Kleszcze przenoszą :

wirusy : kleszczowe zapalenie opon i mózgu

krętki : Borelioza z Lyme

Borelioza jest wieloukładową chorobą zakaźną wywołaną przez G-ujemną bakterię Borelię burgdorferii.

Geno – gatunki Borelia burgdorferii :

Borelia burgdorferii – występuje w Polsce i wywołuje neuroboreliozę

Borelia afzelii – występuje w Polsce i wywołuje neuroboreliozę

Borelia burgdorferii sensu stricte – występuje w USA, wywołuje postać stawową

Rezerwuarem krętków są : drobne gryzonie, gady, ptaki,

    bydło, psy.

Krętki przenoszone są przez kleszcze z rodzaju Ixodes ricinus.

Borelioza wczesna :

Okres wylęgania od kilku dni do 3 miesięcy

stadium zakażenia ograniczonego ( czyli skórne )

stadium zakażenia rozsianego ( obraz zależy od lokalizacji narządowej, np. neuroborelioza, borelioza stawowa, z zajęciem układu krążenia lub skórna tzw. „chłoniak rzekomy” )

Borelioza późna :

Zakażenie przewlekłe, tzn. może ujawnić się po kilku lub kilkunastu latach, pod postacią acrodermatitis chronica atrophicano lub późna borelioza stawowa z dysfunkcją stawów

Zajęcie skóry :

o        rumień wędrujący

o        ograniczone limfocytowe nacieczenie skóry                 ( „chłoniak rzekomy” )

o        przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn

Po ukłuciu przez kleszcza powstaje na skórze grudka, która najczęściej znika.

Następnie w tym miejscu pojawia się rumień wędrujący – jest to zmiana rumieniowa w poziomie skóry, która szerzy się na obwód. Blednie w środku i rozszerza się na zewnątrz przyjmując postać obwódki. Jest ona wyrazem wędrowania krętków na skórze. Leczenie polega na zatrzymaniu „krętków” w skórze.

U dzieci często ukłucie kleszcza w małżowinę uszną lub skórę owłosioną – wówczas mamy miejscowo tylko limfodenopatię.

Kleszcz kłując wydziela substancję znieczulającą, dlatego ukłucie nie boli i jest niezauważone.

Objawy towarzyszące rumieniowi wędrującemu :

·         świąd lub niewielki ból

·         powiększenie najbliższych węzłów chłonnych

·         niewielki ból głowy i stany podgorączkowe

·         bóle stawów

·         zwiewne rumienie ( wysypki )

Jeżeli rumień wędrujący jest większy lub równy 5 cm, rozpoznajemy boreliozę ( bez badań ) i włączamy leczenie.

Jeżeli rumień wędrujący jest mniejszy od 5 cm, obserwujemy czy zmiana rumieniowa poszerza się, wówczas rozpoznajemy boreliozę i włączamy leczenie.

Rozpoznanie serologiczne możemy postawić po 6 tygodniach od wystąpienia rumienia wędrującego.

Leczenie :

Lekiem z wyboru w boreliozie skórnej jest amoksycylina.

Jeżeli pacjent nie może przyjmować tego leku, podajemy klarytromycynę lub doksycyklinę.

Czas leczenia powinien wynosić 21 – 28 dni, średnio 21 dni, nie krócej niż 14 dni.

Postać występująca najczęściej w Polsce.

Objawy :

·         łagodny ból głowy             

·         bóle mięśniowe

·         uczucie zmęczenia

·         sztywność karku

·         najbardziej charakterystyczne : zmienność objawów

·         objawy encefalopatii : zapominanie, ospałość, podenerwowanie, zmiany osobowości

Neuropatia obwodowa

Najbardziej charakterystyczne jest obustronne porażenie nerwu VII.

Również mogą wystąpić niedowłady n. III, IV, VI (!), również IX i X.

Objawy : uszkodzenie słuchu, podwójne widzenie, zawroty

        głowy, trudności w połykaniu, osłabienie mięśni

        karku

Radikulopatie

Objawy : początkowo drętwienie, mrowienie, świąd,

przechodzący w ból z upośledzeniem funkcji

kończyn

Inne neuropatie

Bardzo charakterystyczne : ból okolicy krzyżowo – lędźwiowej

Encephalomyelitis

Najczęściej występuje u dorosłych po wielu latach od zakażenia Borelią.

Objawy : zaburzenia psychiczne

                            zaburzenia świadomości

                            objawy ogniskowe

·         Wiodącym objawem jest porażenie n.VII ( izolowane ) lub z towarzyszącym zapaleniem opon mózgowo – rdzeniowych. Trzeba wówczas zrobić badania serologiczne, ponieważ obraz płynu mózgowo – rdzeniowego jest wirusowy, a przecież choroba wywołana jest przez bakterię i trzeba tę postać leczyć

·         Aseptyczne zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych : dlatego każdy pacjent z podejrzeniem neuroboreliozy powinien mieć punkcję lędźwiową !

·         Bóle głowy

·         Zespół Bannwartha : bóle w okolicy krzyżowo – lędźwiowej ustępujące samoistnie i ponownie powracające

·         Zespół Gillieme – Barre

Leczenie neuroboreliozy :

Cefalosporyna III generacji dożylnie przez 3 – 4 tygodnie

Różnicujemy ją z zapaleniem stawów :

bakteryjne :

Staphylococcus

Streptococcus

Salmonella, Yersinia

wirusowe :

różyczka poszczepienna

różyczka poinfekcyjna

( zapalenie drobnych stawów z małopłytkowością )

inne :

RZS

Choroba Schönleina – Henocha

gorączka reumatyczna

ALL

hemofilie, uraz

Obecnie w Polsce borelioza jest najczęstszą przyczyną reaktywnego zapalenia stawów u dzieci i młodzieży.

2