Temat: Potrzeby pokarmowe zwierząt

OGÓLNY CEL NAUCZANIA:              Rozumienie zależności istniejących w środowisku przyrodniczym.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

W zakresie nauczania:
a) na poziomie wiadomości
w kategorii A (zapamiętanie wiadomości)

·         zdefiniować pojęcia: biofag, saprofag, pasożyt, roślinożerca, wszystkożerca, mięsożerca,  glebożerca, mułożerca, kałożerca, pasożyt wewnętrzny, pasożyt zewnętrzny.

·         podać przykłady organizmów należących do różnych grup heterotrofów

w kategorii B (zrozumienie wiadomości)

·         uporządkować w grupy organizmy heterotroficzne w zależności od rodzaju pobieranego pokarmu

b) na poziomie umiejętności

·         Skonstruować schemat podziału zwierząt ze względu na rodzaj pobieranego pokarmu.

·         Uzasadnić potrzeby pokarmowe zwierząt

·         Czytanie tekstu ze zrozumieniem zawartych w nim treści.

W zakresie uzyskiwanych kompetencji:

·         efektywnie współdziałać w zespole, podejmować indywidualne i grupowe decyzje,

·         prawidłowo komunikować się, aktywnie słuchać,

·         wykorzystać wcześniej zdobytą wiedzę w praktyce,

·         poszukiwać, porządkować i wykorzystywać informacje z różnych źródeł wiedzy,

·         umiejętnie prezentować własny punkt widzenia (poglądy, spostrzeżenia) uwzględniając poglądy innych osób,

·         twórczo, samodzielnie rozwiązywać problemy,

·         uzyskać przygotowanie do publicznych wystąpień

·         ocenić organizację własnego uczenia się i pracę na lekcji.

METODY:

·         Problemowa aktywizująca – układanka

·         Programowa z użyciem podręcznika programowego

·         Poszukująca

FORMY PRACY:

·         praca zespołowa

·         zbiorowa

·         jednostkowa

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

·         układanka

·         karty pracy

·         podręcznik

·         zeszyt ćwiczeń

Tok lekcji

I.       Faza wstępna

1.      Nawiązanie do tematu.
Dziś będziemy rozmawiać na temat potrzeb pokarmowych zwierząt. Dlatego zanim zaczniemy przypomnijmy sobie to, co już o odżywianiu wiemy.
Pytania kierowane do uczniów:

Þ    Co to jest odżywianie?

Þ    Jak możemy podzielić organizmy ze względu na sposób odżywiania się?

Þ    Jakie organizmy zaliczamy do samożywnych?

Þ    Dlaczego rośliny zaliczamy do samożywnych?

Þ    Czego potrzebują rośliny aby wytworzyć sobie pokarm?

Þ    Jak nazywamy proces w wyniku którego rośliny produkują sobie pokarm?

Þ    Co oznacza pojęcie organizm cudzożywny /odżywia się gotowym pokarmem, pobiera gotowy pokarm/

2.      Nauczyciel podaje temat lekcji oraz krótko przedstawia cele lekcji:
 

Nauczyciel: Proszę o zapisanie w zeszytach przedmiotowych tematu lekcji: POTRZEBY POKARMOWE ZWIERZAT.
 

a.       Przedstawienie istoty cudzożywności /heterotrofizmu/.

b.      Wyróżnienie zasadniczych grup organizmów heterotroficznych, ich charakterystyka i podanie przykładów gatunków należących do biofagów, saprofagów i pasożytów

c.       Określenie potrzeb pokarmowych zwierząt - Wykazanie związku między wielkością ciała , rodzaju spożywanego pokarmu i aktywnością zwierzęcia, a ilością zjadanego pokarmu.

II.    Faza realizacyjna
Na dzisiejszej lekcji będziecie pracować w grupach. Proszę abyście spośród siebie wybrali osobę która na dzisiejszej lekcji będzie pełnić rolę lidera grupy – kierującego pracą całego zespołu, oraz sprawozdawcę który przedstawi wszystkim efekty waszej pracy.

1.      Podział uczniów na zespoły (5-6 osobowe) i przypomnienie zasady pracy w grupie:

a.       Pracuj aktywnie.

b.      Mów w swoim imieniu.

c.       Nie oceniaj innych, licz się z ich zdaniem.

d.      Uważnie słuchaj, nie przerywaj innym.

e.       Swoje zadania wykonuj w określonym czasie.

f.        Bądź życzliwy dla swoich koleżanek i kolegów.

Uczniowie wybierają lidera grupy.

Nauczyciel rozdaje instrukcje do pracy.

2.      Układanka
Nauczyciel:
Wiemy już w jaki sposób odżywiają się organizmy samożywne /rośliny/. Wiemy też jakie składniki są im niezbędne do przeprowadzania procesu fotosyntezy. Zastanówmy się zatem, jakich składników do odżywiania swojego organizmu potrzebują zwierzęta /organizmy cudzożywne/
 

a.       Nauczyciel przyczepia do tablicy napisy z różnymi substancjami, wśród których uczniowie wybierają te które zwierzęta wykorzystują w procesie odżywiania.

Napisy przyczepione do tablicy – WODA, DWUTLENEK WEGLA, SOLE MINERALNE, TLEN, BIAŁKO, CUKRY, TŁUSZCZE, WITAMINY.

Z pośród wymienionych wyżej uczniowie odrzucają tlen i dwutlenek węgla.

b.      Nauczyciel prosi o podział w/w substancji na substancje organiczne i nieorganiczne

Þ    Przypomnienie pojęć substancje organiczne, substancje nieorganiczne.

c.       Chętny uczeń dokonuje na tablicy podziału.
 

d.      Uczniowie uzupełniają ćwiczenie 173 str.70 z zeszytu ćwiczeń
 

3.      Nauczyciel – zagajenie:
Skoro wiemy jakie składniki muszą znaleźć się w diecie organizmów cudzożywnych, czas aby zastanowić się w jaki sposób i skąd te składniki docierają do organizmów zwierząt.
 

4.      Rozdanie zespołom instrukcji do pracy w grupie  /zał2/

Instrukcja 1 /. wszystkie grupy pracują z taką samą instrukcją, różnią się tylko przykładami organizmów heterotroficznych).

a.       Uczniowie pracują w grupach układając na ławkach schemat podziału organizmów cudzożywnych.

b.      Wyznaczeni przez grupę przedstawiciele przyczepiają do tablicy efekty swojej pracy a wszyscy uczniowie wypełniają schematy podziału na swoich kartach pracy: /zał 3/

Þ    I gr. – przyczepia do tablicy napis BIOFAGI i wyjaśnia jego znaczenie.

Nauczyciel zadaje pytanie: Jak możemy podzielić biofagi?

Þ    II gr. – przyczepia napisy: ROŚLINOŻERCY, WSZYSTKOŻERCY MIĘSOŻERCY. /wyjaśniają pojęcia/

·        Dokonuje podziału mięsożerców na drapieżców i padlinożerców /wyjaśniają pojęcia/

Þ    III gr. – przyczepia do tablicy napis SAPROFAG i wyjaśnia jego znaczenie.

Nauczyciel zadaje pytanie: Jak możemy podzielić SAPROFAGI?

Þ    IV gr. – przyczepia napisy: GLEBOŻERCY, MUŁOŻERCY KAŁOŻERCY/wyjaśniają pojęcia/

Þ    V gr. – przyczepia do tablicy napis PASOŻYTY i wyjaśnia jego znaczenie.

Nauczyciel zadaje pytanie: Jak możemy podzielić PASOŻYTY?

Þ    VI gr. Przyczepia napisy: PASOŻYTY WEWNĘTRZNE, PASOŻYTY ZEWNĘTRZNE /wyjaśniają pojęcia/

5.      Do przygotowanego w ten sposób schematu uczniowie podają kolejno przykłady heterotrofów.

Przy każdym przykładzie uczeń proszony jest o podanie powodu dla którego dany organizm został zakwalifikowany do wybranej grupy – utrwalenie poznanych wiadomości.

6.      Kolejne zadanie dla grup. Tym razem zadaniem grup będzie próba odpowiedzi na zadane w instrukcjach pytania na podstawie analizy wybranych fragmentów tekstu w podręczniku przedmiotowym.

Każda grupa otrzymuje instrukcję arkuszach innymi pytaniami. /zał.4/

7.      Grupy kolejno prezentują efekty swojej pracy. Nauczyciel przyczepia arkusze z odpowiedziami w widocznych miejscach klasy.
 

8.      Wspólnie na podstawie zebranych informacji zastanawiamy się nad potrzebami pokarmowymi zwierząt.

Ø     Od czego zależą potrzeby pokarmowe zwierząt?

Ø     Od czego to zależy ,że jedno zwierze zjada więcej pożywienia a inne mniej? Czyli -

o       Co ma wpływ na ilość spożywanego pokarmu?

§        /rodzaj pokarmu – roślinny, zwierzęcy/

§        wielkość zwierzęcia

§        od aktywności – niedźwiedź który śpi, leniwce, ptaki….

Ø     Jak na ilość zjadanego pożywienia wpływa wielkość zwierzęcia?

Ø     Jak aktywność zwierzęcia wpływa na ilość zjadanego pokarmu?

Ø     W jaki sposób rodzaj pokarmu wpływa na ilość zjadanego przez zwierzęta pokarmu?

III. Faza podsumowująca

1. Powtórzenie i utrwalenie wiadomości – odpowiedzi na pytania

1.      Co to jest odżywianie?

2.      Jak dzielimy organizmy ze względu na sposób odżywiania?

3.      Jak dzielimy zwierzęta ze względu na rodzaj pobieranego pokarmu?

4.      Od czego zależy ilość i jakość zjadanego przez zwierzęta pokarmu?

5.      Jakie są potrzeby pokarmowe zwierząt?

2. Ocena aktywności uczniów.

3.      Praca domowa – zadania  w zeszycie ćwiczeń.

26

Załącznik 1

WODA

...