GLOSARIUSZ TERMINÓW
DOTYCZĄCYCH KONTROLI I AUDYTÓW W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
No
J. Polski
Definicja
A
1.
Analiza ryzyka
Proces, którego elementami są: identyfikacja, oszacowanie oraz hierarchizacja pojedynczych zdarzeń (wydarzeń, okoliczności) mogących niekorzystnie wpływać na osiągnięcie określonego celu.
2.
Audyt
Audio normie ISO (PN-EN ISO 9000; PKN wrzesień 2001) badanie i ocena systemów zarządzania jakością. W tej normie Judyt definiuje się jako „systematyczny, niezależny i udokumentowany proces uzyskiwania dowodu z Judyt oraz jego obiektywnej oceny w celu określenia stopnia spełnienia kryteriów auditu”.
3.
Znaczenie słowa audyt jest tożsame ze słowem → kontrola w znaczeniu funkcjonalnym.
4.
Audyt wewnętrzny
1. Audyt wykonywany przez → audytora wewnętrznego.
2. Zgodnie z ustawą o finansach publicznych, jest to ogół działań, dzięki którym kierownik jednostki uzyskuje obiektywną i niezależną ocenę gospodarki finansowej jednostki pod względem → legalności gospodarności → celowości → rzetelności, a także → przejrzystości i → jawności. Audyt wewnętrzny obejmuje w szczególności: 10 badanie dowodów księgowych oraz zapisów w księgach rachunkowych (audyt finansowy); 2) ocenę systemu gromadzenia. środków publicznych i dysponowania nimi oraz gospodarowania mieniem (audyt systemu); 3) ocenę efektywności i gospodarności zarządzania finansowego (audyt działalności).
5.
Audyt zewnętrzny
Audyt wykonywany przez podm. zewnętrzny, niezależny od jedn.audytowanej.
6.
Audytor wewnętrzny
1) Osoba przeprowadzająca audyt w jednostce, w której jest zatrudniona, lub w jednostce podległej, podporządkowanej lub nadzorowanej.
2) Zgodnie z ustawa o finansach publicznych osoba, która spełnia warunki w niej określone, zatrudniona w jednostce sektora finansów publicznych.
B
7.
Badanie zgodności / skuteczności (testy zgodności)
Jedno z narzędzi oceny → systemu kontroli wewnętrznej, polegające na zbadaniu sposobu przetwarzania wybranych operacji przez kontrolowany system. Celem badań jest stwierdzenie, czy system działań w sposób ciągły (tj. w całym okresie objętym kontrolą), spójny (tj. wszystkie operacje podlegające działaniu systemu traktowane były w sposób jednakowy) i skuteczny (tj. osiągał cele związane z jego ustanowieniem).
8.
Bezpośrednie badania kontrolne / audytowe (badania/testy wiarygodności)
1) W znaczeniu funkcjonalnym jest to zastosowanie → procedur kontroli/technik przeprowadzania zadania audytowego bezpośrednio do operacji objętych kontrolą/audytem (np. badanie konkretnych zamówień publicznych lub zrealizowanych płatności), w celu uzyskania → dowodów kontroli/audytu, a nie opieranie się na wtórnych dokumentach.
2) W przypadku, gdy badaniom kontrolnym poddawana jest → próba wybrana z → populacji – jeden z rodzajów → podejścia do kontroli, zakładający uzyskanie wymaganego → poziomu ufności wyłącznie na podstawie badań kontrolnych, tj. bez oceny niezawodności → systemu kontroli wewnętrznej.
3) W audycie wewnętrznym są to badania dotyczące bezpośrednio podstawowego → celu audytu, w odróżnieniu od badań uzupełniających.
4) W → kontroli/audycie finansowym typu poświadczającego – testy przeprowadzane w celu stwierdzenia, że informacje zawarte w księgach rachunkowych lub sprawozdaniu finansowym są rzetelne, kompletne, bezbłędne i sprawdzalne.
9.
Biegły/ekspert/rzeczoznawca
Osoba posiadająca udokumentowane (potwierdzone) umiejętności, wiedzę i doświadczenie w określonej dziedzinie, niebędąca ani pracownikiem jednostki przeprowadzającej kontrolę/audyt, ani jednostki kontrolowanej/audytowanej.
10.
Błąd dopuszczalny
Maksymalna wartość błędu/nieprawidłowości w → populacji, jaką kontroler /audytor jest gotów zaakceptować i wydać pozytywną opinię o działalności poddanej kontroli/audytowi. Błąd dopuszczalny może być wyrażany w wartościach bezwzględnych lub względnych ( → próg istotności).
11.
Błąd nietypowy
Błąd, który powstaje w wyniku odosobnionego zdarzenia, które nie powtórzyło się później w okolicznościach innych niż ściśle określone. Błąd nietypowy nie jest reprezentatywny dla błędów w danej → populacji i w kontekście zbadanej próby nie powinien podlegać ekstrapolacji.
12.
Błąd oczekiwany
Wielkość błędu, jakiej kontroler/audytor spodziewa się w danej populacji, oceniana na podstawie wiedzy o obszarze objętym kontrolą/audytem oraz wyników wcześniejszych kontroli/audytów. metodach → statystycznych metodach doboru próby wykorzystywany przy określaniu rozkładu statystycznego badanej cechy oraz wyznaczaniu liczebności próby.
13.
Błąd operacyjny
Błąd polegający na niewłaściwym funkcjonowaniu → procedur systemu kontroli wewnętrznej (z powodu ich braku, niewłaściwego zaprojektowania, funkcjonowania niezgodnego z zamierzaniem).
C
14.
Cecha
Właściwość poszczególnych → elementów populacji, określająca je w sposób kompletny z punktu widzenia → celu kontroli/audytu. Mogą być → cechy ilościowe lub → cechy jakościowe.
15.
Cecha ilościowa
→ Cecha posiadająca charakter mierzalny, której wartość można określić liczbowo.
16.
Cecha jakościowa
→ Cecha, której wielkości nie można określić liczbowo, a jedynie w kategoriach jakościowych (np. prawidłowość/nieprawidłowość).
17.
Cel kontroli/audytu
Dokładne określenie tego, co ma być osiągnięte w wyniku kontroli/audytu i/lub pytania, na jakie kontrola/Audyt ma udzielić odpowiedzi.
18.
Celowość
Kryterium kontroli/audytu, według którego oceniane jest, czy jednostka realizuje postawione przed nią cele.
19.
gosicka