Wplyw przemocy na dzieci.pdf

Wpływ przemocy na dzieci – czy naprawdę wiemy jak to jest?

Przemoc w rodzinie pozbawia dziecko wszystkich podstawowych potrzeb: ciepła,

bezpieczeństwa, miłości.

Przemoc nie pozostaje bez wpływu na rozwój fizyczny i psychiczny dzieci. Doświadczanie

przemocy może powodować szereg problemów natury fizycznej, psychicznej, jak i

problemów dotyczących zachowania się dzieci oraz ich funkcjonowania wśród ludzi:

efekty przemocy fizycznej: rany, otarcia, siniaki, złamania;

udzielanie pomocy matce lub rodzeństwu, np. fizyczne zasłanianie przed sprawcą – co

może powodować uszkodzenia fizyczne, okłamywanie sprawcy w celu chronienia innych

członków rodziny;

przedwczesna dojrzałość i poczucie odpowiedzialności niewspółmierne do wieku;

agresja/złość skierowana do matki i innych osób;

wycofanie się z życia, zamknięcie we własnym świecie;

poczucie winy, obwinianie się za prowokowanie sprawcy;

przekonanie, że należy to trzymać w sekrecie;

poczucie rozgoryczenia;

strach, lęk, brak poczucia bezpieczeństwa;

ucieczki z domu;

kłopoty z nauką;

wagarowanie;

trudności ze zrozumieniem swoich uczuć wobec rodziców – emocjonalne rozchwianie

(ambiwalencja uczuć);

moczenia nocne (regres w rozwoju);

koszmary senne;

kłopoty ze snem;

problemy z jedzeniem;

samookaleczenia;

utrata wagi ciała;

opóźnienia rozwojowe;

depresja/przygnębienie;

problemy z budowaniem zaufania wobec innych osób;

niska samoocena;

trudność z nawiązywaniem kontaktów z innymi lub nadmierna łatwość w ich

nawiązywaniu.

Dzieci doświadczają przemocy w dwojaki sposób: będąc celem ataków sprawcy lub będąc

świadkiem ataku na osobę im bliską, osobę którą kochają. Nawet jeśli nie widzą

bezpośrednio ataku, mogą słyszeć odgłosy świadczące o tym, że dzieje się cos złego, mogą

słyszeć krzyki lub płacz matki. Przypadki, w których dzieci stają się ofiarami bezpośredniej

przemocy – bicie, znęcanie się, poniżanie wydają się być w oczywisty sposób rozpoznawane

przez powołane do opieki nad dziećmi instytucje. Zaś przypadki, w których są tylko

świadkami aktów przemocy wciąż rzadko kwalifikowane są jako rodzaj przemocy wobec

dzieci. Świadomość wpływu na dzieci jest dopiero budowana. Co do jednego można już dziś

mieć pewność – doświadczanie przemocy w rodzinie ma ogromny wpływ na rozwój dzieci,

ich zdrowie psychiczne i nie wolno nam o tym zapominać.

Czynniki decydujące o wpływie przemocy domowej na dzieci:

Jest oczywiste, że dzieci różnie odczuwają skutki przemocy domowej. Ich reakcja zależy od

wielu czynników, nie wszystkie czynniki zostały już rozpoznane i przeanalizowane. Część

została zidentyfikowana i opisana:

wiek dziecka

status społeczny i ekonomiczny rodziny

płeć

kultura

religia

poziom rozwoju fizycznego i emocjonalnego dziecka

kwestie wynikające z upośledzenia psychicznego lub inwalidztwa fizycznego

rola i pozycja dziecka w rodzinie

relacje dziecka z rodzicami

relacje z rodzeństwem

relacje z członkami dalszej rodziny

poziom stresu występującego u matki doświadczającej przemocy

częstotliwość przemocy i jej rodzaj

długotrwałość przemocy

Wiek dziecka:

Wiek jest podstawowym czynnikiem decydującym o tym, w jaki sposób dziecko rozumie

swoje doświadczenie i rodzaj zachowań jakie wykazuje by wyrazić niepokój i obawy.

dzieci w wieku przedszkolnym:

Dzieci w wieku przedszkolnym mają częściej objawy fizyczne, takie jak bóle brzucha,

moczenie nocne, problemy ze snem. Małe dzieci mogą również wykazywać opóźnienia w

rozwoju fizycznym i emocjonalnym. Jeden z pracowników schroniska dla ofiar przemocy

domowej wspomina najgorszy przypadek (badania Hague, Kelly, Malos, Mullenders 1996):

„dziecko, które nie rozwinęło się fizycznie – 6 letnie wciąż w pieluchach, nie mówiące w

ogóle, nie potrafiące się komunikować”.

dzieci w wieku szkolnym:

Dzieci takie mają problemy w szkole, m.in. cierpią na trudności w koncentracji, źle wypadają

na lekcjach.. W przypadku starszych dzieci, które rozumieją więcej niż maluchy, przemoc

wpływa na sposób ich zachowania. Często reagują wzmożoną złością, nierzadko wagarują.

dzieci starsze i nastolatki:

Częstą reakcją na przemoc są być ucieczki z domu lub podejmowanie wszelkich starań by jak

najmniej w nim przebywać. Nierzadko taką ucieczkę stanowią narkotyki lub alkohol.

Nastolatki zaprzeczają temu, że coś złego dzieje się w ich domu, kłamią, że nic się nie stało,

fantazjują na temat innej rzeczywistości, w której one, żyją w bezpiecznym otoczeniu. Często,

tak jak w przypadku młodszych dzieci, towarzyszą temu kłopoty z nauką. Próby samobójcze

też są wynikiem ich przeżywania przemocy w domu. U nastolatków mogą się też pojawiać

symptomy fizyczne, np. chwiejność nastroju, problemy z jedzeniem.

Strategie przyjmowane przez dzieci doświadczające przemocy domowej

co zrobić by przetrwać?

Dzieci znajdujące się w sytuacji przemocy domowej nie są tylko biernymi obserwatorami.

Przyjmują różnorakie i bardzo zindywidualizowane strategie by stawić czoła temu

problemowi. Często dokonują wyborów i działają by poprawić sytuację, którą oceniają jako

złą. Dzieci nie wymyślają przemocy domowej. Mogą jej zaprzeczać lub tłumaczyć sprawcę.

Te dziecięce, lecz nierzadko niezwykle dojrzałe strategie są różne i wydają się stać czasem ze

sobą w sprzeczności. Wszystko jednak zależy od konkretnej sytuacji i psychiki, emocji

dziecka.

Często dzieci próbują w sytuacji agresji interweniować i bronić bitego rodzica (stawiają

wtedy siebie w sytuacji ogromnego zagrożenia urazu fizycznego), są wobec rodzica, który

jest maltretowany nadopiekuńcze, boją się rozstania i robią wszystko by być z nim cały czas

(odmawiają chodzenia do szkoły, symulują choroby by zostać w domu). Starsze szukają

pomocy u sąsiadów lub kontaktują się z organizacjami wyspecjalizowanymi w pomaganiu

ofiarom przemocy.

Mogą u dzieci w takich sytuacjach pojawiać się fantazje dotyczące zabicia agresywnego

rodzica lub dania mu nauczki by zostawił ofiarę w spokoju tego rodzaju reakcje mogą być

spowodowane obwinianiem się dziecka o prowokowanie przemocy w domu.

By chronić matki doświadczające przemocy dzieci mogą próbować odciążać ją w pracach

domowych, opiece nad młodszym rodzeństwem, licząc, że przyniesie to spokój w domu.

Dzieci mogą opiekować się rodzicem stosującym przemoc, gdy ten grozi np. samobójstwem,

jeśli partner odejdzie.

Dzieci mają zdecydowaną tendencje do obwiniania się za to, co dzieje się domu. Często

bowiem awantury zaczynają się od kłótni o kwestie opieki lub wychowania dzieci. Nie

rozumiejąc dynamiki i procesu przemocy uważają, że to one powodują przemoc. To prowadzi

je do wniosku, że powinny zmienić swe zachowanie by zapanował spokój – są np. bardzo

grzeczne, spokojne, świetnie się uczą. Zauważono, że nawet niemowlęta zmieniają swe

zachowanie jakby przeczuwając, że może to wyciszyć negatywne emocje.

Instytucje mające jako pierwsze kontakt z rodziną, w której stosowana jest przemoc,

powinny:

rozpoznać jaki wpływ przemoc wywarła na dzieci;

podjąć kroki niezbędna do pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności;

zapewnić odpowiednie wsparcie opiekunowi dzieci (matka, ojciec), co wpłynie na

sytuację dzieci;

zawiadomić odpowiednia organizacje/instytucje zajmujące się opieką nad dziećmi.

Organizacja/instytucja wyspecjalizowana do ochrony praw dzieci powinna:

przeprowadzić rozmowę z rodzicami (oddzielnie);

wysłuchać dziecko;

zapewnić bezpieczne schronienie dla opiekuna (zwykle matki) i dzieci zanim podda się

wątpliwość jego zdolność do sprawowania opieki nad nimi;

podjąć odpowiednie kroki prawne wobec sprawcy;

rozważyć jaki wpływ na to, co zastano w domu, miała przemoc domowa, zanim postawi

się zarzut o zaniedbanie dzieci.

(Źródło: materiały szkoleniowe WOTUW Zielona Góra 2008r.)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: