Gibson William - Agryppa.txt

(11 KB) Pobierz
Agryppa (Ksi�ga Zmar�ych) - Night City Limits  


          Agryppa
            (Ksi�ga Zmar�ych)William Gibson

            przek�ad: Cezar Matkowski




      Waha�em si�
      nim rozwi�za�em wst��ki,
      wi���ce t� ksi��k�.


      Czarna ksi�ga:
           ALBUMY
           CA. AGRYPPA
           Istnieje mo�liwo��
           zam�wienia dodatkowych kart

      Album Kodaka z nadgryzionej z�bem czasu
      Czarnej tektury


      Nici, kt�re z��czy�
      Zosta�y rozplecione przez lata

      Jak kobieca sznur�wka z czas�w Pierwszej Wojny �wiatowej.
      Ze skuwkami z�artymi przez tlen tak,
      �e a� przypominaj� popi� z papierosa.

      Na wewn�trznej stronie ok�adki kto� mi�kkim o��wkiem napisa�:
      Teraz zatarte
      Potem jego imi�:
      W.F.Gibson Jr.
      co� jeszcze, przecinek,
      1924

      Ni�ej wklei� odbitki Kodaka
      I podpisa�
      Bia�ym, podobnym do kredy o��wkiem:
      "Tartak taty, Sierp. 1919."

      Szopa o p�askim dachu,
      Naprzeciw g�rskiego �a�cucha.
      Na pierwszym planie zwalone deski i �cinki drewna
      Musia� wtedy pachnie� �wie�� �ywic�, W sierpniu
      S�odki, gor�cy od�r
      Elektrycznej pi�y
      Wrzynaj�cy si� w dekady.

      Nast�pnie spaniel Moko
      "Moko 1919"
      Pozuje na �aweczce czy stole
      Przed drzewem na podw�rzu
      Jego sier�� jest b�yszcz�ca
      Trawa wymaga koszenia
      Za drzewem
      W tajemniczej ostro�ci Kodaka
      Letnie sekrety Wheeling
      W Zachodniej Wirginii.
      Kto� wystawi� drewniana drabin�

      "Ciotka Fran i (nieczytelne)"
      I cho� go nie ma, ten pan
      Ma klamr� u pasa w kszta�cie litery G
      Maso�ska odznak� w klapie
      Patentowy, automatyczny o��wek
      Wieczne pi�ro
      I kwiaty, tak dumnie stoj�ce w tle,
      S� posadzone w pobielonym wylocie
      betonowej rury kanalizacyjnej.

      Tatu� mia� konia imieniem Dixie
      "Ford na Dixie'm. 1917"
      Kropierz oznaczony pojedyncz� gwiazd�
      Sztruksowe bryczesy
      Zachodnie siod�o
      I p��cienna czapka
      Szcz�liwy i dumny
      Jak tylko ch�opiec by� mo�e.
      "Artur i Ford na rybach 1919"
      Pstrykni�te przez doros�ego
      (Zauwa� t� nieruchom� r�k�
      zrywaj�c� polne kwiaty
      cienie na ich szerokich s�omkowych kapeluszach,
      odbicia �wiat�a na drucianej siatce)
      stoj�cego naprzeciw nich,
      po drugiej stronie stawu,
      po�r�d wa�ek i b�ota,
      z Kodakiem w r�ce,
      Ford Sr.?

      I "Mama lipiec, 1919"
      spaceruje w poblizu stawu,
      w bia�ych i du�ych miejskich butach,
      z torebka na ramieniu,
      Podczas gdy Artur czy Ford, wci�� w kapeluszu
      zbli�a si� do samochodu z rozk�adanym dachem.

      "Mama i pani Graham w wyl�garni ryb 1919"
      Mama i pani Graham siedz� na gustownym betonowym �uku.

      "Artur na Diexie'm.", r�wnie� 1919
      raczej nie czuje si� tam wygodnie.
      Na dachu za stodo�� i za nim,
      mo�na odczyta� zagadkowy znak:
      H.V.J.M [?]

      "Tartak taty 1919", m�j dziadek w kr�lewskiej pozie po�r�d stert
      �ci�tych pni,
      Mo�e to by� zapis
      P�niejszej wycinki
      R�kawy jego koszuli s� podwini�te,
      prawie a� za �okie�, 
      Koszula jest w paski, z bia�ym wy�ogiem pod szyj�,
      do przypi�cia ko�nierzyka.
      Za nim stoi st�g opi�k�w i trocin, wysoki prawie na dziesi�� st�p.
      (Jak on wygl�da gdy si� obala,
      lub pachnie, gdy jest mokry)


      II.

      Mechanizm: czarna t�oczona cyna,
      Sk�ra na kartonie, kawa�ki drewna,
      Soczewka
      Koperta odpad�a
      Na zawsze
      Oddzielaj�c to od tego.
      Teraz w wysoko sklepionych sypialniach
      niezamieszka�ych, nieodwiedzanych,
      w dolnych szufladach fornirowanych biurek
      w ch�odnej chemicznej ciemno�ci k��bi� si� okoliczno�ciowe
      fotomonta�e zabitych na wojnie �wiatowej.

      tak jak to sam odkry�em
      pewnego lata w skrzyni na strychu,
      pod tym najwi�kszym skarbem ka�dego ch�opca
      gromadzonymi �uskami pocisk�w
      prawdziwe okruchy wojny
      lecz tak�e
      �w mechanizm

      Niebieskawe wyko�czenie broni palnej,
      jest procesem kontrolowanym, pochodnym pospolitemu
      rdzewieniu, lecz tam
      pod tak rzadka i niezwyk�a patyn�
      przez lata nietkni�t�,
      p�ki jej nie podnios�em
      i wr�ci�em, jak we �nie, po niepomalowanych
      schodach,
      do przedpokoju, gdzie, przysi�gam,
      nie us�ysza�em pierwszego strza�u.

      Pocisk odziany w mied� odkryty
      w tekturowym opakowaniu
      soli Mortonowskiej
      nie by� odkszta�cony
      poza lekkimi, jasnymi �ladami
      otarcia gwintem
      tak gor�ca, nieruchoma energia,
      poparzy�a moj� d�o�.

      Pistolet le�a� na zakurzonym dywanie.
      Wracaj�c, przera�ony, podnios�em go tak delikatnie,
      �e drugi strza�, r�wnie niezamierzony,
           drasn�� balustrad�, powo�uj�c do �ycia
           dziwny zapach pradawnych sok�w
           w promieniu zakurzonego �wiat�a
           Ca�kowicie samotny
           W obecno�ci mechanizmu.

      Tak jak pierwszy dotyk ustami kobiety.


      III.

      "Ice Gorge we Wheeling
      1917"

      Stalowy most w oddali,
      Poza miastem.
      Hotele, gdzie alfonsi prowadz� swoje interesy,
      na chodnikach zagubionego �wiata.
      Ale pierwszy plan jest wyra�ny,
      ten r�g ciesielskiego Gotyku,
      te szybko zamarzaj�ce podw�rka.

      "Parowiec na rzece Ohio"
      jego dym jest brudny i ciemny,
      jego wiek nieznany
      za nim, odleg�y brzeg,
      zaro�ni�ty fabrykami.

      "Nasz dom w Wytheville, sierp. 1921"
      Przenie�li si� tu z Wheeling a m�j ojciec nosi swoje miejskie ubranie. 
      G��wnej
      ulicy nie pokryto asfaltem, a elektryczna latarnia wisi wysoko, zawieszona 
      na
      lu�nym drucie nad pokryta koleinami ziemi�, wskazuj�c tor swych waha� na 
      silnym
      wietrze, cienie, kt�re mog�aby rzuca�.

      Dom jest niezgrabny i nieatrakcyjny, pokryty tynkiem, nie uzywanym w tych 
      stronach.
      M�j dziadek, sprzedawszy swe zapasy drewna, pad� ofiar� nowoczesnych 
      materia��w,
      kt�rych u�ywa� z niegasn�cym entuzjazmem. W 1921 zast�pi� brukowany 
      fragment chodnika
      szerok� i g�adk� betonow� p�yt�, z fantazyjnym napisem "W.F. Gibson 1921". 
      Mocno
      wierzy� w beton i sklejk�. Siedemdziesi�t lat p�niej, jego podpis 
      pozosta� na idealnie p�askiej
      p�ycie bez �adnego wdzi�ku, le��cej pomi�dzy omsza�ymi fragmentami bruku, 
      pami�taj�cymi
      podkowy Jankeskich koni.

      "Mama stycz. 1922" wysz�a przed dom, aby zamie�� beton miot��. Jej buty s� 
      zapi�te na guziki
      wymagaj�ce specjalnego przyrz�du.

      Znowu Ice Gorge, Ohio, 1917. Mechanizm si� zamyka. Wycinek z gazety 
      proponuje 4-drzwiowego
      sedana DeSOTO FIREDOME rocznik 1957, z radiem TorqueFlite (mieszcz�cym si� 
      w pi�ce golfowej),
      wspomaganiem kierownicy i hamulc�w,
      nowymi markowymi oponami. Jeden wcze�niejszy u�ytkownik. $1,595.


      IV.

      Dotrwa� do ery radia TorqueFlite,
      ale niewiele d�u�ej i ju� nie w tym mie�cie.
      Tylko ja to wiedzia�em, G��wna Ulica pokryta
      Rakietow� osiemdziesi�tk� �semk�,
      pod�oga w sklepie z drobiazgami wy�o�ona drewnianymi klepkami
      ciastka pod plastikiem w cukierni,
      i tajemnica, zupe�nie odmienna rzecz,
      wyczuwalna w skrzypieniu szyldu po p�nocy,
      kiedy nikogo innego tam nie by�o.

      W delikatnym pyle, pod peronem
      Norfolk&Western
      le�� drobne monety, nietkni�te od czasu
      �witu ludzko�ci.

      W bankach i s�dach, przetrwa� skamienia�y czas,
      zwapnia�e stulecia.

      Kiedy w po�piechywyjecha�em 
      do Toronto,
      moja kwatera znajdowa�a si� na G��wnej Ulicy
      nad sklepem, w kt�rym skupowano i sprzedawano pistolety.
      Kiedy� zamieni�em tam derringera na
      Waltera P-38.
      Pistolety sta�y na wystawie,
      za bursztynow� rolet�
           niczym okulary s�oneczne.
      Mia�em siedemna�cie lat, albo jako� tak, i domy�lam si�,
      �e po prostu musia�e� by� bia�ym ch�opcem.
      M�g�bym zaw�drowa� pomi�dzy �upkowe ska�y
      i wpakowa� w nie 9mm warte dziesi�� dolar�w,
      z tak zjechanej broni, ze prawie
      nie musia�e� poci�ga� za spust.
      Znudzony, pr�bowa�em strzela� do odleg�ego strumienia ale
      jeden z nich powr�ci� do mnie
      odbity od rzecznego kamienia
      strz�saj�c orzechy z ga��zi,
      dwie stopy nad moj� g�ow�.
      I tak przypomnia�em sobie mechanizm.


      V.

      Na ca�odobowym przystanku autobusowym
      sprzedawali policjantom jajecznic�
      d�ugie w�skie no�e spr�ynowe nazywane no�ami owocowymi
      kt�re by�y wyk�adanymi macic� per�ow� krajakami do arbuz�w
      i prowincjonalnymi nowo�ciami z br�zowego, polerowanego drewna,
      produkowanymi w Japonii.

      Wpierw raz wysy�ano mnie tam tylko w nocy
      gdy Mamie sko�czy�y si� Camele,
      ale stopniowo nauczy�em si� ocenia�
      podmorskie �wiat�o, obcy zapach
      ludzkiego znoju, obcy wprost
      z Portu W�adz kierowali si� do
      Nashville, Memphis, Miami.
      Czasem szeryf przygl�da� si� odje�d�aj�cym,
      upewniaj�c si�, �e wr�c�.

      Gdy kolorowa bawialnia
      przesta�a by� potrzebna
      otwarto popielnik i
      rozszerzono stojak na gazety
      do nowych rozmiar�w,
      ch�odna, l�ni�ca jaskinia sn�w
      wiecznie lekko pachn�ca �rodkiem czyszcz�cym,
      pewnie tak samo jak podr�nymi strachami tych
      niezliczonych mrocznych innych, kt�rzy
      byli proszeni to ta�ca
      lub nie
      jak tylko wydawa�o si� to wygodne.

      Tam to zosta�em poznany pisarzem,
      odkrywaj�c w tej alkowie
      pewne czasopisma
      ezoteryczne i cenne i, tak,
      Zna�em wi�c, zna�em doskonale,
      ten wieczny sygna� w moim sercu,
      cho� nie wiem jak,
      ani nigdy nie wiedzia�em.

      Id�c do domu
      przez wszystkie nieruchome ulice
      tak ciche, ze s�ysz� zegary �wiat...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin