TRYBUNAŁY
Rozdział VIII Konstytucji
TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY – organ który ma charakter prawny, sądowy – dyskusyjny
Zadaniem TK jest przede wszystkim
kontrola konstytucyjności:
ZASADA NIEZAWISŁOŚCI CZŁONKÓW T.K.
1. Są apolityczni , nie mogą należeć do partii Pol. Oraz związków zawodowych, wyjątek mogą prowadzić działalność naukowo dydaktyczną
2. Nieusuwalni na mocy orzeczenia sądu przeniesiony w stan spoczynku jak prokurator dosyć duże uprawnienia do świadczeń emerytalnych
3. Korzysta z immunitetu sędziowskiego- bez uprzedniej zgody Sądu pociągnięcie do odpowiedzialności karnej, pozbawienia wolności, zatrzymania czy aresztowania nie jest możliwe z wyjątkiem złapania na gorącym uczynku
4. Niezawiśli
• Orzeczenia wydają po przeprowadzeniu rozprawy i wydaniu w imieniu RP wyroku.
• Na szczycie jest Konstytucja jako ustawa zasadnicza, następnie ustawa, potem ratyfikowane umowy międzynarodowe, następnie rozporządzenia na podstawie ustaw i w celu wykonania ustaw, na końcu są akty prawa miejscowego.
• Ustawy regulują prawa i wolności ale i obowiązki obywatela
• Przy rozporządzeniach ważna jest delegacja ustawowa czyli zakres podmiotowy i przedmiotowy rozporządzenia, ( kto i w jakim zakresie)
• APM – czyli gminy, powiatu, sejmik województwa, dotyczyć mogą spraw organ i porządkowych właściwego organu.
TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY rozpatruje;
1. Zgodność ustaw ( prawa wew) z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi – prezydent podpisuje rat. Um. M.
2. Przystąpienie i akcesja do UE
3. Zgodność przepisów prawa , wydawane przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, rat. Um. Mię.
4. Rozpatruje skargę konstytucyjną
5. Spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi organami i konstytucyjnymi
Spór pozytywny, spór negatywny
Przedmiotem konstytucyjności jest zgodność
materialne czyli treść aktu,
formalna czyli dotyczące kompetencji do jego wydania,
proceduralna zachowanie tego trybu by był efekt- KK art. 148 par. 2 ciężkie zabójstwo nie istnieje , ( pedofilia)
6. Funkcja sygnalizacyjna, polega na zawiadywaniu prawnych organów w przypadku np. luki prawnej- adresat nie wie jak postąpić , bo nie ma dyspozycji ( rzeczywista lub pozorna )
7. Zasada szybkości – terminowość organów administracji
8. Nie ma funkcji interpretacyjnej
Orzeczenia TK występują w formie:
Abstrakcyjnej kontroli czyli dotyczy orzekania o zgodności aktu z pewnym wzorcem normatywnym tych uregulowań
Konkretnej Kontroli czyli konkretne pytanie co do zgodności aktu w konkretnej sprawie( podstawa prawna może być indywidualne – normy w konkretnej sprawie akcie np. TK> z 148 par. 2. KK – konkretna kontrola w związku z popełnionym przestępstwem, toczącym się postępowaniem karnym lub innym postępowaniem administracyjnym.
W SKŁAD TK wchodzą:
- 15 sędziów na okres 9 lat , wybieranych przez Sejm , może być nim S SN i inni sędziowie
Organizacja TK:
Zgromadzenie Ogólne TK
Prezes TK
Sędziowie
Przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego
ZGROMADZENIE OGÓLNE TK
Kompetencje:
Zatwierdzanie regulaminu TK
Wybór kandydata na stanowisko v-ce i prezesa TK
Ustalanie statutu biura TK – sprawy administracyjne
Uchwalanie projektów dochodów i wydatków TK
Zatwierdzenia sprawozdania TK dla Sejmu
PREZES TK
Przewodniczy Zgromadzenia Ogólnym TK, powołuje go Prezydent RP ( v-ce również )
Reprezentuje TK na zewnątrz
TRYBUNAŁ STANU
odpowiedzialnośc konstytucyjną, ponoszą ją:
Grupa I
Prezydent RP
PRM
Członkowie RM
Prezes NBP, Prezes NIK
Członkowie KRR i T oraz osoby, które pełnią funkcje kierownicze na wysokich stanowiskach państwowych np. Naczelny Dowództwa Sił Zbrojnych
II Grupa to:
Art. 107 Konstytucji
Posłowie senatorowie w związku z zakazem prowadzenia działalności gospodarczej , która osiąga korzyści z majątku Skarbu Państwa albo samorządu terytorialnego ani go nabywać.
Osoby które pełnią tymczasowo funkcję prezydenta
Zgromadzeniu Narodowemu przysługuje postawienie przed TS Prezydenta , przypadku pozostałych Sejm. Następuje wniosek do odpowiedzialności konstytucyjnej . komisja wszczyna postępowanie , odpis , wniosek o wyjaśnienie, term. 30 dni od dnia otrzymania odpisu.
Trybunał Stanu
Powoływany jest na pierwszym posiedzeniu Sejmu na okres kadencji Sejmu aż do nowego wyboru parlamentu
- wymóg obywatelstwa polskiego
- pełnia praw publicznych
- nie karanie prawomocnymi wyrokami sadowymi
- nie zatrudnieni w ostatnich 15 latach w organach administracji rządowej
• Składają przyrzeczenie sędziowskie
• Jest to Sąd I i II instancji.
• Postępowanie przed TS stosuje się KPK chyba, że przepisy stanowią inaczej.
W I instancji TS orzeka w składzie:
- przewodniczący
- 4 członków
W II Instancji TS orzeka w składzie:
- 6 członków – wyłączenie sędziów, którzy rozstrzygali w postępowaniu w I instancji
Udział obrońcy przed TS nie jest konieczny :
Adwokat lub Radca prawny
Od orzeczenia przysługuje apelacja w terminie 30 dni od daty doręczenia odpisu wyroku z uzasadnieniem. Zażalenie natomiast 14 dni od otrz. Odpisu Wyroku . NIE PRZYSŁUGUJE KASACJA.
KARY :
W art.. 25 o TS
1. Usunięcie ze stanowiska, jeżeli nie stanowi przestępstwa skarbowego , a dotyczy naruszenia ustaw
2. Utrata czynnych i biernych praw wyborczych do parlamentu i parlamentu UE i samorządów terytorialnych
3. Zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk w organach państwa, organach samorządu teryt.
4. Utrata orderów i odznaczeń i tytułów honorowych
W przypadku art. 107 utrata mandatu poselskiego , posłowie i senatorowie jednakowa odpowiedzialność
SĄDY
SĄD – niezawisły organ państwowy powołany do stosowania prawa w zakresie rozstrzygania sporów
Miedzy podmiotami pozostającymi w sporze, a także decydowania o przysługujących uprawnieniach oraz dokonywania innych czynności określonych w ustawach oraz w umowach międzynarodowych.
INSTANCYJNOŚĆ- oznacza to że strona niezadowolona z orzeczenia organu I- instancji (przed którym rozpoczęto postępowanie) może wnosić przewidziane prawem środki odwoławcze do organu hierarchicznie wyższego czyli II- instancji. Art. 176 Konstytucji RP
PODZIAŁ INSTANCYJNY
SĄDOWNICTWO POWSZECHNE
Sądy Rejonowe
Sądy Okręgowe
Sady Apelacyjne
Sąd Najwyższy
SĄDOWNICTWO WOJSKOWE
Wojskowe Sądy Garnizonowe
Wojskowe Sądy Okręgowe
Sąd Najwyższy – Izba Wojskowa
SĄDOWNICTWO ADMINISTRACYJNE
Wojewódzkie Sądy Administracyjne
Naczelny Sąd Administracyjny
SĄD NAJWYŻSZY
1. Sprawowanie wymiaru sprawiedliwości poprzez nadzór zgodności z prawem oraz jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i wojskowych.
2. Rozpoznaje kasacje i środki odwoławcze
3. Podejmuje uchwały, które dotyczą zagadnień prawnych i innych zagadnień wynikających z ustawy
4. Rozstrzyga protesty wyborcze, dotyczące wyborów
5. Rozstrzyga ważność wyborów na urząd Prezydenta
6. Opiniuje projekty ustaw i aktów normatywnych
7. Informacje o działalności sądu są składane Sejmowi i Senatowi ,
8. I prezes SN składa również uwagi o nieprawidłowościach lukach w prawie, które są niezbędne dla spójności prawa.
9. SN wydaje zbiór orzeczeń
10. I prezes i prezes SN jest powoływany przez prezydenta RP na okres 6 lat spośród sędziów –czynnych
Sąd Najwyższy ma siedzibę w Warszawie i dzieli się na IZBY:
1. IZBA CYWILNA
2. IZBA KARNA
3. IZBA PRACY I UBEZPIECZEN SPOŁECZNYCHI SPRAW PUBLICZNYCH
4. IZBA WOJSKOWA
STRUKTURA ORGANY SN to :
1. I prezes SN
2. Prezes Sn
i Organy samorządowe
3. Zgromadzenie ogólne sędziów SN
4. Zgromadzenie Izby sędziów SN
5. Kolegium SN
I prezes Sądu Najwyższego
– kieruje sprawami i reprezentuje SN na zewnątrz
- odwołuje i powołuje przewodniczących oddziałów na wniosek prezesa SN w Izbach
- w czasie nieobecności zastępuje go prezes SN
Prezes Sądu Najwyższego
- jest zastępcą I może kierować pracą poszczególnych Izb
- powoływany i odwoływany na wniosek I PSN spośród sędziów SN
- Wszystko to co dotyczy Zgromadzenia
Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego
-Regulaminy dotyczące wyborów kandydatów na stanowiska I PSN i PSN
-Regulaminy wyborów
-Dokonywanie kandydatur na stanowisko Sędzi SN
-Dokonywanie kandydatur na stanowisko I Prezesa SN
-Dokonywanie 2 kandydatur na stanowisko członków Krajowej Rady Sądownictwa
-Rozpatrywanie i przyjmowanie informacji i przedstawianie później
-Przewodniczącym jest I Prezes SN
Zgromadzenie Sędziów Izb Sądu Najwyższego
-Projekty informujące o działalności Izby
-Coroczne omawianie programu
-Opiniowanie kandydatów na SSN
-Opiniowanie kandydatów na PSN przedstawionych przez I PSN
-Rozpatrywanie funkcji Izb
KOLEGIUM Sądu Najwyższego
Składa się z :
-I Prezesa SN
-Prezesa SN
-Sędziowie na okres 3 lat , wybierani przez Zgromadzenie Sędziowskie Izb SN
SĘDZIOWIE Sądu Najwyższego
- powoływani przez prezydenta RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa
WYMAGANIA
1. obywatelstwo polskie
2. pełnia praw cywilnych i politycznych
3. nieskazitelny charakter
4. ukończone studia prawnicze z tyt. Mgr lub zagraniczne uznane przez Polskę
5. wyróżnia się wysokim poziomem wiedzy prawniczej
6. zdolny do pełnienia funkcji ze względu na stan zdrowia
7. ma co najmniej 10 letni staż pracy na stanowisku sędziego , prokuratora, radca prawny itd.
Podstawą jest akt powołania
STOSUNEK SŁUŻBOWY WYGASA W MOMENCIE:
1. Śmierci
2. Zrzeczenie urzędu lub przejście w stan spoczynku
3. Prawomocnie orzeczone pozbawienie praw publicznych lub zakaz zajmowania określonego stanowiska
4. Prawomocne dyscyplinarne orzeczenie o pozbawieniu stanowiska, zakaz wykonywania zawodu
5. Utrata obywatelstwa polskiego
6. Przechodzi w stan spoczynku po ukończeniu 70 lat , na wniosek zainteresowanego mając 65 lat
STRUKTURA I SCHEMAT SĄDÓW
Oprócz sędziów mamy :
- referendarzy sądowych
- starszych referendarzy sądowych
- ławnicy czynnik obywatelski – ludzki
- Sądy Rejonowe tworzy się dla jednej lub więcej gmin ;
- Sąd Okręgowy utworzony jest dla dwóch Sądów Rejonowych;
- S Apelacyjny dla właściwości co najmniej 2 Sądów Okręgowych....
gosicka