7_URBAŃSKA.pdf

ElŜbieta

URBAŃSKA-GALEWSKA *

Dariusz

KOWALSKI **

WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZYGOTOWANIA

DOKUMENTACJI PROJEKTOWEJ

ORAZ WYKONANIA KONSTRUKCJI STALOWYCH

1. Podstawy prawne realizacji procesu budowlanego

Cała działalność w zakresie realizacji procesu budowlanego, obejmująca w

szczególności projektowanie, budowę, utrzymanie a w końcu rozbiórkę obiektów

budowlanych, uregulowana została w przepisach ustawy Prawo budowlane [N16]. W

ustawie tej sprecyzowano prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego, jak

równieŜ wskazano na potrzebę wykonywania określonych opracowań projektowych. W

kolejnych aktach prawnych Ustawodawca określił ogólne wymagania odnośnie wymogów

stawianych obowiązkowym opracowaniom projektowym. Wymagania te zostały

sformułowane w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy Prawo Budowlane [N16], a w

szczególności w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 3.07.2003r w sprawie

szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego [N12]. Kolejne uściślenia zawarto w

rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 2.09.2004 [N13] do ustawy Prawo Zamówień

Publicznych [N17] precyzującym wymagania odnośnie zakresu i formy dokumentacji

projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz

programu funkcjonalno – uŜytkowego. PowyŜsze przepisy prawne precyzują podstawowe

wymagania odnośnie wszelkich opracowań projektowych realizowanych w budownictwie.

* Dr hab. inŜ., prof. Politechniki Gdańskiej

Dr inŜ., Politechnika Gdańska

365

Kolejne wytyczne dotyczące realizacją obiektów o konstrukcji metalowej są zawarte w

powszechnie znanych aktach normatywnych – PN-B-06200:2002 [N2] i PN-EN 1090 [N5,

N6]. Na podstawie powyŜszych materiałów moŜna określić dokumenty projektowe,

wymagane przy realizacji inwestycji. Są to:

program funkcjonalno-uŜytkowy wg [N13],

dokumentacja projektowa obejmująca w szczególności:

projekt budowlany wg [N12, N13],

projekt wykonawczy wg [N12, N13],

projekt warsztatowy wg [N2, N6],

projekt technologiczny [N2],

projekt montaŜu wg [N2, N6],

specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych wg [N2, N6,

N13].

KaŜda z tych części, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury [N13], stanowi

odrębne opracowanie.

Zamówienie na wykonanie obiektu moŜe być zrealizowane według następujących

schematów wymagających odpowiednich opracowań projektowych:

a) zamówienie w formule „zaprojektuj i wybuduj”, gdzie podstawą określenia

przedmiotu zamówienia będzie program funkcjonalno – uŜytkowy oraz

odpowiednie specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych,

b) zamówienie w sytuacji, gdy Zamawiający opracowuje dokumentację projektową,

gdzie podstawą określenia przedmiotu zamówienia będzie opracowana na

róŜnym

poziomie

szczegółowości

dokumentacja

projektowa

planowanej

inwestycji oraz specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót.

W pierwszym przypadku podstawę do przygotowania przez wykonawcę kompletnej

dokumentacji projektowej stanowi program funkcjonalno-uŜytkowy, który powinien

zawierać wszystkie informacje niezbędne do wykonania projektu a mianowicie:

charakterystyczne parametry określające wielkość obiektu,

właściwości funkcjonalno-uŜytkowe planowanej inwestycji,

wymagania

odnośnie

architektury,

konstrukcji,

instalacji,

wykończenia

zagospodarowania terenu,

przepisy prawne oraz właściwe zgody lub pozwolenia, niezbędne do realizacji

inwestycji.

W drugim przypadku to zamawiający opracowuje dokumentację projektową będąca

podstawą zamówienia i realizacji robót budowlanych.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury [N13], dokumentacja projektowa

składa się z projektu budowlanego i projektów wykonawczych. W przypadku dokumentacji

dla obiektów o konstrukcji stalowej moŜe być równieŜ wymagany projekt warsztatowy jak i

technologiczny oraz projekt montaŜu.

Projekt budowlany musi zawierać część zwaną projektem architektoniczno-budowlanym

oraz pozostałe części takie jak: wyniki badań geologiczno-inŜynierskich w miejscu

planowanej budowy, informację o dostawie mediów, uzgodnienia, pozwolenia oraz opinie

stosowanych instytucji i innych stron procesu budowlanego. W projekcie architektoniczno-

budowlanym określane są takie zagadnienia jak:

funkcja obiektu budowlanego,

forma i konstrukcja obiektu budowlanego,

charakterystyka energetyczna i ekologiczna,

proponowane, niezbędne rozwiązania techniczne i materiałowe.

366

Projekt budowlany stanowi podstawę do uzyskania administracyjnej decyzji pozwolenia

na budowę, więc zakres informacji zawartych w projekcie architektoniczno-budowlanym

moŜe być dosyć ogólny, który jest niewystarczający na zrealizowanie przedsięwzięcia,

szczególnie w przypadku obiektu o konstrukcji metalowej. Z tego teŜ powodu wymagane są

projekty wykonawcze, które powinny uzupełniać i uszczegóławiać projekt budowlany w

zakresie i stopniu dokładności niezbędnym do sporządzenia przedmiaru robót, zestawień

stali,

kosztorysu

inwestorskiego

oraz

umoŜliwiające

przygotowanie

oferty

przez

wykonawcę.

Projekt konstrukcyjny projektu budowlanego zawiera:

szczegółowy opis techniczny konstrukcji,

obliczenia statyczne,

rysunki projektowe wykonane na odpowiednim poziomie szczegółowości,

wstępny wykaz stali.

Projekty wykonawcze w ramach dokumentacji projektowej udostępniane są oferentom i

stanowią podstawę do przygotowania i złoŜenia oferty. Są w całości przekazywane

wykonawcy i stanowią podstawę wykonania robót oraz odbioru końcowego zrealizowanych

obiektów budowlanych. Stanowią one równieŜ, po naniesieniu ewentualnych zmian

wprowadzonych w czasie realizacji obiektu, podstawę dokumentacji powykonawczej.

Z kolei dokumentacja powykonawcza stanowi podstawę uŜytkowania zrealizowanego

obiektu.

Projekt warsztatowy konstrukcji stalowej wykonuje się na podstawie projektu

wykonawczego na potrzeby procesu prefabrykacji elementów konstrukcyjnych w wytwórni

konstrukcji stalowych. Z tego teŜ powodu, projekt ten powinien być wykonywany przez

producenta

konstrukcji,

który

dostosowuje

rysunki

poszczególnych

elementów

konstrukcyjnych do moŜliwości technologicznych wytwórni.

W projekcie tym naleŜy uwzględnić ograniczenia techniczne i technologiczne, z których

wynikają moŜliwości:

zamówienia określonych materiałów ze szczególnym uwzględnieniem długości

kształtowników i innych wyrobów hutniczych oraz gatunków materiału,

obróbki wyrobów hutniczych w zakresie cięcia i rozkroju blach,

cięcia i profilowania krawędzi elementów do spawania,

scalania pojedynczych pozycji w elementy prefabrykacyjne,

spawania elementów,

transportu w miejscu prefabrykacji,

realizacji montaŜu próbnego,

wykonywania prac antykorozyjnych,

transportu elementów z wytwórni na plac budowy,

przewidzianego sposobu montaŜu i scalania.

Ustalenie zakresu dokumentacji projektowej naleŜy do inwestora/ zamawiającego [N16].

Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robot budowlanych stanowi oddzielne

opracowanie zawierające zestawienie wymagań niezbędnych do określenia standardu i

jakości wykonywania robót, w tym robót w zakresie wznoszenia kompletnych obiektów

budowlanych. Specyfikacja powinna zawierać m.in. wymagania dotyczące:

właściwości stosowanych materiałów, a w szczególności gatunków stali

konstrukcyjnej, rodzaju łączników,

warunków łączenia elementów konstrukcyjnych poprzez spawanie,

transportu oraz warunków dostawy elementów konstrukcyjnych,

367

warunków składowania i kontroli jakości elementów konstrukcyjnych,

sprzętu i maszyn niezbędnych do wykonania robót budowlanych zgodnie z

załoŜonym poziomem jakości,

sposobu wykończenia poszczególnych elementów konstrukcyjnych,

tolerancji wymiarowych oraz szczegółów technologicznych,

kontroli, badań oraz odbioru wyrobów (w tym stalowych elementów

konstrukcyjnych) i robót budowlanych w odniesieniu do dokumentacji

projektowej, norm, aprobat technicznych i innych dokumentów i ustaleń

technicznych.

Większość wymienionych wyŜej wymagań określa się poprzez odwołania do

właściwych norm. Są to normy dotyczące stosowanych materiałów, łączników, badań,

tolerancji wymiarowych wyrobów, ochrony antykorozyjnej oraz wykonania konstrukcji. Do

niedawna były to tylko i wyłącznie normy polskie. Z dniem 31 marca 2010 polskie normy

dotyczące projektowania budynków i budowli zostały wycofanie i zastąpione przez

odpowiednie Eurokody, czyli normy zharmonizowane z Dyrektywą 89/106 EWG „Wyroby

budowlane” (CPD) [N1]. Fakt zharmonizowania Eurokodów konstrukcyjnych z dyrektywą

dotyczącą wyrobów budowlanych (CPD) wynika z uzgodnienia między Komisją Wspólnot

Europejskich i Europejskim Komitetem Normalizacyjnym (CEN), dotyczącym

przeniesienia opracowywania EUROKODÓW projektowania budynków i obiektów

inŜynierskich do CEN (BS/CEN/03/89). Fakt wycofania polskich norm oznacza, Ŝe normy

te nie odzwierciedlają aktualnego stanu wiedzy technicznej w danym zakresie i z punktu

widzenia postępu naukowo-technicznego, prezentują mniej nowoczesne rozwiązania,

jednakŜe nie są to rozwiązania błędne!

W tym miejscu naleŜy podkreślić, Ŝe zarówno w Polsce jak i w całej Unii Europejskiej

funkcjonuje system normalizacji dobrowolnej, tzn. Ŝe normy nie są aktami prawnymi a ich

stosowanie nie jest obligatoryjne. Normy powoływane w przepisach prawnych (ustawy i

rozporządzenia) stanowią techniczne uszczegółowienie tych przepisów.

Państwa członkowskie UE i EFTA uznają, Ŝe Eurokody stanowią dokumenty

odniesienia:

do wykazania zgodności budynków i obiektów inŜynierskich z wymaganiami

podstawowymi dyrektywy Rady 89/106/EWG, w szczególności z wymaganiem

podstawowym nr 1 – Nośność i stateczność – i wymaganiem podstawowym nr 2 –

Bezpieczeństwo poŜarowe;

jako podstawa do zawierania umów dotyczących obiektów budowlanych i

związanych z nimi usług inŜynierskich;

jako dokument ramowy do opracowania zharmonizowanych specyfikacji

technicznych dotyczących wyrobów budowlanych (norm europejskich EN i

europejskich aprobat technicznych ETA) [N7] .

W prawie budowlanym [N16] określone są równieŜ warunki utrzymania obiektów

budowlanych. Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany do:

utrzymania obiektu w naleŜytym stanie technicznym,

uŜytkowania obiektu w sposób zgodny z jego przeznaczeniem oraz wymaganiami

ochrony środowiska,

poddawania obiektu okresowym kontrolom.

368

2. Współodpowiedzialność za bezpieczne i niezawodne uŜytkowanie

konstrukcji stalowych

KaŜda konstrukcja stalowa musi być zaprojektowana i wykonana w sposób

zapewniający jej niezawodną eksploatację w przewidywanym okresie czasu. Podstawowe

wymagania związane z niezawodnością konstrukcji dotyczą nośności, uŜytkowalności i

trwałości. MoŜliwe są dodatkowe wymagania dotyczące odporności ogniowej obiektu lub

zdolności do przenoszenia oddziaływań wyjątkowych. Problem zapewnienia niezawodności

konstrukcji jest nie tylko problemem technicznym, lecz równieŜ ekonomicznym i

społecznym. MoŜna powiedzieć, Ŝe niezawodność konstrukcji na określonym poziomie

bezpieczeństwa jest zapewniana poprzez odpowiednie działania w ciągu całego procesu

inwestycyjnego, składającego się z następujących etapów:

planowanie i przygotowanie inwestycji,

realizacja obiektu budowlanego,

odbiór obiektu,

eksploatacja wybudowanego obiektu.

KaŜdy z wymienionych wyŜej etapów jest realizowany przez wielu projektantów,

architektów, technologów, producentów i dostawców materiałów budowlanych,

wykonawców konstrukcji, kontrolerów jakości, oraz inwestorów lub właścicieli.

Planowanie inwestycji zaczyna się od postawienia pytań: co budujemy, gdzie, kiedy i w

jakim celu, a takŜe jak długo zamierzamy wybudowany obiekt eksploatować. Odpowiedzi

na te pytania stanowią punkt wyjścia do opracowania projektu koncepcyjnego planowanej

inwestycji. Przeznaczenie obiektu (np. mieszkalne, sportowe, produkcyjne lub

magazynowe) będzie stanowiło podstawową przesłankę do przyjęcia wymiarów konstrukcji.

W przypadku obiektów przemysłowych, technolog odpowiada za określenie odpowiednich

wymiarów projektowanych konstrukcji, stanowiących „obudowę ciągów

technologicznych”. Wymiary obiektów magazynowych wynikają z przesłanek

ekonomiczno-logistycznych. Z kolei w przypadku budowli takich jak budynki wysokie, hale

widowiskowo-sportowe i wystawiennicze, odpowiedzialność za poprawne przyjęcie

wymiarów obiektów naleŜy do architekta. Konstrukcje nośne projektowanych obiektów

powinny być skorelowane z pełnioną przez nie funkcją.

Na etapie planowania inwestycji naleŜy opracować program funkcjonalno-uŜytkowy

zawierający wytyczne do projektowania. RównieŜ na tym etapie powinny zapaść decyzje

odnośnie lokalizacji obiektu, preferowanego typu konstrukcji (stal czy Ŝelbet). Określenie

lokalizacji planowanej inwestycji stanowi punkt wyjścia do uzyskania informacji o

warunkach

zabudowy

terenu,

nabycia

praw

terenu,

oceny

uwarunkowań

środowiskowych a takŜe zalecanego rodzaju ochrony antykorozyjnej.

Przygotowanie inwestycji to wykonanie projektu budowlanego oraz uzyskanie

pozwolenia na budowę. Na tym etapie powinna być opracowana koncepcja montaŜu

konstrukcji

stalowej

oraz

wyłoniony

główny

wykonawca

obiektu.

Bardzo

często

prowadzone są równieŜ uzgodnienia dotyczące zamówień materiałowych.

Proces realizacji obiektu budowlanego o stalowej konstrukcji nośnej rozpoczyna się od

opracowania projektowej dokumentacji warsztatowej, projektu montaŜu, planu zapewnienia

jakości oraz planu kontroli i badań. Z kolei na wykonanie konstrukcji stalowej składa się

proces prefabrykacji, transportu, montaŜu oraz róŜnego rodzaju kontrole. Po zakończeniu

budowy kierownik budowy składa szereg oświadczeń, m.in. o zgodności wykonania obiektu

z projektem budowlanym, warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami, a takŜe

protokoły wszystkich badań i sprawdzeń.

369

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: