PRAWO PODATKOWE – WYKŁAD I
Prawo podatkowe- jest częścią finansów publicznych.Podatki zasilają budżet państwa. Podatek –jest to świadczenie pieniężne płacone przez podatnika na rzecz ogółu. Podatnik jest dłużnikiem, a ogół- Państwo to jest wierzyciel; dłużnik czyli podatnik zobowiązany jest zapłacić podatek.
Publiczno –prawne tzn że wynika z ustaw.
Podatek- świadczenie o charakterze przymusowym. !!!!!!!!
Państwo ma 3 podstawowe dolegliwości dzięki ,którym Państwo może wymusić podatek: - cywilnym -państwo nalicza odsetki za nieterminowe wpłaty - administracyjnym - państwo posiada instrument o nazwie egzekucja w administracji.Państwo może wymusić uiszczenie świadczenia. – karnym - kodeks karny skarbowy,który powoduje że jest uruchomiona cała procedura Prokuratorska,może być niezwłocznie określona kara.
- bezzwrotność- oznacza ze nie mamy roszczenia jednostronnego musimy zapłacić podatek. - nieekwiwalentność – nie można żądać skonkretyzowanego świadczenia. - świadczenie pieniężne – mregulujemy podatki w pieniądzu.
Istotą ekonomiczną podatku jest: przejmowanie przez Państwo rezultatów działalności gospodarczej lub przysporzeń majatkowych uzyskiwanych przez podmioty indywidualne.
Granica opodatkowania- związana jest z prawnością, wydajnością żródeł podatkowych.jakie zdolności świadczenia posiada podatnik
!!!!!!!! Trzy cele opodatkowania: - cel fiskalny – tojest pozyskanie środków na wydatki publiczne.Cel fiskalny jest dominujący *KTO ZA TO PŁACI! - cel gospodarczy – oznacza iż podatek jest instrumentem gospodarczej wizji państwa. Państwo jeżeli ma wizję powinno się zastanowić czy chce się szybciej rozwijać i do tego ewentualnie dobiera podatki. – cel społeczny – podatek jawi się jako instrument sprawiedliwości społecznej
Elementy przy tworzeniu systemu podatkowego: 1. Cel fiskalny-zapewnienie dochodu do budżetu 2. Zdolność świadczenia- zdolność podatnika do uiszczenia podatku. 3. Wizja- wizja ekonomicznych skutków opodatkowania. 4. Elastyczność opodatkowania – elastyczne dostosowywanie się zmian koniuktury. 5. Zewnętrzne ( międzynarodowe)-implikacje systemu podatkowego 6. Polityka UE
ŚWIADCZENIE
Podatek $ Organ podatkowy
……Dłużnik……. Roszczenie Wierzyciel
Regulacje konstytucyjne ,które oddają regulację świadczenia podatkowego
*Art. 83. Każdy ma obowiązek przestrzegania prawa Rzeczypospolitej Polskiej. Obowiązek obywatelski każdy przestrzega prawa a także prawa podatkowego *Art. 84. Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Związany z art.83K tj. każdy uiszcza daniny publiczne,każdy uiszcza podatek *Art. 7. Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Zasada legalizmu-mówi że organy administracji publicznej działają w oparciu o przepisy prawa. *Art. 217. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.zawiera gwarancje-nakładanie podatków innych danin publicznych,określanie podmiotów,przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatku następuje w drodze ustawy.Cechy gwarancyjne: płacisz tylko te podatki,które wynikają z prawa
W treści są wymieniane elementy konstrukcyjne podatku i składają się z :
- podmiot- kto? do zapłaty podatku - przedmiot- co? stan faktyczny lub prawny z wystąpieniem ,którego ustanie łączy obowiązek podatkowy,jakiego typu czynności,tranzakcje są obciążone podatkiem - podstawa opodatkowania – ile? Konkretyzacja przedmiotu podatku ilościowo lub wartościowo ujęty przedmiot opodatkowania. - stawka podatkowa jest to współczynnik określający wysokość podatku. Stosunek pomiędzy wielkością podstawy opodatkowania a wysokością obciążenia podatkowego. - kwota podatku do zapłaty-dzięki stawce podatkowej - ulgi - zwolnienia
Rodzaje stawek: - stawki procentowe- np. VAT - stawki kwotowe – np. podatek akcyzowy - stawki mieszane – przy obciążeniu podatkowym mają charakter kwotowy a później są stawki procentowe np.PIT
Stawki również dzielimy na: - progresywne- podstawa opodatkowania rośnie również jest wyższa stawka - proporcjonalne-znana inaczej jako liniowa- podstawa nam rośnie natomiast stawka nam się nie zmienia.
Ulga –oznacza redukcję zmniejszenia obciążenia podatkowego. To obciązenie dalej istnieje ale jest ono mniejsze (PIT). Zwolnienie- oznacza definitywną rezygnację z obciążenia z podatku np. NBP, spadek ( zwolnienie najbliższej rodziny od podatku).
Ustawy podatkowe-tworza system prawa podatkowego i te ustawy dzielimy na dwie grupy: 1.ogólne prawo podatkowe- są to akty prawne wspólne dla wszystkich typów podatku CIT,PIT i w tej grupie wyróżniamy trzy ustawy: -* ustawa ordynacja podatkowa 29.08.1997 r zmiana konstytucji prawa podatkowego (określa jak należy płacić podatki) - ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji 17.06.1966r.(dotyczyw części podatków,ogólne prawo podatkowe) - Kodeks Karny Skarbowy 10.09.1999r.,którego celem jest wprowafdzenie prawno karnych instrumentów zapłacenia opłat,ceł. 2.szczególne prawo podatkowe składa się z grupy 12-14 ustaw. Szczegółowo dzielimy na 4 grupy: I grupa- podatki dochodowe wyróżniamy: - podatek dochodowy od osób fizycznych PIT - podatek od osób prawnych CIT - ryczałty podatkowe np. kasa podatkowa II grupa-podatki obrotowe – o podatku VAT - akcyza – podatek od gier i zakładów wzajemnych – podatek od czynności cywilno-prawnych III grupa- podatki majatkowe - podatek od spadków i darowizn – podatek od nieruchomości – podatek rolny – podatek leśny IV grupa podatki,opłaty lokalne – podatek od środków transportowych – opłata od posiadania psów – opłata targowa – opłata miejscowa – opłata uzdrowiskowa. Ordynacja podatkowa-jest konstytucja prawa podatkowego. Instytucje obowiązku podatkowego wyróżniamy w art.4 Ordynacji Podatkowej oraz art.5,który mówi o zobowiązaniu podatkowym. Art. 4. Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach. Art. 5. Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.
PRAWO PODATKOWE – WYKŁAD II 18.10.2009r.
PODATNIK (art.7 ordynacji podatkowej)- reprezentuje stronę dłużną; Podatnikiem może być: osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej; inni, np. małżonkowie- stanowią jedno- jako jeden podatnik; podatkowa grupa kapitałowa- zawiera w sobie kilka spółek kapitałowych, dla potrzeb podatku stanowią jeden podmiot.
PODATEK (art.6)- to publiczno-prawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, Województwa, Powiatu lub Gminy, wynikające z ustawy podatkowej.
WIERZYCIELE PODATKOWI:
- Skarb Państwa
- Województwo
- Powiat
- Gmina
PODATKI CENTRALNE: zasilają bezpośrednio Skarb Państwa
PODATKI LOKALNE- zasilają wierzyciela na poziomie lokalnym
PŁATNIK (art.8):
- to pośrednik pomiędzy podatnikiem, a wierzycielem
- osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która jest zobowiązana do wytwarzania 3 czynności:
+ obliczania
+ pobierania
+ przekazania
- ponoszą odpowiedzialność za te czynności np. notariusz, zakład pracy.
INKASENT (art.9):
-pośrednik pomiędzy podatnikiem a wierzycielem
- osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która:
+ pobór
+ przekazanie
- np. sołtys- opłata targowa, nie ma obowiązku obliczania
WIERZYCIEL:
- jest reprezentowany przez organ podatkowy.
2 INSTANCJE ORGANÓW PODATKOWYCH:
I. Instancja:
- podstawowy organ to: Naczelnik Urzędu Skarbowego, Naczelnik Urzędu Celnego(podatek akcyzowy)
- Gmina Wójt w Gminie
Burmistrz w Gminie o prawach miejskich
Prezydent w Gminie powyżej 100 000 mieszkańców
- Powiat- Starosta
- Województwo- Marszałek Województwa
Oni wydają decyzje podatkowe
II. Instancja:
- Dyrektor Izby Skarbowej
- Dyrektor Izby Celnej odwołujemy się do nich
- Samorządowe Kolegium Odwoławcze(od pozostałych)
TRYB INKWIZYCYJNY- organ podatkowy jest stroną, relacje między organem a podatnikiem.
SKARGA ADMINISTRACYJNA- dodatkowa, do Sądów Administracyjnych (najpierw I i II instancja, a później do NSA)
FUNKCJA ORG. PODATKOWYCH I i II INSTANCJI:
-organy administracji rządowej lub samorządowej, których głównym zadaniem jest:
1. wymiar podatku
2. nadzór nad samo wymiarem
3. pobór podatku
POBÓR PODATKU- oznacza uzyskanie podatku od podatnika.
ZOBOWIĄZANIE PODATKOWE POWSTAJE:
1. Decyzją konstytutywną
2. Ex lege (z mocy prawa- samowymiar)- ustawodawca na nas przerzuca ciężar obliczenia i wpłacenia podatku.
MINISTER FINANSÓW-to organ podatkowy
-Minister Finansów sprawuje ogólny nadzór w sprawach podatkowych, więc w razie wątpliwości rozstrzyga- interpretację w dwóch typach:
TYPY INTERPRETACJI MF:
1. OGÓLNE- wydawane przez Ministra Finansów z jego własnej inicjatywy, są adresowane do organów podatkowych i publikowane w Dzienniku Urzędniczym, Ministra Finansów i Biuletynie Informacji Publicznej.
2. INDYWIDUALNE- wydawane przez Ministra Finansów na wniosek podatnika, jest ten wniosek opłacony(40zł),
3 elementy wniosku:
+ stan faktyczny
+ interpretacja podatkowa dokonana przez podatnika
+ weryfikacja poprawności
- Minister Finansów uzasadnia i pokazuje jak powinno być poprawnie- jeśli się nie zgadza- jest zobowiązany do zachowania tajemnicy co do tożsamości wnioskodawcy
!!!- zastosowanie się podatnika do interpretacji ogólnej lub indywidualnej nie może szkodzić podatnikowi !!!
POWSTANIE ZOBOWIĄZANIA EX LEGE:
1. Zobowiązanie podatkowe może powstać z dniem zdarzenia z którym ustawa stanowi fakt powstania zobowiązania; to decyzja weryfikująca.
2. Doręczenie decyzji- zobowiązanie może tak powstać (z doręczeniem; decyzja konstytutywna)
- podatek wskazany w deklaracji jest podatnikiem wskazanym do zapłaty, ale jeśli organ podatkowy stwierdzi, że został wypełniony niewłaściwie, może wydać decyzję deklaratoryjną- czyli ma na celu weryfikację poprawności wypełnionej deklaracji i poprawności płacenia podatku(decyzje weryfikacyjne)
WYGAŚNIĘCIE ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO:
- to spełnienie świadczenia przez dłużnika; zaspokojenie interesu wierzyciela, więc to świadczenie nie może być już egzekwowane.
RODZAJE WYGAŚNIĘĆ ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO:
1. EFEKTYWNE- skutkuje przysporzeniem majątkowym; sposoby:
+ zapłata
...
gosicka