (adwokacki, prokuratorski, radcy pr., parlamentarny)

8.    karalność w obcym  państwie czynu popełnionego za granicą przez obywatela polskiego lub obcego

·   res iudicata (powaga rzeczy osądzonej)

·   litis pendentio (zawisłość prawna sporu)

·   podsądność sądom karnym

·   właściwość sądu

·   skarga uprawnionego oskarżyciela

·   wniosek pokrzywdzonego (publicznoskargowe – wnioskowe;  dodatkowe wskazanie osoby najbliższej jeśli przeciw niej)

·   wymagane zezwolenie na ściganie

·   darowanie kary –prezydenckie prawo łaski

·   warunkowe zawieszenie wykonania kary przez sąd / Prezydenta (korzystającego z prawa łaski)

·   formalne immunitety procesowe:

-           Prezydenta RP

-           parlamentarny

-           sędziowski

-           prokuratorski

-           sędziów Trybunału Konstytucyjnego

-           członków Trybunału Stanu

-           pracowników NIK

-           Rzecznika Praw Obywatelskich

-           Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych

-           dyplomatyczny

-           konsularny

·   istnienie stron procesowych

·   przeszkody wynikające ze stos. międzynarodowych

-   status świadka / biegłego – obcokrajowca, który stawia się dobrowolnie przed sądem ( zakaz ścigania, zatrzymania, tymczasowego aresztowania )

-   przy wydaniu osoby ściganej przez inne państwo, tylko w granicach przestępstw      ( popełnionych przed przyjazdem ) przez nie zastrzeżonych

inne podziały przesłanek procesu karnego:

POZYTYWNE

- stany prawne, które muszą zachodzić by proces karny był dopuszczalny

NEGATYWNE

- stany prawne, które wyłączają dopuszczalność wszczęcia i dalszego biegu procesu

układ procesowy:

1)       osoba oskarżonego.

2)       czyn oskarżonego w znaczeniu przedmiotowym.

3)       element, którego brak stanowi negatywną przesłankę procesową.

OGÓLNE

- stany prawne, które warunkują proces w trybie zwyczajnym

SZCZEGÓLNE

(jako dodatkowe)

- stany prawne, które warunkują tryb szczególny procesu

FUNKCJE systemu przesłanek:

-   informacyjna: uporządkowanie wiedzy o dopuszczalności procesu

-   gwarancyjna: ochrona przed ewentualnym bezzasadnym wciąganiem osób w proces, wyraziste kryterium

                          dopuszczalności;