Szkoła ŻAK. Centrum edukacji i biznesu
Zawód. Technik organizacji reklamy
Przedmiot. Historia sztuki i reklamy
Temat 7. Reklama w Polsce.
Zarówno w średniowieczu jak i w odrodzeniu powszechnie stosowano w handlu i rzemiośle znaki kupieckie, herby oraz szyldy. Wraz z rozwojem druku na ziemiach polskich pojawiły się pierwsze reklamy drukowane. Od drugiej połowy XV wieku ukazywały się kalendarze i nowinarze. W XVI wieku zaczęły wychodzić efemerydy prasowe- jednorazowe, informacyjne druki ulotne. Najwcześniejsze reklamy w prasie periodycznej dotyczyły książek. Były to krótkie pochwalne anonse wydawnicze. W Polsce XVII i XVII- wiecznej stosowano listy kupieckie, ulotki i afisze.
Pierwszym pisemkiem reklamowym było „Warszawskie Extraordynaryjne Tygodniowe Wiadomości”, które wydał księgarz i antykwariusz Michał Gröll w 1762 roku. W 1768 podobne pismo wydawali w Krakowie Jan Hebold i Dawid Gesing. Pisma ogłoszeniowe zawierały również wiadomości towarzyskie, wydarzenia kulturalne, nekrologi oraz prognozę pogody. Od początku XIX wieku wychodziły także księgi adresowe – spisy manufaktur, sklepów, rzemieślników i kupców, z adresami urzędów, parafii i lekarzy. Nakłady gazet były niestety niewielkie – sięgały do kilkuset egzemplarzy.
Reklama jako źródło informacji zaczęła mieć znaczenie dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Reklama prasowa w tym czasie robiona był już kompetentnie, ze świadomością reguł perswadowania i grup docelowych. W gazetach reklamowano towary codziennego użytku. Inseraty powiadamiały o okazjach, wyprzedażach i obniżkach cen. W prasie kobiecej reklamowane były środki czystości, upiększające oraz ubrania. W tygodnikach nierzadko zamieszczane były kolorowe litografie przedstawiające modele sukien i kapeluszy. Do wyróżniania ogłoszeń używano technik ilustracyjnych w postaci: ramek, winietek oraz ozdobnych motywów roślinnych. Ilustracje przedstawiały najczęściej sam produkt. Reklamy operowały przede wszystkim słowem. Niekiedy do prasy dołączano karty reklamowe lub upominki dla ludności. Profesjonalizacja produkcji i rozpowszechniania reklam postępowała aż do końca XIX wieku. Ukazały się także pierwsze podręczniki reklamowania w języku polskim: „Reklama – jej zasady i doniosłość”, M. A. Wizbeka (Warszawa 1896), „Jak należy się reklamować”, ps. Alias (Kraków 1907.
W dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce działało już kilkadziesiąt agencji reklamowych: m. in. Biuro Ogłoszeń i Reklam Polskiej Agencji Telegraficznej w Warszawie, Wydział Reklamy Polskiego Towarzystwa Księgarń Kolejowych „Ruch”, Polska Agencja reklamy, Agencja Wschodnia, Poznańska Agencja Reklamy). Agencje zrzeszone były w Polskim Związku Reklamy (zał. w 1928 r.) i należały do Towarzystwa Reklamy Międzynarodowej.
Prawne warunki funkcjonowania reklamy uregulowano ustawowo w 1926 Ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W latach 30-tych zaczęły funkcjonować w Warszawie i Krakowie szkoły reklamy a w Wilnie uczono jej na poziomie uniwersyteckim. Wydano w tym czasie około 20 podręczników skutecznej reklamy. Najbardziej aktualnymi do dzisiaj pozycjami są: Zasady ogłaszania Olgierda Langera z 1927 roku oraz Poradnik stosowania reklamy Stanisława Zenona Zakrzewskiego z 1936 roku.
W latach 30-tych często zatrudniano w reklamie popularnych aktorów i piosenkarki. Ogłoszenia i reklamy w prasie zajmowały od kilkunastu do 20% zadrukowanej powierzchni gazet. Reklamy nadawane były także w radio i kinie. Nie miały one jednak wielkiego znaczenia. Polska w tym czasie była wręcz potęgą jeżeli chodzi o plakat reklamowy. Historycy sztuki do dziś dzień używają terminu Polska Szkoła Plakatu.
Kathrinesss