Zarządzanie Małą Firmą
12
WYKŁAD I z dnia 22.02.2003r
dr inż. Marek Krannich
literatura: L. Haber „Managmant zarys zarządzania małą firmą”
Małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią dominujące organizmy gospodarcze we współczesnych, rozwiniętych gospodarkach rynkowych. W wielu państwach udział małych i średnich przedsiębiorstw w tworzeniu miejsc pracy i wypracowywaniu produktu krajowego brutto sięga od 70 – 90%. Małe przedsiębiorstwa charakteryzują się specyfiką funkcjonowania w odniesieniu do przedsiębiorstw dużych.
Dotyczy to między innymi:
1. Sposobu oceny rynku i rozległości terytorialnej funkcjonowania.
2. Odrębnej skali wytwarzania.
3. Innych wytyczają strategię działań, które mają bardziej operatywny (krótkookresowy) charakter.
4. Struktury kapitałowe i własnościowe – małe przedsiębiorstwa są przeważnie podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą jako osoby fizyczne a zgromadzony kapitał ma charakter rodzinny.
5. Większej niż duże przedsiębiorstwa zmiany w otoczeniu zewnętrznym (np. zmiany popytu, naruszenie płynności finansowych itp.)
6. Wyższą aniżeli w przypadku dużych przedsiębiorstw elastyczności i zdolności do reagowania na zmienne warunki rynkowego otoczenia.
7. Inną pozycję menadżera, który jest jednocześnie faktycznym liderem przedsiębiorstwa jak i najczęściej właścicielem oraz osobą realizującą różnorodne funkcje techniczne i administracyjne w przedsiębiorstwie.
Menedżment należy w przypadku małego i średniego przedsiębiorstwa traktować jako formę praktycznej działalności związanej z procesem podejmowania decyzji dotyczących jak najlepszego wykorzystania posiadanych zasobów rzeczowych, kapitałowych i ludzkich w celu realizacji założonych zadań zapewniających stały rozwój firmy.
Decyzje, które musi podejmować kierownik manager powinny być z jednej strony związane z osobistym związaniem do ich podejmowania:
1. Osobistymi uzgodnieniami.
2. Wykształceniem.
3. Kwalifikacjami w zakresie zarządzania.
4. Doświadczeniem zawodowym.
5. Umiejętnościami kierowania zespołami ludzkimi.
a z drugiej strony z działaniem na otoczenie zewnętrzne przedsiębiorstwa, a więc na relacje pomiędzy przedsiębiorstwem a rynkiem. Należą do nich:
1. Kontakty z konsumentami.
2. Kontakty z dostawcami.
3. Kooperacja.
4. Oddziaływanie konkurencji.
5. Lokalny system władzy.
6. poziom techniki i kultury organizacyjnej.
7. System prawny i ekonomiczny.
8. Rozwiązania polityczne na poziomie państwa.
Uprawnionymi do podejmowania decyzji zgodnie z definicją menedżmentu są:
1. Właściciel firmy.
2. Profesjonalny menadżer (dyrektor, kierownik).
3. Delegowany przez właściciela pracownik, który posiada uprawnienia do decydowania o wykorzystaniu zasobów kapitałowych, rzeczowych i ludzkich.
Menadżer działając w dynamicznie zmieniającym się rynkowym otoczeniu powinien realizować funkcję zarządzania.
Planowanie jest istotnym dla określanych i realizacji celów przedsiębiorstwa procesem ustalania kierunków działalności. Występuje w takich formach jak:
1. Misja.
2. Strategia.
3. Polityka.
4. Procedura.
5. Program.
6. Budżet.
Jego specyficzną i bardzo ważną formą stanowi plan biznesu, który na poziomie małego i średniego przedsiębiorstwa jest podstawowym, częstokroć najważniejszym dokumentem planistycznym. Plan biznesu dla małego i średniego przedsiębiorstwa nie posiada jednolitego wzorca jego sporządzania. Istnieją natomiast standardy jego opracowania.
Plan taki powinien zawierać:
1. Cele działalności.
2. Procedury realizacji tych celów.
3. Sposoby dochodzenia do celów.
4. Niezbędne dla realizacji celów zasoby.
5. Określenie zgodności przyjętych i zrealizowanych celów z zamierzeniami, adresatami biznes planu.
Konstrukcja biznes planu.
I. Streszczenie (streszczenie kierownicze) wprowadza nas w zawartość całego planu biznesu, pisze się je na końcu, ale zamieszcza na początku. Nie powinno ono objętościowo przekraczać 2,3 stron standardowego maszynopisu. Musi ono wprowadzić czytelnika w zagadnienia, które będą osią rozwiązań w pozostałych punktach planu biznesu.
Streszczenie powinno obejmować:
- cel napisania biznes planu,
- określenie niezbędnych zasobów kapitałowych oraz nakładów inwestycyjnych,
- charakterystykę adresata planu biznesu,
- charakterystykę podstawowych produktów przedsiębiorstwa z krótkim pokazaniem korzyści ich stosowania dla potencjalnych klientów,
- syntetyczne zaprezentowanie perspektywy finansowe prowadzonej działalności,
- tak zwany mechanizm wyjaśnienia, czyli kiedy i w jaki sposób inwestor otrzyma zwrot zaangażowanych środków,
Podstawową perspektywą planistyczną (czasokresem) jest okres zwrotu zaciągniętych zobowiązań. W przypadku finansowania się wyłącznie z wykorzystaniem kapitału własnego należy przyjąć klarowne kryterium planistyczne np. osiągnięcie popytu rentowności, zwrot własnych kapitałów czy też osiągnięcie pewnych wartości, wskaźników.
Adresatami biznes planu mogą być:
1. Wewnętrzne jednostki kontrolne (rada nadzorcza lub właściciel)
2. Zewnętrzne instytucje kredyto lub pożyczko dawca lub dysponenci dodatk. środków.
II. Geneza projektu – charakterystyka przedsiębiorstwa (firmy).
Punkt ten powinien zawierać:
1. Historię przedsiębiorstwa.
2. Genezę (przyczynę) podjęcia działalności jeżeli jest to działalność nowo uruchomiona.
3. Lokalizację firmy i datę rozpoczęcia działalności.
4. Formę organizacyjno – prawną prowadzonej działalności w opraciu o wpis czy jest to spółka czy co innego.
III. Misja i cele działalności.
Cele powinny być formułowane w postaci równoważników w zdaniach w obszarach funkcjonalnych takich jak:
1. produkt,
2. systemy
3. organizacyjne,
4. zasoby kadrowe,
5. rynek i marketing,
6. sprzedaż,
7. ekonomia i finanse,
8. logistyka.
Cele w planie biznesu muszą być zgodne.
Charakterystyka celów:
1. Zrozumiałe.
2. Mierzalne.
3. Określone w czasie.
4. Realne.
5. Ambitne.
6. Elastyczne.
IV. Charakterystyka produktów.
Punkt ten powinien zawierać pełną charakterystykę produktów opisywanych z max. uwzględnieniem korzyści, które może otrzymać potencjalny klient. W punkcie tym należy sobie odpowiedzieć na pytania:
1. Jaki jest pełny asortyment produktowy przedsiębiorstwa?
2. Jakie są przewagi rynkowe stosowanych przez nas produktów?
3. W jaki sposób będzie się zmieniał nasz asortyment produktowy?
4. Jaki jest etap badań nad nowymi produktami?
5. Czy produkty wytwarzane u nas muszą posiadać jakiekolwiek dopuszczenia do obrotu (atest, homologacja, koncesje itp.)
WYKŁAD II z dnia 22.03.2003r
V. System zarządzania i personel.
Jaki w przedsiębiorstwie dobieramy system zarządzania i co z tego wynika?
1. Istniejące w przedsiębiorstwie kadry.
2. Istniejące w przedsiębiorstwie systemy wynagradzania.
Punkt ten podejmuje istniejący w przedsiębiorstwie system zarządzania ale małego i średniego przedsiębiorstwa. Charakterystykę tego punktu rozpoczynamy od opisu istniejącej w przedsiębiorstwie struktury organizacyjnej. W małym i średnim przedsiębiorstwie najczęściej występującymi strukturami organizacyjnymi jest struktura:
- funkcjonalna,
- liniowa,
W przypadku małego przedsiębiorstwa ważnym elementem jest scharakteryzowanie pracowników pod kątem ilości pracowników, ich wieku stażu, wykształcenia, posiadanych kwalifikacji podstawowych i dodatkowych oraz charakterystyki przydzielanych im zadań oraz kompetencji. W ramach systemu zarządzania należy omówić takie cele podsystemy jak: system motywacyjny, premie, nagrody, gratyfikacje dodatkowe.
System wynagrodzeń – obejmujący wartość bezwzględnego wynagrodzenia oraz dodatkowych poszczególnych składników wynagrodzenia.
VI. Rynki i marketing.
1. Opis rynku – powinien opisywać istniejący stan popytu rynkowego a także charakteryzować rynek pod względem zasięgu geograficznego i rodzaju występujących nisz rynkowych. W punkcie tym można także mieć zmiany istniejących trendów rynkowych np. w zakresie popytu także zmiany w elementach makrootoczenia.
2. Charakterystyka klientów
- kim są nasi klienci,
- gdzie są zlokalizowani
- kto podejmuje decyjję kupna
- kim są podstawowi klienci
- w jaki sposób przedsiębiorstwo może na nich oddziaływać np. poprzez preferencyjne oferty zakupu
- 20/80 – zasada empiryczna 20% klientów może kształtować 80% zakupów
- jakie są oczekiwania klientów w stosunku do nowej oferty tzn. czy klienci oczekują serwisu posprzedażnego dodatkowej oferty produkcyjnej lub usługowej lub też innej oferty
- w jaki sposób należy dokonywać podziału (segmentacji klientów) aby nasza obecna oraz przyszłościowa oferta była skuteczniejsza i lepiej do nich docierała
- należy zastanowić się w jaki sposób przyszłościowo należy sformułować mieszankę marketingową tzw. (marketing mix.) aby najlepiej docierać rynkowo.
3. Charakterystyka konkurentów:
W tym punkcie należy odpowiedzieć na pytanie:
- kim są konkurenci,
- jaka jest ich liczba,
- gdzie są zlokalizowani,
- kim są podstawowi konkurenci,
- jakie stosują strategie konkurowania,
- w jaki sposób można scharakteryzować mocne, słabe strony konkurentów,
- w jaki sposób można skutecznie tworzyć rynkową odpowiedź na działania konkurentów.
W ramach analizy konkurentów należy również rozważyć oddziaływanie na sektor konku...
emma37