francja.pdf
(
242 KB
)
Pobierz
SKRÓTOWE OPISY SYSTEMÓW EDUKACJI I AKTUALNYCH REFORM W EUROPIE
SYSTEMY EDUKACJI W EUROPIE – STAN
OBECNY I PLANOWANE REFORMY
FRANCJA
1. Populacja uczących się i język nauczania
W roku 2002/03 populacja szkolna we Francji metropolitalnej (tj. kontynentalnej części Francji) i
départements
zamorskich liczyła 14 940 900 uczniów i studentów, przy łącznej liczbie mieszkańców
nieco powyżej 60 milionów; 6 529 000 kształciło się w szkolnictwie podstawowym, 5 596 000 w
szkolnictwie średnim i 2 209 000 w szkolnictwie wyższym. Językiem nauczania jest język francuski.
Dialektów regionalnych uczy się w ramach bloku języków nowożytnych.
2. Administracja i finansowanie edukacji
Oprócz sektora publicznego, prowadzącego bezpłatne kształcenie, w którym uczy się 86,5% uczniów
szkół podstawowych i 79,9% uczniów szkół średnich, istnieją szkoły prywatne, z których większość
zawarła z państwem umowę, umożliwiającą im przejęcie odpowiedzialności za wynagrodzenia
nauczycieli oraz, w większości przypadków, na mocy tzw.
contrats d’association
(„umów
stowarzyszeniowych), za funkcjonowanie danej placówki.
Wprawdzie w ramach decentralizacji przekazano władzom lokalnym odpowiedzialność za budowę i
konserwację budynków szkół publicznych, rząd centralny zachował decydującą rolę w tworzeniu
polityki edukacyjnej. Ministerstwo odpowiedzialne za edukację opracowuje szczegółowy program
nauczania każdego przedmiotu na wszystkich poziomach edukacji oraz wytyczne dotyczące
organizacji i metodyki nauczania, nie zobowiązując jednak nauczycieli do stosowania określonych
metod kształcenia. Prowadzi rekrutację i szkolenia dla nauczycieli, decyduje o obsadzie etatów
nauczycielskich oraz określa status i zasady funkcjonowania szkół, przydzielając im odpowiednią
liczbę pracowników. Ministerstwo organizuje również egzaminy i przyznaje państwowe kwalifikacje, a
w szczególności wydaje świadectwa maturalne, które potwierdzają uzyskanie średniego
wykształcenia.
Realizacją tej polityki i licznych zadań ministerstwa w zakresie zarządzania zajmują się „zewnętrzne”
departamenty administracyjne –
académies
. Francja jest podzielona na 30
académies
, którymi
bezpośrednio w imieniu ministerstwa kierują tzw. rektorzy (
recteurs
). Jedna
académie
obejmuje kilka
départements
; każdy
département
odpowiada mniejszej jednostce w tradycyjnym, obowiązującym od
czasów Rewolucji podziale administracyjnym Francji, a każdym
département
zarządza
inspecteur
d’académie
, który nadzoruje realizację zadań edukacyjnych na swym terenie.
W ramach systemu edukacji szkoły mają pewną autonomię w sprawach administracyjnych i
dydaktycznych, a na poziomie średnim (
collèges
i
lycées
) – również w sprawach finansowych. W
praktyce przejawem tej względnej niezależności jest tworzenie przez każdą szkołę planu, określanego
jako
projet d’école
w szkole podstawowej i
projet d’établissement
w szkole średniej.
Nadzór pedagogiczny nad systemem sprawuje kilka inspektoratów. Dwóm inspektoratom generalnym
powierzono bardzo szerokie zadania związane z oceną. Z kolei „krajowi inspektorzy oświatowi”
wizytują szkoły podstawowe i monitorują pracę nauczycieli; w szkolnictwie średnim inni inspektorzy,
„regionalni inspektorzy ds. dydaktyki”, odpowiadają za sprawy związane z wystawianiem stopni oraz
oceniają pracę nauczycieli szkolnych.
1
3. Edukacja przedszkolna
Francja ma długoletnią tradycję edukacji przedszkolnej. Pomimo tego, że edukacja na tym poziomie
nie jest obowiązkowa, do
école maternelle
(przedszkoli) uczęszczają wszystkie dzieci, począwszy od
wieku 3 lat. Na początku roku szkolnego 2002 do przedszkoli było również zapisanych 32% dzieci w
wieku 2 lat.
Publiczne przedszkola są prowadzone przez ministerstwo edukacji i dzieci uczęszczają do nich
bezpłatnie. W placówkach prywatnych, do których uczęszcza 1,5% dzieci, rodzice pokrywają część
opłat za naukę. Przedszkola są w rzeczywistości „szkołami” w pełnym tego słowa znaczeniu, mają
bowiem swoje programy nauczania i prowadzą zajęcia dydaktyczne. Przedszkole stanowi etap
„wstępnego kształcenia”. Dzieci dzieli się na ogół według wieku na trzy „sekcje”: sekcję „maluchów”
(dla 3-latków), sekcję „średniaków” (4-latków) i sekcję „główną”/„starszaków” (5-latków). Zajęcia
edukacyjne, stanowiące główną część programu, przyczyniają się do wszechstronnego rozwoju dzieci
i przygotowują je do szkoły „elementarnej”.
Nauczyciele przedszkolni należą wraz z nauczycielami szkół „elementarnych” do kategorii
professeurs
des écoles
. Kształci się ich na takim samym poziomie (świadectwo maturalne, a następnie 5-letnie
studia), jak tzw.
professeurs certifiés
w szkolnictwie średnim (zob.: pkt 8).
4. Kształcenie obowiązkowe
a) Etapy
Kształcenie jest obowiązkowe w wieku od 6 do 16 lat i dzieli się na trzy etapy:
- szkoła podstawowa: do
école élementaire
uczęszczają wszyscy uczniowie w wieku od 6 do 11 lat;
- szkoła średnia I stopnia: do
collège
uczęszczają wszyscy uczniowie w wieku od 11 do 15 lat;
- szkoła średnia II stopnia: na ogół w wieku 15 lat uczniowie wstępują do
lycée d’enseignement
général et technologique
(liceum ogólnokształcącego i technicznego) lub
lycée professionnel
(liceum zawodowego), w którym rozpoczynają
classe de seconde
(piąty rok nauki w szkole
średniej), a w momencie ukończenia tej klasy osiągają wiek odpowiadający zakończeniu
obowiązku szkolnego.
b) Kryteriaprzyjęć
Rekrutacja uczniów do szkół państwowych odbywa się zgodnie z zasadą rejonizacji, uczniów zapisuje
się na ogół do szkoły podstawowej,
collège
i
lycée
w rejonie, w którym mieszkają ich rodzice (określanym
jako
secteur
w przypadku
collège i district
w przypadku
lycée
). Kształcenie w szkołach państwowych jest
bezpłatne. Rodzice mogą również zapisać swoje dziecko do dowolnej szkoły prywatnej pod warunkiem,
że są w niej wolne miejsca. Opłaty w szkołach, które zawarły z państwem umowę na dofinansowanie, nie
są zbyt wysokie, ponieważ placówki te otrzymują od państwa znaczne środki.
c) Dzienny/tygodniowy/rocznywymiarzajęć
Rok szkolny trwa 180 dni, od września do czerwca. Szkoły są czynne sześć dni w tygodniu, ale lekcji
nie prowadzi się w środowe i sobotnie popołudnia. Każdy tydzień nauki składa się z 26 lekcji 60-
minutowych w szkole podstawowej i 25,5-30 lekcji 55-minutowych w szkole średniej (przy czym na
zajęcia dla uczniów, którzy mają zaległości, oraz na przedmioty fakultatywne przewidziano 3
dodatkowe godziny). Minimalny roczny wymiar zajęć wynosi 846 godzin zegarowych w szkołach
podstawowych i 842 godziny zegarowe w szkołach średnich I stopnia.
d) Wielkość klas/podział uczniów na klasy
Nie istnieją zalecenia w sprawie wielkości klas; klasy mogą mieć różną liczbę uczniów, zależnie od
polityki
recteur
i
inspecteur d’académie
, którzy powinni uwzględniać lokalne realia (np. sytuację w
obszarach upośledzonych lub wiejskich). Średnia krajowa wynosi ok. 25 uczniów w klasie szkoły
podstawowej, 24 w
collèges
, 28 w
lycées généraux et technologiques
i 20 w
lycées professionnels
.
Uczniów dzieli się na ogół na klasy według wieku. Klasy w szkole podstawowej mają jednego
nauczyciela do wszystkich przedmiotów, natomiast w szkole średniej każdego przedmiotu uczy inny
nauczyciel.
2
e) Programyitreści nauczania
Ministerstwo edukacji ustala cele i programy nauczania. Nauczyciele sami wybierają metody
kształcenia i szkolne podręczniki. Program nauczania szkoły „elementarnej” koncentruje się na
podstawowych umiejętnościach czytania, pisania i liczenia oraz wychowaniu fizycznym (rozwijaniu
umiejętności motorycznych itp.) oraz rozwijaniu ogólnej wiedzy i wrażliwości. Program nauczania w
szkole średniej I stopnia obejmuje osiem lub dziewięć przedmiotów obowiązkowych, zależnie od klasy,
i staje się stopniowo coraz bardziej zróżnicowany w związku z wprowadzaniem przedmiotów
fakultatywnych.
f) Ocena, promocja i kwalifikacje
Przez cały okres kształcenia w szkole podstawowej i średniej uczniowie są oceniani przez nauczycieli
w sposób ciągły. Począwszy od 1989 roku, przeprowadzana na początku trzeciego i szóstego roku
kształcenia ocena diagnostyczna uczniów, umożliwia nauczycielom określenie postępów i braków
uczniów w zakresie języka francuskiego i matematyki. Kształcenie w szkołach podstawowych i
collèges
jest podzielone na następujące etapy:
-
école élémentaire
składa się z dwóch etapów: etapu nauczania początkowego, który rozpoczyna
się w sekcji „głównej”/”starszaków” w przedszkolu i jest kontynuowany w pierwszych dwóch latach
szkoły „elementarnej” (klasy przygotowawcze – CP, a następnie pierwsza klasa „elementarna” –
CE 1), oraz etapu dalszej nauki, obejmującego ostatnie trzy lata (druga klasa „elementarna – CE
2, a następnie pierwsza i druga klasa na poziomie średnio-zaawansowanym, odpowiednio – CM 1
i CM 2) przed wstąpieniem do
collège
. Uwzględniając tempo nauki indywidualnych uczniów,
conseil des professeurs
(rada pedagogiczna) może przedłużyć lub skrócić o rok okres kształcenia
ucznia w ramach każdego z tych etapów;
- kształcenie w
collège
trwa cztery lata (odpowiadające kolejnym klasom określanym w terminologii
francuskiej jako VI, V, IV i III) i jest podzielone na trzy następujące etapy:
-
etap „adaptacji”, odpowiadający klasie VI,
-
etap „utrwalania”, obejmujący klasy V i IV,
-
etap „orientacji”, odpowiadający klasie III, w której prowadzi się również zajęcia fakultatywne
z „techniki”.
Klasę można powtarzać wyłącznie na zakończenie pełnego etapu, przy czym rodzice mogą odwołać
się od tej decyzji.
Uczniowie, u których występują bardzo poważne trudności w nauce i/lub w zakresie przystosowania
społecznego na zakończenie szkoły podstawowej, w
collège
muszą uczęszczać na zajęcia w sekcjach
realizujących specjalnie dostosowany program kształcenia ogólnego i zawodowego (
SECPA
).
Ponadto, począwszy od IV klasy, prowadzi się kształcenie przemienne, które umożliwia uczniom
mającym trudności bezpośredni kontakt ze światem pracy i lepsze poznanie pracy w różnych
zawodach. I w końcu, w ramach zmian programowych w III klasie, które mają obowiązywać od
początku roku szkolnego 2005/06, do oferty szkół wprowadza się fakultatywne zajęcia zapoznające
uczniów ze światem pracy.
Po ukończeniu
collège
,
uczniowie otrzymują
brevet
(świadectwo państwowe), na podstawie ocen z
ostatnich dwóch lat (IV i III klasy) oraz egzaminu państwowego.
Brevet
nie jest kwalifikacją
obowiązkową, a kontynuowanie nauki w
lycée
nie jest uzależnione od zdania egzaminu.
5. Szkolnictwo średnie II stopnia
a) Rodzajekształcenia
Po ukończeniu
collège
uczniowie mają do wyboru trzy następujące ścieżki kształcenia:
-
kształcenie ogólne, które trwa trzy lata ( klasa II, I i tzw. klasa końcowa) i kończy się ogólnym
egzaminem maturalnym,
-
kształcenie techniczne, które trwa również trzy lata i kończy się technicznym egzaminem
maturalnym,
-
kształcenie zawodowe, które trwa dwa lata i kończy się uzyskaniem świadectwa
certificat
d’aptitude professionnelle
(
CAP
) lub
brevet d’études professionnelles
(
BEP
), a po kolejnych
dwóch latach zawodowym egzaminem maturalnym –
baccalauréat professionnel
.
3
W
lycée d’enseignement général et technologique
– szkole dla uczniów, którzy wybrali jedną z dwóch
pierwszych ścieżek – kształcenie trwa trzy lata i obejmuje klasę II, I i końcową, po czym następuje
egzamin maturalny.
Po ukończeniu wspólnej dla wszystkich klasy II, uczniowie wybierają rodzaj egzaminu maturalnego
spośród trzech profili ogólnych (ekonomiczno-społecznego, humanistycznego lub ścisłego) lub siedmiu
profili technicznych.
2-letnie
lycée professionnel
przygotowuje uczniów do uzyskania kwalifikacji zawodowych na poziomie
I, odpowiadających
certificat d’aptitude professionnelle
(
CAP
) lub
brevet d’études professionnelles
(
BEP
). Kwalifikacje te umożliwiają podjęcie pracy bezpośrednio po ukończeniu szkoły. Natomiast
uczniowie, którzy chcą kontynuować naukę, przygotowują się przez kolejne dwa lata (w I i końcowej
klasie zawodowej) do uzyskania zawodowego świadectwa maturalnego w jednej z 48 prowadzonych
specjalności.
b) Kryteriaprzyjęć
Zob.: pkt 4 b) wyżej.
c) Programyitreści nauczania
Wyraźnie odrębne ścieżki i profile, które istnieją od samego początku kształcenia w szkole średniej II
stopnia, zapewniają zróżnicowanie treści, a przede wszystkim decydują o znacznych różnicach w
godzinowym wymiarze nauczania poszczególnych przedmiotów, zależnie od wyboru uczniów.
Opracowywanie treści programów nauczania leży jednak wyłącznie w gestii państwa. Przedmiotami
podstawowymi w
lycées généraux et technologiques
są: język francuski, matematyka, fizyka/chemia,
nauki o życiu i ziemi, język obcy I, historia/geografia oraz wychowanie fizyczne i sport, uzupełnione o
dwa kolejne przedmioty, które uczniowie wybierają obowiązkowo, i jeden przedmiot wybierany
nieobowiązkowo. W przedostatniej i ostatniej klasie lista przedmiotów obowiązkowych i przeznaczona
na nie liczba godzin zależą od tego, jak zostały połączone (w ramach jednego z trzech ogólnych lub
siedmiu technicznych profili).
Lycées
zawodowe prowadzą zarówno kształcenie ogólne, jak też
teoretyczne i praktyczne kształcenie zawodowe, włącznie z praktykami w zakładach pracy. Ramowy
system kwalifikacji zawodowych przyznawanych przez ministerstwo edukacji (zob.: pkt d poniżej)
opracowuje się zawsze we współpracy z danym sektorem gospodarki, w ramach zawodowych
komitetów konsultacyjnych (
commissions professionnelles consultatives, CPC
).
d) Ocena, promocja i kwalifikacje
Uczniów przyjętych do
lycée d’enseignement général et technologique
ocenia się przez cały pierwszy
rok nauki (tzw. II klasę); w trakcie tego roku wybierają oni rodzaj egzaminu maturalnego, który najlepiej
odpowiada ich zdolnościom i zainteresowaniom. Na zakończenie roku, uwzględniając wyniki oceny,
rada pedagogiczna podejmuje decyzję o zatwierdzeniu lub niezatwierdzeniu ich wyboru. W tym drugim
przypadku rodzice mają prawo do odwołania.
Do egzaminu maturalnego przystępuje się po ukończeniu klasy końcowej, ale uczniowie mogą zdawać
ten egzamin z niektórych przedmiotów już po ukończeniu I klasy (drugiego roku nauki).
Lycées professionnels
przygotowują uczniów do uzyskania kwalifikacji na dwóch poziomach: pierwszy
z nich (poziom V) prowadzi do dwóch rodzajów kwalifikacji państwowych:
certificat d’aptitude
professionnelle
(
CAP
) i
brevet d’études professionnelles
(
BEP
); po ukończeniu z pozytywnymi
ocenami drugiego poziomu (poziom IV), otrzymuje się zawodowe świadectwo maturalne
baccalauréat
professionnel
. Kształcenie kończące się uzyskaniem tych kwalifikacji zawsze obejmuje praktykę w
zakładzie pracy. W uzasadnionych wypadkach, zgodnie z procedurą uznawania kwalifikacji
zawodowych i doświadczenia zawodowego, uczniowie mogą zostać zwolnieni z niektórych
egzaminów, które normalnie zdaje się obowiązkowo.
Świadectwo maturalne, zarówno ogólne, techniczne, jak i zawodowe, uprawnia do podjęcia studiów w
uczelni. Jednak o ile ogólne i techniczne świadectwa maturalne stanowią z założenia kwalifikacje
ukierunkowane na kontynuowanie nauki, zawodowe świadectwo maturalne ma przede wszystkim
umożliwić podjęcie pracy zawodowej bezpośrednio po ukończeniu szkoły średniej.
4
6. Szkolnictwo wyższe
a) Rodzajeuczelni
Studia są prowadzone w uniwersytetach, które – z wyjątkiem pięciu uniwersytetów katolickich – są
uczelniami państwowymi, oraz państwowych i prywatnych szkołach wyższych, z których część stanowią
tzw.
grand écoles
. Przy uniwersytetach działają również następujące instytuty:
instituts universitaires de
technologie
(IUT), prowadzące krótkie studia techniczne,
instituts universitaires professionnalisés
(
IUP
),
przygotowujące do uzyskania kwalifikacji na kierunkach inżynierskich, oraz
instituts de formation des
maîtres
(
IUFM
), które przygotowują studentów do egzaminów konkursowych, stanowiących podstawę
rekrutacji nauczycieli oraz prowadzą kursy doskonalenia zawodowego nauczycieli itp.
Udział w kształceniu studentów mają również niektóre
lycées
, ponieważ prowadzą one kursy
przygotowawcze dla uczniów zamierzających ubiegać się o przyjęcie do
grand école
,
w ramach tzw.
classes préparatoires aux grand écoles
(
CPGE
), lub obejmują
sections de techniciens supérieurs
(
STS
–
sekcje dla dyplomowanych techników), które prowadzą krótkie studia techniczne.
b) Warunkiwstępu
Uniwersytety przyjmują kandydatów posiadających świadectwo maturalne,
diplôme d’accès aux
études universitaires
(
DAEU
– dyplom uprawniający do podjęcia studiów uniwersyteckich) lub
kwalifikację uznawaną za równorzędną bez dodatkowej procedury selekcji, z wyjątkiem studiów na
kierunkach Medycyna, Stomatologia i Farmacja oraz w instytutach
IUT
.
Przyjęcia do najbardziej prestiżowych szkół wyższych, zwanych
grand écoles
, odbywają się na
podstawie egzaminu konkursowego, do którego uczniowie przygotowują się podczas dwuletnich zajęć
w klasach
CPGE
.
Ogólnie rzecz biorąc, przyjęcia w uczelniach bardzo zróżnicowanego sektora nie-akademickiego
odbywają się na podstawie ścisłych procedur selekcji.
c) Kwalifikacje
Długie studia uniwersyteckie były tradycyjnie dzielone na etapy prowadzące do tytułów państwowych:
2-letnie studia odbywane po uzyskaniu świadectwa maturalnego, kończące się
diplôme d’études
universitaires générales
(
DEUG
– dyplomem ogólnych studiów uniwersyteckich), roczne studia
prowadzące do tytułu
licence
(mniej więcej równorzędnego tytułowi licencjata) i roczne studia
kończące się tytułem
maîtrise
(mniej więcej równorzędnego tytułowi magistra), które w sumie
odpowiadały 4-letnim studiom odbywanym po egzaminie maturalnym, po czym następowały
kwalifikacje uzyskiwane w trzecim etapie studiów, tj.
diplôme d’études supérieures spécialisées
(
DESS
– dyplom ukończenia specjalistycznych studiów wyższych),
diplôme d’études approfondies
(
DEA
–
dyplom studiów na bardziej zaawansowanym poziomie) oraz doktorat.
Jednak od kwietnia 2002 r., w ramach realizacji celów Procesu Bolońskiego, który zmierza do
stworzenia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego, wydano szereg przepisów mających na
celu stopniowe dostosowanie struktury francuskiego systemu szkolnictwa wyższego do systemu
europejskiego 3-5-8 (odpowiadającego trzem, pięciu i ośmiu latom studiów od egzaminu maturalnego),
tzw. LMD (
licence
,
master
,
doctorat
).
W związku z tym ministerstwo odpowiedzialne za szkolnictwo wyższe zachęca uczelnie obecnie
odnawiające swe czteroletnie umowy, by podzieliły program studiów na semestry i moduły, ponieważ
taka struktura umożliwi studentom uzyskiwanie punktów zgodnie z zasadami Europejskiego Systemu
Transferu Punktów (ECTS). Studenci, którzy uzyskają 180 punktów, na ogół w ciągu trzech lat, mogą
otrzymać tytuł
licence
; uzyskanie tytułu
master
wymaga zdobycia 300 punktów (tj. dodatkowych 120
punktów po uzyskaniu
licence
, odpowiadających dwóm kolejnym latom studiów). Istnieje również
program studiów prowadzących do tytułu
master professionnel
(tytułu magisterskiego o profilu
zawodowym), które przygotowują do podjęcia pracy zawodowej, oraz studiów prowadzących do
master recherche
(tytułu magisterskiego o profilu badawczym), które są zbliżone do studiów
kończących się tytułem
DEA
i stanowią pierwszy etap studiów doktoranckich, trwających trzy lata do
momentu otrzymania samego stopnia doktora.
Krótkie 2-letnie studia techniczne prowadzą do
diplôme universitaire de technologie
(
DUT
– dyplomu
uniwersyteckiego w dziedzinie techniki) w instytutach
IUT
lub
brevet de technicien supérieur
(
BTS
–
tytułu dyplomowanego technika) w sekcjach dla techników w
lycées
.
5
Plik z chomika:
ziuziula
Inne pliki z tego folderu:
INSTRUKCJA do laptopa Thosiba.rar
(4205 KB)
francja(1).pdf
(1261 KB)
euro.pdf
(1975 KB)
Komiks - lody_malinowe.pdf
(2490 KB)
10lekcji.pdf
(484 KB)
Inne foldery tego chomika:
~~ cos DLA DZIECI~~
~~ eBooki ~~
~~ ENCYKLOPEDIE
~~ FILMY ~~
~~ Jezyki obce
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin