„Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanie święty i czysty jak pierwsze kochanie”. O roli inwokacji w Panu Tadeuszu.pdf

„Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanie

Âwi´ty i czysty jak pierwsze kochanie”.

O roli inwokacji w Panu Tadeuszu

1. Lekcj´ rozpoczynamy od wys∏uchania inwokacji z p∏yty CD.

2. Uczniowie próbujà okreÊliç charakter tego fragmentu. Cytujà: t´skni´ po to-

bie, dusza ut´skniona . Zwracajà uwag´ na ∏adunek emocjonalny (tonacja wy-

krzyknikowa pierwszego wersu, apostroficznoÊç wypowiedzi).

3. Prowadzimy çwiczenia leksykalne. Gromadzimy wyrazy bliskoznaczne do

s∏owa t´sknota :

bolesna

bezdenna

g∏´boka

niezmierzona

niewypowiedziana

niewys∏owiona

niezmierna

straszliwa

budzi si´ w kimÊ

odzywa si´

ogarnia kogoÊ

opanowuje czyjàÊ dusz´

przenika coÊ

Êciska pierÊ

trawi, z˝era, zjada kogoÊ

wzbiera w czyimÊ sercu

czekaç z t´sknotà

odczuwaç t´sknot´

usychaç, umieraç, konaç z t´sknoty

z t´sknotà spoglàdaç na coÊ

ukoiç t´sknot´ w swym sercu

wypowiadaç ca∏à tesknot´

patrzeç oczami pe∏nymi t´sknoty

t´sknota

uczucie cierpienia, ˝alu z powodu roz∏àki, braku kontaktu z kimÊ

lub czymÊ, pragnienie zobaczenia kogoÊ, czegoÊ

nostalgia

poryw t´sknoty

gnany, szarpany, trawiony t´sknotà

serce wezbrane t´sknotà

chory z t´sknoty

do swoich, do kraju

za ojczystymi stronami

za rodzinà

po utracie ojczyzny

4. OkreÊlamy, kto i za czym t´skni w inwokacji. Wskazujemy adresatów wypo-

wiedzi.

nadawca

adresat

wyznania, proÊby

• przebywajàcy na obczyênie,

• niezmiernie t´skniàcy

za rodzinnymi stronami,

• postrzegajàcy kraj rodzinny

jako oaz´ szcz´ÊliwoÊci,

• pragnàcy przenieÊç si´

w krain´ dzieciƒstwa

choçby myÊlami,

• wierzàcy w cudowny

powrót do kraju,

• w myÊleniu i pisaniu

o ojczyênie

znajdujàcy ukojenie,

• proszàcy o natchnienie

dla wyobraêni,

która mo˝e wyczarowaç

wizerunek utraconego domu.

5. Uczniowie, pracujàc ze s∏ownikiem terminów literackich, wskazujà na ró˝-

nice pomi´dzy apostrofà a inwokacjà i na elementy pozwalajàce nazwaç po-

czàtkowy fragment Pana Tadeusza inwokacjà. PodkreÊlamy liryczny charak-

ter tego fragmentu dzie∏a epickiego.

Litwa – ojczyzna porównana do

zdrowia, wartoÊci najcenniejszej

w ˝yciu cz∏owieka

(aluzja do fraszki Kochanowskiego

Na zdrowie : Aby coÊ doceniç,

trzeba to wczeÊniej utraciç)

Matka Boska

(Cz´stochowska, Ostrobramska,

Nowogródzka), której w przesz∏oÊci

zawdzi´cza∏ ju˝ ocalenie

apostrofa

bezpoÊredni, uroczysty

zwrot do adresata

w utworze literackim

inwokacja

– rozwini´ta, pe∏niejsza treÊciowo ni˝ apostrofa

– umieszczona na poczàtku utworu, najcz´Êciej

epopei

– zawiera zazwyczaj proÊb´ autora o inspiracj´,

natchnienie

– skierowana do istoty nadprzyrodzonej (Bóg, muza)

6. Uczniowie czytajà notk´ biograficznà o Mickiewiczu i wybierajà te informa-

cje, które potwierdza∏yby fakt, ˝e osobà przedstawiajàcà swoje uczucia w li-

rycznym wyznaniu mo˝e byç sam poeta.

7. Zastanawiamy si´ nad przyczynami t´sknoty. Przywo∏ujemy fakty histo-

ryczne: upadek powstania listopadowego, koniecznoÊç emigracji, trudnà

sytuacj´ emigrantów (równie˝ problemy osobiste Mickiewicza, Êmierç przy-

jaciela), swary i k∏ótnie, podzia∏y polityczne wÊród uchodêców.

8. Cytujemy fragment „Epilogu” i zapisujemy temat lekcji.

9. W domu uczniowie majà nauczyç si´ recytowaç inwokacj´.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: