Katarzyna Kozakiewicz Gdańsk 2003
Sekcja 43
Ćwiczenie 4
CENTROWANIE TEODOLITU
1. Cel i zakres ćwiczenia
Na ćwiczeniach centrowaliśmy teodolit, czyli ustawialiśmy go dokładnie na punktem osnowy geodezyjnej, oraz mierzyliśmy kąty pionowe.
Ćwiczenie wykonane było na hali WBWiIŚ. Podczas ćwiczenia używaliśmy teodolitu PZO Warszawa T – 6 Nr 5317.
2. Opis przebiegu ćwiczenia
a) centrowanie
Ustawiliśmy teodolit mniej więcej nad punktem osnowy geodezyjnej. Ustawiamy nagi statywu, zostawiamy po 10cm przedłużenia na nogach statywu, do połowy odkręcamy śruby ustawcze. Patrząc przez wziernik optyczny szukamy punktu, pomagając sobie stopą. Przesuwamy teodolit tak, aby w polu widzenia pokazał się punkt. Następnie śrubą poziomującą ustawiamy teodolit dokładnie tak, aby punkt znalazł się w środku pionownika optycznego (kręcą śrubą, w kierunku której chcemy przesunąć teodolit). Po dokładnym ustawieniu teodolitu na punktem, należy spoziomować libelę pudełkową i rurkową. Libelę pudełkową poziomujmy za pomocą nóg statywu (skracam lub wydłużam tę nogę, w kierunku której chcę przesunąć pęcherzyk libelli). Następnie przystępujemy do poziomowania libelli rurkowej. Ustawiamy libelę równolegle do dwóch śrub ustawczych i kręcąc nimi równocześnie w przeciwnych kierunkach sprowadzamy oś libeli do położenia poziomego. Następnie obracamy libelę o 90º i za pomocą trzeciej śruby doprowadzamy libelę do położenia poziomego. Czynność powtarzamy kilkakrotnie, aż pęcherzyk będzie górował we wszystkich położeniach alidady. Jeżeli punkt, nad którym ustawiamy teodolit troszkę nam zjedzie podczas poziomowania teodolitu ustawiamy go na środku wziernika optycznego za pomocą śruby sercowej.
b) pomiar kąta poziomego
Wykonujemy w dwóch położeniach lunety. Ze stanowiska celujemy w I położeniu lunety
najpierw do punktu na lewym ramieniu kąta, a następnie na prawym ramieniu kąta. Za pomocą muszki i szczerbinki celujemy na lewy punkt, po zaciśnięciu śrub zaciskowych alidady i lunety naprowadzamy za pomocą leniwek krzyż nitek dokładnie na cel. Dokonujemy odczytu. Następnie za pomocą leniwki ruchu poziomego wyprowadzamy oś celową z punktu i ponownie naprowadzamy na punkt i dokonujemy odczytu. Celujemy na prawy punkt, analogicznie czynności powtarzamy. Następnie przerzucamy lunety przez zenit (II położenie lunety). Teraz najpierw dokonujemy dwukrotnego odczytu na prawym ramieniu kąta, a następnie celujemy na lewe ramię i dwukrotnie dokonujemy odczytów. Jeśli zero podziału limbusa znajduje się pomiędzy ramionami kąta, to do odczytu prawego dodajemy wartość kąta pełnego 360º lub 400g.
Przykład:
Stanowisko
Cel
Odczyt
I położenie lunety
II położenie lunety
średnia z I i II położenia
Kąt
º ‘ ”
średnia
‘ ”
1
A
I
339 32 00
32 25
159 32 50
32 45
339 32 30
37º27’22”
II
159 33 00
B
17 00 00
00 15
196 59 00
59 30
16 59 52
00 30
197 00 00
3. WNIOSKI:
Jeżeli podczas centrowania ćwiczenie nie będzie się udawało, to należy sprawdzić libele.
Jeśli libella w położeniu 0º jest w poziomie a w położeniu 180º występuje odchyłka, to należy je zrektyfikować.
nico1604