Treść - Moduł 1.pdf

(391 KB) Pobierz
1_filozofia.indd
215988157.001.png 215988157.002.png
Wstęp do kursu
Czym jest filozofia? Potocznie filozofia jest postrzegana jako odległe od życia, abs-
trakcyjne i zarazem niezrozumiałe rozważania dotyczące problemów wykraczają-
cych poza obszar zwyczajnych zainteresowań większości ludzi. Warto jednak za-
uważyć, iż wszyscy mamy jakieś poglądy filozoficzne,niezależnie od tego, czy so-
bie to uświadamiamy, czy nie, a termin filozofia pojawia się wielokrotnie w rozmo-
wach dotyczących najzwyklejszych spraw dnia codziennego.
Filozofianiewątpliwie wymyka się jednoznacznym definicjomiprostymklasyfika-
cjom. Samo pojęcie filozofia pochodzi od dwóch greckich słów phileo , czyli „lubię”
oraz sophia , czyli „mądrość”, znaczy więc tyle, co umiłowanie mądrości . Filozofia
jako aktywność intelektualna jest owocem „zdziwienia się światem”, który nas ota-
cza, jest próbą podjęcia podstawowych kwestii dotyczących tego, co może budzić
wątpliwości. A zatem jest to rodzaj myślenia o pytaniach pewnego typu.
Czym wyróżniają się owe pytania filozoficzne? Najogólniej można powiedzieć, iż
dotyczą one spraw podstawowych dla każdego człowieka. Pytania typu: Czy świat
istniał zawsze, czy też został stworzony? Czy istnieje Bóg? Czy człowiek posiada
nieśmiertelną duszę? Co stanowi istotę człowieczeństwa? Co to jest dobro? Co to
jest prawda? Co to jest piękno? Czym jest wiedza? Czym jest moralność? Co to jest
wolność i odpowiedzialność? — są właśnie przykładami pytań filozoficznych.Z ła-
twością możemy też spostrzec, iż są to pytania często zadawane przez ludzi niezaj-
mujących się na co dzień filozofią.
Podstawowe problemy filozoficznebywają podejmowane na gruncie sztuki, litera-
tury czy doktryn religijnych.Filozoficznemyślenie o świecie wyróżnia jednak kon-
struktywny krytycyzm, czyli badanie wszelkich „za” i „przeciw”, a przede wszyst-
kim stosowanie logicznych argumentacji.
Właściwie „filozofować” możemy na każdy temat. Istnieje jednak tradycyjny po-
dział obszarów refleksjifilozoficznej.Jednymznajważniejszych jest metafizyka (on-
tologia), czyli ogólna teoria bytu. Na gruncie metafizyki rozważane są problemy
dotyczące rzeczywistości, które wykraczają poza granice zagadnień możliwych do
badania metodami naukowymi.
W takiej perspektywie do metafizyki zaliczyć możemy: filozofię przyrody,
czyli kosmologię, teologię, czyli naukę o Bogu, psychologię, czyli naukę o du-
szy, czy też filozofięumysłubadającąrelacjęumysł–ciało,osobowątożsamość
i świadomość.
Kolejne działy filozofiito:epistemologia,czyliteoriapoznania,aksjologia,czyli
ogólna teoria wartości, etyka, czyli nauka o moralności, estetyka — dawniej na-
uka o pięknie oraz przeżyciach z nim związanych, dzisiaj nauka o sztuce i wy-
tworach artystycznych, a także logika, na gruncie której bada się ogólne struktu-
ry poprawnego rozumowania oraz dobrej argumentacji. Współcześnie jako auto-
nomiczne obszary refleksjifilozoficznejmożnawymienićjeszczefilozofięjęzyka,
filozofięnaukspołecznych,filozofiępolitycznączy filozofięprawa.
Filozofianiemusibyćjednakpostrzeganajedyniejakodyscyplinaakademicka.
Może być także traktowana jako sposób myślenia i komunikowania się w obrębie
otaczającego nas świata.
Metafizyka
Wstęp
4
1. Zagadnienie stałości i zmiany
5
2. Idealizm
8
3. Realizm
11
4. Umysł i ciało
14
5. Wolność i determinizm
17
Bibliografia
20
Wstęp
Rozważania filozoficzne przybierają niewątpliwie najbardziej abstrakcyjną postać
na gruncie metafizyki.Stąd właśnie metafizykę utożsamia się potocznie z oderwa-
nymi od rzeczywistości spekulacjami myślowymi i mętnym rozumowaniem.
Słowo metafizyka pochodzi z języka greckiego i znaczy: „to, co następuje po fizyce”.
Przyjmuje się, że termin ten wszedł do słownika filozoficznegozasprawą starożyt-
nego greckiego myśliciela — Arystotelesa. Pod tym tytułem zgromadzono bowiem
wszystkie pergaminy, które były umieszczone po jego dziele zatytułowanym Fizyka
( meta znaczy po grecku „po”). A zatem rozważania obecne na gruncie metafizyki
wykraczają poza obszar dociekań dotyczących problemów czysto fizykalnychina-
leżą do „nauki o pierwszych zasadach bytu”.
Początkowo w starożytności (zanim pojawił się termin metafizyka ) badania tego,
„co istnieje” były ściśle powiązane z filozofią przyrody, czyli kosmologią. Były one
wówczas tożsame z próbami poznania praprzyczyny i pierwszej zasady rzeczy, tzw.
arche .
W późniejszych okresach (szczególnie w średniowieczu) zasadniczym problemem
rozważanym na gruncie metafizykibyło zagadnienie istnienia i natury Boga (meta-
fizykabyła wówczas uznawana za „służebnicę teologii”). Począwszy od renesansu,
przedmiotem metafizykistało się istnienie świata zewnętrznego.
W końcu metafizyka współczesna zwróciła się ku człowiekowi jako podmiotowi
uwikłanemu w świat i historię (metafizykadziejów), badała jego naturę, egzysten-
cję, ograniczenia (metafizyka wolności), powinności i związki z innymi ludźmi
(etyka i socjologia).
Najogólniej można powiedzieć, iż metafizyka to wszelkie rozważania wy-
kraczające poza granice zagadnień możliwych do badania meto-
dami naukowymi, a dotyczące podstawowych kategorii i struk-
tur tego, co istnieje.
5
215988157.003.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin