Jak_zalozyc_spoldzielnie_socjalna.pdf

3w* JAK ZAŁOŻYĆ

SPÓŁDZIELNIĘ

SOCJALNĄ

* WARTO

WIEDZIEĆ

WIĘCEJ

PORADY DLA

ORGANIZACJI

POZARZĄDOWYCH

Beata Kwiatkowska

Monika Chrzczonowicz

. . . . . . . . .

3w* 001, stan prawny 1.01.2007

. . . . . . . . .

JAK ZAŁOŻYĆ

SPÓŁDZIELNIĘ SOCJALNĄ

Autorki: Beata Kwiatkowska, Monika Chrzczonowicz

3w* 001, stan prawny 1.01.2007

Przedruki lub przenoszenie całości lub części tej publikacji na inne nośniki

możliwe wyłącznie za zgodą właścicieli praw autorskich.

SPIS TREŚCI

Autorki:

Beata Kwiatkowska, Monika Chrzczonowicz

Serdecznie dziekujemy za konsultacje i pomoc w redagowaniu tekstu:

Paulinie Chodyrze (Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej),

Rafałowi Kowalskiemu (Stowarzyszenie Klon/Jawor),

Urszuli Krasnodębskiej (Stowarzyszenie Klon/Jawor).

I. INFORMACJE PODSTAWOWE 3

Deﬁnicjaspółdzielnisocjalnej 3

Członkowie spółdzielni socjalnej 3

Założyciele spółdzielni socjalnej 4

Członkowie przystępujący do spółdzielni socjalnej 5

II. REJESTRACJA SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ 7

Etap I – Przygotowania. Opracowanie statutu 7

Etap II – Zebranie założycielskie 10

Etap III – Rejestracja spółdzielni socjalnej 11

Etap IV – Kolejne kroki po rejestracji w KRS 14

III. INFORMACJE DODATKOWE 16

Uprawnienia spółdzielni socjalnej. Wsparcie ﬁnansowezestronypaństwa 16

Łączenie lub podział spółdzielni

Redakcja: Renata Niecikowska

Niniejsza publikacja powstała z zachowaniem wszelkiej staranności o rzetelność,

jednak wydawca nie ponosi odpowiedzialności za skutki zastosowania się do porad

zamieszczonych w broszurze lub posłużenie się wzorami udostępnionych dokumentów.

Broszura wydana w ramach Projektu eS: „W poszukiwaniu polskiego modelu ekonomii społecznej”.

Projekt realizowany jest przy udziale środków Europejskiego Funduszu Społecznego

w ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL

ISBN 83-60337-35-7

978-83-60337-35-6

Likwidacja spółdzielni

Warszawa 2007

Przydatne adresy i strony www

* PODSTAWA PRAWNA

* I. INFORMACJE

- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz.U. Nr 94, poz.

651)

- Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz.U. z 2003 r., Nr 188 , poz.

1848 z późń. zm.)

- Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U. Nr 122, poz. 1143

z późn. zm.)

- Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

(Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.)

- Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrud-

nianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.)

- Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie

(Dz.U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.)

- Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. Przepisy wprowadzające ustawę o działalności

pożytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 874, z późn. zm.)

- Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. Nr 121, poz.

769 z późn. zm.)

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 26 października 2004 r. w sprawie

wzorów dokumentów niezbędnych do utworzenia spółdzielni socjalnej (Dz.U. Nr 240, poz.

2412)

- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 listopada 2005 r. w spra-

wie szczegółowych warunków i trybu dokonywania refundacji ze środków Funduszu Pracy

kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego,

przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej oraz form

zabezpieczenia zwrotu otrzymanych środków (Dz.U. Nr 236, poz. 2002)

- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22 maja 1998 r. w sprawie

szczegółowych zasad udzielenia, oprocentowania, spłaty, rozkładania na raty i umarzania

pożyczek dla osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 67, poz. 439)

- Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej(Dz.U. Nr 173,

poz. 1807)

DEFINICJA SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ

Spółdzielnia socjalna została pomyślana jako podmiot ekonomii społecznej, czyli jako

instytucja, która prowadzi działalność łączącą cele gospodarcze i społeczne. Ustawa

o spółdzielniach socjalnych, dalej zwaną ustawą, stwarza bowiem podstawy prawne do

prowadzenia wspólnego przedsiębiorstwa osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym,

którym szczególnie trudno byłoby rozpocząć i prowadzić działalność gospodarczą samo-

dzielnie. Członkowie spółdzielni socjalnej tworzą dla siebie miejsca pracy, zapewniając

dochód sobie i swoim rodzinom, a poprzez wspólne działania zmieniają siebie i środowisko,

w którym żyją – tworzą coś, co staje się ich wspólnym dobrem, za co są odpowiedzialni,

od czego zależy przyszłość każdego z nich. W tym celu muszą ze sobą współpracować,

ucząc się podtrzymywania więzi międzyludzkich, odnajdywania się w rolach społecznych

(np. kierownika zespołu, członka ekipy). Zdobywają również umiejętności, które mogą

w przyszłości pozwolić na usamodzielnienie zawodowe.

Spółdzielnia socjalna powstaje zatem i działa ze względu na dwa podstawowe cele. Jed-

nym jest wspólne prowadzenie przedsiębiorstwa, drugim włączenie spółdzielców w życie

społeczne i zawodowe, odbudowanie ich umiejętności tworzenia i podtrzymywania relacji

zarówno w pracy, rodzinie jak i w szerszej grupie społeczności lokalnej. O szczególnym

charakterze spółdzielni socjalnej decydują:

> typ osób, które mogą spółdzielnię założyć,

> osobista pracę członków jako podstawa działalności spółdzielni oraz

> cele społeczne, jakie musi sobie spółdzielnia stawiać, którymi są społeczna i zawodowa rein-

tegracja członków, rozumiana w ustawie o spółdzielniach socjalnych, jako „odbudowywanie

i podtrzymywanie umiejętności uczestniczenia (...) członków w życiu społeczności lokalnej

i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu (...), odbudowanie

i podtrzymanie zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy”.

Próbując stworzyć deﬁnicjęspółdzielnisocjalnej,możnabyłobypowiedzieć,że:

** Spółdzielnia socjalna jest zrzeszeniem osób, w przeważającej liczbie za-

CZŁONKOWIE SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ

Członkami spółdzielni socjalnej mogą zostać osoby zagrożone marginalizacją i wy-

kluczeniem społecznym. Ustawa wymienia grupy takich osób, przy czym krąg tych,

PODSTAWOWE

grożonych wykluczeniem społecznym, które wspólnie, w oparciu o osobistą

pracę, prowadzą przedsiębiorstwo i realizują cele społecznej oraz zawodowej

reintegracji.

I. INFORMACJE PODSTAWOWE

które mają prawo powołać spółdzielnię, a więc zostać jej założycielami, jest mniejszy

od tych, które mogą przystąpić do spółdzielni już zarejestrowanej i działającej. Człon-

kami spółdzielni socjalnej stają się zarówno jej założyciele (z chwilą zarejestrowania

spółdzielni), jak i osoby przystępujące do spółdzielni już istniejącej. Głos każdego

członka jest tak samo ważny.

osób, stanowiących około 10-osobową grupę łatwiej jest współpracować, zarządzać

spółdzielnią, podejmować decyzje organizacyjne, dzielić obowiązki, uzgadniać wa-

runki pracy.

CZŁONKOWIE PRZYSTĘPUJĄCY DO SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ

W trakcie istnienia i działalności spółdzielni socjalnej liczba jej członków może ulec zmianie.

Osoby, które zakładały spółdzielnię niekoniecznie muszą w niej działać przez resztę swojego

życia zawodowego. Może się zdarzyć, że ktoś zrezygnuje z członkostwa (lub zostanie go

pozbawiony), natomiast ktoś spoza spółdzielni zechce zostać jej członkiem. I taka możliwość

istnieje. Ważne, żeby liczba członków nie spadła poniżej 5 osób i nie przekroczyła 50 (wy-

jątkiem są spółdzielnie socjalne przekształcone ze spółdzielni inwalidów lub niewidomych,

o których była mowa w poprzednim podrozdziale). Poza osobami ﬁzycznymi członkami

spółdzielni socjalnej mogą zostać także osoby prawne, np. organizacje pozarządowe.

ZAŁOŻYCIELE SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ

Ustawa o spółdzielniach socjalnych precyzyjnie określa grupę osób, które mogą stworzyć

spółdzielnię socjalną. Są to osoby zagrożone marginalizacją, wykluczeniem społecznym,

mające jednak pełną zdolność do czynności prawnych (nie są niepełnoletnie i nie są całko-

wicie ubezwłasnowolnione). Potencjani członkowie założyciele to osoby:

1. bezrobotne, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji

zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

2. osoby wymienione w art. 1 ust. 2 pkt 1-4, 6 i 7 Ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r.

o zatrudnieniu socjalnym, czyli osoby:

a. bezdomne realizujące indywidualny program wychodzenia z bezdomności, w rozu-

mieniu przepisów o pomocy społecznej,

b. uzależnione od alkoholu , po zakończeniu programu psychoterapii w zakładzie

lecznictwa odwykowego,

c. uzależnione od narkotyków lub innych środków odurzających, po zakończeniu

programu terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej,

d. chore psychicznie , w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego,

e. zwalniane z zakładów karnych , mających trudności w integracji ze środowiskiem,

f. uchodźcy realizujący indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów

o pomocy społecznej,

- które podlegają wykluczeniu społecznemu i ze względu na swoją sytuację życiową nie są

w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych i znajdują

się w sytuacji powodującej ubóstwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo

w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym;

3. niepełnosprawne, zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej

i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Członkostwo spółdzielni socjalnej mogą nabyć:

1. osoby ﬁzyczne:

> zagrożone wykluczeniem społecznym, należące do grup mogących założyć spółdzielnię ,

a wymienionych w poprzednim podrozdziale (założyciele spółdzielni socjalnej);

> zagrożone wykluczeniem społecznym, należące do grup mogących założyć spółdzielnię ,

ale posiadające ograniczoną zdolność do czynności prawnych;

> fachowcy/specjaliści – osoby spoza grup zagrożonych wykluczeniem społecznym pod

warunkiem jednak, że ich praca na rzecz spółdzielni wymaga szczególnego rodzaju

kwaliﬁkacji,którychpozostaliczłonkowiespółdzielniniemają.Liczbatychosóbnie

może być jednak większa niż 20% ogólnej liczby członków spółdzielni socjalnej .

Przykład:

Spółdzielnia socjalna została założona przez 5 osób bezrobotnych

(z wykształcenia stolarzy i cieśli), którzy postanowili, że będą wykonywać,

sprzedawać i montować drewniane zabawki i inne meble ogrodowe. Po-

trzeby jest im fachowiec – spawacz/blacharz. Mogą go przyjąć na członka

spółdzielni, bo nie przekroczą limitu 20% osób spoza grup zagrożonych

wykluczeniem społecznym. Jeśli jednak chcieliby przyjąć jeszcze jedną osobę

spoza grupy zagrożonych wykluczeniem społecznym, mającą kwaliﬁkacje,

których nie posiada żaden inny członek, przekroczony zostałby już limit.

Jeśli ta sytuacja utrzymywałaby się nieprzerwanie przez kolejne 3 miesiące,

spółdzielnia mogłaby zostać zlikwidowana.

Członkowie założyciele, w zależności od swojej sytuacji życiowej, powinni uzyskać odpowied-

nie zaświadczenie potwierdzające, że każdy z nich należy do jednej z wyżej wymienionych

grup. I tak – zaświadczenie o statusie osoby bezrobotnej powinien wydać powiatowy urząd

pracy, o statusie osoby niepełnosprawnej – powiatowe centrum pomocy rodzinie. Osoby

wymienione natomiast powyżej w punkcie 2 mogą uzyskać zaświadczenia z zakładu lecz-

nictwa odwykowego, ośrodka pomocy społecznej, powiatowego centrum pomocy rodzinie,

centrum integracji społecznej.

W przypadku osób ﬁzycznych, członkowie spółdzielni socjalnej i spółdzielnia mają obo-

wiązek pozostawania ze sobą w stosunku pracy. Między spółdzielnią a członkami powinna

być podpisana spółdzielcza umowa o pracę.

Spółdzielnię socjalną może założyć grupa minimum 5 osób. Liczba członków nie może

natomiast przekroczyć 50. Wyjątek stanowią spółdzielnie socjalne, które powstają

z przekształcenia spółdzielni inwalidów lub spółdzielni niewidomych. W ich przypadku

ilość członków nie została ograniczona.

Praktyka pokazuje, że najlepiej byłoby, aby członkami założycielami spółdzielni

socjalnej zostały osoby znające się i aby stanowiły grupę niezbyt liczną. Szczególnie

na początku działalności spółdzielni może okazać się to ważne. Wśród znających się

** UWAGA: Warto pamiętać, że osoba bezrobotna, która zostaje członkiem

spółdzielni straci status osoby bezrobotnej w momencie podpisania spół-

dzielczej umowy o pracę lub w dzień po otrzymaniu dotacji z powiatowego

urzędu pracy.

I. INFORMACJE PODSTAWOWE

2. osoby prawne:

> organizacje pozarządowe , o ile statut spółdzielni socjalnej nie stanowi inaczej (pojęcie

organizacji pozarządowej rozumie się zgodnie z deﬁnicjąustawyodziałalnościpożytku

publicznego i wolontariacie);

> gminne osoby prawne, których statutowym zadaniem jest działanie na rzecz reintegracji

społecznej i zawodowej mieszkańców gminy np. centra integracji społecznej, kluby

intergracji społecznej.

* II. REJESTRACJA

ETAP I – PRZYGOTOWANIA. OPRACOWANIE STATUTU

Osoby, które myślą o założeniu spółdzielni socjalnej muszą tworzyć przynajmniej pięciooso-

bową grupę i mieć pomysł na działalność gospodarczą, czyli np. na sprzedaż określonych

towarów, świadczenie usług (wykonywanie remontów – prace malarskie, kładzenie posadzki,

glazury; usługi hydrauliczne; sprzątanie pomieszczeń biurowych; szkolenia komputero-

we itp.). Działalnością gospodarczą według ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie

działalności gospodarczej, jest bowiem „zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana,

handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż,

a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły” (art.2).

Przykład:

Przyszli członkowie założyciele to 4 bezrobotni stolarze i 1 cieśla.

W okolicy jest kilka osiedli domków jednorodzinnych. Zazwyczaj dom jest

otoczony ogrodem – miejscem wypoczynku dla całej rodziny. Mieszkańcy

to w większości ludzie, którzy mają dzieci. Pomysłem na działalność może

być wytwarzanie, montownie i sprzedaż drewnianych zabawek oraz mebli

ogrodowych (typu huśtawki, zjeżdżalnie, domki, krzesła, altanki, itd.).

Na etapie przygotowań warto dobrze zastanowić się, jakie umiejętności mają przyszli

członkowie spółdzielni socjalnej, jaką pracę mogliby razem wykonywać i na ile usługi lub

towar, jaki chcą oferować, może znaleźć popyt. Czas poświęcony na omówienie pomysłów

na działalność gospodarczą i na wstępne rozpoznanie rynku, czyli przeanalizowanie do

kogo chcemy traﬁćzusługamilubtowarami,wjakisposóbmożnabyćkonkurencyjnymdla

innych przedsiębiorców, to czas, od którego w dużej mierze może zależeć sukces tworzonej

spółdzielni socjalnej.

Samodzielne zmierzenie się z układaniem biznes planu, szukaniem wiedzy prawnej

i wszystkimi niezbędnymi czynnościami, które pozwolą przejść od pomysłu do jego re-

alizacji może być trudne i wymaga dużej determinacji. Dlatego też szczególnie na etapie

przygotowań warto szukać wsparcia, informacji w instytucjach i organizacjach, które taką

pomoc świadczą (adresy niektórych z nich zostały umieszczone w rozdziale „Informacje

dodatkowe”). Nieocenione, dla osób chcących założyć spółdzielnię socjalną, może być

również doświadczenie działających już spółdzielni socjalnych.

Warto na etapie przygotowań nawiązać także kontakt z powiatowym urzędem pracy.

Założyciele spółdzielni mogą potrzebować pewnego kapitału koniecznego np. do zakupu

niezbędnych materiałów, narzędzi do realizacji usług lub produkcji dóbr. W powiatowym

urzędzie pracy należałoby się dowiedzieć, na jaką pomoc można tam liczyć.

Ważne byłoby, aby w okresie poprzedzającym powołanie spółdzielni przyszli założyciele

postarali się o uzyskanie zaświadczeń potwierdzających swój status jako osób zagro-

SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: