BONSAI - PODSTAWOWE STYLE FORMOWANIA.pdf - Architektura Krajobrazu(6) - haneczka.84

mgr inż. Katarzyna Pietraszko

BONSAI

PODSTAWOWE STYLE FORMOWANIA

Styl w bonsai jest to inaczej forma, jaką nadamy drzewku. Zależy ona głównie od cech

posiadanego materiału roślinnego (cechy gatunkowe oraz odmiany roślin). Decydując się na konkretny

styl musimy pamiętać, aby liczba drastycznych zabiegów, które będą przeprowadzone na roślinie, była

jak najmniejsza.

Najważniejszymi zasadami w formowaniu są te, które bazują na regułach estetyki japońskiej, a

więc:

- asymetria,

- wyważenie kompozycji

- zachowanie właściwych proporcji.

Zachowanie symetrii nie jest zalecane przy formowaniu bonsai, ponieważ nie odpowiada ona

japońskiemu poczuciu piękna - rzadko występuje w przyrodzie, równie rzadko stosuje się ją w sztuce

bonsai . Zastosowanie asymetrii w formowaniu bonsai powoduje, iż roślina sprawia wrażenie stabilnej,

mocno utrzymującej się w podłożu. Szczególnie ważna jest stosowanie tej zasady estetycznej we

wszystkich drzewkach z pochylonym pniem.

W tradycyjnej sztuce bonsai niezmiernie istotne jest zachowanie odpowiednich proporcji między

wysokością, na jakiej wyrasta najniższa gałąź, a wysokością drzewa i wysokością pojemnika.

Nazewnictwo stylów – tak jak cały język fachowy - w sztuce bonsai pochodzi z Japonii, co

pozwala uniknąć długich nazw opisowych, które zazwyczaj interpretowane są różnie, zarówno przez

twórców literatury fachowej, jak i przez osoby zajmujące się uprawą roślin. Stosowanie oryginalnych

nazw okazuje się również pomocne w komunikacji na światowej scenie bonsai .

Formując drzewko w tradycyjnych stylach, wykorzystuje się cechy gatunkowe roślin

występujących na Dalekim Wschodzie. Są to między innymi: sosna drobnokwiatowa (Pinus pcwiflora),

sosna Thunberga (Pinus thunbergii), jałowiec chiński (Juniperus chinensis), jałowiec sztywny (Juniperus rigida),

świerk ajański (Picea jezoensis), klon palmowy (Acer palmatum), brzostownica japońska (Zelkova serrata) i azalia

japońska (Azalea japonica). Regułą jest jednak adaptowanie drzew i krzewów występujących w krajach,

gdzie sztuka bonsai dopiero staje się popularna. Tak dzieje się na przykład w Stanach Zjednoczonych,

gdzie mimo łatwości nabycia importowanych z Japonii sadzonek, twórcy tworzą nowe, oryginalne style,

Matsumi - Szkoła Języka Japońskiego

ul. Komandorska 53E/1 53-342 Wrocław

tel. (071) 78 32 685 email: info@matsumi.pl

NIP: 899-220-46-02

wykorzystując miejscowe gatunki drzew i krzewów.

Obecnie w sztuce formowania drzew obserwujemy tendencję zanikania klasycznych stylów,

stworzenie kompozycji bardzo trudno jest sklasyfikować, ponieważ łączy ona cechy kilku form i jest

przez to bardziej dynamiczna oraz mocna w wyrazie. Swoistego rodzaju „manieryzm” jest na pewno

okresem przejściowym, tak jak moda w architekturze, która przemija i powraca.

STYLE

Style w bonsai dzielimy na eksponujące pojedyncze drzewka w donicy oraz na formy

krajobrazowe. Wyjątkiem w tym podziale jest styl ikadabuki , który na pierwszy rzut oka sugeruje, iż

kompozycja została wykonana z wielu pojedynczych drzewek (jest to specjalna technika kładzenia

pojedynczego drzewa i formowanie imitujących z jego gałęzi drzew).

PODSTAWOWE STYLE BONSAI I ICH ODZWIERCIEDLENIE W KRAJOBRAZIE

Wyróżniamy 9 stylów bonsai :

CHOKKAN - styl klasyczny prosty

MOYOGI - styl wyprostowany, nieregularny

KENGAI - styl kaskadowy

HANKENGAI - styl półkaskadowy

SHAKAN - forma pochylona

BUNJIN - styl literacki

FUKINAGASHI - styl wiatrowy

HOKIDACHI - styl miotlasty

IKADABUKI - styl tratwowy

oraz formy krajobrazowe:

