Panowanie Antoninów (96-192 r.)
(bez przemian społeczno-gospodarczych)
1. Marek Koncejusz Nerwa (96-98 r.)
Ø W chwili objęcia władzy – 66 lat.
Ø Łagodne rządy - niezadowolenie pretorianów i kół wojskowych.
ü Nacisk rzymskich dowódców, aby adoptował i uczynił następcą jednego z nich. Cesarz usynowił Marka Ulpiusza Trajana (namiestnik Germanii Górnej).
2. Trajan (98-117 r.)
Ø Krótkotrwały okres wojen zdobywczych. Do ich prowadzenia – dodatkowe dwa legiony.
Ø Główny wysiłek – umocnienie granicy naddunajskiej przez zaplanowane zdobycie terytorium Dacji.
ü Pierwsza wojna dacka (101-102)
· 10 legionów (z auxiliami – co najmniej 100 tys. żiołnierzy).
· Przeprawienie przez Dunaj przez most pontonowy.
· Atak na centrum państwa w górach Siedmiogrodu.
· Próby Decebala uderzenia na osłabione siły Rzymian w Dobrudży.
o Razem z Roksolanami.
o Oparty przez garnizony rzymskie.
· Pobity ostatecznie przez cesarza.
ü Tropaeum Traiani – monumentalny pomnik w Adamclissi.
ü 102 r. – przekroczenie Dunaju, dojście do Sarmizegetuzy i zmuszenie Decebala do zawarcia upokarzającego pokoju.
· Zachowali niezależność, ale Rzymianie zagarnęli znaczną część i utrzymali garnizony na lewym brzegu Dunaju.
· Wydanie broni i subsydiów wojennych otrzymanych od Domicjana.
· Zawarcie sojuszu z Rzymem.
ü Uroczysty triumf w Rzymie. Przydomek Dacius.
ü Obie strony – świadomość tymczasowości rozejmu.
· Apollodor z Damaszku – wybudowanie koło Drobeta mostu przez Dunaj.
ü Początek 105 r. – atak Decebala na garnizony stacjonujące na północ od Dunaju; wtargnięcie do Mezji. Początek drugiej wojny dackiej (105-106 r.).
· Trajan pośpiesza na teren walki.
o W Panonii (podzielonej na Dolną i Górną) – 5 legionów.
§ W rezultacie – mógł poprowadzić 13 legionów.
· 106 r. – Trajan przekracza Dunaj koło Drobeta.
· Atak – cetrum państwa; zdobycie Sermizegetuzy i podporządkowanie Rzymowi całego kraju.
o 106 r. - nowa prowincja, Dacja.
· Decebal popełnia samobójstwo.
ü Nowa prowincja – strategicznie ważne zabezpieczenie granicy naddunajskiej.
· Nadzwyczajne środki celem utrzymania zwierchnictwa rzymskiego.
o Metoda masowych przesiedleń, sprowadzenie mieszkańców z innych terenów.
o Kopalnie złota – zatrudniane specjalnie sprowadzane plemiona (gł. iliryjskie).
o Obszary wiejskie – ludność dacka; miasta – Rzymianie.
o Limes
ü 113 r. – wzniesienie kolumny Trajana.
Ø 106 r. – rozszerzenie posiadłości Rzymu na Wschodzie.
ü Arabia Skalista (w sąsiedztwie Syrii i Judei)
· Zajęty z polecenia Trajana przez nam. Syrii Aulusa Korneliusza Palmę.
· Część wcielona do prowincji Syrii; z reszty – prowincja Arabia.
Ø Panowanie Trajana – wykształcenie się grupy wybitnych dowódców, współ. cesarza.
ü Lucjusz Licyniusz Sura (pochodzenie – Hiszpania).
ü A. Korneliusz Palma
ü Kwintus Marcjusz Turbo (pogromca powstania żydowskiego)
ü Lucjusz Kwietus.
Ø Troska o rozwój prowincji
ü Zakładanie licznych miast i kolonii.
Ø Partowie
ü 113 r. – naruszenie przez nich zasady ustanowionej za Nerona.
ü 114-117 r. – wojna
· Najazd na Armenię – zajęta bez większego trudu, ogłoszona prowincją.
· 115 r. – cesarz staje na czele wyprawy.
· Przekroczenie Eufratu – zdobycie północnej Mezopotamii.
· 116 r. – obsadzenie Adiabene przez armię rzymską.
· Marsz na południe wzdłuż Tygrysu, zajęcie Seleukei i Ktezyfontu (stolica).
· Dotarcie do Zatoki Perskiej.
· Dwie prowincje – Mezopotamia i Asyria.
ü 116 r. – wielkie powstanie w Mezopotamii; załamanie rzymskich działań wojennych w państwie Partów.
ü Jeszcze wcześniej – wielkie powstanie Żydów (Kyrena, Egipt i Cypr).
· Zduszone przez Marcjusza Turbo.
ü Zły stan zdrowia zmusił cesarza do powrotu.
· Sierpień 117 r. – śmierć w Cylicji.
o Adopcja kuzyna Hadriana.
3. Hadrian (117-138 r.) – pochodzenie: miasto Italica w Betyce.
Ø W chwili objęcia władzy – 41 lat. Doświadczony wódz i administrator.
Ø Rezygnacja z polityki podbojów.
Ø Zwrot Partom zagarniętych terytoriów.
ü Armenia – państwo zależne.
Ø Z obszarów zdobytych przez Trajana – zatrzymanie Arabii i Dacji.
ü Zwroty spowodowane trudnościami utrzymania nowych terenów.
Ø Zwiększenie obronności kraju
ü Koniec rozpoczętej przez Domicjana budowy umocnień nadreńskich (limes Germanicus) oraz łączącego się z nimi limes Raeticus.
ü Nowy limes wybudowany w Brytanii (odgraniczenie od Kaledonii).
· Między rz. Solway i Tyne – tzw. wał Hadriana (długość ok. 117 km).
o Wysoki mur, głęboka fosa i wał ziemny równolegle do muru.
o Liczne strażnice, wieże obronne, 17 dużych fortów (także mniejsze)
o 15 tys. ludzi (piechota i jazda pomocnicza)
· Siedziby legionów – głębiej w prowincji.
ü Tereny naddunajskie
· Wiele warowni i umocnień
· Reorganizacja Dacji:
o Dacia Superior
o Dacia Inferior
o Dacia Porolissensis (istnienie już ok. 133 r.)
o Utworzona zapewne w 124/125 r.
ü Tereny afrykańskie
· Od pustynnej strony – limes (liczne strażnicze oddziały).
· Rozbudowanie wielkiego obozu warownego w Lambaesis w Numidii.
ü Granica wschodnia
· W sumie 8 legionów
Ø Reorganizacja wojska
ü Osobiste inspekcje oddziałów
ü Pod koniec panowania Hadriana – 28 legionów
· granica naddunajska – 10 legionów
o znaczne powiększenie tam oddziałów auxiliów
ü zmiany w zakresie rekrutacji wojsk
· Legiony mogły uzupełniać swe szeregi w kraju, w którym stacjonowały.
o W praktyce – miejscowa rekrutacja wojsk.
o Silniejsze związanie legionów z bronioną prowincją.
o Niechętne opuszczanie siedzib, aby bronić innych terenów.
· Zacieranie różnicy między legionami a auxiliami.
o Auxilia – ciężka piechota lub jazda uzbrojona na wzór rzymski.
· Numerus – nowe oddziały lekkozbrojnej piechoty i jazdy.
o Ze świeżo podbotych ludów, z dala od terenu rekrutacji.
o Taktyka i uzbrojenie ludów „barbarzyńskich”.
o Dowództwo oficerów rzymskich (praepositi).
· Powiększenie liczby pretorianów
· Oddział przybocznej jazdy cesarza (doborowi jeźdzcy z od. posiłkowych).
Ø Powstanie w Judei (132-135 r.)
ü Propagowanie idei hellenizmu na Wschodzie i dążenie do integracji całego imperium – ostry konflikt z Żydami, broniących odrębności religijnej i kulturalnej.
ü 130 r. – zarządzenie budowy miasta greckiego na gruzach Jerozolimy.
· Colonia Aelia Capitolina.
· Wstęp zabroniony dla ludności żydowskiej.
· Na miejscu dawnej świątyni – plany wzniesienia sanktuarium Jowisza Kapitolińskiego i samego cesarza.
ü W odpowiedzi –wielkie powstanie. Na czele Szymon z przydomniem Bar Kochba (uważany za zapowidanego Mesjasza).
ü Partyzancka walka judejczyków – 3 lata.
ü Ogromne zniszczenia – 50 miast, ok.. 0,5 mln ludzi.
ü Zniesienie nazwy samej Judei – prowincja konsularna Syria Palestina (2 legiony).
ü Na gruzach Jerozolimy – Colonia Aelia Capitolina.
ü Owe kroki nie rozwiązały problemu ludności żydowskiej, której znaczna część żyła w diasporze.
Ø Panowanie Hadriana – przełom w historii imperium.
ü Rezygnacja z ekspansjonistycznej polityki Trajana (zrażenie do siebie jego przyjaciół i znacznej części senatu).
Ø Problem następcy
ü &#x...
bigmagic