W Europie- test.pdf

TESTY HUMANISTYCZNE

Test nr 3

W Europie

Liberale da Verona, Europa i byk

Europa 1. mit. gr. , królewna fenicka, córka Agenora, siostra Kadmosa. Zeus, przyjąwszy postać białego byka o złotych

rogach, porwał i uprowadził Europę na Kretę, gdzie ukrył ją wśród platanów, które na pamiątkę tego wydarzenia nigdy

nie traciły liści. Europa urodziła Zeusowi trzech synów: Minosa, Sarpedona i Radamantysa. (…) 2. jedna z trzech części

świata znanych starożytnym; nazwę swą zawdzięcza wg mit. gr. Europie, królewnie fenickiej.

Słownik kultury antycznej pod red. Lidii Winniczuk

Zadanie 1. (0 – 2)

Posługując się obrazem Liberale da Verony oraz notatką ze Słownika kultury antycznej , przedstaw krótką relację

królewny Europy na temat jej porwania przez Zeusa.

..................................................................................................................................................................................

Zadanie 2.

Dlaczego na obrazie dwukrotnie przedstawiono Europę i byka?

A. W ten sposób malarz chciał ukazać następujące po sobie wydarzenia.

B. Dzięki temu zabiegowi odbiorca wie, że najważniejsza na obrazie jest postać Europy.

C. Malarz obawiał się, że nie będzie potrafił zagospodarować przestrzeni w centrum obrazu.

D. Jedynie taki sposób przedstawienia historii mitologicznej jest zrozumiały dla odbiorcy.

57-62.p65

2007-04-02, 08:35

Tekst NR 1

„Oby między nami i naszymi ludami panowała niepodzielna jedność”, tak zwracał się do cesarza król Anglii. Te słowa

najlepiej oddają sens idei uniwersalizmu. Oto właśnie w Europie, podzielonej na wiele państw i targanej nieustannymi

wojnami, zrodził się sen o jedności.

Jedna Europa

Tym, co pozwalało myśleć o Europie jako o jedności, była przede wszystkim wspólna religia. Organizacja Kościoła rzym-

skiego objęła całą Europę siecią biskupstw i arcybiskupstw. (…) Podobnie jak jedna była religia i jeden był Kościół, jeden

był związany z religią język – łacina. Mimo że w poszczególnych państwach ludzie mówili swoim własnym językiem, Kościół

posługiwał się łaciną. W tym języku odprawiano msze i czytano Ewangelię. Dokumenty wydawane przez władców i urzęd-

ników państwowych również pisano po łacinie. Posługiwano się nią na uniwersytetach, w dziełach filozoficznych i kroni-

kach. Mieszkańcy Europy złączeni wspólną wiarą obchodzili te same święta, używali więc tego samego kalendarza. Taki

sam w całej Europie był porządek mszy, podobne były też miejsca modlitwy – kościoły. Świątynie – najpierw romańskie,

potem gotyckie wznoszono we wszystkich państwach Europy. Wreszcie tym, co wspólne, był system feudalny. Wzajemne

zależności seniorów i wasali przekraczały granice państw. Oto na przykład król Anglii był jednocześnie, jako książę

Normandii, wasalem króla Francji.

Świat średniowieczny. Podręcznik dla gimnazjum , Wydawnictwo Szkolne PWN

Zadanie 3.

Zacytowane w tekście słowa króla Anglii mają charakter:

A. prośby,

B. życzenia,

C. przestrogi,

D. proroctwa.

Zadanie 4.

Wskaż właściwą definicję słowa uniwersalizm.

A. Podobieństwo między dwoma państwami sąsiadującymi ze sobą.

B. Międzynarodowy system prawny i ekonomiczny.

C. Zniesienie granic pomiędzy wszystkimi państwami.

D. Dążenie do zespolenia wielu państw, stworzenia pewnej całości.

Zadanie 5.

Określenie „sen o jedności” można zastąpić słowami:

A. pragnienie dominacji,

B. wizja zwycięstwa,

C. marzenie o połączeniu,

D. mrzonki o pokoju.

Zadanie 6. (0 – 1)

W tekście zostały wymienione czynniki jednoczące średniowieczną Europę. Wypisz je.

..................................................................................................................................................................................

Zadanie 7.

W zdaniu „Dokumenty wydawane przez władców i urzędników państwowych również pisano po łacinie” podmio-

tem jest:

A. dokumenty,

B. władców,

C. jest to zdanie bezpodmiotowe,

D. łacinie.

57-62.p65

2007-04-02, 08:35

Tekst NR 2

Amerykę odkryto, Europę odkrywano

O istnieniu Ameryki nikt w Europie przed Kolumbem nie miał pojęcia, a nawet on sam – odkrywca mimo woli – aż do

śmierci nie dowiedział się, dokąd w istocie dopłynął i co właściwie odkrył. (…)

Europa była zawsze. Oczywiście dla Europejczyków, a do nich będziemy stosować nasze kategorie pojęciowe. (…) A już

na pewno Europa istniała od chwili, gdy jednoimienna z nią królewna fenicka została przez Zeusa porwana i przeniesiona

na Kretę, a trzej synowie Ziemianki i boga: Minos, Radamantys i Sarpedon, stali się władcami trzech części świata. To

tylko legenda, ale i bez niej łatwo pojmiemy, że cywilizacja kształtująca się we wschodniej części basenu Morza Śródziem-

nego musiała od samego początku odczuwać graniczność tej strefy. (…)

Znajdujemy się w wieku XIX. Jest to wiek, który uważa się za apogeum Europy. Stare pojęcia i podziały średniowieczne

dawno poszły do lamusa. Już nie trzy, a pięć lub sześć części świata wykazują atlasy i globusy. (…) Europa zajmuje teraz

nie czwartą część obszaru lądów, ale trzynastą. Ale równocześnie w miarę jak relatywnie kurczyła się jedna Europa, ta

„geograficzna”, rozprzestrzeniała się po wszystkich kontynentach inna „Europa”. Europejczykiem bowiem był często

z pochodzenia, a niemal zawsze z przyzwyczajenia, z tradycji, z wykształcenia, z przekonania kolonialny urzędnik brytyjski

w Indiach, bogaty hodowca australijski i biznesmen amerykański, kształcący dzieci w szkołach europejskich i wyjeżdżający

do Starego Świata, by odetchnąć po trudach dnia powszedniego.

Jerzy Strzelczyk, Odkrywanie Europy (powt. za: Anita Gis,

Zrozumieć słowo. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego )

Zadanie 8.

Wskaż właściwy komentarz do zdania „Amerykę odkryto, Europę odkrywano”.

A. W tym zdaniu zastosowano czasownik niedokonany odkryć i dokonany odkrywać.

B. W tym zdaniu zastosowano imiesłowy przymiotnikowe.

C. W tym zdaniu zastosowano czasownik dokonany odkryć i niedokonany odkrywać.

D. W tym zdaniu zastosowano tryb przypuszczający i oznajmujący.

Zadanie 9. (0 – 1)

Odpowiedz w jednym zdaniu, dlaczego Jerzy Strzelczyk określa Krzysztofa Kolumba „odkrywcą mimo woli”.

..................................................................................................................................................................................

Zadanie 10.

Co oznacza stwierdzenie „Europa była zawsze”?

A. Europejczycy uważają, że ich kultura jest tak wyjątkowa i doskonała, że niemożliwe jest, aby jakakolwiek inna cywilizacja na

innym kontynencie narodziła się wcześniej.

B. Europejczycy uważają, że ich kultura niesie ze sobą takie wartości, które zapewniają jej nieskończone istnienie.

C. Pozostałe kontynenty nie mogą poszczycić się tak bogatą kulturą, dopiero kontakt z cywilizacją europejską zapewnił im

właściwy rozwój.

