Metoda ta została opracowana przez Kare Mosberga, który od wielu lat cierpiał na dolegliwości bólowe odc.L i stawów biodrowych. Koncepcja ta jest rozwinięciem zasad ćwiczeń w odciążeniu. Znajduje zastosowanie zarówno w usprawnianiu okresie ostrym i przewlekłym jak i u osób zdrowych jako profilaktyka oraz forma rekreacji i sportu.
Podczas ćwiczeń prowadzonych zgodnie z zasadami koncepcji SET można wykorzystywać bardzo bogate wyposażenie dodatkowe. Do sprzętu dodatkowego będziemy zaliczać:
1.Ruchoma kolumna teleskopowa do ćwiczeń czynnych z oporem, wspomaganych i czynnych oporowych
2.Elastyczne podwieszki ułatwiające odciążenie lub umożliwiające dawkowanie oporu
3.Ppodwieszane szyny i ruchome barierki do nauki chodzenia
4.Przybory do treningu sensomotoryki odcinka szyjnego kręgosłupa
5.Hamaki,huśtawki,deski balansery, drabinki, drążki do integracji sensomotorycznej
6.Piłki,kliny,poduszki do ćwiczeń równoważnych
7.Dla ułatwienia pracy terapeuty opracowano zestawy najbardziej odpowiednich ćwiczeń ze szczególnym uwzględnieniem ergonomii pracy terapeuty oraz możliwości wykonywani ćwiczeń samodzielnie przez pacjenta w warunkach domowych.
Główną ideą koncepcji set jest wpływanie na trwałą poprawę możliwości funkcjonalnych poprzez wypełnienie luki ( z pomocą terapeuty) między leczeniem szpitalnym, zajęciami ambulatoryjnymi np. w grupach i ćwiczeniami indywidualnymi wykonywanymi w warunkach domowych).
Ćwiczenia grupowe-zwiększają motywację do ćwiczeń
-terapeuta ma możliwość pracy jednocześnie z kilkoma pacjentami
Ćwiczenia w domu-regularne ćwiczenia w domu zapobiegają pojawieniu się dolegliwości bólowych
- znacznie poprawiają stan funkcjonalny pacjenta
- pozwalają na utrzymanie efektów uzyskanych w czasie rehabilitacji
Możliwości leczenia-działanie przeciwbólowe
· Rozluźnienie
· Mobilizacje i automobilizacje
· Trakcja
-działanie zwiększające zakres ruchu
· Ćwiczenia czynne w odciążeniu
· Strething
-wzmacnianie siły i wytrzymałości mięśniowej
· Ćwiczenia w odciążeniu z oporem
· Ćwiczenia czynne oporowe
-trening sensomotoryczny
-ćwiczenia w otwartych i zamkniętych łańcuchach kinematycznych
Otwarty łańcuch kinematyczny to taki łańcuch, w którym część dystalna nie jest obciążona ciężarem ciała lub jest nieustabilizowana.
Ćwiczenia w łańcuchu otwartym:
· Koncentrują się na poszczególnych mięśniach, a nawet ich częściach
· Aktywizują mięśnie synergistyczne i agonistyczne
· Nie odwzorowują czynności życia codziennego
Zamknięty łańcuch kinematyczny to taki łańcuch, w którym część dystalna jest obciążona ciężarem ciała lub jest ustabilizowana
Ćwiczenia w łańcuchu zamkniętym:
· Koncentrują się na treningu funkcjonalnym
· Zwiększają dynamiczną stabilizację
· Jednocześnie aktywizują agonistów synergistów i antagonistów
· Zwiększają kompresję stawową
Metoda set to bardzo szeroko rozumiana diagnostyka. Główną zasadą jest tu wyszukiwanie najsłabszego ogniwa. Pod tym pojęciem rozumie się mięsień, który jest zbyt słaby by współpracować z innymi w czasie wykonywania zadania ruchowego.
Wyszukiwanie słabego ogniwa polega na stopniowym utrudnianiu podczas wykonywania czynności kompleksowej, aż do momentu, kiedy pacjent będzie niepoprawnie wykonywał dane ćwiczenie lub też pojawią się dolegliwości bólowe. W tych sytuacjach doświadczony terapeuta, prowadząc bardziej dokładną diagnostykę może bez problemu wykryć osłabioną strukturę zarówno czynna jak i bierną
Badanie słabego ogniwa polega na:
· badaniu funkcjonalnym w łańcuchu kinematycznym zamkniętym
· badaniu poszczególnych mięśni w łańcuchu kinematycznym otwartym.
Leczenie słabego ogniwa polega na:
· ćwiczeniu słabych mięśni w pozycjach izolowanych w łańcuchach otwartych
· treningu funkcjonalnym w łańcuchu zamkniętym
W koncepcji set bardzo ważne jest indywidualne podejście do pacjenta. Należy, zatem dopasować taki poziom trudności ćwiczeń by mogły być one wykonywane ze znacznym wysiłkiem, jednak zawsze poprawnie i bez bólu. W związku z powyższym autorzy metody set opracowali szereg zasad zwiększających trudność
ZASADY:
· Stopniowe zwiększanie działania siły grawitacji
· Stopniowe wydłużanie dźwigni siły
· Zastosowanie ruchomego podłoża
· Wydłużanie czasu trwania pozycji końcowej 4-30sek
· Zwiększanie liczby powtórzeń w serii 3-8 powt
· Zwiększanie liczby serii 1-3
Powszechnie wiadomo, że terapia uzależniona jest od okresu choroby
Okres ostry charakteryzuje się dolegliwościami bólowymi, zwiększonym napięciem oraz ograniczonym zakresem ruchu. Zatem celem fizjoterapii w tym okresie będzie:
· działanie przeciwbólowe
· działanie rozluźniające
· działanie zwiększające zakres ruchu
· działanie zapobiegające atrofii mm
Nie należy przy tym zapominać o aspekcie psychoterapeutycznym ćwiczeń czynnych, które aktywizują pacjenta do zwiększonej aktywności w czynnościach dnia codziennego. Większość ze stosowanych w tym okresie zabiegów można wspomagać odciążeniem, co twórcy nazywają IDEĄ TRZECIEJ RĘKI
Okres przewlekły charakteryzuje się zmniejszeniem siły i wytrzymałości mięśniowej, pogorszeniem funkcji sensomotorycznych, obniżeniem wydolności krążeniowo-oddechowej oraz atrofią mięśniową. Zatem celem fizjoterapii w okresie przewlekłym jest:
· zwiększenie siły i wytrzymałości mięśniowej
· ćw ogólnokondycyjne
· ćw sensomotoryczne
· stabilizacja czynnościowa
Autorzy metody wykazali, ze główną przyczyną kolejnych przewlekłych incydentów bólowych jest osłabienie lokalnych ( głębokich) mięśni stabilizujących. Założenie to jest szczególnie widoczne w przypadku zaburzeń funkcjonalnych kręgosłupa. Mięśnie odpowiedzialne za stabilizację kręgosłupa przyczepiają się bezpośrednio do sąsiednich kręgów. W odcinku L są to mięśnie o charakterze tonicznym - m.poprzeczny brzucha i m.wielodzielny
M. poprzeczny brzucha podczas wykonywania szybkich ruchów napina się najszybciej, zanim dojdzie do aktywacji mięśni poruszających tułowiem.
M. wielodzielny odpowiada za więcej niż 2/3 stabilizacji na poziomie L4L5
W odcinku C są to mięśnie długi głowy i szyi, wielodzielny, krótkie podpotyliczne.
Z kolei za funkcję ruchową odpowiadają mięśnie globalne( powierzchowne) tj prosty i skośne brzucha, najszerszy grzbietu, pochyłe, mostkowo-sutkowo-obojczykowy, dźwigacz łopatki, czworoboczny.
Przeprowadzone badania wykazały, że każda czynność dynamiczna kg,kd, czy też tułowia wymaga wcześniejszej stabilizacji odc L . Jednak z taką sytuacją spotykamy się jedynie u osób zdrowych. W przypadku pojawienia się dysfunkcji czynność mm stabilizacyjnych ulega trwałemu zaburzeniu. Wówczas na drodze kompensacji funkcję kontrolną przejmują mięśnie globalne, co częstokroć objawia się zwiększeniem napięcia mm przykręgosłupowych. W takim przypadku stosowanie klasycznej fizykoterapii jest na dłuższą metę niekorzystne. Okazuje się, bowiem, że stały brak stabilizacji mięśni lokalnych powoduje kolejne incydenty bólowe.
Powyższe złożenia można zastosować również do przewlekłych dolegliwości stawów obwodowych. Należy jednak wspomnieć, że mięśnie tj kg- naramienny, głowa długa dwugłowego, nad i podgrzebieniowy, podłopatkowy, obły mniejszy, kd-czworogłowy, dwugłowy, naprężacz powięzi szerokiej, półścięgnisty, półbłoniasty spełniają zarówno funkcję stabilizującą jak i ruchową.
Początkowo ćwiczenia prowadzi się w łańcuchach otwartych, co daje nam możliwość ćwiczenia w izolowanych pozycjach oraz ułatwia wykonanie ruchu jednopłaszczyznowo w jednym stawie. Według twórców metody ważne jest, aby jak najszybciej wprowadzić ćwiczenia w łańcuchach zamkniętych. Aktywizują one, bowiem całe taśmy mięśniowe oraz pozwalają na wykonanie ruchu wielopłaszczyznowo, co podobne jest do czynności życia codziennego. Takie postępowanie nazywamy treningiem funkcjonalnym. Dzięki takiemu postępowaniu zwiększa się stabilizacja dynamiczna stawów. Minusem tychże ćwiczeń jest kompresja stawów, która może dawać objawy subiektywne. Można tego uniknąć stosując odpowiednie pozycje wyjściowe.
Według twórców metody odtworzenie kontroli nerwowo-mięśniowej jest uzyskiwane najszybciej dzięki odpowiedniemu połączeniu ćwiczeń w łańcuchach otwartych i zamkniętych. Dlatego też najważniejszym zadaniem terapeuty jest ustalenie, kiedy i w jakim natężeniu można wprowadzać ćwiczenia w łańcuchu zamkniętym.
ohiyesa