Szmatka -Małe struktury społeczne - 140-158.PDF - Socjologia - vinz_inp

t!0

St,L ttutf quasi-!:ltrt

tor'!

Rozdzial 5

n!i)w:Il i( |!A,,c,,l\l||lv.

K|a\'j'Ii,|| i:h''| 5i\'\||Jl}|i|.:trjr{j'lU-'s ||!'l'|||k. no.Id.tr (l'Ik'k.' i.]:IL.1 kUnIr''|i

)w:Ili( |!A,/c,,r.l||lv.

Role spoleczne I struktrrry rl

l' n..ln"".ji .

|':]::li : ]ik:'|-:1 ..1]]1

,,cc,,lUIl|'qi'

' ]:|:l:]I:'lly:|]

""]I]|]'/||}(I|

l'Ilx|lll!(/ltr'i t/\ |f |'|''f|1||'Uq.i

(||w.!t /||il||(|("''$.l||its'',1'.i.l.".1 p'a..1"ji

.^:]]:

'li1

]'';]::]:;]]l1"]:'|l]:]

] ] |:.:.1::l)

]::::'ll:"'|'.'']'.::"l]

:]:,.,:.]]''.^"li"ii

''.".t..".y";l

s:t w oglc ZiDtctesowani cfynkolwick. IstDiej przcs|tnki, by sdzi, c g6p| ]1.]

.79ciei przyzDio Iub D'fvrjisuilwvsLrldst.fus c7owiL:kl)wikl.'.v...hlIiP (n' -'*"':,: ;

inIl'r.\|ll.

Il||1

' , ."1<i p|/y/||'Ii | |l||' ''rl\ |li'JIijl $}\.|'i {j'|||' c/|ou iukUwi. kIl) .c(lIl'|. 'i! |tIU'ryw"i

.'ijI n|1'ts|||I\'q|,

'''.";.""

"l'i( (Krll(). llriliJlr l,',r',r\4(cli<r.Wrir,,!t-o\(it. t',//: o rnJ.r. t')5"8i

|(|' ||'e\:l\.

Ili (/ilnk.\i' kIorv||j||$'Iil

lIlUt}u:Itil

/.'||(|||owJn.'

|''7s)

lynlcznsenl dokldntl alll|izr dnnycl) wskafuje' e notywcja czlonka nie ng ]

sP|},vu nl wy)k) jogo sLatusu w grupic- IDllczej mwic' motylvacja nie jest ]

za(lnynr islotllyn czynnikienl nrog4cy|n nriewplyw na r okowanie stalusu jednotki.

hzypuszcziloie powodonr tego jesL doD)iracj.r slnktur kooperacyjnych i zrd:rDio-,!

$],ch' sLnll(ltlr oczekiwn|j i' geDcralllie vecz bi('c, ulda(lw nolD]tywnych llad'l

Inotyw cjltmi cz]ollk.rw' kl|e w Lypowcj syluacii nic nlajq befporednicgowPlwu

tt,rwHrd jcdnostki w drirllinie. Prrwdopoclobnie !y grupnch zada iowych anitzero-

kie' ntli s7cfoglowe cZyDniki sLllUsu llio s zwi.lznc 7 chllrt|kterysLylQnrimoL},lcii..

cfhlll{.tr! i Dic o(hvofuj si9 do ich- Kr.lcei nwiqc, N)t}wncil iednoslki lric n

s\eg{lsLllIktutaInego

ft,li 'ied osl.i

R()laspoleczn1clancj jcdl)osLkijest strukturq wieloPo7iomow4' zlooD4 ze Ziawisk

rircgo typu. PEedc lvszystkin obejnruje Clwll ogollc poz;omy i dwa szerokic

z,lk|csy zjawisk spotcczllyclt. s Lo po pienvsze truktuf|Dic naucane nakuy

roli' a wit. wszclkicgo rodztiu spoIcczne przepisy idani{ do{yczcc dzinla;

izttch()wll

5-]. Wewnlna ,ih1lltura

''cZUjnikll''. Z ln|i7y Ri(lgcway wynika,emotylvcj moe

nric(lwPlvw nr sLalus jedynie w(])wczils.gdy czIollek gTupy tlsilre osi4gn4 wikszy

wplyrv l)i jcsL Li) u|rt|wonn)cni()nc w wy|.rdku osb o danyn pozionic dfia]n

(ltidgelvay, 1982).

iednoslki. ok|elai one rczkolwick nie Zaw;ze i.anu".'"","i" -

dald po74(l.tDychprfcz g|up flchowali osoby ztljmUjccj w nie.j okrelora Pozycj

spolcczn.l. Drugin] oglDynl pofnnncm roli spot"czne; i.'i os.l'.*.scio*" irlt'ir"j,i

ru|i. obojmuie ('la wszyslkie elcDellLy sklacl4cc si na pofntD pierwszy, klic

zostatyf'nter'ralowane przcz iedDoslk, slaj4c si e]enronLalni 'tiuttu.yl.; u"o.

bowoci(LevinsoD. |9,79,s' ]26-144), oba poZi.'my Loli spo]eczncj jeclrloitki tvy.

wodz4 si z odlbnych (lficdzin rzcczywisloci spot""'n";' n.utr.'...r.i" "urz'*ui"

"t""

nak zy |oli s sk]ddnikien pupy slnccfncj, jei systcmu nornr i wlroci jcj

strul(Lury' oY)|rowoci()wn

,Tpr"

'P(.yli(/l|'|.J|."c. i:||'Jlwo|/yIo'liUnIcp ''lll pozi.lll'w loIi'j.:.r llier';l

|||wk'||''l:|

delinicja loli iesL komp('rcn|em {'"'L'o*"i"i ';"ann'Lii.

l(l/

]cst czynrwiccj lli Ly|ko skh.hikiem slruktutf gru|y. To ,'cowiccj'' wynikl

f |aktu' c pecjo tak rozuntian! |olil spo|ecfnr zawiera nie tylko .'czystei' clcinen

ly slful(('l''y (nonny' wIloci, nnkazy c7-ywynlogi), l|o 1akc n.lliazy i wymogi

ztnlerPrclowlnc przez jc.]nostk-

Ilo|:| $|lr||wd/it'Io(||jU.je

nJ.'l\/:l|/. lIlil.rJ\I||||.tlIr'

1'-'J.?J

laysnrck5.1.Dwa Dodsrrw)wc poziony

roli !'dywnturtr'Li

Il '\.'b (|/i'||'.i'lc\.h w IJ|||J(||lci stratvt x(ii' |\tni..i. .-..'

Il '\.'b ,|/i'||''lc\.h w IJ|||Jl'|||ci 5lr|v|'ki' ii |\tni(ic ptfe. i

rnl|\$jR'i||':||J/|(in.Ubis|f /sIJ/'InJ / 'L'l'ul:|'||}|||

'(.lnJ|'c

|:Ikosc|a'

s h1tktn,\, qud \i,t:t.i p( r1,(

r;"'-,,,,'", " ;,',;'.;',r ..."..--'il;,,"--,"''""r,, "r"r*';; 'i

Roh Ukl?tzne istn&! ll trtt

143

scgmcn|w rl' |)anioIt,cvinsonulrfynlujc' c ',.Itlldycyjn4 Lcotiroli spocchcj;i

rnolla podd krylyce f powodtl zalo'cnia. i,dc|inicjll |1lIi jcdnostki dctcrmino. i

wana jesl nicnll cllkowicic przez struktur sp()|cc7n.'( l979' s. l.]9). w (cj kwcstii.

jak twield,i Lcvinson' wytwor7-y|y si dwa typy Podcjcia- Ci badacze' ktrych

htc'csuj:, g|l's7'cana|i7, slruktU'f spo|cczncj. Up:'lntjl' w ''iej g|w cgo czynnika

dctcrminujttccgo osi'l)owo.

ro|i. o| kda z l.)| Zl|wiclll Ltll(ic nolmy' wt|Locij l|ll|(ll7,y ill}' kl.'c sq nieosLi)

:'9n]l'owanc' wick]z|r c/nc, unr('|iwiaj

.ozbicoc inLcrp;cll;cic ,,y *;,";;,'^i

nfl|'J7ami IUIi'r"''i""i" .iyl."',"'''* '"lr..."

t'UscwyrJznywplry nl| (|zi:llnic slrttktur

.ttty*""s"1gi,

".i,.;.,;l';;;;;;;;y:i:l#il*'ii::'...'.'!:"J:lff".'J:t1::i:

w 'n'ach vc'oticAo p. 'ln'lnrl zwll nrJ:o .,sot,owo$ll v||dcIn|R il| '|i n|o/-n! vkN.

|||n|c Innyc||y'Il|x'i|n'l'w.

jL'j Pos,-cze8tjloe c|cntc'|ly iccchy. Dyspulujc precy.

zyjnym apnrntcnr lcl'|clycft]ym do Jnali7j struktUry sp(!Iec7ncj.to,bud(,wuj4 zn cz"

nie 1cn lyp tint||izy,usiIujqc wskMa poszczcgIDe jcj soglncnly i ich wp|yw na

nicostlo zalysowaDtl j iczderiniown Prccyzyjnic osot]owo.odwrolDic c7'ni

badlczc osol)owoci.c' Z kttIci nic oprui4c |ldckw.lt'ynr '1]zPozD nicD zewntrz" .

nci wobc jcdn()stki tzcc7},wis|(]cistruktury spolccz|]cj wysuwai tez dokl dnic

peciwn.]|

kll|rv(|| /nJc/cn|f , pu'.tr'

"l.l,.'';" ''".'.'*''

i''lfnowJl' '('dn('sle w ltItt|'.|'i.i)krcll\lIvlll sIIUtIUt .lnlh'!'7n\fIl lrUJIlo bvIl||)v

j!fccci' Ic sUIlp''/ilItny

si( rwlloczcinn' .r'i.l*.'.:ii'..''.i'li* ;''i|*,I1

.lUrIrrelro|| sp'1lcc/||ci - lhl)ckIU lollUqllc|(lw(E.' i |\'Illsn'|.'||lct.,' Kotr.c;ci.

::l::l:sl,:,"1p:,,.T""'

('(IDt's/J

,ri,rycrc),,r

.r.rckru o,or,o$,,\ci,

':,]]illli.l

r\(r(, $ rcr.ryr,,

rcg,,

.r,,ull

TnxcfLnr . sub|ori0nr tcn ,rhci ruic ct,,wn

" l ,''.'i'rll. n''':;;:i';.

l ,]']lll'ii,]li,]])]lll'i]l;

|cUnl'sr|(9' Je5| lo /j'IcnI s}sl(lll J'!ll!]i'w ic(|n'\lkI l''' r'' ;rll< p.'uillll;' .'lil' .lzirl.r

iiJnr'rtac.ri,|(d. J nr( inr',1 p,,/y(jv. jj,t in,i irudk rni s;r tn,5t ri$:r,: r rj,kic (!t!

')\|jl!ac' Jc\l lo J'Ik|) l's('|1(lwilsci.\;I d(.lIniljx ltJ||.l..,

:i;.5';i:]

''|'.'I twior(lzl). cadaplacjajcdnostkijcsl dcLclnri|lowana przede wszysl

kinr osobowocil) ora| 'c |7'cc7''.w'lsIo

jesl w prZcwnfliacej czci (anlorliczn.}

przez jednos|k dI Zllspokoicnia jej wew''trfnych

potrfcb'' (Lcvis(n. l979,s' 139'Zob. leT rncr Il'.Il'' lt/i]si Biddle' l98). Koo.

klu7ja sld p|ynllcl nic jesr zlistc pocicsfll]cn' oL() h(,wicnl c,Jnnikicm nlnjcym

istolny wplyw a to, o jakich rczultat(iw badnwczych dochodzi socjdog, jest ni

nlnici' ni wiccj tylko t(), na czym picNo(nic si |cpicj znt'l. Nie jcst to konstalacja

nlaiaca bezpotcdni() znaczcnic dla rozw!anc8o ll|8ad|licnia' atko|wick do

poucfajca' J.lk tcf Dtllcaloby wic prfyjQ' ikll Dla llos(alccznie mocn. bau

enrpirycznq?Niowrpliwic, jak pisze l-evi son, ,.1...1

slltwn'wszym, albowicm osob.w('ci('wa

*r;-y''l 'cn'le l.p"

lnnl";u

"'ti .'l'";ui.4.',.;; il';;'.:;

d,'ry(/i,ry

ispetru.het'r$krrtn(g,, ,r,ti . o.tcsra;ir .,li s1,,.,*,,,1,"

ilJi::iji,,t1'tiii:iliiilTil'.,fi

"ir.i,,,. ,i"

1J;il;i.;l't:iilii;i,',;l:l'_l_1,J":tiT

'uriinycr)). r,,rnrtrcl /J( \lrr' y Jr, /:rchi,$an rderr Dir!,s n!rh ,rrlr./ k,{r,cD(ic

w trk Di {(.nsjc /Jt'r( Di i,snny( """,,r,.r,ii.. t,r7c7 ,Nnh,,$o(

i,idywjduala koncepcjatoli

i jndywidualnc pclnic io roli nie emaDujz glbiDwitldonrocicalkowicic

uksztlll.

lowane aDi Icz njc sl)Iusllz ny|niodbiciami szal)|onUL|stnk)ncgo plfez sll.tlk1Llr

spoeczflq'' (1',|79.

Jcdr)')slki.

Pjoces deLcnninowani.l.ic(||lych

scglncntw ''oli pc7 (l|l|gic llic UIeg7 pcr

s. |]9).

Pouczajcq uwrl&,chocia nic dajc jcszczc tldDcgo lozs.rzygnicia kwcstii

r lzaju i kierunku wplyw('. jaki \rywieraj wzllicmnic n icbic oba segmenly roli

spolecznej jcd'ros(ki' s|i'rlr)ulowalw cytowanym ju kilkakrolnic tekcieDaniel Lcvin.

son: ,'Dan dcfinicj:l r('li Podlcga zarwno wplywolll /t/'l' jak i Jo.''l.J' a (lkc

snm.) na nic tvplywt'' Jclichcenly wlaciwielozuDic n.l1ur' detcrminallty i kon.

sckwe cje dcfitlicji ft)|i' lo potrzcbnn jesl a']l podwojnl| pcrsPcktwa ' oy)bowoci

isrruklt|ry spolccrrr(j. Zrsl,)sowanie tych dwi)ch punkla)wod!'ic$ic'rinjcst - po obnie

jak uzyw.nic dwojBa l|czu - !)iczbgdne r||r u7-ysknil| 8|9hi n sfcj wizji spo|eczocj''

(l979, s' ]40).wysuwnrlcz.c1cPieje'l]pilyczlrjcuZlis|dDione

Uszcfog|()wntnlj

sllukLUIy

loli jcdn(';lki l(|ninr

'".lyl.'iii"niu.

/rrr',,',,'nr.

j..ly i..I'Jr(t/i(.j

rosr,rJ(

.trcc)/,,$:rny Utj,r$i(l|r:r

r,,li j ,lvlcrrl|

i r"rr.

1l."..:|91"::|" s( w,'(1nIlci iIll(t|||'(ij' .:l :iIi] 5PIj|$(/'J .lklf\|('Il(!', kVIi|||l

v'n(clrc|| 'ol| | \n('st'Ill| .\lcE|lliJ r.lIi' |(|| tAl:|||||

iuIl\'/i.!|l |.\| i:Ik|lyl\t|w(,iluc

]:)^:l]|"|]lil. ,""}:.'/'''(. i $fwI19l|/ll|('

7ew''qr.,..lc "y"l.'..;.j .r";.lipo "jryw

/Jr||wn''

''lnNl'cnE. itIt i l|yItn'iIy '{'Ii.k'\vcw'rqrl

zlrlc 1l'o w . '|'i9|'le 8rlill rlntg,

lx)'oDU)osobdvoci()wcj

(|c|i''i(ji '1'|i) izarazc'n l'czpo!c nn' *plu*, n"'i to-n

minlo obuslronno!(| wPlywu scrLmeDtw l'oli slruklurnhic n rzucane nakazy rdi

osldlccz'lic ksz(llllUi4 osobowocjowdelinicj foli, p()dcztNgdy Lr oslllni nic nroo

wywicrat.lk |ozLllillncgowPl}una stlUktt|lalncnLLkaZy

jcsl twicrdzDnie'

ro1i'

PcdstawiIi|ry LUfllctlwic oglny obraZ strUkLury in(|ywidua|D('.j

._ L. -_ i_

tfo!opqat tullorarnI

ltur,l-l-l

x]|i sP()lcczncj'

oba og(i|nc pofnnrly lr)li Zllwicrnjqbowicm dlszc clcnlclrLy st|L|ktulalDc|subpozidny

odgrywljl}ccitto|nc |unkcic' S1rUk1ura1nc

ljak,y l('Iiol)cilnuiz jcdnej stronyt k

z-wal]c ulltwieni:| ro|i' l(t jcs1 okrck]nc c7ynniki tl.(uly lcchDizncj, ekologicfnci

a p!7cdc wszyslkifll kL|ltulowcj, kt)rc Powoduj. i |cwnc no|n|y wchodzclr w klad

nak.7w iwymotsl,'wro|is4 szczcg.'|nic |attvozlnlwnia|nc' Inny||lsubpozio| cm 'o|l

w obrbic szclokicBt' pl)7iinnU pic'vszcgo s:| (|y|cn|.ly Iub Drob|matJcznc kwcsl|.

|t5mtl 5'. stu|ifu |J nni ]ct|nosl(i

t12

.:|]l:]:' w .Irzc(/''.\ci 7 n.l)|tlsI||lynlj

)'l.l

plam" ustrukLL|rllIi,owlln

:ri:r:]:]

144

5fukfury qud\i {uI)o||L,

Il: v)olccne i sh|lk|ury'l

145

5' l' !' |yt|\\'l,z|t sl,!Il|,liku(il tolijednoiki' Pvo(lslLlwilnlll fu strukt('la rolispo.

leczncj jcsl wcwn9lrzllio L|slItllylikowana' Mwic l)alllzicj obltLfowoI na Lak zrckon.

stn()wa sl[|k(ll|v 11'ijo(|noslkilub a poszcucg|no ici scg'ncnty (poz'('nly) mo.

enly nlll]y pcwicn schdnll|t ich slrtty|iklcii, kt(iry w d()wolt)ychoko|ic7|lociach

bdzie stlly co d(l li'|nly' |cc7 trdzie si rnil co (l(t trcci.7'c wzgl9du na sw

l'orm slr.|tyfikacj tl jcst systcmem trojakie8o r{x|zlt' ccch: ccch p{tdstawowychl

niezbdnych dh dnncj r()|i'wyznaczajcych jej lzcc7wisly chamkrer' stanowicych

o jcj odrbnoci w sl()sllnku do innych fl, cch wysltrcziJch dla dancj roli, to

z aLzy ltlkich, kltych b'1lk w sPosb isrollty oJbil| si na swoistyn charaktcrzc r(]Ii'

l wreszcje ccch pcry|ttf,jtlJch, bd.}cychelenrenla ri lnj' l1c |ieis1otnych dla 'riej'

klrych bltjk ')ic pozblwi Io1i iej istoly (Nldcl, l957)' ZtlnaIizr'ny jak rol spo.

|eczn4'aby wyk.ul' tlll c7yn] Pole8a rozrnicltic |lli(lfy ici slruktur ishltyl)Lt|cj

lIaz j.lk fnrienilljtlct' si9 st[LtyIiktlcja wPlywl' lr.l p|ocosy spo|ocznc towrzJsfce

islnieniu r(ti.

.Iclizgodzi|rly

i llIl(llromii. syluacja

l|ienllcyi a pog|bi si sfcZcg(jInio wte(ly, g(ly roh trlkic.j icdl('slki je .iej roi

fokrutacyjn. to Znczy ltlk' w kl(itcj cech wiodac!} jest Cccha tlicfllcn ;j woli

j!.dnostki.T.lk rol.icst w|tlnic |ol ucznia, ktr facryna si pclni niezalcnic od

indyw.dunlnych upodoba'1 po p7ckroczniU pcwnej granicy wickt'' In'lym przyk|a.

dcnt moe by ro|a rckrutl| w wojsku. ow.| cccha nicunikni('n p".iigu 'u i"t,

Pozosla|e cechy ro|i' cfy|i okrckn'c nakzy no.nlalywnc i n:'ciski. Jc(|'roslka zostai;

nnIsz''lli J,' 8rani'| .lIr(I''nJ

t.'Ii. r(lyl nn'ln3 inIlycIlm.',1iq.N(i Illb mi''IiwU.ii

le s P()wafnie ogflDiczone' w rcllkcji l)a P('wslal syllltlci llIUcht|nri ona Pewnc

'ncchl!nifnry obfonne, 1w(n-Zllck{tnco|rcjIo|i o wcwnlnci srtr|lylik.cji ci|kieDl

prfccjwnei do da loIi. Minr() 1()slruktL|ru splecfDa oddfiIlIic wwci.ts <leper.

st'raliz!co' pozbnwiljllc jc(|D('srk9 D()|iwoci wyl)oru i dlljtlc ici icdyDio vns na

bicrny koDlbrnlizur

AIe przccief r.)wnocfcnic pcwno l|k7y st.uktulalIlc |1lIispolcczDcj staj si

inLcg|aln czcipsychicznei k()nslylucji czbwieka' clcnrenLctnosobowoci i Dostaw-

srIljc si tym samym jcgo wltNnyoji. jn(lywidualnymi p.zckonat|illnli i rtzilrniami'

Koncopcja roli' jlk{ pr?yjnl0j. (hn.' osoha, moe si9 ccchown w rl'kij syn'acji

strll|ytikacjt()sam|Ub pri|wic l(ls|m

si 7 tcf4' iroh spoccznajcs| Z|ozon'wicloPouiomow slrokfurq

obcjmLlj.ic.'ob,ll}'' Zl|l'(-lwllos|ruktur spolecfnych' jttk i struktur osobowocijed.

noslek' wwczls lwic(l7cnic, i|Lldzies nlbo sktnjnic konfi)rnlistyczni' poZbtlwioni

swych wlasnych ind}avi(hln|nI'ci'

s calkowicie pro(luktanli i o(ltricicnrpcwnych ccch

struklury gnlP' &) kkiryCl] na|c'albo lez p|'Zeciwni. 'sl| skrajnic wo|ni i nuto.

no'ni(zni, niezdclcrn|in(Mnni' a ich zachowtuie nic jcsl wynikicm naciskw struk.

turalnych, |ccz rc7u|l.|lom il)ryidu.l|nych \ybor.)w' ic dnjo si ulrzyma. Cz

7 nakazw s1nlkttl'' lDy.h nitsdy nic przedostajc si (|() slruktur Psych;cznych czio'

wiek.l' dojcgo osobow('ci' nigdy wic nie zostajt}one ufnl')e z jcgo wasncnaknzy'

nlinro c ||zcf nictso wyP'j|nianc' Z- njektrych b.td.ti |l|d ''d spolcczn ucznia

wynika na przykl (l' o ()la sBnoczDa ziDlern lizowlnlt przol' ucznja i loh nlrzucona

mLl Przef nlt|cfycic|i s4 nicln{l skrajnic r)nc zc w7glgdu ']a ii,h slr{tyfilQcjc' |cf.

lro|wick niewielc '.(ini si co do hcci (sznrlLka' l973a)' odmienno czy tc

p''zcciwstrwno

Ze slratytika(j nar.,(iw i lldl;o. Jeii

htt' /aodno nie Znc|]odzi w jcdnej z r| Pchionych przcf icdnl's|k9' to moe

wyslqPowaw in[ych, a|howiom w k;ldyn]rnome'lcie czlowick DcIlri wicle l sDo.

|ccz']ych' Chocia jedcn lyp sl''uktur sF)|echych wywolujc flchowtlni i dfialallja

''1icnacyjne'dezindywidunlifujc je!|noslk, pozbawillc j wo]noci i llul(lnoDii, 1()

Innc lyPy s(ruktur sPolocznych nl()g4 dzia]a wrcz odwro1nio' l{zlIdko n!t(nnias1

nl!''ny do c'ryllienia f syluaci' gdy iec|Doslkl pozosLljc c lk()wicio wylllienownfla'

oli'wiajac jedyDie bieriy, llPnlyczny k(tnfi]|nifm. Typowy, a wi9c i Dtljcz;slszysposb

oddzialywni strukfury n{ jc(l'loslk ijoj re.tkcji na re nrciski sLrrlltLrraIlle mo;na

'!na'l)r'jco:

sL|rtyIi|(!ii sL|Ukl!ralnie narzuconych n:lluzw roli zjec| ej slrony

i osobolvociowcj

l9!B'|.c'l9.|]j!l]1]i9!!l!..!9'p9!rr8!.!!!!l]]r!l!!!!!!!!]r!|nc

(lcli|jicii loli f drulgiej pole8a na tyll),c eldncnty poclstawoweroli

ucnia w roIi nvuconcj lrrLl Pr7cz nauczycieli, a wic elenjcnty po,iomu pieNszcgo'

w ro|izinicfnalizolvancj pr7ez nic8o stanowi cechy pe']lcryjne. 1.o.co uczc intcr'

nalizujc nJ skuIek oddZi.l|ywnia n!kaz.'w strukturnlnych' pod wzg|dem trecipo'

krwi siwic w zns.'d7ic f trlkJzJni ro|i zintcrna|izownncj' lccz diamelralnie r'.

Pod wzgldcm w nocii wewll9lrzncj strllytikaqi.

lt'|onlfalcnr powie(|Zic'ealbo cZnakazw i n.|ciskw slruklura]nych njgdy

nie Prze(lostajc si do slruklUr osobowocj{twychczl()wickll, t|wobcc 1cgo nigdy nic

fosl j4 oie UZnllnc Z iego w]lsne prfekonanie ijcg() wlltsl].) Pown]no,

!p!1LqZ,!!!I!v,rGi

rlyllltl?rrln4, !-,ro

Jcg(r koq yfu.jr' pqyhfir{' jego tvl sny syslcm wnrtoci,

].gi' w|asny sposb dzia|ania ijcgo w|l'sne B)czttcie wo|noCi

i noklt|('D'ii.

5.2. Funkcjottuhn i sttttk!urulna autononrid .icdho.rtki

Acrk)lwiekproblenraLrononrii

zosralw swejpiclwolDcj we.sji(cout,

l b tejcli

nltvel plfedostJjl si ('nc (lo slruk|ury osot,owooi jodnosLki' s|raty1.jkacja.a wic

|.tvne hierutchicfno U|(!cniotych e]enelrtw, jcs! Zsldlliczo innll od hierlrchit

;1rukfu.y wymogw i t}(lazcwn9L.zlych' w tynr dluginr wyPlldku j.dnostkr' Pomi'

mo inLcnraliflqi nonll iw!|Il(lci pochotlzcych z zcwnt nych naklzw i nlcisk(iwj

nigdy si z ninri nic b.lzi. iLlcntyiikowt!- D,ia|lnic jc(ln(,stki zgo{lnc Z tvfor1 1l

strukruralnymi bdZic dzinlrnin sterowlnym 7 Zcwnilt17.b9dzio wy|+cznie roztll'

|:l|(mn'l'ist|{v s||||lIlIt} l'/y '.|wn.n?'rj sillt.j Jl|(nJ(|i |(Jn('\|ki wi '.( |v.||

Jest t('cfIl)wjok pozbawiony wolnoci

W7orw' osoba LnkJ sll|jc si ko|llin'nrjstE wbrew swojej woIi,7trlrrcl jtldywidu.L|no

iLl|cga C|ePoson'lizcji.

,l+lg!$]4r'j4g@v.]"t*l.; i*r".ffi!L

pewIt.ro \Ll'olia st.lnowl |(!(' k(

tuDkcj(nritncj

lIok s],ok\'nc i sl,llAl

)'rI

l1'l

po(lLy uia' I(lcdylynr

'llcaloby 1rtlktowrc

llucnr nrwi' c Zc w7glgdu n p|ob|cm Ll ()|ronr ii .icd nosrki

j.lko .Z,clemclit sysLcnlu, ln:lnr ntl nryli co catkiem

icst z./. /n./., cz9ci

ivewnlrznej konslyLucji jednosrki i bchawn)ralnych konsckwcncji, jrkic z niej wyni

1o' c pochodz4 onc z dw(ich ]nych sfcr 'zccl,ywist()ci.powoduic. c 7lozunrilIlc

lvydajc si istnicDio midfy |linli wiksZcgo |uL,Drnijszcg() |of|anlu czy le.zcgo

tv rodz:lju dia|ek(ycznj wzlicnnej sprfcc,noc.'

Ll) sylullcja odnlicnDtl od poprzcdDich' w Lynl scnsic' c rofll|nt na nricis|':o w oltt,cbic

jcdncgo z sc8nrcntw ro1i os'l,owociowcj dcljnicii. Jest t(|7illwiko wt.''ne wolt.

Iozlamu pieMszcgo typu. Jk zauwa'i Julicnne |orcl. I)(nlgls Youn8 iS(cvcn

Box (l97)' fUnkcj('nah|a aulononi.l jcdnostki, nx)|iwJ, itlk wia&'nr(|, ilziki ro7.

|aDUwi dwch podstwowych segmcnltiw roli' isl wslpny|jr \antn|iiom lozlllnl'

w obf9bic osobowociowci koncepcii |l)li.

Sytucja typ()wa jcst to tnki stan' w ktrym' p{t picrwsj/c' konccpcja .oli bywa

skoDslruowaDa tl'k' alry splt's|n |o||.i,!bom i wynrogolrl' jakic nnr7L|c 'ednos|cc

rukluI spolcczntt' Jak zwrllcalcnr Uwtl8poPrzc!|nio' wl.cnvic nigdy nie dochodzi

do ca]kowitegopodpotzdkowalrix sj9jod|]ostki slIukluc ni, aju f ci'1pcwnocjtl

nie dokonuje si ca|kowita 'wicma intcrnlizacja tycl] s(rLlkturnlnych wynlo8(iw'

Jedlloslka inter'' |izuje wynUgi, n kary i wartoci slruklllry' w sPosh sctckllvny'

slaraic si jcdnako pofosLl|wa w pcwnych glalriclIch ,.hc,Piu!zcl.'s1wtl.'' co f jc(l'tci

srrony 'noliwifl jcj dokonllnic rozlanr w roIi i |)sigllig.ic Pownego polioDru tll't(ts

nonlii. Z drugicj zanie naran jcj na zl)yt drastycZnc sankcjc i teprcsjc'

R) drugic' konccpcja ro|i b}Na ko s|ruowal]n (l|k, aby sPr('sIapcwnyllr wcwrqu,t-

'ym' Psychia'ym i osobowocil)wynrpotrzcbom jc(lnos1ki' (.hodzj bowicnl o to,l|by

konccPcj'' roli wyr.dala rfcc7ywist jtl|i jednostki. kszt!|L jcj psycll()|ogicfllci ((|

nicnnoci' Zcwn(rzny obscNalor nl('ic w.)wczlls na podst.ltvie anl'li7,ykoncc|E.ji

ro|i o'7-cc' jakic ccchy osob('wocinra icdnostka.

Po l'zccie, zachowaoia jcdr)oslkj. lo.iesL czrwrtysubpori('n slnrtiLury 'oti in-

dywiduttIncj,

]

si D.' lx)Zn'|n dzi Irljqcych jc(lnostck' IccZ laczej

o lrkt<lra, os.tuilika pclni{cego to|9, Przcdlni()t okrcl(rny.h nnciski)w slrukt ralnych.

pcwnylnsrrLlkrrrra|nynl

clcnlcntctx sys1enlU

lliz czowiokicnr

lozllnrilnylD j'tko sub'

s(rn! wsrelkich ziawisl( spolecTrvch.

...'. nl.lglally polcga rilnkcjonlnrr lutononrill jcdnostki.] w j7yku slruk.

."' '.l'i"iii..'. " "vi,.i""i r I'cic''l M' BlJllJ ) ''''a jJ .'krCslIc|'asIc||UJJ(o:

Icili|'Uk.

lxlIl/(l)(. k|'n|| n''Vc |)f rPcIlrIon'

r\lk',pr/(/ii,lrrljc.lyrrtr{rukrrrrrllrrl'ic'lr"srl'('t

'I)..J(/|lw|l l'k|(s|.ln||

j"r l\ncrrclrrrrr(

/irrc/na

"r'1

/h.Zo(|wAi(ttrI'a''i''.w.'rzr*'tll'zerutrkn1..Ulli|(''|lcttiJ.\|' Iynt(7'N(n'w

l)|.\1's w\|lli:Iny Ill( /Jl1l''d/i q n|.i|li (',v $ il('||'.it. l(r/ w llkIcil.l1v|rl k'''llck\|e

.rnl|'lur:'lll}ln.w |''lllll's(|( oIl(sl.'lIfcl' sysl||lL|

/rrl'riwrrJ(/(rrrrr

rur/rlcrnrr r7e(

I'v(wztsr(d'

nic nicza|c,llrotl wich Poz-osl |ych strukful (|Ub jcdno$tck) :''lcgo systcnlu.

I Dcr\r)(.1'rv$1

(/y V,:lvci 5||ll]\ll'|y' w)tlIl(:| \lJd'

t rrru\r

rc.rl,vsrrrrirrrr','(lul'N<ht\lkrr,l

rrr"ghrrrril:r'rrTrl(iniIni'o

lrrlritirr slnrkrrrrrrLrrg" llor(Ar' iu'rrnr "q"lcrrtriti(rr'

'lrur'

lrlllrr.l.i llllrlli1llIrLii

ucs||||/l||r

i||lly]ikJciq

p.'IUrlI

..'|'.'l''l:.'i',.,l)i'''ii.ii.'.l'lFIki

ntrrklurrl_

,.".ii'. *)*r..r',u ".rp.un.'. nu '|i.' MoZ|iw.'i( iU|n|\]cInlNl:u/,}sklwa''iI ,,iltowno

Irl rr:rcrski'w

',i'i,'"r"'il .ll"i'","1,,.i. i:rr irrrrrltiurr.rlrrfj

icst u:rrrrrrkt(trr

qsr(rrn!rrr

itricTr'{dn}m

u7v\l.rniur,r/c,/ic.lr('.rk( /rlulr!\(i do rrrrrli:rrri:r

sLrrr!'q irli(rrrrli v'l'

..,r''

lrl Unigillcnijliu

'.l.r,.u"."..""'lnii Jcll|\lslki:lu'rrllnjjbd.j:lgJicLli

olt sIrlIklUI tll||| i(lInosIck).] kltyt|l| 7n|||d!|cs| l!nr

w ll.zou]liici iIl!cfx|icii, oI:l7slfuk!|||:tl|||l.

t|! \ttuktulr (iLlIl i(.Jt)l|\|Lt)

klo|(j s(tIc pol(r'l rJ Zr]Ulnl'scI Uo

pl,..i''.rll*i''lii trl ll''.i.tonl 'l]rit.,l''..'l'l'.'' h/n,tr|ciInU$|l||iIl

|'|b l.'/(luJ|lIa

inllDcji.'zalc|)c

od w|nciwoci psychologicznych jedlll)stki' od ccch jci osobowoci. l)lalego tcz

Nwiad si' c sPovib od8|fwania roli wyrda l(). knn jcsl (|rnr jcdlrl's|kll, slal]owi

Pcjaw ici rzccfywislcj oKnn)woci, it|ni cfy jci k('lcepcii wllsnci ()sohy. syl a('i

lypow Podcfs lYyPchlianil plzcz icdnoslk okLc|(')ci

ii9 'l" i.izrlcg.' ry||Ll s.lllk.jc.

w;.|l'i .i... ;.'|,cc 'n'l)i( (|nnP|Cnlclllatn.'w fwti/l|| ,' IytIl t'k|(i|'It'\P.\|'Ily U{.

kiwrnir :nrr,morrrri

l.i \ltuItr'rv i l'!vn.'C.,c.n,"

r,cz,z.z.g.'r...i.' ''..r";.'''.,r

$ rrm:r(lr irr(l)siduilrci r"li sl''l(?rtri rrrrkrr'lr l:'hr' \11"\'rnI

isr',Jli \sllnrr( Jl, i'l'urJP w trrrl,'rrorrrrr'

roli icr 7tel]lhIt|k.of|anrU

lV osobowociowcj (lctini..ii roli.

Nicnl'licj jedtl''k czslo dochodzi do tozdwi9k! p()nrigd/,y ryn)' c() c7-yDi (lrn.

]cd'ros(kl, lym, kinr jcs1 (Corman. l')|, s' ]()l)'Nickic(|ymr lo io(lynic poLr

|rtkLlhc7po.cdnic8o zwi4zku poDlidfy konccFi4 n'ijcdnoslki a tyIn, illk odg|ywn

ona t ft'l' .'|c czciejm.]nrywr9cz () c7'ytlicnill 7 lnkim odcgra!ic'n R'li' jakic jcsr

sprzccz||c u praw(lz.w osob(|wociq

! /'l' InhM || ,.,/i (tl||( Jt\lJllcet' w tt\!n\CIl .'k.'li(7lr.'(Lilc||

illl(lli\|Zi do

(l/irhrricrrr

$yrrri:'

islrriei' l:rkrcl" FVlirnu

r.,rllrtu s r','li hrt,rrt it',Ir,'stkrr

sw)rrr

/( 'kUIccz.

u'."'".r' 'u.^"L'"* lIniIJtliJ sylll.l| |lli(llll(yjnv(|l':l / Jllll-iL.i - ''|]:\(|'t|):Il(|70

;;:;'.";"'l;''il;, ''.''.''-'-''

i('\|' / i|nt'i tltl'ID. ii||r)|||

l(|l \|\\'\lij/tlv sl||||

sl|1|kIllIy

|.'Il i((||llsl|'l

|(.lt!i.t' ll. ti'|: (ilc| |(' | '' l'n': Fo'd.

lcj jcdnoslki . lv.)wczas.,Pt,!c/'y olra sr'nrcj

sobic'. Iub .'Dic jcsl sobq''. I)(|il'wil si wytanyl1)7llltr] \ llso|xjwoci(]wcjkonccpcji

I()|i' o((,)dZia]ilnilt,dziki kl.)rynr jc(|noslka dt)k(lnuie |1l,IlInrui wyrtllt jeeo ist.

nicnic, prowadz d() wtrncj' glbszcj llutononii jcdnoslki i (li'.iuj niczt'lcnocio(l

s|.uktuf spolccznych' s 1()zatazcm dzilttllnia wyDllrljcc s,clcgitlDych Ulnicjho(i'

lipon d1(, nloliwc jc(lylric wlody,gdy jcL|nostk.l osirl !ll'llnIic ]Ull|ieion'|1nl

i'i' ''. i.r"'" ,"i:,"''" ',,JItitnrr"$r'rri"

\rti'rvr'|k'ir

i'' r'ri i:'r i'rr:rnifu'

'tl;;';..1;,'^.

".r*'or.i

i"l'r'\rki rrrr "krrtck 'lre-

1:'""',i; '''.^*.lr' i',r(n,rli,':rcjij(n 'si:r'rrric'n I(II''II''IrIii

lrnrrif.l,'y rl$,t'r:t p"dslrs'rwnri s(Fn( rrlrrrrrrrrlr: sl'uklrrrrrnG

'l"v'''ilvrll' 'l''tn.'"lll ll)|i. / l(lll)cJ sl'r'||}. t l\l'bU$l'sCl\J J(lit'i.ln IiIll./ JrUsKJ'

|.l|iu irlID||l' '' \||||k!L||'l||!i.llj|,'l|(.{lc Il|||''l,,\ |' '|| |l:l|.|, .IU .I( |\ /fw''c|'/n(J $nDcl

(vlivnc!:., '(,,/llnrrr

Ilrb

(|cliDicja 11)|i

jcdDotkj struktuly sNlecZ''oj. osot]owocn)lva

1 lric choLlz' lUltlj o czl('wiekaw l.kinr scnsic, w i kinr m\i l'i o 'rin

w konlckcic 7irwisk skIrrr|:L.jqcyclr

Iu|.l,,1 (|Ub |(llnUsLk:|

,;,1/lJ..lnlLi..lc"li 1rtr,'t.rr.tlrr/)kltl /rr)rr\i'

r,'li.,lzi!lr krrci Lciln,*tlJ rrl\\lrrlc wzgl!(h l nr( ? rl'irrrrs(:

fw.ny odegfanicln roIi,s pierw(ltllic. ..w osLllLnicj

Sku khul: ( I u.N rA, It I t )tru

l1l//:|oL'.z|t ] :o\Altu\, l

I'19

'"' \lji*ll)". i .i."rrr''iasi.lia sir ',l|yl (f!5t.' Iul)letrwlj:' 7|lyt.jlug.'.) w

liljli'^,i,ii'i'''';'

"|J l.' l|/i:Ij:||liJ ni'^xfl /c \lll1ll nich.,tit(7(n\I\^.l

J |( w dnnej syIuacji inne osoby nrog wykry sLan caleni si jcdnos(ki z jcj

lol4? I{a|Ph H. Turner pr7'racza jedcn cic r ych wJrunkw, ktrych spclnicnic

spr,yj r'losa'nicniu plfez cfl()nkw LlDcj ts'upy spo|cczncj roli' j.lkq petri Llana

jcdnostka' Z 'li sl''l], z jcj ja i:

l. Mab clJtycfnc powiznnic akl(lrw f poszci.cg|nyDi fotnmi, co w pl k1ycc

oznilcz.l ogt.lniczot)c moliwocizmit|ny r|, odrzuccnja jcdnych i przyjcil ilrnych'

odpowiada temu 7lywnostruklu'f $polecZnej'cryli ishicnie w niej b:lldzo wyrai..

nych t'aric. L|nicmolitYilliltcychprzcPlyw jcdnc,slck Dtidzywarstwami i Poszczcgl.

nymi cgnlcntanli struktLlry.

2' MoliwowszcchslroDncgo j ct!|kowilcgo odr.,llicnia dnej roli od iDnych,

nlof liwowytancgozdul.iniowllnia I()|i.

3. silna konflikt()woI.)nychrl jcdnostek. 7-j:lwisko to mt' swojc anak,gic nl'

pofionrie glUP spolecznych' w ktrych stnn silnoi idenly|ikacji jedlt()stki f g.up

poj.lwinsi |nidzy innyn|i wwczas, gdy wFl{pi 7agroenic zewntrznc grupy, po.

wodownc n. ptryk|ad lonfliklem sPolccznym.

'1. Wysoki i zgodDe occny skutecznoci roli.

5. Duy stopic'i trudnoci (x|grywlnia roli.

' |)ufy s|oPic sPo]ary7owlni occn roliw k.|leg()riach ,'koysLna Dickorz'ystna',.

7' l)uy st()piespol'tryzown'lia spo|eczncj rangi roli.

l.DUysloPic PolcDcjalDci w|adzy PrzyPisncj do ro|i.

9. |)uyL()pi|iUZna|'il spolccznogowi4hlllegoZ.o|.

l(). Duy stopic'i idcnlyfiklcji rf|onkw 8rupy 7 ov)b pclnic. dnnq To|.

] l. DL'y st()Pic|ifaloci' inlyDlnocis(()sttnkwnrid7,ydantl jcdlrostkq i8l1lp

i,r,,i,

i'r'i"o.xr'rv(rr

crron'r)

Psv'hic'/rrv(h

jit jl:l

ji:l}i$*lxi'ili

*l*'*''*tl*t:ii

llll.li

lilJi [l*#jitl

T#+i

$ildfr

:'; ":,i;.;'; ,.,

' " ;,.,ljl;J]]]]l

.i.'].:,J]:ij;:l'"'.].l,J

;:,,'lll"..ji.::}':

j''"; ic(Ino.Ik:|.

\ilnc (.mUcI(.

Llllt'

lltdzic

R('t$yzwl||Jjjl(c

l.,l]]].,]1i.'.'';'lil'',

'i:'ll'.1.1'lli.lL

"i,,'r"i''i.. 'vrrr:rcii

/ kr"ry'h .ic crrctr

/rclvs""wrir'"'/kr{;."

.i:nlt'l'i:JJi:iiii:ili

|lili'.:':' w kl.i''.'' JU'lm.'nliJ jcdIxAlb' ll|oiliwtlicZr(xli/ow!nia jiw(w'|rl'/ny(h'

:i:::'lT].i]'::x:l"li'..

.:].h:;

ru;l,ll

.]'':1]]]l:]:':;;..i';.".^h ir]qz.rl. lnozIiuo'c /l<lIt7o\lnir sanrcro s|(l)iI jcI

l:];*";;*;l.;uiilil:]J].,ll)

jil;,;l*i'...mJillll;liillI

'i:}li.j;l.lill:ll'l;*:l,.jlllil,:;*.:,]:ll':"l:l:l;.

l].i1.ilil.iji]"'il:

ll,1.i:j'].il.-,.)i:i'T;

j::liil:i1'l]ill'

wtili;mtffil;:ffii#;

li,:i:::lul l''''*.:l'l',::;iill:';ll;i

jnlllfi.]ili

lll "l;Ji:::il

il-];l':jl:.:]i'iil.i:liill"Jl:

Mona lc pbowa odPowicdzie na szcrfej posla\ionc pytllniei w jakich oko.

|ic7nociaclr

rol

z osot' j Pel|lic' akl('ry zt|bd akccptowa takl utostl|ia i ich 7 ro|'

o50by nalecedo dllnej 8nlpy sp(llcczllcj |rdllsk]ol'nc ut()samilL

'li,n*ll;

Wy'ilicnianry za Rt||plrenr .|.ufnclern l)i cz,yDnikw:

l) szerokoi zk)on('

t'kllLdu (8rttpy)' w ktrym umicszczol)a jest roh;

2) zDaczny wplI,V danoj rcli ll:t spos. pclnienia r(il \ innych 8lupach i uk|adach

i,,lL.ln.i'1,'i,

o.'i.,"':li,iLlitiili',xiy:iili:,,lillii;.TJ:iii.fiil1

i-,;j:,.

v wp vw

rugrn''n

""vu c.

3) htwozaol}scrwowt'nia i s7-erokl znajullo symp((nnw fo|i;

4) Znaczna nto|iwowyrlltlDiapez dll|]t' rol nalury i celw gruPy w ktrcj

jest on ulokowan .

iliili:in*;:lll,:ilii'fiil|]::Jl,lliii':::'il:i::;i:li'.;ii::li',lllilliff;

'rr'' ici k("r'(rr(ir

nrri ' Jr(h')d/i

5) tynlczl's()we p'zypisl||rie d''Dej jc(lnostki (lo roli oraf b',nk r'owiZll Lreciroli

z wczcniejszymi i przysZ|ymi ro|ami jednostki to crynlliki os|t|biajcc lendcncj

|nnych jednoslek do L()'snlnilnia ro|i z osob j Peni' R.)wnic akt('zy nie

utoslln)iaj wwczlls swcj roLi z wlnsn:ljuni.'.

wfcszcie nro'la te Zada Pytanio' w jkich oko1icznocjch jedDoslki bd4

$kbnnc do ULosanliafli si zo swynri rohnli' co jesl cz'ynnikicm sprzyjjcynl

harmonijnenlu konslruow niu sllukl ry ro|i ind}'widualncj, a Zw|aszczli osi8aniu

|rarmoniinidzy nllciska|lrisll'Uklurat'lylni,konccpciroIi or:lz Polrzcbami idys.

pozycj'I'i ool)ow(lciowymi jcdnos(ki' wynricn]y dziesi$ naslpujcych wt|run.

:,:lll"il.:;;

;;i';'.;ii''"'(r"svmi

i.Jnrhrki

'lJ.:::fl,l;11jy1;i;;;;i:;),:illil,tlt'ill1,*

,l:li:ll;t'-:it':;:i::tfi::

:]:'l";;]":.'i;."';;.,. i ,LliLr'rlIllc lrlk:lzyi Ir.t(i\|'i sl Ir$n(l/nJ..fllc z k'llt cpcj

:Ilulll.'x";

xl*'r':li:]:l':.llii.:Jjll;lif

"l'Jliiil

:lilil

|' '.'||l' iq|.\l(h'

:illli[i:

l{*lll

..t;.1;11''',u*o''lr

Szmatka -Małe struktury społeczne - 140-158.PDF

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: