AD. 3 Funkcje zatrudnienia w rozwoju społecznym i ekonomicznym kraju:
1) Funkcja ekonomiczna – zatrudnianie jest czynnikiem wzrostu gospodarczego
2) Funkcja dochodowa – zatrudnianie powoduje wzrost dochodu narodowego, przez zatrudnianie tworzymy dochód własny
3) Funkcja społeczna – zatrudnianie pozawala na realizację zaspokojenia potrzeby pracy
Zatrudnianie jest ekspensywnym czynnikiem wzrostu gospodarczego. Oprócz zatrudnienia występują inne czynniki o charakterze intensywnym. Nowoczesna technika powoduje przyrost produktu krajowego brutto oraz oddziaływanie na pracę.
Zasady racjonalnego zatrudnienia:
1) Zasady ogólne:
2) Zasady szczegółowe:
Zatrudnianie powinno mieć racjonalny charakter zatem powinno opierać się o zasadę racjonalnego gospodarowania (minimum nakładów na dany efekt lub maksymalizacja efektu z danych zasobów). Zasady racjonalnego zatrudniania mogą być przedmiotem analizy w zarówno w skali pracy jak i lokalnej, regionalnej czy kolejowej. Nie przestrzeganie zasad racjonalnego zatrudnienia prowadzi najczęściej do powstawania pogłębiania zjawisk nierównowagi na rynku pracy.
AD.4. Rynek pracy – dynamiczna gra sił popytu i podaży odbywających się w jednym czasie i miejscu przy danej pojemności i mechanizmach sterujących a niezwiązana z pracą.
Każdy rynek posiada 3 części (strony):
1) Popytowa strona rynku pracy – stworzona jest w wyniku istnienia popytu na pracę. Popyt wyróżniany jest:
2) Podażowa strona rynku pracy – powstaje dzięki istniejącej podaży wolnych zasobów pracy. Zasoby te są tworzone przez 2 grupy osób:
Szczegółowe kryteria segmentacji podażowej:
· Wiek
· Płeć
· Wykształcenie
· Zawód
· Staż pracy
· Czas pozostawania be pracy
3) Sterująca strona rynku pracy. Istotą działań strony sterującej powinna być analiza i wnioskowanie wynikające ze zmian stanu struktury, siły tendencji poszczególnych stron rynku pracy. Stanowi podmioty mace wpływ na stan i strukturę rynku pracy należą do nich m.in.:
AD.5. Najważniejszym podmiotem funkcjonującym na rynku pracy są zakłady pracy. Wynika to z następujących powodów:
1) W zakładach pracy odbywają się praktyczne zetknięcie popytu na pracę i podaży miejsc pracy
2) W zakładach pracy rozstrzygają się efektywności wykorzystania z zasobów w szczególności pracowników
3) W zakładach pracy znajduje zatrudnienie przeważająca część ludzi w wieku zdolności do pracy
4) W zakładach pracy powstaje większość efektów gospodarczych
5) Zakłady pracy są samodzielnym pomiotem ekonomicznym, społecznym, lokalnym często tez ekologicznym, politycznym, itd.
6) Zakłady pracy kooperują z wyżej wymienionym otoczeniem, szczególnie otoczeniem lokalnym
Kooperacja powyższa związana jest wymiana z otoczeniem zasobów i informacji. Kluczowe znaczenie ma wymiana otoczenia zasobów kadrowych pracy (ludzkich). Kooperacja jest z reguły dwustronna najczęściej dotyczy reakcji zakładu pracy na zmiany w otoczeniu. Jeżeli jest związana z zatrudnieniem nosi to nazwę elastyczności zatrudnienia. Wyróżniamy 3 rodzaje elastyczności zatrudnienia:
1) Doskonała – oznacza iż zmiana w otoczeniu wewnętrznym zakładu pracy towarzyszy wprost proporcjonalna idealnie zgodna co do siły i kierunku zmiana w szeroko pojętym zatrudnieniu wewnątrz zakładu pracy. Jest to przykład elastyczności teoretycznej. Praktycznie w gospodarce nie występuje.
2) Zerowa – zmianom w zewnętrznym otoczeniu pracy nie towarzyszy jakiejkolwiek reakcji nakładów w reakcji zatrudnienia. Praktycznie w gospodarce rynkowej nie występuje
3) Pośrednia lub buforowa (do opracowania punku 6 w wymaganiach) zmiana w otoczeniu wewnętrznym towarzyszy „jakość” zgodna co do kierunku i tylko przypadkowo do siły reakcja zakładu pracy z zakresie zatrudnienia. Wynikiem reakcji zakładu pracy w zakresie zatrudnienia są tzw. buforowe zasoby pracy. Wyróżniamy 2 rodzaje tych zasobów:
Przyczyny zjawiska buforowości w gospodarce rynkowej:
a. W zatrudnianiu podobnie jak w kosztach wyróżniamy koszty stałe i uzależniane od skali działalności i wydajności pracy
b. Zmiany w zakresie zatrudnienia tak jak wszystkie zmiany w stosunku do otoczenia maja charakter inercyjny (wtórny) – występują po pewnym czasie
c. Występuje prawna ochrona zatrudnionych
d. Polityka personalna ma z reguły charakter długookresowy
e. Na rynku stosunkowo łatwo jest zwolnić pracownika, dużo trudniej zaś pozyskać profesjonalnego pracownika
Nie da się w precyzyjnym oszacowaniu siły zmian w otoczeniu. Koszty i korzyści utraty buforowych zasobów pracy (co zyskuje i tracę na skutek zwolnienia)
a. Koszty:
b. Korzyści:
AD. 7 Nie przestrzeganie zasad racjonalnego zatrudnienia buforowość głównie na skutek zmian niekorzystnych oraz mała skuteczność działań sterującej strony rynku pracy prowadzi do powstawania zjawisk nierównowagi na rynku pracy najczęściej przejawiającej się w postaci określonej stopy stanu struktury bezrobocia. Występuje wiele klasyfikacji bezrobocia i jego przyczyn. Kilka przyczyn bezrobocia:
· Przyczyna wynikająca z podziału dochodu narodowego niedostatecznego popytu, nadmiernej skłonności do oszczędności i braku preferencji wydatków na zakup kapitału do produkcji
gosicka