Sztuka czarno-białej fotografii - uzyskiwanie dramaturgii dzięki stosowaniu filtrów6.pdf - fotografia - Aisha7

7. Filtr gradientowy

Co zaskakujące, filtra gradientowego używa się rzadko, chociaż w fotografii cyfrowej jest praktycznie

niezbędny. Jedna połowa filtra jest przezroczysta, druga — kolorowa (barwa zaczyna się na środku i

ciemnieje w kierunku brzegu filtra). Najczęściej różnica między warstwą powleczoną i niepowleczoną

wynosi od jednego do dwóch stopni przysłony. Zalecam filtry neutralne szare o dwóch stopniach

przysłony, gdyż dzięki nim można uzyskać przyjemny balans światła w warunkach tylnego oświetlenia. Z

zasady filtr gradientowy stosowany jest w fotografii krajobrazów w celu zrównoważenia istotnej różnicy

jasności między niebem a pierwszym planem, szczególnie w warunkach oświetlenia z tyłu. Filtr przydaje

się przede wszystkim w przypadku nieposzarpanej linii nieba, gdyż wszelkie elementy pierwszego planu,

które wychodzą poza nią (jak wieżowce), zostaną również stopniowo przyciemnione. Z pewnością nie

będzie to pożądany efekt. Elementy te można oczywiście rozjaśnić — zarówno w tradycyjnej ciemni, jak

i podczas cyfrowej obróbki za pomocą techniki rozjaśniania.

Filtr gradientowy znajduje się, bez większego uzasadnienia, w grupie filtrów efektowych. Ogólnie rzecz

biorąc, ciężko zobaczyć „efekt” jego działania. Właściwie zastosowany, powoduje jedynie zwiększenie

ilości detali na niebie, które jest ich pozbawione (szczególnie na zdjęciach z tylnym oświetleniem). W

fotografii analogowej filtr gradientowy jest często nieodzowny, szczególnie podczas robienia slajdów,

gdzie obrazem nie można dalej manipulować. No chyba że się go przerobi na postać cyfrową.

Ryzyko robienia cyfrowych zdjęć związane jest z tym, że mocno podświetlone obszary mogą zostać

wypalone, szczególnie w przypadku tylnego oświetlenia, i tym samym stracić detal. Niebezpieczeństwo

to jest większe niż w przypadku stosowania dobrego filmu w fotografii analogowej. W związku z tym

podczas robienia zdjęć z tylnym oświetleniem (rysunek 3.17) niezbędny okaże się filtr gradientowy. Bez

niego wszystkie chmury na niebie stracą szczegóły — nawet w Photoshopie nie będzie można ich

odtworzyć. Zdjęcie zrobione z filtrem gradientowym (rysunek 3.18), pokazuje te różnice. Najjaśniejsze

obszary chmur mają teraz więcej detali, ale dolna część fotografii nie jest ciemniejsza. Zdjęcie ma

odpowiednią wymowę, ponieważ jasne chmury tworzą owalne obramowanie nad zatopionym statkiem.

Rysunek 3.17. Bez zastosowania filtra gradientowego

Rysunek 3.18. Po zastosowaniu filtra gradientowego

Jeśli chcesz zakupić filtr gradientowy, polecałbym filtr typu dyskowego, który można umieścić przed

obiektywem i precyzyjnie ustawić gradient. Inną opcją jest adapter, który można nakręcić na gwint filtra.

Ten typ adaptera posiada mocowanie dla dyskowego filtra gradientowego, w związku z czym można go

przesuwać w górę lub w dół — w zależności od potrzeb. Producentem dobrej jakości i niezbyt drogich

filtrów gradientowych jest firma Cokin Company.

Filtr gradientowy można zastosować w celu zwiększenia dramaturgii zdjęcia, które w innym przypadku

byłoby raczej nudne i szare. Latarnia morska Westerhever w pobliżu St. Peter Ording często występuje w

reklamach, lecz podczas szarych dni niebo z pewnością nie jest odpowiednio wymowne (rysunek 3.19).

Nie ma problemu: zastosowanie filtra gradientowego zwiększa dramaturgię fotografii. Filtr można

umieścić wyżej lub niżej — i w ten sposób wzmocnić lub osłabić efekt jego działania w obrębie nieba

(rysunek 3.20). W rezultacie fotografia przedstawiająca latarnię morską ma wiele dramaturgii i głębi.

Rysunek 3.19. Bez zastosowania filtra gradientowego

Rysunek 3.20. Po zastosowaniu filtra gradientowego

Sztuka czarno-białej fotografii - uzyskiwanie dramaturgii dzięki stosowaniu filtrów6.pdf