SOCJOLOGIA ORGANIZACJI
Wykład 4 – 05.11.2007r
I. Kryterium ilościowe:
1. Grupy małe – nie ma wewnętrznej struktury , nie można wyodrębnić podgrup, mają prostą budowę.
2. Grupy duże – złożona wewnętrzna struktura, pozwala wyodrębnić podgrupy.
II. Kryterium więzi:
1. Grupy pierwotne – mechanizm działania opiera się wyłącznie na osobistych stycznościach, mają one charakter emocjonalny (np.: rodzina). Mają pewne cechy wg których możemy je opisać:
Ø Względna trwałość grupy
Ø Mała liczebność
Ø Bezpośrednie kontakty
Ø Względna zażyłość członków grupy
Ø Niewyspecjalizowany charakter
2. Grupy wtórne – działają w oparciu o oczekiwania członków grup, mają charakter pragmatyczny (np.: grupa studencka). Są o niskim zaangażowaniu emocjonalnym i są nietrwałe.
3. Grupa własna – zbiorowość, do której jednostka należy, dzieli poczucie bliskości, tożsamości i nazywa ją swoją.
4. Grupa obca – do niej jednostka nie należy i wobec której nie musi być lojalna. Wrogość służy wzmacnianiu granic między grupami.
5. Grupy formalne – powoływana do życia w sposób administracyjny.
6. Grupy nieformalne – obie te grupy wyróżnia się poprzez istnienie lub nieistnienie jakiś instytucji sformalizowanych i poprzez sposób powołania.
7. Grupy odniesienia – dzięki niej jednostka modeluje własne zachowanie. Grupa ta jest tłem dla jednostki, na podstawie którego ocenia ona swoje zachowanie.
Funkcje grupy odniesienia:
1) Normatywna – jednostka buduje właściwe formy zachowań
2) Porównawcza – zapewnia wzór do naśladowania dla jednostki
3) Audytoryjna – polega na ocenie stosowności zachowań jednostek.
Grupą odniesienia może być grupa do której należymy lub do której chcemy należeć.
ORGANIZACJE SPOŁECZNE
Stosunek społeczny – normatywnie określony schemat oczekiwanych integracji między partnerami zajmującymi pewne pozycje społeczne i pełniącymi związane z tymi pozycjami role.
Cechy stosunku społecznego:
1. Wielość integracji.
2. Wielotematyczność i pełne zaangażowanie lub jednotematyczność i niepełne zaangażowanie.
3. Trwałość stosunku społecznego.
4. Regulacja normatywna – stosunki społeczne powinny przebiegać wg pewnego wzoru.
5. Relacja między pozycjami społecznymi i związanymi z nimi rolami.
Typy stosunków społecznych:
I. W jaki sposób ludzie wchodzą z innymi w stosunki społeczne:
1) Przypisane – nawiązuje się je bez własnej decyzji i bez możliwości ich wyboru.
2) Osiągane – nawiązujemy je na mocy własnych działań, decyzji.
Kryterium uniwersalistyczne – daje równe szanse każdemu uczestnikowi stosunków.
Kryterium partykularystyczne – daje z góry większe szanse jednym ludziom na budowę stosunków społecznych z innymi albo eliminuje szanse innych ludzi.
II. Po co nawiązujemy stosunki społeczne?
1. Instrumentalne – służą realizacji określonych potrzeb, celów czy życiowych aspiracji.
2. Autoteliczne – ich sens leży w samym obcowaniu z ludźmi, którzy są dla kogoś wartością samą w sobie.
III. Ze względu na charakter normatywnej regulacji:
1) Formalne – działania partnerów są bardzo szczegółowo i precyzyjnie określane i traktowane jako są jako obligatoryjne pod sankcją nieważności tych stosunków.
2) Nieformalne – działanie i interakcje partnerów mają różny kształt, przebieg.
IV. Dotyczy zakresu działań i interakcji mieszczących się w ramach stosunku społecznego:
1) Rozproszone – obejmują wiele różnorodnych treściowo interakcji.
2) Zogniskowane – mają charakter wyspecjalizowany, obejmują jeden rodzaj interakcji społecznej.
V. Czynnikiem definiowania jest czas:
1) Z zbudowanym strukturalnie czasem trwania – jest przypisany, normatywnie określony i przestrzegane.
2) Ciągłe (terminowe).
VI. Dotyczy tego jak partnerzy sytuują się w porównaniu ze sobą na skali nierówności społecznej.
1) Egalitarne – mają charakter równości lub podobieństwa miejsca partnerów w hierarchii bogactwa, prestiżu.
2) Nieegalitarne – oparte na nierównościach.
VII. Ze względu na inne społecznie istotne cechy narzucające lub nie narzucające przywileje:
1) Homogeniczne – podobieństwo partnerów pod względem cech istotnych dla interakcji.
2) Heterogeniczne – odmienność partnerów pod względem cech istotnych dla przebiegu interakcji.
VIII. Ze względu na miejsce motywacji i ekspresji emocjonalnej we wzajemnych relacjach partnerów:
1) Oficjalne (zimne)
2) Gorące (intymne).
Środowisko społeczne – jednorodny zbiór takich samych lub przynajmniej podobnych pozycji i ról społecznych.
Rozwija się również więź społeczna mająca charakter tożsamości zbiorowej. Składa się na to kilka elementów:
1. Zaufanie a priori – darzymy nim innych tylko z tego tytułu, że są podobni do nas swoim statutem społecznym.
2. Lojalność środowiskowa – opiera się na unikaniu działania wbrew interesom własnego środowiska.
3. Intensywność kontaktów wewnątrzśrodowiskowych – ludzie działający w jednym środowisku lepiej się rozumieją. Endogamia – zawieranie związków małżeńskich w ramach jednego środowiska.
4. Mentalność środowiskowa – wspólnota lub podobieństwo koncepcji, ideologii czy też światopoglądów, jakie zajmują ludzie o podobnej pozycji społecznej.
Kręgiem społecznym nazywamy zestaw typowych, innych pozycji, z którymi dana pozycja jest powiązana.
Konglomerat pozycji – każda jednostka zajmuje jednocześnie wiele pozycji społecznych. Pozycje cząstkowe składają się na konglomerat. Jednostki wyznaczają niektórym pozycjom znaczenie naczelne, a tym o mniejszej wadze znaczenie podrzędne.
1
gosicka