STWARDNIENIE ROZSIANE
Jedna z częstszych organicznych chorób nerwów. Chorują na nią przede wszystkim dorośli pomiędzy 20 a 45 r.ż, kobiety częściej niż mężczyżni, czasami występuje rodzinnie. Przyczyną jest niewyjaśniony proces degenerujący pochewki nerwowe- mnogie ogniska demineralizacji substancji białej OUN, przede wszystkim w pniu mózgowym, w móżdżku, w rdzeniu kręgowym i nerwie wzrokowym, rzadziej w zwojach pnia i korze mózgowej.
OBJAWY KLINICZNE
1) Objawy uzależnione są od miejsca ogniska demineralizacji.
2) Początkowo często jedynie oznaka pojedyńczego ogniska, np. jednostronne zapalenie nerwu ocznego (mroczek centralny), porażenie mięśnia ocznego z podwójnym widzeniem lub ograniczone zaburzenia wrażliwości.
3) Póżniej występują objawy uszkodzenia dróg piramidowych i patologiczne odruchy: Babińskiego, Oppenheima, Gordona.
4) Zaburzenia ze strony móżdżku (zaburzenia koordynacji, mowa skandująca, zaburzenia równowagi), porażenia spastyczne i zaburzenia wrażliwości.
5) Ewentualnie móżdżkowo- organicznych zespół psychiczny z chwiejnością nastrojów, bezkrytyczność i zmiana osobowości, co początkowo nie jest postrzegane.
FIZJOTERAPIA
Specyficzne badania fizjopterapeutyczne:
1) Siła mięśni: osłabiebie, przeważnie stopień siły 0-3 ( w skali Lovetta).
2) Motoryka precepcyjna: ważne ruchy w życiu codziennym, np. pisanie, zawiązywanie butó, zapinanie i rozpinanie guzików, obchodznie się ze sztućcami, czesanie są wykonywane nieprawidłowo (zaburzona koordynacja).
3) Czucie powierzchowne i głębokie: upośledzone mogą być wszystkie rodzje czucia. Szczegółnie ważne dla leczenia jest odczuwanie nacisku na podeszwach stopy (równowaga przy staniu i chodzeniiu) oraz postrzeganie ustawienia (pozycji) stawów.
4) Parestezje (zaburzenia czucia): ważne są zniekształcone odczucia, które mogą przeszkadzać w fizjoterapii: nadwrażliwość dotykowa przy stawianiu oporu, nadmierny ból przy rozciąganiu mięśni priopriorecepytywną nerwowo- mięśniową facylitacją i pełne rozruszanie przy profilaktyce przykurczy, ból przy obciążaniu stawów podczas ćwiczeń w różnych pozycjach wyjściowych, np. stanie na czworakach lub siedzenie na boku.
5) Koordynacja i równowaga: testy na koordynację.
6) Mowa: przeważnie skandowana.
7) Zaburzenia wegetatywne: nadmierne pocenie się, ukrwienie skóry (niebieskawe lub mocno czerwone zabarwienie), sucha łuszcząca się skóra.
8) Ruchomość stawów: pomiary ruchomości stwów metodą SFTR, rozróżnienie między przykurczem mięśniowym a torebkowym przez testowanie odczucia końcowego: miekko elastyczne przy przykurczu mięśniowym oraz spastycznność i twardo elastycznie przy zaniku torebki.
9) Napięcie mięśniowe: normalne do podwyższonego.
10) Zachowanie odruchów: wzmorzone odruchy własne i odruchy patologiczne (np. odruch Babińskiego).
11) Funkcjonowanie pęcherza moczowego: zatrzymanie lub nietrzymanie moczu.
12) Przy leżeniu: stopień samodzielności (obracanie się w łóżku, wstawanie, obsługa wózka inwalidzkiego, przyjmowanie posiłków, pielęgnacja ciała); odleżyny (miejsca narażone to: kość krzyżowa, krętarz większy i pięty); oddychanie (pomiary spirometrem).
ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
W zależności od objawów należy różnicować! Możliwości terapeutyczne są częściowo przeciwne przy różnych objawach!
Unikać zbyt silnego obciążenia fizjoterapeutycznego, częściej stosować przerwy, wypełnienie biernymi zabiegami towarzyszącymi lub poradnictwem. Pacjenci mogą mieć nastroje sepresyjne lub entuzjastyczne.
1) Przy spastycznych zaburzeniach ruchu stosować metody Bobathów lub Vojty oraz ćwiczenia jak przy mózgowych porażeniach.
2) Przy nagłych zaburzeniach ruchu postępować należy jak przy ataksji.
3) Przy objawach pseudowiotkich: prioprioreceptywną nerwowo- mięśniową facylitację i UGUL.
4) Przy konieczności korzystania z wózka inwalidzkiego lub leżenia w łózku należy stosować profilaktykę: przeciw odleżynową, przeciw przykurczową, profilaktykę zapalenia płuc, profilaktykę przeciwzakrzepową.
Zabiegi dodatkowe
Jeżdziectwo terapeutyczne, krioterapia, kąpiel ruchowa, logopedia, UGUL.
pioorko