{1092}{1276}JASKINIA ZAPOMNIANYCH SNÓW {2283}{2369}To jest rzeka Ardeche|w Południowej Francji. {2370}{2435}Niecałe pół kilometra stšd, {2436}{2578}troje odkrywców rozbiło obóz|na kilka dni przed Bożym Narodzeniem 1994. {2630}{2686}Przybyli tš drogš. {2709}{2801}Poszukiwali cišgów powietrza|emanujšcych z ziemi, {2802}{2875}które wskazywałyby|na obecnoć jaskiń. {2912}{2989}Ostatecznie wyczuli|delikatny cišg {2990}{3039}i zaczęli usuwać skały, {3040}{3125}odkrywajšc wšski szyb|w zboczu. {3152}{3256}Był tak wšski, że człowiek mógł|ledwo co się przez niego przecisnšć. {3290}{3357}Opucili się w nieznane. {3377}{3458}Mieli dokonać jednego|z najwspanialszych odkryć {3459}{3521}w historii kultury ludzi. {3736}{3840}Z poczštku jaskinia nie wydawała się|zawierać niczego specjalnego, {3841}{3922}poza tym, że była|wyjštkowo piękna. {4108}{4200}Lecz nagle, głęboko w rodku,|znaleli to. {4506}{4605}Miało się okazać, że jaskinia ta|przetrwała niezmieniona. {4610}{4722}Została doskonale zapieczętowana|na dziesištki tysięcy lat. {4768}{4914}Zawierała malowidła cienne|datowane na 32,000 lat wstecz. {4951}{5046}W zasadzie, sš to najstarsze|malowidła jakie kiedykolwiek odkryto. {5054}{5118}Ponad dwa razy starsze|od jakichkolwiek innych. {6064}{6170}Dla uhonorowania prowadzšcego|odkrywcy, Jeana-Marie Chauveta, {6171}{6252}jaskinia obecnie nosi nazwę|Jaskini Chauveta. {6374}{6482}Oto droga w Ardeche Gorge,|prowadzšca do jaskini. {6506}{6543}Jest wczesna wiosna. {6580}{6637}Niespodziewanie,|Francuskie Ministerstwo Kultury {6638}{6753}dało nam pozwolenie|na filmowanie wnętrza jaskini. {6805}{6857}Od pierwszego dnia jej odkrycia {6859}{6949}waga jaskini została|natychmiast zauważona, {6950}{7021}a wstęp został|surowo zabroniony. {7089}{7181}Jedynie mała grupa naukowców|ma pozwolenie by wejć. {7189}{7300}Sš poród nich archeolodzy,|historycy sztuki, {7301}{7368}paleontolodzy i geolodzy. {7403}{7477}Sš tu, by przeprowadzić|wspólnie badania {7478}{7550}podczas kilku krótkich tygodni|pod koniec marca {7551}{7601}i na poczštku kwietnia. {7606}{7671}To rzadkie zjawisko,|że ktokolwiek, {7673}{7728}prócz dwóch strażników, {7729}{7784}zostaje wpuszczony do rodka. {8082}{8179}Jaskinia jest niczym|uchwycony moment w czasie. {8227}{8339}Powodem jej nienaruszonego stanu|jest charakter jej skały. {8355}{8403}Jakie 20,000 lat temu {8404}{8489}zaczęła zapadać się w procesie|osuwania się skał, {8490}{8566}zapieczętowujšc pierwotne|wejcie do Jaskini Chauveta, {8567}{8632}tworzšc doskonałš kapsułę czasu. {9105}{9198}Drewniany chodnik prowadzi do|wejcia do Jaskini Chauveta. {9307}{9388}Wšski tunel, poprzez który|czołgali się odkrywcy, {9389}{9481}został poszerzony i zamkniety|za masywnymi stalowymi drzwiami {9482}{9538}niczym skarbiec w banku. {9623}{9665}Kiedy przejdziemy przez te drzwi, {9666}{9717}zostanš za nami zamknięte, {9718}{9821}by nie naruszać łagodnego|klimatu wewnštrz. {9921}{10005}Przy tej pierwszej|eksploracji jaskini, {10006}{10104}używamy małej amatorskiej kamery. {10199}{10247}W tej ciasnej poczekalni {10248}{10343}dostajemy sterylne buty|i instrukcje bezpieczeństwa. {10473}{10509}- Mamy to.|- Dobrze. {10510}{10594}Kiedy już umiecisz to w skale,|nie dotykasz tego. {10604}{10686}Jean Clottes był pierwszym naukowcem,|który badał jaskinię {10687}{10743}kilka dni po jej odkryciu. {10757}{10818}Przez pięć lat|przed emeryturš, {10819}{10893}dowodził grupš badawczš. {11115}{11194}Nasz przewodnik prowadzi nas w dół|pierwszym pochyłym tunelem, {11195}{11286}który kończy się pionowym spadem|na dno jaskini. {13273}{13366}Odkšd nasza ekipa została|ograniczona do maksimum czworga, {13367}{13440}sami musimy podołać|wyzwaniom technicznym. {13468}{13590}Nasz czas pobytu w jaskini|został drastycznie ograniczony. {13602}{13648}Ja też wezmę jedno wiatło. {13668}{13719}Więc jest 15:05. {13734}{13775}Mamy jednš godzinę. {13970}{14094}Odkładamy na bok żale,|że nie możemy niczego dotykać, {14095}{14186}ani zboczyć z szerokiego|na pół metra chodnika. {14295}{14384}Możemy używać jedynie trzech|płaskich paneli wietlnych, {14386}{14439}zasilanych pasami bateryjnymi. {14490}{14623}Kiedy wyznaczano przejcia,|chroniono stalagmity. {14713}{14749}To miło. {14788}{14855}Poruszajšc się w kolumnie, {14856}{14924}ekipa filmowa nie miała miejsca, {14925}{14974}żeby nie wchodzić w plan. {15106}{15166}Pierwsza duża komnata,|do której doszlimy, {15167}{15243}to pierwotne wejcie do jaskini. {15253}{15330}W czasach prehistorycznych,|przed procesem osuwania, {15331}{15406}musiało owietlać jš wiatło dzienne. {15417}{15489}Po lewej,|tutaj w jaskini, {15498}{15541}możecie dojrzeć wejcie. {15556}{15618}To było wejcie archeologiczne, {15619}{15673}wówczas ludzie wchodzili|do jaskini w poziomie, {15674}{15716}nie tak jak my - w dół|po drabinie. {15719}{15756}Póniej zbocze zapadło się. {15763}{15830}Stšd mamy tu gruz ze zbocza. {15864}{15938}Z zewnštrz tego nie zobaczycie,|z wewnštrz tak. {16016}{16056}Tam macie kropki. {16074}{16102}Czerwone kropki. {16146}{16234}Ujrzałem je jako pierwsze|kiedy wszedłem do jaskini. {16265}{16330}Wielkie kropki zrobione nadgarstkiem. {16442}{16512}Tutaj mamy dużš czaszkę|niedwiedzia jaskiniowego. {16552}{16594}Prawdopodobnie samca.|I... {16680}{16730}Zobaczycie ich więcej. {16834}{16917}W tej wielkiej komnacie,|która jest naprawdę ogromna, {16918}{16955}największa ze wszystkich, {16962}{17033}nie ma żadnych malowideł,|poza tymi na końcu. {17055}{17194}To raczej istotne, ponieważ|kiedy wejcie wcišż było otwarte, {17195}{17251}musiało wpadać tu jakie wiatło. {17261}{17329}Inaczej malowaliby|w zupełnych ciemnociach. {17581}{17658}To jest niedwied jaskiniowy|namalowany czarnym. {17665}{17710}Malowidła wyglšdajš tak wieżo, {17711}{17785}że poczštkowo istniały wštpliwoci|na temat ich autentycznoci. {17796}{17890}Lecz ten obraz posiada warstwę|kalcytu i stwardnienia, {17901}{17953}które potrzebujš tysięcy lat|by powstać. {17990}{18073}To był pierwszy dowód na to,|że nie było to fałszerstwo. {18146}{18238}Piękny koń,|jeden z najpiękniejszych w jaskini. {18274}{18412}Wyglšda jakby powstał wczoraj. {18441}{18516}Zobaczcie jak wieżo wyglšda. {18649}{18800}Tutaj za koniem,|mamy dwójkę ssaków. Wielkich ssaków. {18839}{18899}Tutaj możecie dostrzec|szkice niedwiedzi jaskiniowych. {18900}{18977}Te szkice majš inny kolor. {18978}{19074}Mogły powstać 5-10,000|lat wczeniej. {19225}{19301}Tutaj jest jedno z najwspanialszych|miejsc w jaskini, {19316}{19387}czyli słynna tablica koni. {19411}{19491}Jest to mała wnęka, {19492}{19610}a przez tš dziurę|napływała woda, {19611}{19711}bulgoczšc po jakim|tygodniu opadów. {19755}{19897}To może tłumaczyć dlaczego zwierzęta|były malowane przy tej dziurze. {19960}{20086}Jest to jedno z najwspanialszych|dzieł sztuki na wiecie. {20168}{20220}Dla tych paleolitycznych malarzy {20221}{20305}gra wiateł i cieni|z ich własnych pochodni {20306}{20380}mogła wyglšdać mniej-więcej tak. {20468}{20592}Oni być może postrzegali zwierzęta|w ruchu, żywe. {20616}{20724}Powinnimy mieć na uwadze to, że artyci|namalowali tego bizona z omioma nogami, {20726}{20843}sugerujšc ruch,|co na wzór wczesnego kina. {21129}{21189}Same skały nie sš płaskie, {21197}{21256}ale posiadajš swojš|trójwymiarowš dynamikę, {21260}{21357}swój własny ruch, który został|wykorzystany przez artystów. {21422}{21525}W lewym górnym rogu mamy|kolejne wielonożne zwierzę. {21526}{21661}Nosorożec po prawej również|zdaje się być w ruchu. {21682}{21749}Niczym ramki w filmie animowanym. {22049}{22204}Malarze przemawiajš do nas ze znajomego,|a jednak odległego wiata. {22230}{22355}A to co tutaj widzimy jest|częciš milionów punktów przestrzennych. {22484}{22605}Dzisiaj naukowcy zmapowali|każdy milimetr jaskini, {22606}{22657}używajšc skanerów laserowych. {22679}{22773}Położenie każdej cechy|jaskini jest znane. {22935}{23013}To jest kształt jaskini|w całoci. {23032}{23133}Od jednego końca do drugiego|liczy około 450 metrów. {23185}{23304}Ta mapa jest podstawš dla|wszystkich tutejszych projektów naukowych. {23433}{23579}Pracujemy nad stworzeniem|nowego pojęcia jaskini. {23584}{23689}Poprzez precyzję,|poprzez metody naukowe. {23700}{23794}Ale nie to jest głównym celem. {23799}{23870}Jest nim odtworzenie historii {23875}{23970}o tym, co mogło się wydarzyć|w jaskini w przeszłoci. {23986}{24072}To tak jak być tworzył|zbiór filmów o Manhattanie {24075}{24226}z milionem możliwych wštków, lecz czy|jego mieszkańcy niš, czy płaczš w nocy? {24234}{24302}Jakie sš ich nadzieje,|jakie sš ich rodziny? {24307}{24361}Tego nigdy się nie|dowiesz ze zbioru filmów. {24377}{24488}Z pewnociš się tego nigdy nie dowiemy,|gdyż przeszłoć przeminęła. {24494}{24564}Nigdy nie zrekonstruujemy przeszłoci. {24567}{24712}Możemy jedynie stworzyć wyobrażenie|tego co teraz istnieje, teraniejszoci. {24721}{24787}Ty jeste istotš ludzkš,|ja jestem istotš ludzkš. {24804}{24911}Kiedy przybywasz do jaskini,|oczywicie sš pewne rzeczy... {24922}{24960}Mam pewne swoje wyobrażenie... {24979}{25016}Jakie jest twoje wyobrażenie? {25025}{25128}Kiedy byłem cyrkowcem,|lecz przesiadłem się na archeologię. {25134}{25195}Cyrkowiec? Co robiłe?|Tresowałe lwy? {25208}{25336}Nie tresowałem lwów.|Raczej rower i żonglowanie. {25368}{25544}Kiedy po raz pierwszy wszedłem do jaskini,|miałem szansę pozostać przez kilka dni. {25568}{25713}To było tak intensywne,|że każdej nocy niłem o lwach. {25741}{25828}Każdy dzień był tak samo szokujšcy. {25834}{25869}Szokujšcy emocjonalnie. {25879}{25956}Jestem naukowcem,|ale także człowiekiem. {25970}{26082}Po pięciu dniach zdecydowałem|nie wracać do jaskini, {26086}{26201}ponieważ potrzebowałem czasu|na odpoczynek i czasu na.... {26207}{26294}- N...
Superdokument