- GUŁAG – Państwowy Zarząd Obozów wypożyczał więźniów do pracy w najgorszych warunkach w ramach resocjalizacji ( w latach 1934-54 liczbo więźniów w obozach nie spadła poniżej 10 mln, śmiertelność średnio 10 % w roku )
- 5- latki – realizowane w 3,4 lata
- kraj potęga przemysłu ciężkiego – Stalin był w stanie odeprzeć Hitlera
- powstają duże obiekty przemysłowe
- praca – zobowiązanie społeczne – nie pracujesz, nie jesz, sankcje za nie stawienie się w pracy np. strata mieszkania
- 15 tys fabryk, kombinatów – w krótkim okresie czasu
- powstanie przemysłu ciężkiego
- Stalin – zły duch industrializacji
- propagandowo – sukces
- wielkie budowy socjalizmu
- Dnieprogres – tama na Dnieprze
- Kanał Białomorski
- fabryka traktorów w Stalingradzie
- huta w Magnitogorsku na Uralu
- kopanie Basenu Kuźnieckiego
!!! Pierwotnie słowo Kułak oznaczała bogatego gospodarza, który zatrudniał siłę najemną; w czasie kolektywizacji pojęcie to rozciągnięto na wszystkich chłopów, którzy nie zgadzali się na kolektywizację; bądź byli przeciwni polityce partii, podane liczby są szacunkowe – nie znane są dokładne dane
1. Okres czystek 1934-39
- partia chciała stabilizacji – napięcie w polityce wewnętrznej
- głosy sprzeciwu Syrcow, Kominadze – krytyka, nawet nie opozycja
- Platforma Riutina – 1932 krytyka partii polit., kolektywizacji
- Riutin wydalony z partii ( Stalin chciał go rozstrzelać ale nie wyszło )
- krytyka Stalina jako złego ducha rewolucji – Stalin powinien odejść
- próba sił w Biurze Politycznym – Stalin wziął ostrzeżenia Riutina dosłownie – obawiał się zamachu
- XVII Zjazd partii – przejaw konsolidacji, opozycji przeciw Stalinowi – Kirow, Ordżonikidze, Kujbyszew
- propozycja dla Kirowa – by usunąć Stalina na dalszy tor – Kirow mówi o tym Stalinowi bo był lojalny
- ok. 270 głosów przeciwko Stalinowi ( 108 potem zgładzono )
- geneza czystek
- Stalin chciał się pozbyć wszystkich, którzy
- zagrażali jego dyktaturze
- pamiętali partię sprzed dyktatury stalinowskiej
- inaczej interpretowali słowa Lenina
- opozycjonistów, którzy wsławili się w wojnie domowej i wojnie bolszewicko – polskiej
- ludzi cieszących się znaczna popularnością i autorytetem
- Stalin chciał zapobiec tworzeniu się alternatywnych ośrodków władzy
- okres czystek dzielimy na czystki w partii, wojsku i tajnej policji 1934-39, Wielki terror – 1936-39
- czystki w armii zapoczątkowało morderstwo Siergieja Kirowa sekretarza partii w Leningradzie ( grudzień 1934 ) – prawdopodobnie dlatego że był zbyt popularny, samodzielny
- 1935 Nikołajew połączony z zinowiewcami – przyznał się że działał na ich zlecenie ( Nikołajew zgładzony – wykonawca zabójstwa Kirowa )
- proces Zinowiewa, Kamieniewa – łagodny wyrok – więzienie – wzięli na siebie winę moralną
- 1936 dekret – najwyższa kara dla dzieci powyżej 12 roku życia – szantaż dla wyższych urzędników że zabije im się dzieci
- wyroków nie wykonywano od razu
- 1934 powstanie NKWD
- odpowiedzialność zbiorowa – szeroko rozumiane pojęcie rodziny
- sprawa kremlowska – bibliotekarka oskarżona o trucie Stalina 1935, pech – rodzinne koligacje – siostra Kamieniewa
- Stalin – paranoja, mania prześladowcza, poza tym miał odrażający wygląd - ospowata twarz, częściowy paraliż ręki po wypadku – kompleksy
- 1935 – Wyszyński – prokurator generalny
- Stalin nie potrafił komunikować się z masami, płaszczyzną komunikacji były publiczne procesy
- 3 wielkie procesy
1) Kamieniewa Zinowiewa
2) Bucharni, Rykow, Tomski
3) Sierebiakow, Sokolnikow, Piatakow,
- czystki w wojsku – I ofiara w 1936, najsławniejszy proces to rozprawa marszałka Tuchaczewskiego i 7 oficerów, ogółem na skutek czystek zginęło ok. 30 tys oficerów ( w tym ok. 80 % pułkowników i generałów )
- egzekucja kadr oficerskich – Stalin bał się ich legendy oraz usamodzielnienia armii
- ludzie Trockiego poza wpływami Stalina – czystki w armii
- 13 z 15 dowódców armii zgładzonych
- ponad 90% kadry oficerskiej zlikwidowano
- czystki w tajnej policji – celem było pozbycie się świadków, początkowo zginął szef NKWD Jagoda, który kierował czystkami w latach 1934-36, po Wielkim Terrorze zginął następny szef NKWD – Jeżow, tylko w 1937 zginęło ok. 7 tys oficerów tajnej policji
- mechanizm czystek
- morderstwo S. Kirowa posłużyło do aresztowania ok. 500 tys osób oskarżonych o współudział
- podczas przesłuchań aresztowani przyznawali się do udziału w spiskach, których celem było „obalenie Stalina”, „zniszczenie idei rewolucji”, „wypaczenie prawicowe nauk Lenina”, trockizm itp.
- pokazowe procesy, podczas których oskarżeni kajali się i prosili o najwyższy wymiar kary, by ocalić swe rodziny
- ogółem ocenia się że w tym okresie śmierć poniosło ok. 4,5 mln osób
PRZYCZYNY FASZYZMU WE WŁOSZECH. KONSOLIDACJA DYKTATURY WE WŁOSZECH 1918-26
1. Faszyzm
- ruch polityczny i ideologia rozwijająca się w Europie po I wojnie światowej, niósł ze sobą system rządów
oparty na dyktaturze Włochy – Benito Mussolini, Niemcy – Adolf Hitler, Hiszpania – Francisco Franco,
Portugalia – Antonio Salazar
- wprowadzał system monopartyjny, ograniczenie swobód obywatelskich, podporządkowanie całkowite obywatela państwu
- cechy charakterystyczne
- wielkonarodowy nacjonalizm
- eliminacja przeciwników politycznych
- ekspansjonizm – dążenie do hegemonii w świecie przez zabory terytorialne uzasadnione syt. polityczną lub ideologią
- rozwój systemu policyjnego, który kontrolował życie obywateli
- antykomunizm
- monopartyjność
- podporządkowanie wszystkich organów władzy państwowej odpowiednim ogniwom aparatu partyjnego
- antyhumanitaryzm
- kult wodza i wiara w jego nieomylność
- sprawowanie władzy bez opozycji
- fałszowanie historii – uzasadnienie bezprawnego postępowania, pojęcie wroga który zagraża państwu, indoktrynacja społeczeństwa
2. Geneza faszyzmu
a) Mussolini i syt we Włoszech
- urodził się w 1889 Predappio
- ojciec- kowal o zainteresowaniach historyczno-politycznych, socjalistycznych
- matka – nauczycielka
- był prowincjonalnym nauczycielem – często ponosiły go emocje – zły pedagog
- 1902- ucieka przed wojskiem do Szwajcarii
- zdolny samouk – j. obce
- imał się różnych robót – ale nie na długo
- wraca do Włoch, pomaga ojcu, matka wcześnie zmarła
- początkowo radykał marksistowski, chciał rewolucji
- 1910 – zostaje sekretarzem lokalnej Partii Socjalistycznej w mieście Forli, oraz redaktorem naczelnym „LA LOTIA DE CLASSE” – zyskuje przydomek szaleniec E’MATT – szuka pretekstu do strajku bo np. tramwaje nie jeżdżą
- 1911 Włochy wrzeją – bo rząd aneksja Trypolis, Cyrynajki
- świat robotniczy we Włoszech –B. Mussolini - przeciwstawia się imperializmowi strajki – areszt 5 – miesięczny →zaproszony na zjazd Partii Socjalistycznej w Reggio Emilia 1912 – postanowienie by Mussolini został redaktorem naczelnym „Avanti” ( naprzód)
- zręczny publicysta, cięty język, niezależny
- 3 frakcje w Partii Socjalistycznej
- maksymaliści – zmiana ustroju, systemu społ., polit. na drodze rewolucji
- reformiści – droga ewolucji przy współpracy z rządem
- anarchiści – instytucje polityczne nie są w stanie wprowadzić zmian
- Reggio Emilia – konfrontacja max i reformistów – zwyc. reformistów
- Mussolini coraz bardziej popularny, próba w wyborach 1914
- gwałtowny przyrost naturalny we Włoszech – przeludnienie ( sporo wyjeżdża do USA )
- 1882 – mogło głosować 2 mln Włochów, w 1914 - 8 mln
- monarchia – 2 izbowy parlament
- Mussolini początkowo atakuje Kościół, potem zaprzestaje a w 1929 – konkordat
- I wojna światowa – Włochy dryfują miedzy 2 blokami do 1915 – przyłączają się do Ententy ( kto da więcej do tego się przyłączymy ) – oczekiwano korzyści
- Turcja Osmańska przy Państwach centralnych, Włochy miały ochotę na jej tereny
- konflikt A-W i Włoch o prowincję północną - Triest
- 24.V 1915 do wojny po stronie Ententy – klęski – Caporetto
- brak chęci walki, strategii ( najsłabsza armia A-Węgier – pokonała armie włoską, mimo że była zajęta na froncie wschodnim z Serbami i Rosją )
- Włosi się masowo poddawali
- gdy Rosja wycofuje się z wojny, Włochy – Mussolini radykalna zmiana poglądów
- front włoski przez cały czas niestabilny – zmartwienie sojuszników, ustabilizował się dopiero w 1918
- Mussolini – zagorzały pacyfista – 1914 – zmiana postawy –19.X, 20 X przestaje być redaktorem naczelnym „Avanti”, przestaje być zwolennikiem socjalizmu – pojawia się wrogość, zakłada własną gazetę „IL POPOZO DI ITALIA” – artykuł, że jak wybuchnie wojna pierwszy pójdzie na front, w rzeczywistości się ociągał, a jak już poszedł to na tyły – ciężko ranny ale nie w działaniach tylko podczas ćwiczeń
- koniec walk – pakt londyński + Fiume – Włosi pojechali do Paryża wierząc że te ich żądania zostaną spełnione
- obrażona delegacja wraca do Włoch – „kalekie zwycięstwo” → nie dostrzegano stabilnej granicy na północy, tylko urażoną dumę
- polityka wewnętrzna – scena polit. podzielona
- socjaliści
- liberałowie
- Włoska Partia Ludowa – przyszła chadecja
spoiwo Giulitti – starzec – 80 lat, jak był spór to prosili go o radę, pomoc
IX 1919 d’Anunzio – autor wyprawy na Fiumę, rząd stanął przeciwko, akcja spektakularna, ale w 1920 trzeba było się z Fiumy wynosić
b) geneza faszyzmu
- I wojna światowa wywarła olbrzymi wpływ na XX wieczna Europę, jej skutki poli., gosp. i społ. przyczyniły się do wykształcenia ideologii faszystowskiej
- kryzys wartości będących podstawą liberalnych państw XIX wieku
- indywidualizmu
- liberalizmu
- racjonalizmu
- ...
martita6070