WIOSNA najbardziej oczekiwana przez ogrodników-działkowców przypada w marcu ale ta prawdziwa , potrafi zawitać na początku marca, jak i przyjść opóźniona pod koniec kwietnia,
i nierzadko w połowie maja , pod postacią "trzech zimnych ogrodników" czy "Zimnej Zośki" postraszyć przejmującym chłodem .
Nasze wiosenne prace rozpoczynamy od posprzątania tego co przybyło zimą, zwłaszcza z wiatrem.
Od czego zaczynamy :
- usuwamy zabezpieczenia zimowe roślin a zwłaszcza rozgarniamy kopczyki z róż. Pamiętajmy, iż możliwy jest powrót ujemnych temperatur i bądźmy przygotowani do ponownego zabezpieczenia rozbudzonych już - z zimowego letargu - roślin chociażby papierem falistym czy agrowłókniną, zwłaszcza na noc. - przygotowując glebę do siewu i sadzenia, przekopujemy ją, gdy nie zrobiliśmy tego jesienią a tę przekopaną wyrównujemy,
zagrabiając jej wierzchnią warstwę. Należy dodać, iż po przekopaniu a przed siewem czy sadzeniem, ziemia musi w sposób naturalny dobrze osiąść co trwa od tygodnia
do dwóch. Jeżeli jesienią nie posadziliśmy drzew lub krzewów, możemy to uczynić teraz, jak najwcześniej, najlepiej nim nabrzmieją pąki. Po posadzeniu wskazane jest silne przycięcie korony, gwarantujące lepsze przyjęcie się rośliny. Należy także dookoła pnia sformować misy w ziemi, w których będzie zbierała się woda.- przystępujemy także do siewów gatunków roślin odpornych na niskie temperatury a te wrażliwe nakrywamy folią czy włókniną
lub wysiewamy do inspektów i na parapety. Warto przypomnieć, iż nakrycie naszych upraw folią lub włókniną, przyspieszy ich wegetację nawet o dwa tygodnie co jest najbardziej
opłacalne przy uprawie warzyw a przede wszystkim truskawek. W kwietniu - raczej pod jego koniec - możemy zaryzykować wysadzenie rozsady pomidorów, jednak musimy pamiętać, aby w każdej
chwili można je było ochronić przed spadkami temperatur, zwłaszcza nocną. O tej porze wysadzamy też cebulki roślin kwitnących jesienią lub późnym latem (zimowity, mieczyki). Przy sadzeniu roślin cebulowych należy przestrzegać reguły, iż głębokość umieszczenia cebuli w ziemi powinna stanowić jej
trzykrotną średnicę. Bardzo istotną, niekiedy decydującą o efektach naszych zabiegów czynnością jest nawożenie. Oprócz nawozów organicznych, które zastosowaliśmy wcześniej wspomagamy nasze rośliny nawozami mineralnymi występującymi
w postaci proszku, granulatu, pałeczek lub płynu. Bardzo praktyczne są granulaty o długim działaniu , których jednokrotne zastosowanie zapewni roślinom "pożywienie" przez cały
okres wegetacji. Dawkując nawozy mineralne postępujemy bardzo ostrożnie, kierując się zaleceniami producenta, gdyż "przenawożenie" może
doprowadzić do nieodwracalnych zmian i w konsekwencji zniszczenia roślin. Najszybciej działają nawozy płynne zastosowane zwłaszcza dolistnie. Ogrodnicy w czasie oprysków pestycydami stosują bardzo często dodatek nawozów w płynie.
wiosenne cięcie drzew i opryski
o czym należy pamiętać.
Wiosną należy pamiętać o cięciu, zwłaszcza drzew owocowych, u których wyrastają zbędne, zacieniające
i zagęszczające koronę pędy zwane potocznie "wilkami" (bardzo łatwo je wyłamać przed zdrewnieniem)
Cięcie i formowanie
Najdogodniejszym terminem tego zabiegu jest przełom lutego i marca, czyli po największych mrozach a przed pękaniem pąków. Należy także pamiętać, iż za późno wykonane cięcie może osłabić kwitnienie, co może w konsekwencji doprowadzić do obniżenia plonu. Na czym polega i jaki jest cel formowania i cięcia? Formowanie jest to zabieg wykonywany na młodym drzewie lub krzewie, najczęściej tuż po posadzeniu. Nadany kształt (formę) utrzymujemy poprzez coroczne cięcie przez cały okres "życia" rośliny. Celem powyższych działań jest:- zapewnienie swobodnego dostępu światła słonecznego nawet w głąb korony, co zagwarantuje m.in. równomierne
wybarwienie i dojrzewanie owoców.- zapewnienie przewiewności koronie, zapobiegające dłuższemu utrzymywaniu się wilgoci po opadach (rozwój chorób grzybowych)
i gwarantuje dostęp pestycydów podczas oprysków.- usunięcie nadmiernej ilości pędów nie rokujących w nadchodzącym sezonie owocowania (w szczególności tzw. wilków, czyli pędów
wodnych oraz innych pozbawionych krótkopędów)- dążenie do uzyskania jak największej ilości pędów i gałęzi skierowanych ku dołowi gdyż one najlepiej plonują a przy obfitym
owocowaniu, obciążenie nie powoduje ich wyłamywania. - ograniczenie wzrostu a w następstwie rozmiarów drzewa nie wpływające znacząco na wielkość plonu (efekt ten można też osiągnąć
poprzez wiosenne cięcie korzeni) Powyższa uwaga dotyczy w większości drzew ziarnkowych, głównie jabłoni. Z drzewami pestkowymi (wiśnie, czereśnie, śliwy, brzoskwinie, morele, nektarynki) postępujemy delikatniej podczas cięcia i raczej
indywidualnie. Należy pamiętać, iż drzewa pestkowe są wrażliwe na choroby bakteryjne, które łatwo wnikają poprzez rany powstałe po ich cięciu i dlatego ograniczamy ten zabieg do niezbędnego minimum. Wycinamy więc tylko gałęzie zagęszczające koronę (dostęp światła i powietrza) oraz pędy chore, uszkodzone i suche, usuwając
jednocześnie znajdujące się na gałęziach zaschnięte zgniłe owoce tzw. mumie, gdyż zimują na nich zarodniki chorobotwórcze. Formując koronę przyginamy gałęzie i pędy do dołu za pomocą sznurków i ciężarków. (śliwy) Przy uprawie brzoskwiń należy pamiętać, iż owocują one na jednorocznych pędach, więc cięcie powinno spowodować zwiększenie ich
liczebności. W tym samym okresie przycinamy krzewy owocowe, usuwając pędy słabe i starsze(4-5-letnie), na których nie zawiążą się owoce
(czarna porzeczka owocuje głównie na pędach jednorocznych). Pędy te wycinamy przy samej ziemi, co gwarantuje, iż z dolnej części krzewu wybiją silne i zdrowe, gwarantujące owocowanie,
odgałęzienia. Porzeczki czerwone i białe tniemy inaczej, gdyż owocują głównie na krótkopędach. W końcu lutego wszystkie pędy jednoroczne skracamy na wysokości około 50 cm nad ziemią, aby dobrze się rozkrzewiły, słabsze zaś
usuwamy całkowicie. Wycinamy także całkowicie 2-letnie pędy malin, gdyż owocują ubiegłoroczne. Nowe odmiany malin owocują na przyrostach tegorocznych, które po zbiorach usuwamy. Należy pamiętać, iż po cięciu należy świeże rany (zwłaszcza te większe) zabezpieczyć przed wnikaniem chorób grzybowych
i nadmiernym wysychaniem drewna. Do tego celu najczęściej używamy farby emulsyjnej z dodatkiem środka grzybobójczego oraz różnego rodzaju maści i balsamów
dostępnych w sklepach ogrodniczych.
Kolejną ważną czynnością są opryski.
Ochrona roślin w okresie wczesnej wiosny jest najważniejszą czynnością mającą wpływ na końcowy efekt.
przed zastosowaniem środków ochrony roślin należy;- zapoznać się z aktualnym programem ochrony danego gatunku/odmiany - prawidłowo rozpoznać objawy chorobowe a w przypadku wątpliwości skonsultować z fachowcem.- dostosować się do sygnalizacji i komunikatów publikowanych przez rejonowy oddział IOR.- wybrać odpowiedni preparat i zastosować prawidłową dawkę (należy postępować zgodnie z zaleceniami
zamieszczonymi na opakowaniu a zwłaszcza przestrzegać terminów karencji).- wykonywać zabiegi odpowiednim, sprawnym technicznie opryskiwaczem, którego dysza gwarantuje prawidłowe
rozprowadzenie cieczy roboczej a w rezultacie skuteczność oprysku.- przeprowadzać opryski w sprzyjających warunkach atmosferycznych (brak deszczu, wiatru, właściwa temperatura)- zabezpieczyć się przed kontaktem z cieczą przygotowaną do oprysku (maska, kombinezon, okulary)
Uwaga !!!
Użycie chemii powinno być niezbędną ostatecznością po wyczerpaniu metod ekologicznych, gdyż np. możemy ręcznie
usunąć chwasty czy częściowo larwy bądź chrząszcze, ale w przypadku mszyc, owocnic, owocówek, kwieciaków,
przędziorków i wielu chorób grzybowych, jesteśmy jednak bezsilni.
ponadto W MARCU w inspektach i na parapetach wysiewamy rozsadę.
W marcu sieje się takie rośliny jak: dimorfoteka , nemezja, aksamitka, portulaka, kocanka ogrodowa, wyżlin (lwia paszcza). Przed rozpoczęciem wegetacji przycinamy rośliny krzewy ozdobne. Trzeba usunąć wszystkie uszkodzone, chore i przemarznięte pędy.
Szczególnie silnie przycinamy krzewy, u których pąki kwiatowe pojawiają się na tegorocznych pędach (m.in. budleja Dawida, tawuła,
hortensja, wrzosy, wrzośce kwitnące latem, wierzby miniaturowe). Zdecydowanego cięcia należy także dokonać na gatunkach o
ozdobnych liściach, takich jak perukowiec podolski i dereń biały. Rozpoczynamy nawożenie krzewów. Pod koniec miesiąca powinno się rozgarnąć kopczyki wokół róż i przyciąć krzewy (patrz przycinanie). Gdy ziemia rozmarznie, należy ściągnąć wszystkie zimowe okrywy. Czyścimy byliny, usuwamy obumarłe pędy. Możemy rozmnażać niektóre gatunki bylin, np. liliowiec, dzielżan, ostróżkę i rudbekię. Trawnik powinno się w marcu mocno wygrabić z mchu, ze starej trawy, oraz zasilić nawozem (najlepiej zastosować specjalne mieszanki
przeznaczone dla trawników). Sadzimy drzewa i krzewy, iglaste oraz liściaste.
robota czeka na nas także W KWIETNIU W kwietniu kontynuujemy w ogrodzie wiosenne porządki po zimie.
Usuwamy okrycia zabezpieczające rośliny przed zimnem. Wygrabiamy pozostałe jeszcze liście. Odchwaszczamy i spulchniamy rabaty, możemy przy tym nawieźć glebę. Kwiecień jest dobrym miesiącem na sadzenie i przesadzanie m.in. róż (jeżeli nie zrobiliśmy tego jesienią) drzew i krzewów iglastych
i liściastych bylin, także skalnych, kwitnących latem i jesienią . W drugiej połowie kwietnia możemy założyć trawnik. Możemy poza tym wysiewać: wprost do gruntu - m.in. maciejkę, eszolcję
(maczek kalifornijski), klarkię, dimorfotekę, godecję, słoneczniki, lobularię (smagliczkę), czarnuszkę i pod osłony - m.in. astry,
aksamitkę, cynię, dimorfotekę, zatrwian oraz także te, których nie zdążyliśmy posiać w marcu. Należy też zadbać o wcześniej wysianą rozsadę - pamiętać o pikowaniu (przesadzaniu bez bryłki ziemi w celu rozrostu systemu
korzeniowego) i uszczykiwaniu wierzchołków u gatunków tego wymagających, o systematycznym podlewaniu, nawożeniu w razie
potrzeby i utrzymywaniu odpowiedniej temperatury.
rabaty kwiatowe i rośliny ozdobne Pod koniec marca lub na początku kwietnia, w zależności od pogody, zajmujemy się cięciem róż wielko- i wielokwiatowych. Zabieg ten ma na celu uformowanie krzewów. Pozostawia się tylko 3-6 pędów najsilniejszych. Usuwa się odrosty korzeniowe, suche i zmarznięte pędy oraz rosnące do środka krzewu. W przypadku wystąpienia łagodnej zimy skraca się pędy nad 7-10 pąkiem (długie cięcie). Wówczas kwitnienie rozpoczyna się nieco wcześniej, kwiatów rozwija się więcej, które są jednak mniej okazałe. Po bardziej srogiej zimie pędy tnie się krótko - nad 3-4 oczkiem. W efekcie uzyskuje się późniejsze o około 2 tygodnie kwitnienie, ale kwiaty są bardziej dorodne osadzone na dłuższych pędach. Wszystkie pędy powinny być przycięte mniej więcej na jednym poziomie i w taki sposób aby oczka były skierowane na zewnątrz. U róż okrywowych i pnących usuwa się tylko martwe pędy i z owocostanami poprzedniego roku. Od początku kwietnia rozpoczyna się sadzenie na rabatach roślin dwuletnich. Na rabatkach cebulowych usuwa się chwasty, po 3 tygodniach od pierwszego nawożenia stosuje się kolejną dawkę i w przypadku suchej wiosny podlewa obficie 1-2 razy w tygodniu. Planujemy rabatę z mieczykami, daliami, begoniami bulwiastymi i liliami. W końcu kwietnia sadzimy bulwy mieczyków na głębokość 6-10 cm w odstępach 20 cm oraz karpy dalii - niskie co 25 cm, wysokie co 50-60 cm. Begonie sadzi się wcześniej - już w marcu do doniczek i uprawia w ciepłym pomieszczeniu, a na miejsce stałe przesadza dopiero w drugiej połowie maja. O ile lilii nie posadziliśmy jesienią to robimy to w kwietniu umieszczając je w ziemi na głębokości odpowiadającej obwodowi cebul. W połowie kwietnia przystępujemy do rozmnażania bylin, np. astrów, nawłoci, rudbekii, zgodnie z zasadą, że gatunki kwitnące pod koniec lata i jesienią dzieli się wiosną. Natomiast w drugiej połowie kwietnia można siać na miejsce stałe rośliny jednoroczne, jak nagietek, maciejkę, klarkię, rezedę, ostróżkę, czarnuszkę, trawy ozdobne. Kwiecień to także doskonały miesiąc na założenie trawnika. Koniecznie jednak trzeba przejść kolejne etapy: usunięcie trwałych chwastów, przekopanie, nawiezienie, wyrównanie, wałowanie, siew, lekkie przegrabienie. Na koniec warto całość nakryć agrowłókniną chroniącą przed utratą wilgoci i wydziobywaniem nasion przez ptaki. Przy trwających na działce pracach nie zapomnijmy także o przygotowaniu dekoracji Wielkanocnej w domu wysiewając do doniczek 2-3 tygodnie przed Świętami zboże, a tydzień wcześniej nasiona rzeżuchy.
drzewa i krzewy owocowe Kwiecień to czas intensywnych prac w kwaterze sadowniczej. Zaczynamy od rozgarnięcia kopczyków zabezpieczających młode drzewa przed mrozami. Odkrywamy również krzewy winorośli i jeżyny i silnie tniemy oraz rozpinamy na rusztowaniach. Jeżeli nie zdążyliśmy zrobić tego w marcu, kończymy cięcie prześwietlające starszych drzew i krzewów oraz silnie przycinamy posadzone nowe rośliny sadownicze. Pod koniec kwietnia, kiedy pojawia się faza różowego pąka przystępujemy do intensywnego cięcia brzoskwini. Silne pędy jednoroczne tniemy na 8-10 oczek, a słabe na 1-2 oczka. Silniej możemy przyciąć te drzewka brzoskwini, które obficie kwitną, a kwiaty nie zostały uszkodzone przez przymrozki. Tuż przed kwitnieniem w fazie białego pąka możemy opryskać wiśnie, czereśnie i śliwy preparatem Miedzian przeciwko brunatnej zgniliźnie drzew pestkowych. U jabłoni przed pękaniem pąków szukamy kwieciaka jabłkowca, strząsając je z 35 gałęzi na płachtę 0,4 x 0,6 m. Jeżeli spadnie 5-10 chrząszczy musimy wykonać oprysk. Na zagonach, gdzie wysialiśmy zastratyfikowane pestki, ściągamy włókninę lub zabezpieczenia przed ptakami i oceniamy wschody. Z prac szkółkarskich, w kwietniu wykonujemy sadzenie przechowywanych zdrewniałych sadzonek winorośli i porzeczek. Sadzonki umieszczamy na taką głębokość, aby 1-2 pąki znajdowały się nad powierzchnia ziemi. Odległość między sadzonkami powinna wynosić 15-20 cm. W celu rozmnożenia cennych odmian agrestu wykonujemy odkłady poziome lub pionowe. Pod koniec kwietnia przeprowadzamy przeszczepianie drzew metodą za korę. Warunkiem tego zabiegu jest odchodząca kora od drewna i dobrze przechowane ( nie zasuszone, i nie spleśniałe) zrazy w stanie spoczynku. Wiosną dbamy również o glebę pod drzewami i krzewami. Spulchniamy ją lekko, nawozimy azotem i ewentualnie ściółkujemy korą lub przekompostowanymi trocinami. Dodanie kolejnej warstwy kwaśnej ściółki jest szczególnie ważne u borówki amerykańskiej. Wokół ,, świeżo'' posadzonych drzew wykonujemy misy, ułatwiające podlewanie roślin. Na zagonie truskawek: usuwamy stare liście i pozostałości rozłogów, podlewamy rośliny. Jeżeli okryliśmy krzaki folią lub włóknina w celu przyspieszenia zbiorów, to pamiętajmy o odkrywaniu roślin w czasie kwitnienia i przygotowywaniu ściółki ze słomy którą rozłożymy w międzyrzędziach pod koniec kwitnienia.
na grządkach warzywnych W kwietniu czas już rozpocząć uprawki wiosenne. Wyznaczamy zagony i przystępujemy do siewu takich gatunków warzyw, które nie są wrażliwe na chłody. Do połowy miesiąca powinno się już wysiać groch, bób, cebulę uprawianą z siewu wprost do gruntu. Trzeba też wysadzić cebulę dymkę oraz czosnek. Siew i sadzenie wykonane w miarę wcześnie wiosną (zależnie od przebiegu pogody) gwarantują równomierne i dobre wschody roślin dzięki temu, że w glebie są jeszcze nagromadzone znaczne zapasy wody z zimy. Wysiewa się rzodkiew białą 'Agatę' i rzepę. Młodą rzepkę, która jest bardzo smaczna, zbiera się w czerwcu na pęczki. Przez cały miesiąc, w odstępach 7-10-dniowych wysiewamy rzodkiewkę, w różnych miejscach: do gruntu odkrytego przykrywanego potem włókniną lub folią perforowaną, do niskiego tunelu foliowego i do inspektu zimnego lub przenośnego. Do połowy kwietnia wysiewamy też wczesną marchew, pietruszkę, pasternak, szpinak (na zbiór wiosenny). Przez cały miesiąc możemy wysiewać koper - wszędzie tam, gdzie jest trochę wolnego miejsca. W końcu kwietnia i na początku maja siejemy skorzonerę, salsefię oraz cykorię (przeznaczoną do pędzenia w pierwszych miesiącach jesiennych). Na przełomie kwietnia i maja sieje się soję oraz fasolę wielokwiatową (tyczną). W ogródku ziołowym siejemy w kwietniu cząber i ogórecznik lekarski. Ogórecznik często wysiewa się sam (nasiona zimują w glebie). Siewki wyglądem przypominają bardzo liścienie ogórka. Można w kwietniu przesadzić je na miejsce stałe, wykopując ostrożnie (mają długi korzeń palowy). Na miejsce stałe sadzi się rozsadę sałaty, cebulę i pory z rozsady, warzywa kapustne - kapustę wczesną, kalarepę, kalafiory, brokuły - na zbiór wiosenny. Niektóre warzywa, siane w marcu - przy sprzyjającej pogodzie - wzeszły i mogą wymagać przerywki. W kwietniu przygotowuje się rozsadnik. W II połowie miesiąca sieje się tam nasiona sałaty na zbiór letni, kapusty, kalarepę, kalafiory i brokuły - do użytku w okresie lata. Na rozsadniku warto też wysiać trochę nasion szczypiorku i cebuli siedmiolatki, żeby w latach następnych odnowić ich uprawę. Jeśli sami produkujemy rozsadę różnych warzyw, to wymaga ona pielęgnacji: pikuje się siewki pomidora, papryki i oberżyny do doniczek, pierścieni foliowych lub do skrzyneczek (5 x 5 lub 8 x 8 cm - na rozsadę tzw. rwaną). Siewki warzyw psiankowatych powinny być przy przesadzaniu zagłębiane w podłożu na całej długości ich części podliścieniowej, wytworzą wówczas silny system korzeniowy.
ochrona roślinKwiecień to kolejny miesiąc siewu i wysadzania roślin na grządkach. Te najwcześniej wysiane takie jak groch czy bób zaczynają już wschodzić, a na ich liściach mogą się pojawiać półkoliste "zatokowate" wyżerki "dzieło" oprzędzików, niewielkich chrząszczy siedzących w ciągu dnia pod grudkami ziemi lub pomiędzy stulonymi listkami. Tymi uszkodzeniami nie ma co się zbytnio przejmować, ponieważ oprzędziki żerują krótko, a groch szybko nadrabia straty. Można rośliny opryskać Bioczosem (preparat czosnkowy), lub pałeczki czosnkowe umieścić w glebie co przez jakiś czas będzie odstraszało te chrząszcze. Bioczos polecam Państwu wszędzie tam gdzie zależy nam na odstraszeniu szkodników. Możemy więc stosować ten preparat na rzodkiewce (przeciw pchełkom), na warzywach kapustnych przeciw pchełkom śmietce i mszycy kapuścianej, a na marchwi przeciwko połyśnicy marchwiance. Dobrze też jest opryskać Bioczosem koper, aby zabezpieczyć rośliny przed mszycami, których później nie wolno zwalczać chemicznie. Bioczosu nie należy stosować przeciwko śmietce cebulance toteż w tym przypadku radzę zaprawić nasiona (Marshal), lub wysiewać cebulę naprzemian z innymi roślinami. Warzywa kapustne oraz marchew możemy chronić przed szkodliwymi muchówkami, przykrywając je włókniną. Ten prosty zabieg, nie tylko przyspiesza wzrost roślin, ale także chroni je przed wieloma szkodnikami. Na modrzewiu rozpoczynają rozwój ochojniki - mszyce, które najpierw doprowadzają do kolankowatego zaginania się igieł, a na świerkach są przyczyną powstawania bardzo charakterystycznych wyrośli, przypominających wyglądem małe szyszeczki. Jeżeli w poprzednim roku ochojniki występowały licznie to właśnie w tym czasie modrzewie i świerki należy opryskiwać Promanalem (preparat oparty na oleju parafinowym), a w późniejszym okresie Pirimorem - preparatem przeznaczonym wyłącznie do zwalczania mszyc. Na jabłoniach rozpoczyna żerowanie kwieciak jabłkowiec, który nagryza pękające pąki, powodując wypływanie kropli soku ("płacz pąków"). O obecności kwieciaka możemy się przekonać strząsając te niewielkie, szarobrunatne chrząszcze na podłożony pod gałęzie kawałek białego płótna, lub do... parasola. Jeżeli zapowiada się obfite kwitnienie to kwieciak nie powinien wyrządzić szkód, a jedynie przerzedzić pąki kwiatowe. Jednak przy słabym kwitnieniu szkodnik ten może zniszczyć większość pąków. Kwieciaka należy zwalczać w okresie pomiędzy pękaniem pąków, a zielonym pąkiem kwiatowym. Na początku kwietnia należy dokładnie obejrzeć pędy porzeczki czarnej i oberwać nienaturalnie nabrzmiałe pąki, które zostały zaatakowane przez wielkopąkowca porzeczkowego. Jeżeli większość pąków na pędzie jest zdeformowana to taki pęd należy niezwłocznie usunąć, zapobiegając w ten sposób rozprzestrzenianiu tego szkodnika przez owady. W rejonach występowania torbieli śliw, drzewa należy opryskiwać Syllitem bezpośrednio przed pękaniem pąków liściowych i powtórzyć zabieg na początku białego pąka. W okresie nabrzmiewania pąków należy zwalczać raka bakteryjnego na wiśniach stosując do tego celu Miedzian. Natomiast tam gdzie występuje licznie brunatna zgnilizna drzew pestkowych, zabieg należy przeprowadzić w okresie białego pąka stosując Topsin.
Puchacz50