Prawo administracyjne - K. Wlaźlak ćwiczenia 3.doc

Stosunek prawny – określona prawem relacja zachodząca między co najmniej 2 podmiotami, gdzie zachowanie jednego podmiotu implikuje zachowanie drugiego. (Sytuacja prawna jednego podmiotu połączona jest w pewien sposób z sytuacją prawną drugiego podmiotu.)

Stosunek administracyjno – prawny – relacja zachodzi w normach prawa administracyjnego. (co najmniej 2 podmioty: administrujący i administrowany)

Elementy konstrukcyjne stosunku administracyjno – prawnego:

·         Przedmiot – sprawa z zakresu administracji (mieszcząca się w jej kompetencji)

·         Podmioty – muszą być co najmniej 2:

o        Administrujący – dysponuje pewną kompetencją i posługuje się nią. Ta kompetencja jest odpowiednikiem cywilnej zdolności do czynności prawnej.

o        Administrowany – osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka prawna nieposiadająca osobowości prawnej.

·         Treść – wzajemne uprawnienia i obowiązki jakie mają wobec siebie podmioty tego stosunku. Realizacja tych praw i obowiązków jest gwarantowana prawem.

·         Układ prawnej sytuacji między podmiotami – cechuje ją brak równorzędności między podmiotami.

W stosunkach cywilno – prawnych (klasycznych) podmioty są równorzędne. Istotną rolę odgrywa tam wola tych podmiotów stron i dobrowolność zabierania. Z kolei w stosunkach administracyjno – prawnych w większości przypadków pozycja podmiotów regulowana jest jednostronnym, władczym rozstrzygnięciem.

Do powstania stosunku administracyjno – prawnego - może dojść??

·         Z mocy prawa

·         Jako efekt podjętej czynności:

o        Z urzędu

o        Na wniosek

W tym samym trybie stosunek można znieść.

Podział ze względu na charakter normy prawnej określającej stosunek:

·         Stosunki ustrojowe

·         Stosunki materialne

·         Stosunki procesowe (proceduralne)

Podział ze względu na liczbę podmiotów podejmujących stosunek:

·         2 – dwustronne

·         >2 – wielostronne

Podział ze względu na usytuowanie podmiotu:

·         Wewnętrzne

·         Zewnętrzne

Ze względu na ich złożoność:

·         Elementarne

·         Złożone

Ze względu na kryterium zaistnienia:

·         Potencjalne

·         Rzeczywiste

Ze względu na kryterium następstw:

·         Stosunki wywołujące następstwa wyłącznie w zakresie prawa administracyjnego

·         Wywołujące skutki również w innych dyscyplinach prawa

Pojęcie sytuacji administracyjno – prawnej jest szersze niż pojęcie stosunku administracyjno – prawnego. Z sytuacją administracyjno – prawną mamy do czynienia wtedy, kiedy określony stan faktyczny określony jest normami prawa administracyjnego. (np. zdarzenie fatkyczne jak narodziny czy zgon).  Zawsze tam, gdzie pojawia się stosunek administracyjno – prawny, występuje sytuacja administracyjno – prawna, ale nie zawsze tam, gdzie występuje sytuacja administracyjno – prawna, będzie miał miejsce stosunek administracyjno prawny.

Podział sytuacji administracyjno – prawnych:

·         Ze względu na kryterium zaistnienia

o        Potencjalne

o        Realne

·         Ze względu na złożoność:

o        Proste

o        Złożone

·         Jednorazowe

·         Okresowe

·         Trwałe

Sankcja administracyjna – podobnie jak inne sankcje prawne, jest to zagrożenie dolegliwością, czyli tzw. niekorzystnym skutkiem dla podmiotu, który realizując działanie  nie wykonuje, albo narusza obowiązującą go normę prawną. Celem sankcji administracyjnej jest zapewnienie poszanowania prawa i wywoływanie negatywnych konsekwencji w związku z naruszaniem nakazów/zakazów, albo sama tylko zapowiedź wystąpienia tych konsekwencji.

Podział sankcji:

·         Kary pieniężne

·         Cofanie/wygaszanie pewnych uprawnień (koncesji, zezwoleń, pozwoleń)

Czasami zalicza się do tych sankcji również sankcje karne, dyscyplinarne i egzekucyjne, ale generalnie wyłącza się je z zakresu pojęcia sankcji administracyjnej. Miejsce występowania tych sankcji to np. prawo wodne, budowlane, ochrony środowiska, dotyczące działalności gospodarczej. Sankcje administracyjne można nakładać na osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

Cechy sankcji administracyjnej określane w orzecznictwie TK:

• Nałożenie sankcji musi posiadać ustawową podstawę prawną.
• Sankcje są konsekwencją niezgodnego z prawem zachowania się.
• Sankcja ma charakter prewencyjno – represyjny.
• Sankcja nakładana jest w drodze jednostronnego władczego rozstrzygnięcia (aktu administracyjnego, decyzji administracyjnej)
• Nałożenie sankcji podlega sądowej kontroli.
• Nałożenie sankcji musi odpowiadać zasadzie proporcjonalności – ta sankcja może istnieć na gruncie prawa kiedy jest konieczna.
• Sankcja nie może być nazbyt dolegliwa – musi być współmierna do charakteru naruszenia prawa.

Sankcje dzielą się na:

• Pojedyncze – za jedno zachowanie niezgodne z prawem łączy się sankcję jednego rodzaju (np. kara pieniężna).
• Kumulatywne – z jednym zachowaniem niezgodnym z prawem wiąże się kilka rodzajów sankcji.