1. Porównaj pracę umownie podporządkowaną z pracą społeczną .
Praca umownie podporządkowana – praca z obowiązku prawnego, płynącego ze zobowiązania jest pracą umownie podporządkowaną i skooperowaną . Cechuje ją dobrowolność i odpłatność . Granice podporządkowania tej pracy określone są w umowie o pracę . Jest to praca wykonywana osobiście przez pracownika, który podlega bezpośrednio poleceniom podmiotu, który go zatrudnia .
2. Stosunek pracy na podstawie powołania .
Powołanie – jest rodzajem powstania stosunku pracy wobec osób zatrudnionych na stanowiskach określonych w przepisach szczególnych, np. dyrektorzy przedsiębiorstw państwowych , skarbnik i sekretarz gminy. do stosunku pracy z powołania mają zastosowanie przepisy dot. umów o pracę na czas nieokreślony . Wymagana jest zgoda pracownika na jego powołanie. Akt powołania : wyposaża pracownika w odpowiednie kompetencje i jest podstawą zawarcia stosunku pracy . Powołanie może być poprzedzone konkursem . Powołany pracownik może być odwołany ze stanowiska przez organ , który go powołał w każdym czasie ze skutkiem natychmiastowym lub w określonym terminie – na piśmie . W okresie wypowiedzenia może być zatrudniony przy innej pracy tylko na jego wniosek lub za jego zgodą ( art. 68-72 k.p. ).
3. Pojęcie wypadku przy pracy .
Wypadek przy pracy ma miejsce , gdy w wyniku zdarzenia dochodzi do uszczerbku na zdrowiu lub śmierci pracownika . Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną , które nastąpiło w związku z pracą . Wypadek przy pracy jest zdarzeniem pozostającym w związku z pracą : a ) podczas wykonywania zwykłych czynności ,
b ) podczas wykonywania czynności w interesie zakładu pracy nawet bez polecenia , c ) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy , w drodze między zakładem a miejscem wykonywania obowiązków wynikających ze stosunku pracy .
Zestaw II
1. Porównaj pracę umownie podporządkowaną z pracą przymusową .
Praca umownie podporządkowana – praca z obowiązku prawnego , płynącego ze zobowiązania jest pracą umownie podporządkowaną i skooperowaną . Cechuje ją dobrowolność i odpłatność . Granice podporządkowania tej pracy określone są w umowie o pracę . Jest to praca wykonywana osobiście przez pracownika, który podlega bezpośrednio poleceniom podmiotu, który go zatrudnia .
Praca przymusowa – jednostronnie wyznaczona z obowiązku prawnego określonego w ustawie ( np. praca więźnia , lekarza w czasie epidemii , żołnierza – służba niezawodowa ). Obowiązek wykonywania pracy , sposób jej świadczenia , miejsce i czas jej wykonywania jest określony tu na podstawie ustawy a nie umowy i dlatego nie ma tu mowy o dobrowolnym charakterze świadczonej pracy , nawet jeśli będzie ona wynagradzana . Nie jest ona przedmiotem prawa pracy .
2. Rozwiązanie umownego stosunku pracy .
Rozwiązanie umownego stosunku pracy następuje ( art. 30 § 1 kp ) : 1. na mocy porozumienia stron , 2. oświadczenia jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia : 2 tyg. – zatrudniony krócej niż 6 m-cy, 1 m-c – zatrudniony co najmniej 6 m-cy , 3 m-ce – zatrudniony powyżej 3 lat, 3. oświadczenia jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia, 4. z upływem czasu na jaki była zawarta, 5. z dniem zakończenia pracy, dla wykonania której umowa była zawarta, 6. umowa na okres próbny – z upływem tego okresu, a za wypowiedzeniem : 3 dni – gdy umowa zawarta była na okres poniżej 2 tyg. , 1 tydzień – powyżej 2 tyg., 2 tyg. – gdy zawarta była na okres 3 m-cy .
Okres wypowiedzenia umowy obejmuje tydzień , miesiąc albo ich wielokrotność – kończy się odpowiednio w sobotę lub ostatni dzień m-ca . Wypowiedzenie winno być dokonane na piśmie .
4. Pojęcie choroby zawodowej .
Choroba zawodowa – choroba powstała w związku z wykonywaniem określonej pracy lub z powodu warunków w jakich pracę wykonywano ( wskutek działania szkodliwych czynników ) . Choroby zawodowe określone są w sposób tradycyjny , tzn. poprzez wykazy chorób uznanych za choroby zawodowe .
Zestaw III
1. Podaj definicję pracy umownie podporządkowanej .
2. Wyjaśnij pojęcia : małoletni , młodociany , nieletni .
Małoletni- osoba, która nie osiągnęła pełnoletności. Do 13 lat nie ma zdolności do czynności prawnych, a między 13 a 18 rokiem życia ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych.
Młodociany- osoba, która ukończyła 15 lat, a nie ukończyła 18.
Nieletni- osoba pomiędzy 17 a 18 rokiem życia.
3. Podstawa odpowiedzialności za skutki wypadku przy pracy .
Ustawa o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych jest podstawowym aktem prawnym regulującym świadczenia powypadkowe (Dz. U. z 1983 r. Nr 30 , poz. 144 ze zm.).
Zestaw IV
1. Pośrednictwo pracy
Pośrednictwo pracy polega na udzielaniu pomocy bezrobotnym i innym osobom poszukującym pracy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia oraz pracodawcom w znalezieniu odpowiednich pracowników . Pośrednictwo pracy prowadzą nieodpłatnie powiatowe urzędy pracy .
Opiera się ono na następujących zasadach : 1. dostępności usług dla wszystkich osób poszukujących pracy oraz dla pracodawców , 2. dobrowolności , 3. równości (narodowość, płeć, wyznanie), 4. jawności ( każde wolne miejsce pracy zgłaszane do urzędu jest podane do wiadomości poszukującym pracy ).
2. Umowa o pracę
Umowa o pracę jest to dwustronne oświadczenie woli ,w którym pracownik zobowiązuje się do wykonania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem , a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Umowa jest zobowiązaniem : 1. wzajemnym, 2. świadczonym osobiście przez pracownika, 3. starannego działania, 4. ciągłym, 5. odpłatnym, 6. rodzajowo określonym, 7. realizowanym pod kierownictwem pracodawcy, 8. na rzecz i ryzyko pracodawcy .
Może być zawarta na czas określony , nieokreślony , próbny , na czas wykonania określonej pracy. Winna być zawarta na piśmie .
3. Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną , które nastąpiło w związku z pracą .
Nagłość zdarzenia – nie dłużej niż dzień roboczy ( wybuch , porażenie , zatrucie ) , zdarzenie nagłe – czyli zaskakujące człowieka , gdy doznaje urazu .
Przyczyna zewnętrzna – nie mająca związku z organizmem człowieka .
Zestaw V
1. Stosunek pracy na podstawie wyboru
Wybór – nawiązanie stosunku pracy następuje na podstawie wyboru , jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika , np. stanowisko wójta , burmistrza . W statutach określa się sposób dokonywania wyboru oraz prawa i obowiązki osób wybranych . Przez akt wyboru powierza się osobie wybranej określone kompetencje z jednoczesnym nawiązaniem stosunku pracy – za zgodą osoby wybranej .
Stosunek pracy z wyboru ma charakter zobowiązaniowy , do którego stosujemy przepisy kp w sprawach nieuregulowanych w statutach i in. przepisach szczególnych. Stosunek pracy z wyboru ustaje wraz z wygaśnięciem mandatu . Pracownik pozostający w związku z wyborem na urlopie bezpłatnym ma prawo powrotu do pracodawcy , który zatrudniał go w chwili wyboru .
2. Wyjaśnij pojęcia : indywidualne prawo pracy , zbiorowe prawo pracy .
Indywidualne prawo pracy – reguluje prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie nawiązania , zmiany , ustania indywidualnego stosunku pracy oraz jego treści i ochrony pracy oraz ustala obowiązki i uprawnienia podmiotów w związku z wykonywaniem pracy lub niewykonywaniem obowiązków. Zatrudnianie między tym podmiotami może się realizować zarówno na podstawie umowy o pracę , powołania , mianowania, wyboru czy spółdzielczej umowy o pracę . Normy prawne dot. praw i obowiązków stron stosunku pracy zamieszczone są w kp , aktach wykonawczych wydanych na jego podstawie , regulaminach pracy , układach zbiorowych pracy .
Zbiorowe prawo pracy – składa się generalnie z prawa ruchu związkowego, prawa ruchu pracodawców, prawa samorządów pracowniczych i zawodowych .
Zbiorowe prawo pracy dot. zbiorowych podmiotów prawa pracy i ich stosunków prawnych oraz wzajemnych relacji między nimi . Wyrosło ono z dwóch pni : prawa koalicji i prawa współstanowienia organów załogi w sprawach zakładu pracy . W Polsce zbiorowe prawo pracy obejmuje koalicyjne prawo pracy , do którego należą regulacje prawne związków zawodowych , organizacji pracodawców , układów zbiorowych pracy i sporów zbiorowych . Do zbiorowego prawa pracy należą też regulaminy pracy. Układy zbiorowe pracy są naturalnym regulatorem wzajemnych zobowiązań partnerów społecznych tylko w demokratycznym państwie o gospodarce kapitalistycznej .
3. Świadczenia odszkodowawcze od zakładu pracy z tytułu wypadku przy pracy
Z tytułu wypadku przy pracy przysługują następujące świadczenia :
1. renty wypadkowe dla pracowników , którzy zostali inwalidami i dla rodziny w razie śmierci pracownika – wypadkowa renta rodzinna ,
2. jednorazowe odszkodowanie dla pracowników za doznanie stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu , dla rodziny w razie śmierci pracownika ,
3. świadczenie wyrównawcze dla pracowników za zmniejszenie osiąganego wynagrodzenia – w porównaniu z okresem przed wypadkiem – z powodu uszczerbku na zdrowiu ,
4. odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy – dla pracowników , a w razie śmierci dla członków rodziny .
Zestaw VI
1. Stosunek pracy na podstawie nominacji .
Nominacja – mianowanie – nawiązuje się w przypadkach uzasadnionych szczególnym charakterem pracy , np. w odniesieniu do niektórych stanowisk państwowych oraz w odniesieniu do niektórych zawodów, np. urzędnicy państwowi , sędziowie , nauczyciele. Mianowanie jest aktem administracyjnym , który określa stanowisko lub rodzaj i miejsce pracy , termin rozpoczęcia pracy , zasady i obliczanie wynagrodzenia. Akt nominacji jest wprawdzie jednostronnie kształtującym treść takiego stosunku pracy , ale muszą być spełnione jeszcze inne warunki : zgoda zainteresowanego (art.11) , posiadanie polskiego obywatelstwa , odpowiedniego wykształcenia , stanu zdrowia . Akt mianowania zawiera dwa elem. : powierzenie stanowiska i zawarcie stosunku pracy z danym urzędem , sądem
Rozwiązanie stosunku pracy dopuszczalne jest wyłącznie na podstawie przyczyn określonych w ustawie . Okresy wypowiedzenia wynosi 3 m-ce .
2. Związki prawa pracy z prawem cywilnym
Prawo pracy ma związki genetyczne i normatywne z prawem cywilnym. Umowa o pracę wykształciła się z dawnej umowy cywilno – prawnej umowy najmu. Zasadnicze wyodrębnienie prawa pracy nastąpiło w 1964 r. , gdy KC całkowicie pominął regulację stosunku pracy . Art. 300 kp stanowi, że w sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy KC , jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy . W tren sposób KC stał się dla prawa pracy pomocniczym źródłem regulacji stosunku pracy . Prawo pracy nie jest w normatywnej izolacji z prawem cywilnym , ponieważ genetycznie jest z nim związane i korzysta z wielu instytucji prawa cywilnego wprost lub pośrednio tworząc w ten sposób jednolity system prawny obowiązujący w państwie . Przepisy KC mogą być odpowiednio stosowane tylko do stosunku pracy a nie do innych stosunków stanowiących przedmiot prawa pracy .
3. Uprawnienia związane z chorobą zawodową .
Pracownikowi, który zachorował na chorobę zawodową określoną w wykazie chorób zawodowych, przysługują następujące świadczenia :
- prawo do świadczeń , bez względu na to czy przysługują one z ZUS , czy od pracodawcy ,
- jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ,
- świadczenie wyrównawcze – jest świadczeniem pieniężnym wypłacanym pracownikowi okresowo , jeżeli jego zarobki uległy obniżeniu ze względu doznania uszczerbku na zdrowiu a brak podstaw do uznania go za inwalidę ,
w razie czasowej niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zawodową poszkodowanemu przysługuje zasiłek chorobowy
Zestaw VII
1. Związki prawa z prawem administracyjnym .
Analizując zakres przenikania instytucji prawa administracyjnego na obszarze prawa pracy możemy wyróżnić w szczególności :
1. istnienie publiczno – prawnej metody regulacji pewnych elementów stosunków pracy , np. przepisów o BHP , czy o ochronie pracy .
2. zaliczanie do zakresu podmiotowego prawa pracy tzw. służb państwowych ( stos. pracy na podstawie nominacji , powołania i wyboru ) polegających niegdyś pod prawo administracyjne,
3. ...
gosicka