YOSE – UYE - las bonsai

ISHIZUKE - styl skalny

SAIKEI - krajobraz na tacy

Matsumi - Szkoła Języka Japońskiego

ul. Komandorska 53E/1 53-342 Wrocław

tel. (071) 78 32 685 email: info@matsumi.pl

NIP: 899-220-46-02

CHOKKAN – STYL KLASYCZNY PROSTY

Jest to Forma Wzniesiona Regularna, której podstawowym elementem jest prosty, solidny pień

drzewa zwężający się ku górze. Układ gałęzi powinien być taki, aby ulistniona roślina miała kształt

zbliżony do stożka o szerokiej podstawie. Im bliżej wierzchołka tym krótsze i cieńsze gałęzie. Układ

gałęzi odzwierciedla obraz drzewa w naturze: gałęzie skierowane do góry (charakterystyczne dla

młodych drzew), gałęzie opadające ku dołowi (np. pod ciężarem śniegu) i gałęzie wyrastające w

kształcie parasola. Praca nad pożądanym układem gałęzi łączona jest często z technikami postarzania:

jin , shari, saba miki, które sprawiają, że obraz drzewa staje się bardziej naturalistyczny i przełamuje

jednolity rytm pnia prostego.

CHOKKAN – inspiracja z natury

Sierra Newada, USA

Fot. Keith Briant

Matsumi - Szkoła Języka Japońskiego

ul. Komandorska 53E/1 53-342 Wrocław

tel. (071) 78 32 685 email: info@matsumi.pl

NIP: 899-220-46-02

Należy także pamiętać o matematycznej zasadzie wyznaczania położenia najniżej wyrastającej

gałęzi. Jeżeli podzielimy wysokość na pięć części (licząc od dołu), to najniżej położona gałąź powinna

znajdować się na wysokości dwóch części. Wiadomo, że nie zawsze uda się nam zastosować tę regułę –

często uwarunkowane jest to predyspozycjami rośliny.

Ważne jest, aby dolne pędy były mocne i obficie ulistnione. Nie możemy dopuścić, by w

którejkolwiek części korony liście zachodziły na siebie.

W przypadku okazów znalezionych w naturze formowanie stylu chokkan trwa od trzech do

czterech lat. Na początku kształtujemy dolne pędy pamiętając o usuwaniu nowych przyrostów w górnej

części pnia.

Do formowania roślin uzyskanych z nasion lub sadzonek można przystąpić dopiero, gdy są już

one wystarczająco zdrewniałe, aby mogły utrzymać drutowanie. Następuje to zazwyczaj po dwóch-

trzech latach uprawy w zwykłej doniczce. W trzecim roku usuwamy niepotrzebne gałęzie, a w

czwartym odpowiednio kierujemy wzrostem pędów przy użyciu drutów. W piątym roku kończymy

budowanie stożkowatego kształtu drzewka oraz odpowiednio kształtujemy końcową płaszczyznę

odcinka konarów.

Do cięcia trzeba podchodzić z rozmysłem, decyzje nie mogą być pochopne. Pozostawione

gałązki kształtuje się za pomocą okręcenia drutem lub odciągania.

Uformowane drzewko należy posadzić do odpowiedniej donicy, ponieważ styl wyprostowany

odzwierciedla pokrój drzewa rosnącego w idealnych warunkach: na żyznej glebie, otwartej przestrzeni

oraz mającego dużo wody. Styl ten charakteryzuje się pionowym i mocnym pniem, zwężającym się

równomiernie ku górze. Należy także pamiętać, że pomiędzy gałęziami powinny być widoczne

przestrzenie tak, aby drzewo uzyskało harmonijny wygląd z każdej strony.

Na bonsai w stylu regularnym wyprostowanym nadają się takie gatunki jak: modrzewie, cyprysiki,

cisy, jodły, jałowce, sosny, klony i świerki. Nie nadają się jednak drzewa owocowe oraz gatunki mające z

natury nieregularny pokrój.

Polecane rodzaje donic do stylu chokkan to prostokątne, owalne oraz okrągłe. Wszystkie te

donice powinny mieć głębokość odpowiadającą szerokości pnia. W przypadku starszych,

uformowanych bonsai wysokość donicy powinna być równa grubości pnia. Szerokość pojemnika nie

może przekracza rzutu pionowego korony. Gdy popatrzymy się z boku na takie bonsai, końce donicy nie

mogą wystawać poza wierzchołek najdłuższych gałęzi.

Matsumi - Szkoła Języka Japońskiego

ul. Komandorska 53E/1 53-342 Wrocław

tel. (071) 78 32 685 email: info@matsumi.pl

NIP: 899-220-46-02

CHOKKAN – styl klasyczny prosty

Pinus parviflora ‘ Zuicho’

Patrice Deltenre (Belgia)

Wysokość: 70 cm

Donica: Japan

Fot. Farrand Bloch

Matsumi - Szkoła Języka Japońskiego

ul. Komandorska 53E/1 53-342 Wrocław

tel. (071) 78 32 685 email: info@matsumi.pl

NIP: 899-220-46-02

BONSAI - PODSTAWOWE STYLE FORMOWANIA.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: