Przygotowanie projektów
Wykład IV z dnia 08.12.2008r.
Polityka spójności (traktatowa) art. 158-162. Celem tej polityki jest pobudzenie rozwoju, a nie wyrównywanie bo wtedy byłaby ona tak skonstruowana żeby wspierać słabszych.
Okres programowania 2007-2013
W czasie jego przygotowywania obowiązywał okres 2000-2006 (tzw. Programowania na zakładkę)
2000-2006: obowiązywały określone zasady:
- zasada addywności (dodawania) – obowiązują zasady dodawania do funduszy krajowych (wkład krajowy z poziomu gminy i nie tylko),
- zasada subsydiarności – kompetencje zarządzania przechodzą na poziomie rządu,
- zasada partnerstwa,
- zasada koncentracji,
- zasada programowania,
- zasada rozliczania funduszu N+2 (pieniądze mogą być rozliczane przez najbliższe dwa lata oprócz roku budżetowego).
Instrumenty prawne to rozporządzenia, zarówno ogólne dot. funduszy strukturalnych, jak również szczególne dot. poszczególnych funduszy.
Instrumenty finansowe to 4 fundusze strukturalne: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Spójności, Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnych (EFO+GR) – Sekcja Orientacji (SO) i Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa.
W ramach wykorzystania tych funduszy funkcjonują inicjatywy wspólnoty INTEREG 3, URBAN 2, EQUAL i LEADER +
INTEREG 3, URBAN 2 EQUAL LEADER +
EFRR EFS EFO + GR SO
W tym okresie dokonano podziału jeśli chodzi o kwalifikowalność do wsparcia strukturalnego: Cel 1, Cel 2 i Cel 3.
2000-2006: funkcjonowały programy przedakcesyjne PHARE, ISPA, SAPARD
2007-2013: okres przygotowania rozpoczął się od III Raportu opublikowanego w roku 2004. Wskazano tam na efektywność tej polityki i zaproponowano strukturę polityki na 2007-2013. Mamy do czynienia ze zmniejszaniem się różnic między poszczególnymi krajami, ale nie wewnątrz państw.
Strategia lizbońska miała na celu przyspieszenie rozwoju poprzez wspieranie innowacyjności (umiejętność wdrażania nowych działań) i strukturę tę uzupełniono przez uzgodnienia z Getleborga (dot. tworzenia nowych miejsc pracy i ochrony środowiska).
Polityka spójności jest oparta na redystrybucji środków. Strategia lizbońska to metoda otwartej koordynacji polega na tym, że państwa członkowskie uzgadniają priorytety i kierunki działań, a następnie każdy buduje swój scenariusz i płaci z własnych pieniędzy. Niestety to nie zadziałało do końca. Strategię lizbońską należało wzmocnić z pieniędzy regionalnych tzw. lizbonizacja polityki spójności (ma się przyczynić do zwiększenia tempa rozwoju gospodarczego).
W okresie 2004-2005 pojawia się niechęć najbogatszych państw do dawania pieniędzy (list sześciu), do zwiększania nakładów na najbiedniejszych. Postanowiono, że w okresie 2007-2013 należy utrzymać okres programowania 7-letni, uzgodniono PERSPEKTYWĘ FINANSOWĄ: oznacza uzgodnienie pułapów dochodów i wydatków przez następne 7 lat. Unia co roku uchwala swój budżet, ale nie może przekroczyć tego pułapu.
PF wskazuje na:
Wydatki
Dochody Faktyczne Zobowiązania
w danym roku
W okresie 2007-2013 uzgodniono, że poziom budżetu UE będzie wynosił 1,045% skumulowanego dochodu narodowego brutto. Wydatki budżetowe przyjęto w PF.
Działy budżetowe:
- tzw. dział budżetowy 1A - funkcjonuje pod nazwą konkurencyjności na rzecz wzrostu zatrudnienia (wspólne badania naukowe, wspólny program korytarzy komunikacyjnych). Pieniądze są dzielone w Brukseli.
- dział budżetowy 1B – spójność na rzecz wzrostu i zatrudnienia – te pieniądze są dzielone w krajach członkowskich.
- dział budżetowy 2 – zarządzanie zasobami naturalnymi – wspólna polityka rolna.
- dział budżetowy 3 – obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość (ochrona granic, zwalczanie przestępczości, wzmacnianie policji europejskiej).
- dział budżetowy 4 – UE jako globalny partner (działania na rzecz krajów trzecich).
- dział budżetowy 5 – koszty administracyjne: konkurencyjność 8,4%, spójność 35,7%, rolnictwo 43,1%, bezpieczeństwo 1,2%, działania poza UE 5,8%, koszty administracyjne 5,8%.
W UE nie istnieje pojęcie deficytu budżetowego, bo UE nie ma osobowości prawnej i nie może zaciągać kredytów.
Priorytety 2077-2013:
1) zakończenie budowy jednolitego rynku europejskiego, a w tym mobilizacja polit. gospod., wzmocnienie ochrony środowiska, wsparcie zrównoważonego rozwoju (pomiędzy gospod., polityką społeczną i ochroną środowiska).
2) realizacja koncepcji obywatelstwa europejskiego (budowanie sfery bezpiecznej dla obywateli) – UE obszar sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa. Koncepcja dbania o obywatela, żeby oprócz obowiązków posiadał również prawa.
3) wypracowanie spójnej koncepcji globalnego partnera
2007-2013 – CEL 1, CEL 2, CEL 3
CEL 1 – wszystkie regiony, w których PKB mierzone na poziomie NUTS 2 jest mniejszy od 75% średniego unijnego PKB.
Efekt statystyczny – region realnie się nie wzbogacił, ale statystycznie stał się bogatszy od tych regionów które weszły do UE (biedniejszych).
Regiony „wychodzące” te, które z powodów statystycznych zaczęły otrzymywać o wiele mniejszą pomoc – dla nich wymyślono mechanizm wspomagający.
Cel 1 - w Polsce dotyczy to wszystkich 16 województw.
Regiony ultraperyferyjne np. wyspy bez względu na PKB.
Cel 2 – wszystkie regiony, które nie są w celu 1, a które będą realizować priorytety tej polityki i te, które podejmą działania na rzecz innowacyjności.
Cel 3 – wszystkie regiony i dotyczy współpracy terytorialnej (wszystko to co dawniej było w INTEREG’u)
Cel 1 – to Konwergencja (wyrównywanie) i Konkurencyjność
Cel 2 – cel związany z konkurencyjnością
Cel 3 – europejska współpraca terytorialna
Na Cel 1 postanowiono przeznaczyć 82% całej polityki spójności,
Na Cel 2 – ok. 15,5% pieniędzy,
Na Cel 3 – ok. 2,5%.
INSTRUMENTY PRAWNE – rozporządzenia ogólne dot. funduszy strukturalnych, rozporządzenia dot. poszczególnych funduszy strukturalnych, Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT).
EFRR z funduszy strukturalnych + FS
EFS są wykorzystywane w poszczególnych celach
FS
EFO+GR przeszły do polityki rolnej
FIOR
CEL 1 – EFRR, EFS, FS
CEL 2 – EFRR, EFS
CEL 3 – EFRR
W poprzednich okresach programowania można w programie było łączyć fundusze, obecnie obowiązuje system mono tzn. nie wolno mieszać funduszy.
Znikają wszystkie inicjatywy wspólnotowe w tym okresie czasu (LEADER, URBAN itd.). UE przesunęła odpowiedzialność na rządy.
Poziom współfinansowania – UE + wkład krajowy
CEL 1 – dofinansowanie UE może sięgnąć do 85%
CEL 2 – w zależności od typu działań 50-75%
Kolejność budowania systemu programowania:
1) Rozporządzenia + EUWT na tej podstawie KE proponuje wytyczne strategiczne wspólnoty. Na tej podstawie każdy rząd przygotowuje Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO), po polsku Narodowa Strategia Spójności (NSS) NSRO=NSS
Polska musiała swój dokument uzgodnić z KE. Na tej podstawie Polska musiała skonstruować system wdrażania (w ciągu 7 lat zbudować określony zestaw systemów operacyjnych – liczba jest obojętna)
KE SWP (Strategiczne Wytyczne Wspólnoty)
Rząd NSRO zawierały propozycje struktury wdrażania – Etap I
IZBO Programy operacyjne – Etap II
Wdrożenie – Etap III
Obowiązek przeprowadzenia co roku debaty i sprawdzenie poziomu wykonania – Etap IV
Instytucja zarządzająca programami operacyjnymi.
EUWT – Europejskie Ugrupowanie Wspólnoty Terytorialnej – rozporządzenie, które zobowiązuje państwo członkowskie do powołania podstaw prawnych dla powołania nowego typu osoby prawnej.
EUWT – nowy typ osoby prawnej, może mieć nazwę np. Klub Miłośników czegoś tam…
EUWT musi się opierać na uzyskaniu zgody od rządu danego państwa.
EUWT dla działań transgranicznych na granicach wewnętrznych UE.
2007-2013: zasada N+3 dla nowych państw członkowskich, ale tylko do roku 2010, a potem wraca zasada N+2.
W roku 2013 skończą się równocześnie 2 okresy programowania.
Polska na podstawie priorytetów i strategicznych wytycznych skonstruowała swoje priorytety – wypełnić infrastrukturę techniczną i wzrost konkurencyjności i innowacji.
Pieniądze są przyznawane na podstawie badań statystycznych regionu, ale idą do kraju.
Polska uzyskała 59,5 mld euro. W kwocie tej jest dodatkowo premia na to by wzmocnić ścianę wschodnią. Otrzymała 67 mld – tyle wyszło z przeliczenia inflacyjnego. (2007-2015 (13+3) – tyle mamy do wykorzystania).
Żadne państwo nie może dostać więcej niż 4% swojego PKB rocznie. Dlatego Polska i tak nie dostałaby więcej.
Polska skonstruowała programy operacyjne w ten sposób, że jest 16 RPO (Regionalne Programy Operacyjne):
POIiŚ – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
POKP – Program Operacyjny Kapitał Ludzki
POKG – Program Operacyjny Konkurencyjna Gospodarka programy rządowe
PORPW– Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej
POWT – Program Operacyjny Współpraca Terytorialna
POPT – Program Operacyjny Pomoc Techniczna
Wszystkie są finansowane z EFRR.
Władzą zarzucającą programem regionalnym jest ZARZĄD WOJEWÓDZTWA.
Programy rządowe – MINISTER ROZWOJU REGIONALNEGO, a poszczególni ministrowie są tylko władzą pomocniczą.
Pojawiła się możliwość nowego sposobu myślenia PPP (partnerstwo publiczno-prawne) dot. inwestycji publicznych finansowanych przy udziale partnera prywatnego.
Publiczne pieniądze + Prywatne pieniądze + dofinansowanie dla obu wśród wielu kosztów kwalifikowany obecnie zalicza się również VAT.
100.000 + 22% - 122.000 + 85% dofinansowania do 122.000
Koszty kwalifikowane – na co pieniądze europejskie mogą być wydatkowane, a na co nie.
Mamy w rozporządzeniach w okresie 2007-2013 są podejmowane z powodu kryzysu gospodarczego.
gosicka