franciszkanie.pdf

W 1209 roku św. Franciszek z AsyŜu załoŜył nowy zakon w Kościele, siebie i

swoich towarzyszy nazywał braćmi mniejszymi (łac. fratres minores). Chciał

przez to podkreślić, Ŝe ich Ŝycie ma polegać nie na wywyŜszaniu się, ale na

świadomym wyborze małości (łac. minoritas), uniŜoności.

Do takiej postawy zachęcał Chrystus w Ewangelii, a Franciszek nakazał w regule

praktykować Ŝycie w ubóstwie i uniŜeniu. Pierwszych zakonników nazywano

Pokutnikami z AsyŜu, dopiero później przyjęła się nazwa franciszkanie (od imienia

św. Franciszka). Do XV wieku istniał jeden zakon franciszkański.

W wyniku uwarunkowań na tle kulturowym, historycznym, geograficznym oraz na

skutek róŜnic w praktycznym stosowaniu reguły, w XV i XVI w. wyłoniły się

istniejące do dzisiaj trzy niezaleŜne zakony franciszkańskie: Zakon Braci

Mniejszych Konwentualnych, Zakon Braci Mniejszych i Zakon Braci Mniejszych

Kapucynów.

Ten podział utrzymuje się do dzisiaj. KaŜdy zakon posiada autonomię, własną

organizację i strukturę prawną. Na czele kaŜdego stoi własny generał (najwyŜszy

przełoŜony).

ZałoŜyciel

Zakon powstał w 1209 roku, załoŜył go św. Franciszek z AsyŜu, zwany takŜe

Biedaczyną z AsyŜu, Franciszkiem Serafickim bądź Poverello (wł. – Biedaczyna).

Nazywał się Giovanni (Jan) Bernardone, urodził się w 1182 roku w AsyŜu. Pochodził

z bogatej włoskiej rodziny mieszczańskiej.

Od 1208 roku wokół Franciszka zaczęli gromadzić się towarzysze, z którymi w 1209

roku załoŜył zakon (tzw. I zakon franciszkański). Siedzibą zakonu była asyska

kaplica Matki BoŜej Anielskiej – Porcjunkula. W 1212 r. św. Franciszek załoŜył zakon

klarysek (tzw. II zakon franciszkański), a w 1221 r. zakon dla ludzi świeckich (tzw.

III zakon franciszkański, od 1978 r. jego nazwa brzmi Franciszkański Zakon

Świeckich).

We wrześniu 1224 r. podczas pobytu na górze La Verna Franciszek otrzymał

stygmaty na dłoniach, stopach i na boku. Jest to pierwszy w historii

udokumentowany fakt stygmatyzacji. Zmarł 3 października 1226 roku w

Porcjunkuli. 15 lipca 1228 r. kanonizował go w AsyŜu papieŜ Grzegorz IX.

Reguła

Zakon ma własną regułę, ułoŜył ją św. Franciszek z AsyŜu. W 1209 roku w Rzymie

zaakceptował ją ustnie papieŜ Innocenty III, zaś oficjalnie zatwierdził papieŜ

Honoriusz III bullą „Solet annuere” 29 listopada 1223 roku. Reguła w pierwszym

zdaniu stwierdza: „śycie braci mniejszych polega na zachowaniu świętej Ewangelii

Pana naszego Jezusa Chrystusa przez Ŝycie w posłuszeństwie, bez własności i w

czystości”.

Herb

SkrzyŜowane dwie ręce: Chrystusa ze śladem na dłoni po przebiciu gwoździem i św.

Franciszka (w habicie) ze stygmatem na dłoni. Pośrodku rąk umieszczony jest

krzyŜ.

Zawołanie

1. Pax et bonum (łac.), pace e bene (wł.) – pokój i dobro.

2. Deus meus et omnia – Bóg mój i wszytko (moje).

Symbol

Grecka litera Tau , przypominająca kształtem krzyŜ. Św. Franciszek często uŜywał

litery Tau jako podpisu i graficznego skrótu, jako swoistego rodzaju „logo” dla

formy Ŝycia, którą prowadził. Symbol pochodzi z biblijnej Księgi Ezechiela (Ez 9,4).

W prorockiej wizji znak ten był kreślony na czołach ludzi przez Boga wybranych i

znajdujących się pod Jego szczególną ochroną.

Historia franciszkanów

Po śmierci św. Franciszka (w 1226 r.) powstał między zakonnikami podział na dwie

grupy. Pierwsza pragnęła zachować pierwotny radykalizm Ŝycia załoŜyciela,

naleŜało do niej niewielu starszych wiekiem zakonników. Druga optowała za

dostosowaniem funkcjonowania i działalności zakonu do ciągle wzrastającej liczby

braci oraz do nowym zadań stawianych im przez Kościół. Tych była zdecydowana

większość.

To napięcie załagodził generał św. Bonawentura z Bagnoreggio (12171274),

określany drugim załoŜycielem zakonu. Pod koniec XIII w. franciszkanie mieli

klasztory w wielu krajach europejskich, a ich liczba przekroczyła 30 tys. Wówczas

w zakonie pojawił się kolejny ruch reformatorski, tzw. Spirytuałowie. To oni

zapoczątkowali tzw. obserwację, czyli ruch ścisłego przestrzegania reguły. Ruch

ten w połowie XV w. znalazł wielkiego protektora w osobie św. Bernardyna ze Sieny

(13801444), wikariusza generalnego zakonu.

W 1517 r. papieŜ Leon X zwołał w Rzymie kapitułę wszystkich franciszkanów,

zarówno obserwantów, jak i tych, którzy stanowili trzon zakonu – konwentualnych,

którzy sprawowali nad obserwantami formalną władzę. Do 1517 r. zakon miał

jednego generała, był nim zawsze franciszkanin z głównego nurtu

(konwentualnych).

Na tej kapitule obserwanci otrzymali niezaleŜność, zostali nazwani Braćmi

Mniejszymi Regularnej Obserwy, została im powierzona pieczęć zakonu. Ta decyzja

papieŜa stanowiła formalny podział zakonu na dwa autonomiczne zakony: Braci

Mniejszych Konwentualnych i Braci Mniejszych Obserwantów. Od tej pory kaŜdy

zakon wybierał własnego generała.

W kolejnych latach w zakonie obserwantów tworzyły się nowe odłamy: reformaci,

alkantaryści, rekolektanci, bracia tzw. „małej reformy”. W 1897 r. papieŜ Leon XIII

połączył wszystkie te odłamy w jeden zakon o nazwie Zakon Braci Mniejszych.

W XVI wieku wśród kolejnych ruchów reformatorskich wyłoniła się frakcja Mateusza

z Bascio, co zapoczątkowało powstanie trzeciego zakonu franciszkanów. Ten odłam

miał wsparcie i formalną opiekę w zakonie konwentualnych. W 1528 r. papieŜ

Klemens VII wydał zgodę na powstanie nowego Zakonu Braci Mniejszych

Kapucynów, oficjalnie został zatwierdzony w 1619 r.

Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych

Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych – łac. Ordo Fratrum Minorum

Conventualium (OFMConv) zaliczany jest do głównego nurtu sięgającego

początków zakonu św. Franciszka i jego pierwszych towarzyszy. Świadczą o tym

chociaŜby nazwy ulic w wielu miastach europejskich, w których franciszkanie

osiedlali się juŜ w I poł. XIII wieku (w Polsce ul. Franciszkańska w Krakowie). Nazwa

zakonu Bracia Mniejsi Konwentualni spotykana jest w dokumentach juŜ od 1250 r.

Pierwszy klasztor w Polsce powstał w 1236 r. we Wrocławiu, drugi w Krakowie

(1237 r.).

Określenie „konwentualni” pochodzi od łac. conventus (wspólnota, wspólne

miejsce zamieszkania). Oznacza sposób Ŝycia i prowadzenie działalności w oparciu

o priorytet Ŝycia we wspólnocie klasztornej. Cechą charakterystyczną tego zakonu

jest prowadzenie apostolstwa i duszpasterstwa przez duŜe wspólnoty, głównie w

miastach.

Zakonnicy aŜ do rewolucji francuskiej (1789 r.) nosili habity koloru popielatego.

Obecnie w wielu krajach świata franciszkanie wracają do tego koloru. W Polsce

franciszkanie noszą habit koloru czarnego, kaptur, biały sznurek (pasek) i koronkę

franciszkańską.

Zakonnicy nazywani są franciszkanami. W wielu krajach w uŜyciu są zwyczajowe,

historyczne nazwy: grey frairs (Wyspy Brytyjskie), minoryci (Słowacja, Czechy,

Węgry, Austria, Niemcy), cordeliers (dawna Francja).

Najbardziej znanym polskim świętym jest o. Maksymilian M. Kolbe (18941941). Inni

to bł. abp Jakub Strzemię, bł. Rafał Chyliński, błogosławieni męczennicy z czasów II

wojny światowej: o. Jan Antonin Bajewski, o. Ludwik Pius Bartosik, o. Józef

Innocenty Guz, o. Józef Achilles Puchała, o. Karol Herman Stępień, br. Antoni

Tymoteusz Trojanowski, br. Piotr Bonifacy śukowski. W 1991 r. zostali

zamordowani w Peru słudzy BoŜy o. Zbigniew Strzałkowski i o. Michał Tomaszek.

Najbardziej znani franciszkanie to śp. o. Joachim Bar (prawnik), śp. o. Juliusz

Synowiec (biblista), śp. o. Cecylian Niezgoda (teolog, znawca franciszkanizmu), śp.

o. Andrzej Klimuszko (fitoterapeuta, zielarz), śp. o. Grzegorz Sroka

(fitoterapeuata, zielarz), o. Iwo Zieliński (filozof), o. Leon Dyczewski (socjolog,

kulturoznawca), o. Celestyn Napiórkowski (teolog, ekumenista), o. Zdzisław Kijas

(teolog, ekumenista), o. Zdzisław Suchecki (prawnik), o. Stanisław Bazyliński

(biblista).

Z tego zakonu pochodzi pięciu polskich biskupów: o. Marian BłaŜej Kruszyłowicz

(diec. szczecińskokamieńska), o. Augustyn Januszewicz (Brazylia), o. Jan Wilk

(Brazylia), o. Stanisław Dowlaszewicz (Boliwia), o. Jerzy Maculewicz (Uzbekistan).

Zakon prowadzi typowo franciszkańskie stowarzyszenia i duszpasterstwa: Rycerstwo

Niepokalanej, Franciszkański Zakon Świeckich, MłodzieŜ Franciszkańska, animacja

powołaniowa, Ruch Ekologiczny św. Franciszka a AsyŜu – REFA.

Franciszkanie prowadzą działalność w środkach społecznego przekazu: telewizja

Puls, radio Niepokalanów, serwis informacyjny franciszkanie.pl . Mają trzy

wydawnictwa (Niepokalanów, „Bratni Zew” w Krakowie, Santa Severa we

Włoszech). Wydają kilka czasopism i periodyków, w tym „Rycerz Niepokalanej”,

„Rycerz Niepokalanej dla Polonii”, „Posłaniec św. Antoniego”, „W nurcie

franciszkańskim”.

Prowadzą ośrodki rekolekcyjne, domy pielgrzyma, centra kultury, Dom Pojednania i

Spotkań w Gdańsku, ewangelizację wizualną, fundacje, stowarzyszenia, ośrodki

rehabilitacji i leczenia uzaleŜnień, dom pomocy społecznej, świetlice

środowiskowe, poradnie rodzinne, biuro podróŜy, sklepy, hurtownię art. religjnych.

W Niepokalanowie działa zakonna jednostka Ochotniczej StraŜy PoŜarnej. Od 1968

r. w Krakowie istnieje klerycki zespół muzyczny „Fioretti”.

Franciszkanie są spowiednikami na Watykanie, wykładowcami na wyŜszych

uczelniach w Polsce za granicą, katechetami w szkołach, kapelanami szpitali i

więzień. Prowadzą instytuty naukowe, dwa wyŜsze seminaria duchowne (Kraków,

Łódź), dwa licea ogólnokształcące i dwa gimnazja (Legnica, Niepokalanów),

biblioteki klasztorne i akademickie.

Zakonnicy organizują spotkania ekumeniczne, festiwale muzyczne i spotkania

młodych, sympozja naukowe i koncerty. Prowadzą 42. parafie, opiekują się 14.

sanktuariami (najbardziej znane to Kalwaria Pacławska i Niepokalanów). Mają

klasztory w wielu krajach Europy i w Ameryce Północnej. Prowadzą misje w Azji,

Ameryce Południowej i w Afryce.

Do nich naleŜy największy franciszkański klasztor na świecie (Niepokalanów), a

poza naszym krajem bazylika św. Franciszka w AsyŜu, w której znajduje się

kaplica grobu Biedaczyny. W Polsce mają jedną pustelnię, na Górze Polanowskiej.

Na świecie jest ok. 4 tys. 500 franciszkanów konwentualnych, z czego jedna

czwarta to Polacy.

W Polsce mają trzy prowincje:

krakowska św. Antoniego z Padwy i bł. Jakuba Strzemię www.ofmconv.pl/

warszawska Matki BoŜej Niepokalanej www.warszawa.ofmconv.opoka.org.pl

gdańska św. Maksymiliana M. Kolbego www.franciszkanie.gdansk.pl/

Zakon Braci Mniejszych

Zakon Braci Mniejszych – łac. Ordo Fratrum Minorum (OFM) wywodzi się z

obserwanckiego ruchu reformy braci mniejszych. Zakonnicy na całym świecie noszą

habit koloru brązowego, kaptur, biały sznurek (pasek) i koronkę franciszkańską.

Obecnie są nazywani franciszkanami, dawniej braćmi mniejszymi. Poprzez wieku

nazywano ich spirytuałami, obserwantami, alkantarystami, w Polsce reformatami,

bernardynami, franciszkanami śląskimi bądź panewnickimi. Ich klasztory znajdują

się najczęściej przy ulicach Bernardyńskich lub Reformackich.

Prowadzą 65 parafii, opiekują się 10 sanktuariami (najbardziej znane to Dukla,

Kalwaria Zebrzydowska, LeŜajsk, Wambierzyce, Góra św. Anny, Prudnik, Skępe).

Od XIV w. opiekują się sanktuariami związanymi z Ŝyciem Chrystusa w Kustodii

Ziemi Świętej. W Polsce mają kilka pustelni, w Dukli, Jaworzynce, Woźnikach i

Śliwkuli.

Posiadają własne wydawnictwa: „Święty Antoni” (Wrocław), „Calvarianum”

(Kalwaria Zebrzydowska). Wydają własne periodyki, m. in. „Gos św. Franciszka”,

„Ziemia Święta”, „MłodzieŜ seraficka”. Prowadzą licea i gimnazja, mają studio

nagrań, ośrodki charytatywne. Pracują na misjach.

Prowadzą wyŜsze uczelnie, szkoły średnie i gimnazjalne, mają własne wyŜsze

seminaria duchowne, wykładają na uczelniach w kraju i zagranica. Są znani ze

specjalistycznych duszpasterstw (akademickie, charytatywne, powołaniowe,

Franciszkański Zakon Świeckich, Franciszkański Ruch Apostolski, MłodzieŜ

Franciszkańska.

Najbardziej znani w historii zakonnicy to św. Jan z Dukli, bł. Szymon z Lipnicy, bł.

Władysław z Gielniowa, bł. Rafał z Proszowic oraz błogosławieni męczennicy z

czasów II wojny światowej: o. Anastazy Pankiewicz, o. Krystyn Gondek, o. Narcyz

Turchan, br. Marcin Oprządek, br. Brunon Zembol.

To do tego zakonu naleŜał słynny bernardyn ks. Robak, czyli Jacek Soplica. Tę

fikcyjną, literacką postać uwiecznił Adam Mickiewicz w poemacie „Pan Tadeusz”.

Franciszkanie z tego zakonu naleŜą do najliczniejszych instytutów Ŝycia

konsekrowanego, na świecie jest ich ponad 15 tys., z czego ok. tysiąc 300 to

Polacy.

W Polsce zakon ma pięć prowincji:

krakowska (bernardyni) Niepokalanego Poczęcia NMP

http://www.bernardyni.ofm.pl/

krakowska (reformaci) Matki BoŜej Anielskiej http://www.franciszkanie.org.pl

katowicka (panewnicka) Wniebowzięcia NMP

http://www.panewniki.franciszkanie.pl

wrocławska św. Jadwigi Śląskiej http://www.franciszkanie.com

poznańska św. Franciszka z AsyŜu http://www.franciszkanie.net

Zakon Braci Mniejszych Kapucynów

Zakon Braci Mniejszych Kapucynów – łac. Ordo Fratrum Minorum Cappuccinorum

(OFMCap) wyodrębnił się jako samodzielny zakon w 1525 r., został oficjalnie

zatwierdzony w 1619 r. Pierwsi kapucyni przybyli do Polski w 1681 r. W okresie

rozbiorów odgrywali waŜną rolę jako działacze społeczni i niepodległościowi.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: