sylabus metody bada spoecznych.doc

Sylabus przedmiotu:

Metody badań społecznych
rok akademicki 2010/2011

I.
Prowadzący przedmiot:

dr Katarzyna Ferszt-Piłat

II.
Kontakt dla studentów:

kferszt@poczta.wp.pl

III.
Nazwa przedmiotu:

Metody badań społecznych

IV.
Forma zajęć:

wypełnia uczelnia

wykłady, ćwiczenia, konwersatorium, zajęcia e-learningowe  

V.

Opis przedmiotu:

wypełnia uczelnia

Przedmiot zaliczany jest do przedmiotów ……….., kierunku: ………..
Realizowany jest ……  semestrze studiów   ( …. rok)
w wymiarze:
- studia niestacjonarne – godz. lekcyjne - obliczeniowe (45'):
wykłady – … godz.;
ćwiczenia – …. godz.;
zajęcia e-learningowe - …. godz.;

Liczba punktów ECTS   … ., w tym  …wykłady   …  ćwiczenia

VI.
Efekty kształcenia  - umiejętności i kompetencje:

Rozumienie podstawowych procedur i specyfiki badań ilościowych oraz jakościowych. Dostrzeganie ograniczeń niniejszych badań oraz krytyczne podejście w stosunku do obranego narzędzia badawczego.

Student powinien nabyć umiejętności rozróżniania i stosowania różnorodnych technik badawczych, na przykład: obserwacji, ankiety czy wywiadu kwestionariuszowego. Treści zajęć stanowią wprowadzenie do części ćwiczeniowej oraz korelują z takimi przedmiotami, jak: metody statystyczne w socjologii. Wskazane łączenie treści wykładu z materiałem omawianym w trakcie ćwiczeń. Dodatkowo samodzielna analiza literatury oraz komunikatów z badań i sondaży w aspekcie metodologicznym. Niniejsza propozycja ułatwia przyswajanie materiału, obrazuje wieloaspektowość procesu badawczego oraz sprzyja nabywaniu kompetencji niezbędnych do samodzielnej lub zespołowej realizacji projektu badawczego.

VII.
Warunki zaliczenia:

Zaliczenie materiału z wykładu w formie pisemnej obejmujące całość materiału przedstawionego na wykładach oraz zagadnienia przewidziane do samodzielnego opracowania na podstawie podanej literatury. (Uprzednio należy uzyskać zaliczenie z ćwiczeń).  W ramach zaliczenia student przygotowuje recenzję wybranej pozycji opisującej badania społeczne. Wskazane jest regularne uczęszczanie na zajęcia dydaktyczne, a także udział w ćwiczeniach, zaliczenie zajęć  e-learningowych, prowadzenie notatek oraz analiza materiału lekturowego.

VIII.
Tematy zajęć

(z podziałem na poszczególne formy kształcenia: wykłady, ćwiczenia,

e-learning)

Wykład (w) e-learning (el)

Wprowadzenie: profesja socjologa i aplikacje badań socjologicznych, podstawowe wybrane założenia metodologiczne w badaniach (problem badawczy, pytanie badawcze, zmienne i wskaźniki, hipotezy), (w) + (el)  wstępne omówienie etapów procesu badawczego. (w)

Metoda badawcza: podstawowy podział metod badawczych (ilościowe, jakościowe, niereaktywne), metoda a technika, klasyfikacja technik badawczych według J. Lutyńskiego, cel badawczy a wybór narzędzia badawczego, triangulacja i jej znaczenie. (w)

Badania reprezentacyjne jako przykład badań ilościowych: (metoda reprezentacyjna, sondażowa, ankietowa, surveyowa), (w) populacja - próba, metody doboru próby (losowe, nielosowe), techniki losowania, operaty losowania, reprezentatywność i trafność próby, jednostka doboru próby, populacje (skończone i nieskończone), tablice liczb losowych. (w) + (el) 

Kwestionariusz jako narzędzie badawcze oraz jego konstrukcja: struktura i rodzaje pytań kwestionariuszowych, kategoryzacja odpowiedzi (kafeteria), badania pilotażowe, sytuacja wywiadu  w badaniach kwestionariuszowych, wywiady wspomagane komputerowo, rola ankietera, ankieter-respondent, materiały pomocnicze, efekt ankieterski, instrukcja kodowa, rodzaje kwestionariusza-ankiety: ankiety pocztowe, telefoniczne, mailowe, ankiety audytoryjne, badania trackingowe i panelowe oraz ich specyfika. (w) + (el) 

Znaczenia i konteksty - specyfika badań jakościowych: metoda badań terenowych (monograficzna), metoda teorii ugruntowanej, studium przypadku (case study), etnometodologia, analiza konwersacyjna oraz analiza dyskursu, metoda biograficzna, metoda badania dokumentów, (na materiałach historycznych, wykorzystująca źródła zastane). Techniki badań jakościowych: obserwacja uczestnicząca (jawna i niejawna), rejestrowanie obserwacji, informatorzy, (w) + (el)  typy wywiadów (swobodny, pogłębiony, zogniskowany, narracyjny, grupowy). (el)

Analiza treści przekazu jako przykład badań niereaktywnych: (ilościowa (analiza zawartości) i jakościowa analiza treści, podstawowe założenia i cele tej metody, schemat B Berelsona,  jednostki analizy, klucz kategoryzacyjny, trafność i rzetelność analizy treści, przykłady analizy treści, specyfika analizy dokumentów urzędowych. (w) + (el) 

Socjologia wizualna jako kadrowanie rzeczywistości oraz analiza obrazów zastanych: fotografia jako metoda badawcza (fotografia zorientowana społecznie i fotografia socjologiczna), (el) przykłady badawczych projektów fotograficznych. (w)

Metody ugruntowane historycznie o socjologicznych korzeniach badawczych: socjometria jako metoda pomiaru pozycji jednostki w grupie, tabela socjometryczna, przegląd struktur socjometrycznych w grupie, wskaźniki jednostkowe i grupowe, graficzna prezentacja (socjogram hierarchiczny, tarczowy, nieuporządkowany), techniki socjometryczne (J.L. Moreno, „Zgadnij kto?”, skala sympatii i antypatii); Badania eksperymentalne, możliwości i ograniczenia stosowania eksperymentu na gruncie socjologii, rodzaje eksperymentu. (w)

IX.

Spis literatury podstawowej:

1.       C. F. Nachmias, D. Nachmias. Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań 2001.

2.       E. Babbie. Badania społeczne w praktyce. Wydaw. Nauk PWN. Warszawa 2005.

3.       L.A. Gruszczyński. Kwestionariusze w socjologii. Budowa narzędzi do badań surveyowych. Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 1999.

X.

Spis literatury uzupełniającej

1.       J. Sztumski. Wstęp do metod i technik badań społecznych. Wydaw. „Śląsk”. Katowice 2005.

2.       G. Babiński. Metodologia a rzeczywistość społeczna. Dylematy badań etnicznych. Kraków 2004.

3.       S. Nowak. Metody badań socjologicznych. Wydaw. Nauk PWN. Warszawa 1965.

4.       K. Konecki. Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Wydaw. Nauk PWN. Warszawa 2000. 

5.       D. Silverman. Interpretacja danych jakościowych. PWN. Warszawa 2007.

6.       M. Hamersley, P. Atkinson. Metody badań terenowych. Poznań 2000.

7.       M. Kostera. Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych. PWN. Warszawa 2005.

8.       Fieldwork jest sztuką. Red. P. B. Sztabiński i inni. Wydaw. IFiS PAN. Warszawa 2005.

9.       M. Szreder. Metody i techniki sondażowych badań opinii. PWE. Warszawa 2004.

10.    Badania empiryczne w socjologii. Red. M. Malikowski, M. Niezgoda. Tyczyn 1997.

11.    N. Oppenheim. Kwestionariusze, wywiady, pomiary postaw. Wydaw. Zysk i S-ka. Poznań 2004.

12.    L. Sołoma. Metody i techniki badań socjologicznych. Wydaw. UWM. Olsztyn 2002.

A.      Sułek. Sondaż polski. Wydaw. IFiS PAN. Warszawa 2001.

13.    M. Lisowska-Magdziarz. Analiza zawartości mediów. Przewodnik dla studentów. Wydaw. UJ. Kraków 2004.

14.    M. Lisowska-Magdziarz. Analiza tekstu w dyskursie medialnym. Wydaw. UJ. Kraków 2006.

15.    Kvale S. Interviews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego. Trans Humana. Białystok 2004.

16.    P. Sztompka. Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza. Wydaw. Nauk PWN. Warszawa 2005.

17.    Kadrowanie rzeczywistości. Szkice z socjologii wizualnej. Red. J. Kaczmarek. Wydaw. Nauk. UAM. Poznań 2004.

18.    J. Brzeziński. Metodologia badań psychologicznych. Wydaw. Nauk PWN. Warszawa 2006.

19.    M. Nawojczyk. Przewodnik po statystyce dla socjologów. SPSS. Kraków 2004 s. 15-36, 37-70. (Część I: Jak być badaczem? Część II: Jak zmierzyć szczęście?).

20.    A. Giza. Życie jako opowieść. Wydaw. PAN Ossolineum. Wrocław Warszawa Kraków 1991.

XI.

Podpis osoby sporządzającej sylabus

Dr Katarzyna Ferszt-Piłat

XII.

Komisja oceniająca sylabus pod względem formalnym i merytorycznym

(akceptacja sylabusa)

Zatwierdzone przez Komisję dn……….... r.

XIII.
Podpis Rektora
(akceptacja sylabusa)