Akademia Wychowanie Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie

                                                                                                         Rzeszotek Marcin gr. 5m

I.UKŁAD NERWOWY OŚRODKOWY

1.Rdzeń kręgowy

       Budowa zewnętrzna rdzenia kręgowego:

    Rdzeń kręgowy położony jest w kanale kręgowym. Górną jego granice stanowi otwór wielki kończy się zaś na wysokości I-II kręgu lędźwiowego (stożkiem rdzeniowym). Rdzeń kręgowy posiada dwa zgrubienia:

a)                                         szyjne- związane z odejściem nerwów unerwiających kończynę górną

                    b)    lędźwiowe- związane z odejściem nerwów unerwiających kończynę dolną 

Na całej długości rdzenia kręgowego znajduje się wiele podłużnych bruzd, z przodu występuje nieparzysta szczelina pośrodkowa przednia. Obok znajduje się bruzda boczno-przednia zwana również polem korzeniowym przednim. Od tyłu znajduje się bruzda pośrodkowo tylna. Twory tylne dzielą rdzeń na dwie połowy. W części szyjnej znajduje się bruzda pośrednia tylna oddzielająca pęczek smukły i klinowaty, które wspólnie tworzą sznur tylny. Sznur boczny ograniczają: bruzda tylno boczna i pole korzeniowe przednie. Sznur przedni wyznaczają szczelina pośrodkowa przednia i pole korzeniowe przednie. Z rdzeniem kręgowym łączy się 31 nerwów rdzeniowych : 8 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych i 1 guiczny. Odcinek pomiędzy kością guziczną a 31 segmentem na wysokości II kr.lędźwiowego nosi nazwę końskiego ogona.

       Budowa wewnętrzna rdzenia kręgowego:

   Na przekroju poprzecznym widoczna jest istota szara położona centralnie i otaczająca ja istota biała.

      Istota szara- na przekroju ma kształt litery H, występuje tylko w odcinku piersiowym Ramie poziome łączy obydwie połowy rdzenia natomiast ramiona pionowe tworzą rogi (róg przedni, róg tylny) pomiędzy którymi znajduje się istota szara pośrednia. Na całej długości rdzenia rogi tworzą słupy: przedni, tylny, boczny.

        Róg przedni zwany jest często rogiem ruchowym (włókna unerwiają mięśnie szkieletowe).

        Róg tylny jest rogiem czuciowym.  

W okolicy rogu tylnego znajduje się istota galaretowata, otaczająca szczyt i głowę rogu. Natomiast na powierzchni bocznej rogu tylnego istota szara ulega przemieszaniu w istotę białą powodując powstanie

tworu siatkowatego.

        Istota pośrednia środkowa- otacza kanał środkowy na całej długości rdzenia kręgowego wytwarzając dwa spoidła szare: przednie i tylne. 

      Istota biała- tworzy trzy parzyste sznury: przedni boczny i tylny. Komórki nerwowe rdzenia kręgowego różnią się znacznie między sobą. Wymienia siętrzy główne typy komórek :

-                         korzeniowe ( położone w rogu przednim posiadają dwa aksony unerwiają mięśnie poprzecznieprążkowane),

-                         sznurowe ( występują w całej istocie szarej rdzenia), 

-                         wewnętrzne ( poprzez swoje aksony łączą się z innymi komórkami w rdzeniu kręgowym i nie wykraczaja poza granice istoty szarej).     

2. Nerw rdzeniowy – budowa

                  Nerw rdzeniowy tworzą połączone ze sobą korzenie brzuszne i grzbietowe.

       Korzenie grzbietowe- zawierają włókna czuciowe, których część kończy się w istocie szarej, głonie w rogu tylnym rdzenia. Część biegnie do sznura tylnego tworząc długie drogi przewodzące bodźce czuciowe do mózgowia. Włókna zaś znajdują się w zwoju rdzeniowym. Wypustki dośrodkowe tych komórek wnikają do rdzenia zaś wypustki obwodowe wchodzą w skład nerwu rdzeniowego. Korzenie grzbietowe zbudowane głównie z włókien o przewodnictwie doprowadzającym i odśrodkowym.

       Korzenie brzuszne- składają się z włókien ruchowych i przedzwojowych układu autonomicznego. Włókna ruchowe zaczynają się w komórkach rogów przednich rdzenia, w jądrach ruchowych. Włókna układu autonomicznego rozpoczynają się w komórkach istoty szarej pośredniej rdzenia kręgowego. Korzenie brzuszne zbudowane są z włókien przewodzących i dośrodkowych. 

3. Drogi rdzenia kręgowego.

        W rdzeniu kręgowym można wyróżnić dwie grupy dróg nerwowych: drogi długie i drogi krótkie

    (drogi rdzeniowo-mózgowe i mózgowo-rdzeniowe).

              a)   drogi rdzeniowo-mózgowe

·                                                   drogi rdzeniowo-wzgórzowe

·                                                   drogi występujące sznura tylnego

·                                                   drogi rdzeniowo-móżdżkowe

b)   drogi mózgowo-rdzeniowe

·                                                   drogi korowo-rdzeniowe

·                                                   drogi podkorowo-rdzeniowe

II. MÓZGOWIE- podział:

      W mózgowiu wyróżniamy:

a)                                    dwie półkule mózgu

b)                                   móżdżek

c)                                    pień mózgu

·                                                   rdzeń przedłużony 

·                                                   most

·                                                   śródmózgowie

·                                                   międzymózgowie

Rdzeń przedłużony

    Położony w dole tylnym czaszki, ma kształt stożka spłaszczonego w kierunku przednio tylnym. Na jego powierzchni brzusznej biegnie nieparzysta szczelina pośrodkowa przednia, wypełniona skrzyżowaniem piramid. Z boku piramid znajduje się parzysta bruzda boczna przednia a za nią nieco ku górze uwypukla się owalna wyniosłość zwana oliwką.

    Na pow.grzbietowej rdzenia przedłużonego wyróżnia się dwie części:

Część górno-przyśrodkową(tworzy dno komory czwartej)

Część dolno-boczna (stanowi przedłużenie rdzenia kręgowego).

    Po obu stronach bruzdy pośrodkowo tylnej leży pęczek smukły a bardziej bocznie pęczek klinowaty. Pęczek smukły zakończony jest guzkiem jądra smukłego. Pęczek klinowaty zakończony jest guzkiem jądra klinowatego znajdują się w nich odpowiednio jądro smukłe i jądro klinowate.

Budowa wewnętrzna rdzenia przedłużonego.

    W budowie wewnętrznej rdzenia przedłużonego możemy wyróżnić odcinek dolny-podoliwkowy i

górny-oliwkowy.

     W odcinku podoliwkowym rozmieszczenie istoty szarej wykazuje podobieństwo do rozmieszczenia w rdzeniu kręgowym. Istota biała jest położona obwodowo w stosunku do istoty szarej i tworzy trzy pary sznurów: przedni, boczny, tylny. Nowym tworem jest skrzyżowanie piramid. Róg tylny istoty szarej rdzenia przedłużonego częściowo wchodzi w skład tworu siatkowatego, pozostałe komórki tworzą jądro pasma rdzeniowego nerwu trójdzielnego. Z przemieszczenia komórek nerwowych i włókien powstaje w rdzeniu przedłużonym twór siatkowaty.

    Odcinek oliwkowy posiada budowę odmienna niż rdzeń kręgowy.

Część brzuszna utworzona przez piramidę zawiera podłużnie biegnące włókna drogi korowo-rdzeniowej.

Część grzbietowa wspólnie z mostem tworzy nakrywkę tyłomózgowia. Można tutaj wyróżnić:

·                                                   jądro oliwki- ma dł.ok. 20mm. Biegunem górnym sięga do mostu, biegun dolny dochodzi do skrzyżowania wstęg. Istota biała otaczająca jądro oliwki tworzy płaszcz oliwki. Oliwka ma połączenie z móżdżkiem i rdzeniem kręgowym.

·                                                   twór siatkowy- zbudowany z komórek i włókien nerwowych

·                                                   istotę białą- pokrywająca rdzeń przedłużony od boku, zawiera drogi rdzeniowo-mózgowe i drogi pozapiramidowe