Kolokwium
1. baz surowcowa polski
Perspektywy rozwoju bazy węgla brunatnego
Bardzo pilnym i strategicznym zadaniem jest przygotowanie do eksploatacji nowych zagłębi górniczo-energetycznych, które w przyszłości zastąpiłyby produkcję energii elektrycznej z dotychczas eksploatowanych rejonów wydobycia węgla brunatnego. Jest to zadanie nie tylko dla górnictwa i energetyki, ale dla całej gospodarki kraju. W opracowywanej Polityce Energetycznej Polski do 2030 pozycja górnictwa i energetyki opartej na węglu brunatnym winna być doceniona jako producenta 35% najtańszej energii elektrycznej w naszym kraju. Zadania związane z budową nowych kopalń i elektrowni na węgiel brunatny powinny znaleźć się w rządowym programie funkcjonowania i rozwoju polskiej energetyki jako inwestycja celu publicznego o znaczeniu krajowym, a węgiel brunatny należy uznać za surowiec strategiczny wraz z określeniem głównych obszarów jego wydobycia. Ważnym zagadnieniem jest dokończenie rozpoznania i udokumentowania najbardziej perspektywicznych złóż węgla brunatnego w Polsce. Szereg złóż posiada tylko kategorię rozpoznania D2-D1. Po dokończeniu rozpoznania należałoby określić przydatność poszczególnych złóż do eksploatacji oraz zabezpieczyć wybrane złoża w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
Zagospodarowanie perspektywicznych złóż węgla brunatnego: Legnica, Gubin-Mosty,Złoczew, Rogóźno, Piaski, Koźmin, Ościsłowo, Tomisławice, Dęby Szlacheckie – Izbica Kujawska czy Mąkoszyn-Grochowiska pozwoliłoby za około 30–40 lat na podniesienie poziomu wydobycia węgla brunatnego w Polsce do poziomu około 120–140mlnMg rocznie i utrzymanie go na tym poziomie, przez co najmniej 50–100 lat. Ten poziom wydobycia węgla brunatnego gwarantowałby podwojenie obecnej produkcji energii elektrycznej z węgla brunatnego do poziomu 15–20 tys. MW. Ta produkcja energii elektrycznej będzie stanowiła w tym okresie mniej niż 30% ogólnej produkcji energii elektrycznej, tj. mniej niż obecnie. Dlatego branża górnictwa węgla brunatnego nie dąży do pełnego „opanowania” rynku energii elektrycznej w XXI wieku. Pozostawia ponad 70% na energetykę z węgla kamiennego, gazu, energii odnawialnej czy energetyki atomowej. Bardzo ważnym tematem na okres maksymalnych cen ropy i gazu na świecie jest możliwość produkcji paliw płynnych i gazowych z węgla brunatnego. Produkcja taniej energii elektrycznej oraz paliw płynnych i gazowych jest dużym wkładem branży dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w naszym kraju. Dlatego nie zagospodarowanie największych złóż węgla brunatnego w Europie: Legnica i Gubin-Mosty i złóż perspektywicznych w czynnych obecnie rejonachwydobycia węgla brunatnego byłoby największym „grzechem zaniechania”.
2. lokalizacja złóż kopaliny w Polsce
Węgiel brunatny : Największe i najważniejsze złoże węgla brunatnego występuje w Bełchatowie koło Piotrkowa Trybunalskiego. Pochodzi z niego ponad 55,7 % krajowego wydobycia. Pozostałą część krajowego zapotrzebowania na węgiel pokrywa wydobycie ze złoża Turów koło Bogatyni i złóż (odkrywek) rejonu konińskiego: Pątnów i Adamów. W 2009 r. rozpoczęto wydobycie w złożu Bełchatów - pole Szczerców , które wynosiło 267 tys. ton.Węgiel kamienny eksploatowany jest w 4 kopalniach: Bełchatów, Turów, Konin i Adamów.
Węgiel Kamienny : W Polsce złoża występują w trzech zagłębiach, z których dwa: Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW) i Lubelskie Zagłębie Węglowe (LZW) są typu paralicznego, a Dolnośląskie Zagłębie Węglowe (DZW) jest zagłębiem limnicznym. Wydobycie węgla kamiennego prowadzone jest obecnie w dwóch z nich: Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (GZW) oraz w Lubelskim Zagłębiu Węglowym (LZW). Trzecie, Dolnośląskie Zagłębie Węglowe (DZW), ma znaczenie jedynie historyczne.
Gaz ziemny : Głównym regionem występowania złóż gazu ziemnego w naszym kraju jest Niż Polski. Złoża gazu ziemnego znane są również z przedgórza Karpat. Niewielkie zasoby gazu występują także w małych złożach obszaru Karpat oraz w polskiej strefie ekonomicznej Bałtyku.
Ropa Naftowa : W Polsce w roku 2009 były udokumentowane 84 złoża ropy naftowej, w tym w Karpatach – 29 złóż, na ich przedgórzu (w zapadlisku przedkarpackim) - 11, na Niżu Polskim 42 złóż oraz w obszarze polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku - 2 złoża. Złoża występujące w Karpatach i na ich przedgórzu mają długą historię, jest to rejon najstarszego światowego górnictwa ropy naftowej. Obecnie zasoby tych złóż są na wyczerpaniu. W Polsce, największe znaczenie gospodarcze mają złoża ropy naftowej występujące na Niżu Polskim. W 2009 r. wydobywalne zasoby złóż na Niżu stanowiły blisko 75 %, a zasoby złóż polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku 21% zasobów krajowych.
Cynk i ołów : W obszarze śląsko-krakowskim wyróżnia się rejony: chrzanowski, olkuski, bytomski i zawierciański. Obecnie wydobycie rud prowadzi się ze złóż Olkusz i Pomorzany w rejonie olkuskim. Rejon Olkusza i Trzebini.
Miedź : Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, występują w okolicach Lubina na monoklinie przedsudeckiej. Baza surowcowa to Legnicko-Głogowski Okręg miedziowy. Wydobycie realizowane jest w trzech kopalniach : Lubin, Rudna, Polkowice-Sieroszowice.
Siarka : Złoża siarki rodzimej występują w północnej części zapadliska przedkarpackiego w rejonie Tarnobrzega (złoża Osiek, Baranów, Machów, Jeziórko), Staszowa (złoża: Solec i Grzybów) oraz Lubaczowa (złoże Basznia).
Sól kamienna : Złoża soli kamiennej występują w środkowej, północnej i południowej Polsce. Znaczenie gospodarcze mają złoża w środkowej Polsce (rejon Kłodawy, Inowrocławia) oraz złoże Sieroszowice. Obecnie czynne są 4 kopalnie.
3. surowce min w gospodarce polski
Węgiel brunatny : Wydobycie brutto w 2009 r. wyniosło 57 061 tys. ton i było mniejsze o 2 440 tys. ton niż w ubiegłym roku. Niewielką ilość wydobycia stanowiły zasoby pozabilansowe. Węgiel brunatny wydobyty w 2009 r. z największych kopalń: Bełchatów, Turów, Adamów i Konin został prawie w całości odstawiony do elektrowni. W 2009 r. eksport węgla brunatnego wynosił 68,32 tys. ton za 7,09 tys. PLN, głównie do Niemiec i na Węgry. Import tego surowca wynosił 37,31 tys. ton, w tym 32 tys. ton sprowadzono z Niemiec za 14,37 mln PLN oraz z Czech za 916 tys. PLN (4,3 tys. ton).
Węgiel kamienny : Wydobycie brutto w 2009 r. według materiałów przekazanych do bilansu przez użytkowników złóż węgla kamiennego wyniosło 70 500 tys. ton. W stosunku do roku poprzedniego, wydobycie węgla kamiennego zmniejszyło się o 7 489 tys. ton.
Import węgla kamiennego w 2009 r. był minimalnie większy niż we wcześniejszym roku i wyniósł 10,8 mln ton (tab. 2). Najwyższy wzrost dotyczył importu węgla z Rosji. Na eksport przeznaczono około 12 % wydobytego węgla, to jest 8,4 mln ton. Eksport utrzymał się na podobnym poziomie jak w 2008 r.
Gaz ziemny : W 2009 r. stan wydobywalnych zasobów gazu ziemnego wynosił 149 057 mln m3 i w porównaniu z rokiem poprzednim nastąpił przyrost zasobów o 6 243 mln m3. Przyrost zasobów powstał w wyniku udokumentowania nowych złóż oraz lepszego rozpoznania złóż już udokumentowanych. W 2009 r. wydobycie gazu ziemnego ze złóż o zasobach udokumentowanych wynosiło 5 839,15 mln m3 i było o 742,73 mln m3 większe niż w roku 2008.
Ropa Naftowa : W 2009 roku stan wydobywalnych zasobów ropy naftowej i kondensatu wyniósł 26,29 mln ton i w porównaniu do roku poprzedniego zwiększył się o 2,44 mln ton. Wzrost zasobów powstał w wyniku lepszego rozpoznania złóż już udokumentowanych.
Wydobycie ropy naftowej i kondensatu w 2009 r. ze złóż na lądowym obszarze kraju oraz z polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku wynosiło 661,96 tys. ton W stosunku do roku poprzedniego wydobycie zmalało o 78,18 tys. ton. W 2009 roku import ropy naftowej wyniósł 19,95 mln ton i był niższy od importu w roku poprzednim o 0,96 mln ton.
Cynk i ołów : Wydobycie rud cynku i ołowiu w Polsce w 2009 r. wyniosło 2 349 tys. ton rudy, zawierającej 89 tys. ton cynku i 34 tys. ton ołowiu i było mniejsze od wydobycia z 2008 r. z powodu zakończenia eksploatacji złoża Balin-Trzebionka. Krajowa produkcja górnicza cynku i ołowiu nie jest wystarczająca dla potrzeb przemysłu przetwórczego. Zapotrzebowanie pokrywane jest również importem koncentratów. Znaczna część produkcji cynku i ołowiu przeznaczana jest na eksport. W 2009 r. import cynku wyniósł ok. 171 tys. ton i był niższy o ok. 16 % w stosunku do roku poprzedniego, a eksport zmalał o ok. 5,4 % tj. do 144,1 tys. ton. Import ołowiu, głównie w postaci ołowiu rafinowanego i nierafinowanego oraz nieobrobionego wyniósł 33,88 tys. ton i był niższy o ok. 11 % w stosunku do 2008 r. Zanotowano natomiast niewielki wzrost eksportu ołowiu (ok. 2,2 %).
Miedź : Wydobycie rud miedzi w 2009 r. wyniosło 23 161 tys. ton rudy, zawierającej 491 tys. ton miedzi metalicznej oraz 1 269 ton srebra. W porównaniu do 2008 roku nastąpił kilkuprocentowy wzrost wydobycia rudy (ok. 2 %) oraz produkcji miedzi (ok. 4 %) i srebra (ok. 9 %). Z rud miedzi odzyskiwane są: Ag, Au, Ni, Pb, Pt-Pd, Se, Re. Największe znaczenie gospodarcze ma odzysk srebra. Przeważająca ilość srebra przeznaczona jest na eksport. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A. w roku 2009 wyprodukowano 502 tys. ton miedzi elektrolitycznej oraz m.in. 1 159,7 ton srebra oraz 24,1 tys. ton ołowiu.W roku 2009 ilość odpadów przeróbczych (poflotacyjnych) górnictwa miedziowego składowanych w stawie osadnikowym Żelazny Most wyniosła 27 769 tys. ton.Z kopalń rud miedzi uzyskano 28,1 mln m3 wód, z czego 25,8 mln m3 wód zasolonych oraz 2,3 mln m3 solanek z 3 Zakładów Górniczych (ZG Polkowice-Sieroszowice, ZG Rudna (obejmujący obszar Głogów Głęboki Przemysłowy) i ZG Lubin).
Siarka : Wydobycie siarki w 2009 r. wyniosło 287 tys. ton. Z tej ilości 25 tys. ton uzyskano z odsiarczania gazu ziemnego. Import siarki surowej w 2009r. wyniósł 34,16 tys ton a eksport 140 tys ton.
Sól kamienna : W 2009 roku wydobyto 2 410 tys. t soli z kopalń pozyskujących solankę metodą otworową (Góra, Mogilno I i II – spadek wydobycia o 6,5%), co stanowi 78,63% krajowego wydobycia soli, oraz 655 tys. t soli kruszonej z kopalni Kłodawa, której wydobycie wzrosło o ponad 46 % w stosunku do 2008 r. W kopalni rud miedzi Sieroszowice w trakcie prac przygotowawczych i rozpoznawczych wydobyto z zasobów szacunkowych złoża soli Kazimierzów 365,6 tys. t soli kamiennej, co stanowi blisko 2,2-krotny wzrost wydobycia w stosunku do 2008 r. mport soli kamiennej zwiększył się o 35 % w stosunku do roku poprzedniego i wyniósł 483 tys. t. Pochodzi on głównie z Białorusi, Ukrainy i Niemiec. Import związków sodu zmniejszył się natomiast o 10,6 % do wielkości 173,9 tys. t.
4. prowadzenie dzialalności wydobywczej (koncesja) wymagania,kto udziela co dostaje
Koncesja na wydobywanie kopalin, powinna ponadto wyznaczać granice obszaru i terenu górniczego oraz określać zasoby złoża kopaliny możliwe do wydobycia, a także minimalny stopień ich wykorzystania. Wyznaczenie granic obszaru i terenu górniczego jest niezbędnym elementem każdej koncesji na wydobywanie kopaliny. Nie mają tu znaczenia rodzaj kopaliny, wielkość i miejsce wydobycia czy też właściwość organu koncesyjnego. Obszar (teren) górniczy jest także tworzony dla złóż, których wydobywanie jest koncesjonowane przez starostę. Granice obszaru górniczego i terenu górniczego wyznacza organ koncesyjny, w uzgodnieniu z Prezesem Wyższego Urzędu Górniczego. Jeżeli rzeczywiste szkodliwe wpływy robót górniczych zakładu górniczego przekroczą granice określonego w koncesji terenu górniczego, organ koncesyjny zmienia decyzję w zakresie dotyczącym granic terenu górniczego. Wyznaczenie obszaru i terenu górniczego powinno następować przez określenie współrzędnych punktów załamania ich granic.
W części dotyczącej obszaru i terenu górniczego koncesja na wydobywanie kopaliny podlega uzgodnieniu z Prezesem Wyższego Urzędu Górniczego. W razie gdy koncesja na wydobywanie kopaliny ze złóż przewiduje wtłaczanie do górotworu wód pochodzących z odwodnienia zakładu górniczego lub wykorzystanych solanek, wód leczniczych oraz termalnych, powinna ponadto określać warunki wtłaczania wód do górotworu. Załącznikiem do koncesji powinna być mapa z naniesionymi granicami obszaru i terenu górniczego
5. dokuimentacja geologiczna zakres,cel,co zawiera
Ustawa wyróżnia trzy podstawowe rodzaje dokumentacji geologicznych
• złoża kopaliny,
• hydrogeologiczną,
• geologiczno-inżynierską.
O ile wymagania dotyczące dwóch ostatnich rodzajów dokumentacji w oczywisty sposób wiążą się z podziemnym magazynowaniem (składowaniem), o tyle nie jest dostatecznie jasne, co ma być pądstawą określenia innych „warunków geologicznych". Powinny one zatem wynikać albo z określonej wyżej dokumentacji, albo z odrębnej dokumentacji złożowej. Nie da się też wykluczyć, że jedna dokumentacja geologiczna, sporządzona wyłącznie na potrzeby podziemnego magazynowania (składowania), będzie spełniała wymagania stawiane wszystkim opisanym wyżej dokumentacjom.
Dokumentację geologiczną złoża kopaliny sporządza się w celu określenia granic złoża, jego zasobów oraz geologicznych warunków występowania.
2. Dokumentacja geologiczna złoża kopaliny powinna określać:
1) rodzaj, ilość i jakość rozpoznanych kopalin, w tym także kopalin towarzyszących i współwystępujących użytecznych pierwiastków śladowych oraz substancji szkodliwych dla środowiska występujących w złożu,
2) położenie złoża, jego budowę geologiczną, formę i granice,
3) elementy środowiska otaczającego złoże,
4) (skreślony),
5) hydrogeologiczne i inne geologiczno-górnicze warunki występowania złoża,
6) (skreślony),
7) stan zagospodarowania powierzchni
Komentowany przepis określa podstawowe wymagania składające się na treść dokumentacji złoża kopaliny (tzw. dokumentacji złożowej). Jej celem jest określenie lokalizacji złoża, jego budowy i warunków występowania. Taką dokumentację sporządza się bez względu na rodzaj kopaliny (podstawowa czy pospolita), a także bez względu na stan ich skupienia, zasobność złóż itd.
W przypadku gdy dokumentacja geologiczna ma stanowić podstawę do udzielenia koncesji na wydobywanie kopalin, stopień rozpoznania złoża powinien umożliwić opracowanie pfojektu zagospodarowania złoża oraz wskazanie możliwości i kierunków rekultywacji terenów poeksploatacyjnych.Dokumentację geologiczną sporządza się z uwzględnieniem kryteriów bilansowości zasobów złóż kopalin. Właściwy organ administracji geologicznej może zezwolić, w drodze decyzji, na zmianę kryteriów bilansowości.
Dokumentacja geologiczno - inżynierską powinna określać:
1) budowę geologiczną, warunki geologiczno-inżynierskie i hydrogeologiczne podłoża budowlanego lub określonej przestrzeni,
2) prognozę zmian w środowisku, mogących powstać na skutek realizacji lub eksploatacji obiektów budowlanych,
3) występowanie złóż kopalin, szczególnie surowców budowlanych, nadających się do wykorzystania przy realizacji inwestycji.
4) Sporządza się dla: określenia warunków geologicznych dla potrzeb zagospodarowania przestrzennego,
5) ustalania geotechnicznych warunków posiadania obiektów budowlanych,
7) magazynowania i składowania substancji oraz odpadów.
6. projekt zagospodarowania złoża
Projekt sporządza się dla istniejącego lub projektowanego obszaru górniczego, w którym będzie prowadzona eksploatacja złoża lub wydzielonej jego części przewidzianej do zagospodarowania w okresie objętym koncesją.
Powinien on przedstawiać optymalny wariant wykorzystania zasobów złoża, z uwzględnieniem geologicznych warunków jego występowania, wymagań w zakresie ochrony środowiska, bezpieczeństwa powszechnego, bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzkiego, technicznych możliwości oraz ekonomicznych uwarunkowań wydobywania kopaliny.
W obecnym stanie prawnym „projekt zagospodarowania złoża" w zasadzie staje się elementem wniosku o udzielenie koncesji na wydobywanie kopalin i powinien określać zamierzenia w zakresie: ochrony złóż kopalin, w tym kopalin towarzyszących i użytecznych pierwiastków śladowych występujących w złożu, zwłaszcza przez ich kompleksowe i racjonalne wykorzystanie;technologii eksploatacji, zapewniającej ograniczenie ujemnych jej wpływów na środowisko.Powinien on określac
zasoby przemysłowe będące zasobami bilansowymi, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach również zasobami pozabilansowymi złoża lub wydzielonej jego części przewidzianej do zagospodarowania, które mogą być przedmiotem eksploatacji uzasadnionej technicznie i ekonomicznie przy uwzględnieniu wymagań określonych w przepisach prawa, w tym dotyczących wymagań ochrony środowiska;
zasoby nieprzemysłowe będące częścią zasobów bilansowych złoża nie zaliczoną do zasobów przemysłowych w obszarze przewidzianym do zagospodarowania, których eksploatacja może stać się uzasadniona w wyniku zmian technicznych, ekonomicznych lub zmian w przepisach prawa, w tym dotyczących wymagań ochrony środowiska;
straty w zasobach będące częścią zasobów przemysłowych i nieprzemysłowych przewidzianą do pozostawienia w złożu, która na skutek zamierzonego sposobu eksploatacji nie da się wyeksploatować w przewidywalnej przyszłości, w sposób uzasadniony technicznie i ekonomicznie.
7. plan ruchu zakładu górniczego
8. plan liwidacji z.g
9. opłaty eksloatacyjne
10.fundusz likwidacji Zg
11. bilans zasobów złóż kopalni i wód podziemnych
12. bilans gospodarki surowcami mineralnymi
Surowiec mineralny - wydobyta ze złoża kopalina użyteczna, mająca zastosowanie w gospodarce, produkt przemysłu wydobywczego. Jest składnikiem środowisk przyrodniczych: skorupy ziemskiej, hydrosfery, biosfery i atmosfery.Należą do nich:
- mineralne surowce energetyczne (węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny),
- metale (żelazo, miedź, cynk, ołów, kobalt, chrom, nikiel, boksyty),
- niemetale - chemiczne (siarka, fosforyty, sól kamienna, sól potasowa),
- surowce ceramiczne (np. kaolin, dolomit, iły)
- budowlane (piaski, żwiry, gliny, kruszywo skalne). ;
WĘGIEL BRUNATNY
Geologiczne zasoby bilansowe węgli brunatnych wynoszą 14 858,96 mln t, w tym 0,8 mln t stanowią węgle bitumiczne, 2 513 mln t (około 18 %) węgle brykietowe i około 1 496 mln t (11 %) węgle wytlewne, jednak całość zasobów jest wykorzystywana i uznawana jako węgle energetyczne.
Około 24,8 % (3 690 mln t) bilansowych zasobów geologicznych złóŜ węgla brunatnego stanowią zasoby złóż w rowie poznańskim. Są to złoża: Czempin, Krzywin i Gostyń, których eksploatacja - ze względu na ochronę środowiska (powierzchni) i wysoką klasę bonitacyjną gruntów rolnych – może być obecnie nieuzasadniona.
Geologiczne zasoby bilansowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 1 748,86 mln t, co stanowi 11,8 % ogółu geologicznych zasobów bilansowych. Węgiel brunatny z tych złóż jest eksploatowany w 5 kopalniach: Be...
autob1