Spójność grupowa
Klasycy o więzi społecznej
F. Toennis- Gemeinschaft und Geselschaft
E.Durkheim- solidarność mechaniczna vs. Solidarnosć organiczna
W ciągu ostatnich lat w związku ze zwrotem kulturalistycznym w socjologii powrót do pojęć więzi, solidarność, zaufania
Pojęcie więzi
● Czynniki obiektywne(pokrewieństwo, terytorium ,język itp.)
● Czynniki subiektywne- akt świadomości, poczucie łączności z innymi manifestowane w zachowaniach, postawach
● Różnica pomiędzy społecznością a grupą
społeczność – zbiór ludzi, pomiędzy którymi zachodzą styczności i stosunki społeczne
Stosunek społeczny (P.Sztompka)- normatywnie określony schemat oczekiwanych interakcji pomiędzy partnerami zajmującymi określone pozycje społeczne i pełniącymi związane z nimi role
Więź naturalna i więź stanowiona
● W.naturalna-(rodzinna, etniczna) jest pierwotna, zastana, nigdy nie wygasa
● W.stanowiona- powstała na skutek narzuconych podziałów, związek z siła i/lub prawem
Intencjonalna:w klasie uprzywilejowanej
Nieintencjonalna- wśród nieuprzywilejowanych
Przykład: więźniowie
● Więź zrzeszeniowa - Więź powstała na skutek dobrowolnego zrzeszania się
Stowarzyszenia, gildie średniowieczne
Wyróżnione trzy rodzaje więzi jako typy idealne w rzeczywistości społecznej często ze sobą przemieszane i wielowymiarowe, ich identyfikacja jest skomplikowana
Więź ogólna i specyficzna
● Więź ogólna- gdy ludzi łączy „wspólnota życia”
● Więź specyficzna np. wspólnota zainteresowań, interesów
● Więź społeczna nie jest zjawiskiem wyłącznie mikrostruktur, występuje na wszystkich poziomach zjawisk społecznych
Więzi ze względu na zasięg
● Więzi małego zasięgu
● Więzi średniego zasięgu
● Więzi wielkiego zasięgu
Rozpad więzi społecznej
● Często rozpad więzi następuje wraz z zanikaniem społeczności, ale:
● Czasem więzi trwają pomimo rozpadu społeczności
● Dyskusja: czy silne więzi w danej społeczności są dla tej społeczności zawsze funkcjonalne?
Przejawy więzi społecznej
● Uprawnienia i obowiązki ludzi połączonych więzią
● Zachowania i manifestacje więzi poprzez formy symboliczne
● Dystans wobec „obcych”
● Podział na swoich i obcych we współczesnym świecie, mechanizmy tego podziału
Próżnia socjologiczna Stefana Nowaka
Symptom kryzysu, w okresie realnego socjalizmu autokratyczna pozbawiona legitymizacji społecznej władza doprowadziła do wytrzebienia sfery autentycznych inicjatyw obywatelskich, spontanicznych form organizacyjnych.
Efekt:brak sfery pośredniej miedzy jednostkami a państwem, światem prywatnym a politycznym
P.Sztompka:Więź moralna jako typ więzi subiektywnej
Więzi subiektywne, obiektywne i behawioralne
Więź moralna – więź społeczna w jej aspekcie kulturowym
Moralność-
1)relacja jednych ludzi wobec drugich
2)powinnościowa charakterystyka tej relacji
MY
Ci których obdarzamy ZAUFANIEM
Wobec których postępujemy LOJALNIE
Których sprawy nas SOLIDARNIE obchodzą
Trzy wektory określające nasze miejsce w przestrzeni moralnej
Zaufanie :Oczekiwanie,że inni postąpią pozytywnie wobec nas
Lojalność: powinność nienaruszania zaufania, którym obdarzają nas inni
Solidarność: troska o interesy innych i gotowość podjęci działań na ich rzecz, nawet gdy narusza to nasze interesy
Przestrzeń moralna
Wymiar ekskluzywny- zamknięty, zarezerwowany dla najbliższych,grup pierwotnych
Inkluzywny- więzi dalekiego zasięgu, wobec osób których osobiście nie znamy
Sytuacje, w których dochodzi zazwyczaj do wzmocnienia więzi: wojna, zagrożenie, klęska –wzrost inkluzywności
Dyskusja: czy istnieją sytuacje, w których dochodzi do wzrostu ekskluzywności więzi?
Patologia więzi moralnej
Osłabienie i zawężenie więzi moralnej na skutek:anomii, brutalnej konkurencji, wysokiego ryzyka podejmowanych działań,
Skutki;
kultura cynizmu- atrofia zaufania
Kultura manipulacji- atrofia lojalności
Kultura obojętności- atrofia solidarności
Zbrodnia jako wskaźnik rozkładu więzi
Wypchniecie z pola moralnego całych kategorii np. eksterminacja Żydów
Terroryzm –przeciwko wszystkim spoza własnej, wąskiej grupy
Skrajne patologie- zbrodnie autoteliczne
Spójność społeczna
Układ sił wpływający na to, że jednostki pozostają w grupie
Układ sił powstrzymujący jednostki przed opuszczeniem grupy
Inna definicja: spójność grupowa jako wzór atrakcyjności interpersonalnej- stosunek wybór socjometrycznych wewnątrzgrupowych do zewnętrzgrupowych
Czynniki budujące spójność
● atrakcyjność interpersonalna
● satysfakcja z uczestnictwa w grupie
● unifikacja- podobieństwo postaw, postrzegania grupy
Głębokie struktury punitywne odpowiedzialne za spójność
Kultura grupy (systemy wartości i norm, filozofia, język, wzory komunikacji, systemy motywacyjne, sankcje i naciski itp.)
● grupy ekstrapunitywne- kozioł ofiarny jako mechanizm rozw.konfliktów
● grupy intrapunitywne- ekspiacja, pokuta, poszukiwanie winy w sobie,samokrytyka
● grupy nie punitywne- brak nacisku na członków, mniejsza spójność, członkowie dążą do wyrażania uczuć i motywacji, związek emocjonalny jednostki z grupą
Efektywność grup spójnych
Czy grupy spójne są bardziej produktywne
Tak,- Cartwright, Shaw, Dailey,
Zależność taka nie jest oczywista- Nixon, Stogdill i inni.
To zależy czy grupa ustanowiła standardy wysokiej produktywności- Seashore
Wniosek
Grupy bardziej spójne są bardziej efektywne w osiąganiu celów wyznaczonych przez samą grupę (wyznaczone i zaakceptowane przez członków grupy)
Spójność a konformizm w grupie
● Grupy o wysokim stopniu ścisłości bardziej kontrolują postawy i działania swoich członków.
● Członkowie grup spójnych wykazują większy stopień konformizmu wobec sądów większości
● Grupy spójne maja większa skłonność do odrzucania dewiantów
● Wzrost spójności grupowej daje władzę nad jej członkami!
● Im większa spójność grupy tym paradoksalnie, ludzie czują się bardziej wolni, usatysfakcjonowani.
● Ale ważna jest granica spójności, po jej przekroczeniu zjawiska niekorzystne
Przekroczenie I progu spójności
● Deindywidualizacja jednostek
● Festinger, Pepitone, Newcomb; Zimbardo
● Jednostki nie postrzegaja siebie nawzajem w kategoriach jednostkowych, a jedynie jako członków grupy
Przekorczenie II progu spójności
● Syndrom myślenia grupowego
● Irving Janis
● - iluzja ,ze grupa jest nietykalna
● ...
socjolozka88