D. Z punktu widzenia Europejczyka to Europa była początkiem wszystkich cywilizacji i centrum świata, inne kontynenty

wydają się młodsze, ponieważ znane są dopiero od momentu swego odkrycia przez któregoś z mieszkańców Europy.

Zadanie 11.

O jakich pięciu lub sześciu częściach świata wspomina autor artykułu?

A. Jerzy Strzelczyk w ten sposób określa kontynenty.

B. Jerzy Strzelczyk w ten sposób określa strefy polityczne na świecie.

C. Jerzy Strzelczyk w ten sposób określa strefy oddziaływania największych wyznań religijnych.

D. Jerzy Strzelczyk w ten sposób określa największe mocarstwa XIX wieku.

Zadanie 12.

Wskaż wytłumaczenie słowa apogeum.

A. Koniec.

B. Szczyt.

C. Przełom.

D. Kryzys.

Zadanie 13.

Frazeologizm „pójść do lamusa” oznacza:

A. stracić aktualność,

B. nabrać nowego znaczenia,

C. zostać skrytykowanym,

D. nie zostać zrozumianym.

57-62.p65

2007-04-02, 08:35

Zadanie 14.

Na czym polega wspomniana w ostatnim akapicie różnica między geograficzną Europą a Europą, którą Jerzy

Strzelczyk określa mianem innej?

A. To różnica między średniowieczną a dziewiętnastowieczną wiedzą na temat położenia Europy w świecie.

B. Europa geograficzna to kontynent europejski, a „inna Europa” to oddziałująca na pozostałe kontynenty kultura europej-

ska.

C. Pojęcie „inna Europa” oznacza wyobrażenia mieszkańców pozostałych kontynentów na temat Europy, natomiast Europa

geograficzna to Europa prawdziwa, znana Europejczykom.

D. Europa geograficzna to tereny zamieszkane przez ludność przybyłą z innych kontynentów do Europy, a inna Europa to

tereny na innych kontynentach skolonizowane przez państwa europejskie.

Tekst NR 3

Szanuj nabyte umiejętności, o dziecię Europy.

Dziedzicu gotyckich katedr, barokowych kościołów

I synagog w których rozbrzmiewał płacz krzywdzonego ludu,

Dziedzicu Kartezjusza i Spinozy, spadkobierco słowa „honor”

Pogrobowcze Leonidasów,

Szanuj umiejętności nabyte w godzinie grozy.

Umysł masz wyćwiczony, umiejący rozpoznać natychmiast

Złe i dobre strony każdej rzeczy.

Umysł masz sceptyczny a wytworny, dający uciechy

O jakich nic nie wiedzą prymitywne ludy.

Czesław Miłosz, Dziecię Europy (fragment)

Leonidas – król Sparty, dowódca Greków w bitwie pod Termopilami

Zadanie 15.

Do jakich wydarzeń odwołuje się poeta w trzecim wersie?

A. Do walk z wyznawcami islamu.

B. Do pogromu Żydów.

C. Do działalności średniowiecznych inkwizytorów.

D. Do masowych samobójstw członków sekt.

Zadanie 16.

W wierszu poeta używa określenia „gotyckie katedry”. Wskaż zdanie, które właściwie charakteryzuje styl gotycki.

A. Styl charakterystyczny dla epoki średniowiecza, późniejszy od romańskiego, wyróżniający się strzelistością, smukłością,

upodobaniem do łuków, witraży, wysokich wież.

B. Styl charakterystyczny dla epoki średniowiecza, wcześniejszy od romańskiego, wyróżniający się ciężkimi, masywnymi

konstrukcjami, małymi oknami.

C. Styl charakterystyczny dla epoki baroku, wyróżniający się bogatymi, przesadnymi nawet zdobieniami, licznymi rzeźbami,

monumentalnymi budowlami.

D. Styl charakterystyczny dla epoki odrodzenia, wyróżniający się zdobionymi kopułami, arkadowymi krużgankami.

Zadanie 17.

Kim byli Kartezjusz i Spinoza?

A. Wybitnymi architektami.

B. Wybitnymi myślicielami.

C. Wybitnymi artystami.

D. Wybitnymi dowódcami wojskowymi.

Zadanie 18. (0 – 1)

Wyjaśnij, co oznaczają słowa: pogrobowcze Leonidasów.

..................................................................................................................................................................................

57-62.p65

2007-04-02, 08:35

Zadanie 19. (0 – 1)

Na podstawie drugiej strofy określ, jakie cechy przypisuje podmiot liryczny dziecięciu Europy. Nie cytuj.

..................................................................................................................................................................................

Tekst NR 4

Europa, która stworzyła wszystkie niemal wiary humanistyczne albo przejęła je i przyswoiła, równocześnie jest matką

wszystkich niemal mitów antyhumanistycznych, które umiała wcielać o wiele lepiej niż wartości pozytywne. Stworzyła

demokrację, ale także absolutyzm, głosiła idee braterstwa, ale także złowrogi nacjonalizm, podniosła wartość jednostki

i podeptała ją w sposób szczególnie brutalny, stworzyła dzieła sztuki o niesłychanym bogactwie form i zaprzeczała ich

sensowi, (…) stworzyła nauki ścisłe, które mogą przyczynić się do uwolnienia przynajmniej częściowego od niewolniczej

harówki i cierpień, i w pewnej mierze zanegowała wartość tych swoich odkryć, oddając je w służbę niezgody i nienawiści,

próbowała wyjaśnić istotę bytu na ziemi, by stracić wiarę w jego rzeczywiste istnienie. Nie była w istocie nigdy jednością,

rozdarta między antagonizmy narodowe, klasowe, religijne, nie miała jednolitego stylu życia, była raczej pozorem jedno-

ści w rzeczywistej wielości. Ale Grecja, która ją przysposobiła do życia, nie była również jednością. Łączył jej poszczególne

szczepy mit religijny, lecz różnice w urządzeniach społecznych i formach rządzenia były bardzo poważne. Wystarczy

przypomnieć zachowanie się różnych plemion greckich w chwili najazdu Persów, tak jak wieść o tych czasach przekazał

Herodot. (…) To Grecja pierwsza odczuła zasadę wolności, jako podstawę wszelkiego bytu prawdziwie ludzkiego, przeno-

sząc śmierć nad niewolę.

Mieczysław Jastrun, Chmura nad Śródziemnomorzem

(fragment książki Mit śródziemnomorski )

Zadanie 20.

Używając sformułowania z tekstu, można stwierdzić, że przykładem mitu antyhumanistycznego z pewnością

jest:

A. faszyzm,

B. irracjonalizm,

C. patriotyzm,

D. teocentryzm.

Zadanie 21.

Z pierwszego zdania wynika, że:

A. w ostatnich czasach coraz więcej zwolenników zyskują mity antyhumanistyczne,

B. w historii Europy więcej jest momentów, w których do głosu dochodziły mity antyhumanistyczne niż wartości pozytywne,

C. przyszłość Europy stoi pod znakiem zapytania, ponieważ jej mieszkańcy nie znają już żadnych wartości pozytywnych,

D. w dziejach Europy więcej było momentów, w których do głosu dochodziły wartości pozytywne.

Zadanie 22.

Na podstawie swojej znajomości historii i kultur możesz stwierdzić, że epoką, która zdecydowanie podniosła

wartość jednostki, jest:

A. średniowiecze,

B. renesans,

C. barok,

D. wiek XX.

Zadanie 23. (0 – 1)

Wypisz z tekstu zdanie, w którym autor uznaje Grecję za kolebkę Europy.

..................................................................................................................................................................................

Zadanie 24.

Jaką wartość Mieczysław Jastrun uważa za nadrzędną dla ludzkości?

A. Dobrobyt.

B. Jedność.

C. Postęp.

D. Wolność.

57-62.p65

2007-04-02, 08:35