Thaddeus Metz, The Meaning of Life, SEP 2007 notes by A. Szutta
The Meaning of Life
Thaddeus Metz
PLAN:
1. The Meaning of „Meaning”
2. Supernaturalism
2.1 God-Centered Views
2.2 Soul-Centered Views
3. Naturalism
3.1 Subjectivism
3.2 Objectivism
4. Nihilism
1.1 Pytając o znaczenie (sens) życia chcemy przede wszystkim wiedzieć, w jaki sposób nasze istnienie (moje lub twoje) ma taką własność, która jest pożądana ze względu na samą siebie.
1.2 Istnieje konsens, że:
a. Niektóre okresy życia są bardziej znaczące niż inne
b. Niektóre przykłady życia jako całości są bardziej znaczące niż inne
c. „znaczenie” kojarzy się (przynajmniej częściowo) z dobrem, które jest konceptualnie czymś innym niż szczęście czy słuszność (@: ma szerszy zakres)
1.3 Więc o co pytam pytając o sens życia? Różne odpowiedzi:
a. Sensowne życie to takie, kt na mocy definicji osiągnęło cel wart wyboru (Nielsen 1964), lub obejmuje satysfakcję z jego osiągnięcia (Wholgennant 1981)
· wówczas potrzebujemy wskazania, które cele są istotne dla znaczenia (nie tylko mają pozytywną wartość, ale też sprawiają, że życie jest koherentne (Markus 2003), inteligibilne (Thomson 2003, 8-13), transcenduje naszą zwierzęcą naturę (Levy 2005)
b. Powyższe określenie (odwołujące się do celu) może być za wąskie, wykluczać inne logiczne możliwości określenia sensu zycia, który można znaleźć np. w samym działaniu, stanach doświadczania.
· Np. Sartre’a koncepcja, że znaczenie jest konstytuowane przez (dowolny) wybór.
· Czy Richarda Taylora wskazanie, że Syzyf był w stanie osiągnąć sens w życiu jedynie przez satysfakcję najsilniejszych pragnień
c. Z powyższej uwagi wynika, że „sens życia” niekoniecznie dotyczy celu, ale jest raczej kwestią odniesienia do dóbr jakościowo wyższego rodzaju, godnych miłości i poświęcenia.
1.4 Podsumowując, gdy ktoś mówi o sensie życia, być może ma na myśli jedno z następujących:
a. warunkach godnych wielkiej dumy i podziwu;
b. wartościach, które uzasadniają [warrant] oddanie i miłość
c. jakości, które czynią życie inteligibilnym
d. cele odmienne od subiektywnej satysfakcji
e. moralne obowiązki które są najbardziej godne wyboru
1.5 Podobne ale inne pytania (UWAGA):
a. np. o życie warte przeżycia
Meaningless life full of animal pleasures could be worth living
2. Supernaturalism;
Supernaturalistyczne teorie to takie, które uważają, że sens życia musi być konstytuowany przez pewnego rodzaju relację z duchową rzeczywistością. Jeśli Bóg lub dusza nie istnieją, lub ktoś nie osiąga odpowiedniej relacji z nimi, wówczas wg supernaturalizmu życie takiej osoby jest bezsensowne [meaningless]
Naturalistyczne teorie głoszą, że sens życia można osiągnąć w świecie, takim, jakim go przedstawia nauka (co nie wyklucza sensowności przez odwołanie do duchowej rzeczywistości, ale czyni ją niekonieczną)
Logicznie jest możliwa nienaturalistyczna teoria nieodwołująca się do duchowej rzeczywistości (niewiele jednak uwagi w literaturze anglosaskiej poświęcono takiej możliwości ) (Williams 1999; Audi 2005)
a. zgodnie z tym poglądem:
Sensowne życie w tej perspektywie polega na wypełnianiu celu, jaki Bóg nam przypisał (w ramach całościowego planu, jaki ma on dla całego wszechświata) (Brown 1971; Levine 1987; Cottingham 2003)
b. różnice co do tego, co stanowi cel Boga, który mógłby w swoisty sposób nadać sens życiu ludzi:
·
Dylemat Eutyfrona: czy jakieś postępowanie jest dobre dlatego, że tak nakazali bogowie, czy może dlatego, że jest dobre samo w sobie?
· Bóg jedynym źródłem zasad moralnych (ich brak odbiera życiu sens) (Craig 1994;Cottingham 2003, 2005, ch. 3)
Jednak dylemat Eutyfrona sugeruje, że istnieje jakiś standard zewnętrzny względem celu Boga, który określa jaka powinna być treść Bożego planu.
· Bycie stworzonym z jakiegoś powodu jest jedynym sposobem uniknięcia przygodności [contingency] (Craig 1994, Haber 1997)
-
Odpowiedzi na ten zarzut (w literaturze):
Hepburn 1965, 271-73; Brown 1971, 20-21; Davis 1986, 155-56; Hanfling 1987, 45-46; Moreland 1987, 129; Walker 1989, Metz 2000, 293-302; Jacquette 2001, 20-21
- Jednak nie jest jasnym Boża arbitralna wola byłaby w stanie uniknąć przygodności (bardziej niż determinist. fizyczny świat)
- Czy skoro tylko Bóg przypisuje cel, to równie dobrze może zdegradować nas i pozbawić możliwości osiagania sensu przez realizowanie celu. (Sartre, 1948; Baier 1957, 118-20; Murphy 1982,14-15; Singer 1996, 29).
Jednak w obu przypadkach:
1. Naturalista mógłby wskazać na siłę Karmy, sądy osób, ich miłość i życie razem niż.......
2. Można wskazać kontrprzykłady falsyfikujące tezę, że tylko Bóg może nadawać sens....
Życie Alberta Einsteina, Matki Teresy, Picassa wydają się znaczące, nawet jeśli przyjmiemy, że nie istnieje Bóg, stanowiący podstawę fizycznego świata.
Nawet religijnie umotywowani filozofowie uznają, że trudno odrzucić te argumenty (Quinn 2000, 58; Audi 2005), chociaż stwierdzają, że Bóg jest konieczny dla przyjęcia głębszego sensu życia (Nozick 1981, 618; Craig 1994, 42). Ale wówczas na czym polega różnica między głębokim i płytkim sensem życia? Dlaczego duchowe istnienie jest konieczne dla istnienia głębokiego sensu?
· Robert Nozick (1981, ch. 6; 1989, chs. 15-16, Cooper 2005)
Nozick koncentruje się bardziej na nieskończoności Boga (niż konstytuowania celu). Idea polega na tym, że aby skończona rzecz mogła uzyskać sens musi odnosić się do czegoś innego (szerszego kontekstu). Aby uniknąć regresu w nieskończoność (coraz szerszego kontekstu), musimy założyć, że istnieje ostateczny kontekst, który ma cechę nieskończoności – to jest Bóg.
- Standardowa obiekcja: warunki skończone mogą zyskać sens bez odwołania do nieskończoności (np. przez odniesienie do czegoś pięknego, wartościowego samego w sobie)
· Bóg jako warunek sprawiedliwości świata (niesprawiedliwość jest bez sensu)
· Jedynie Boża pamięć o nas i miłość dla nas mogłaby nadać znaczenie naszemu życiu (Hartshorne 1994; 1996)
- jednak (patrz ramka obok)
c. Dlaczego duchowy świat jest konieczny dla przyjęcia możliwości głębszego sensu życia?
· Wg supernaturalisty Bóg musi posiadać pewne jakości, kt nie można znaleźć w świecie fizycznym, wyższe w stosunku do któregokolwiek dobra „tutaj” i to one muszą stanowić podstawę sensu.
· Te cechy to mogą być:
- doskonałość (obejmująca aczasowość, prostotę, niezmienność) (Metz 2000; Morris 1992; contra Brown 1971 and Harthorne 1996)
- Znaczenie może pochodzić od faktu miłości doskonałego byty dla nas
· to obiecująca strategia ale stoi przed poważnym dylematem:
- z jednej strony, aby Bóg był jedynym źródłem znaczenia, musi On być niewypowiedzianie odmienny od nas; bo gdyby był bardziej jak my, to mielibyśmy więcej powodów myśleć, że moglibyśmy osiągnąć sens sami, bez konieczności odwoływania się do Boga
- Z drugiej strony im bardziej ...
gosicka