WYKŁAD VI
n Przychody i koszty oraz ich podział
n Klasyfikacja przychodów
i kosztów
n Istota przychodów i kosztów
Przychody to kwoty będące odpowiednikiem wartości sprzedaży efektów działalności podstawowej (produktów, robót lub usług) i finansowej (dywidendy od posiadanych akcji i udziałów, dyskonta i odsetki oraz dodatnie różnice kursowe) , a także kwoty uzyskane z innych tytułów na przykład z odsprzedaży składników majątku trwałego i obrotowego.
Koszty w działalności gospodarczej to wyrażona w pieniądzu wartość zużytych zasobów w celu wytworzenia określonego produktu lub wykonania usług. W działalności finansowej kosztami są: wartość nabycia sprzedanych papierów wartościowych, płacone dyskonta i odsetki oraz ujemne różnice kursowe. Ponadto koszty występują w związku z pozostałą działalnością operacyjną, na przykład z likwidacją obiektów majątku trwałego, płaceniem kar i grzywien, przekazywaniem darowizn itp.
n Kryteria klasyfikacji przychodów i kosztów
Miejsce występowania – w działalności operacyjnej (podstawowej, pomocniczej i ogólnozakładowej), w działalności inwestycyjnej, w działalności finansowej, socjalnej oraz w innej działalności.
Więź z działalnością podstawową – pozostające w bezpośrednim związku z działalnością podstawową jednostki gospodarczej oraz przychody i koszty operacyjne nie związane z działalnością podstawową.
Zasadność powstawania – zwyczajne, czyli wynikające z działalności jednostki oraz powstające niezależnie od działalności.
Czas zarachowania – przychody i koszty bieżące oraz przychody przyszłych okresów i rozliczenia międzyokresowe kosztów.
n Przychody i koszty uzyskania przychodów
Kosztami uzyskania przychodów nazywa się te koszty, które powstają w związku z osiąganymi przychodami.
Mogą one powstawać we wszystkich sferach działalności jednostek, zatem mogą to być:
- przychody i koszty podstawowej działalności operacyjnej,
- przychody i koszty pozostałej działalności operacyjnej,
-przychody i koszty działalności finansowej.
n Przychody i koszty podstawowej działalności operacyjnej
Dotyczą wytwarzanych produktów lub świadczonych usług oraz ich sprzedaży.
W wykazie kont księgowych przeznaczone są dla tego rodzaju zdarzeń grupy kont w zespole „7” kont. Są to konta:
700 – Sprzedaż produktów
701 – Koszt sprzedanych produktów
730 – Sprzedaż towarów
731 – Wartość sprzedanych towarów
740 – Sprzedaż materiałów
741 – Wartość sprzedanych materiałów
W tej grupie kont na kontach kosztów ujmowane są wyłącznie koszty pozostające w ścisłym związku z uzyskiwanymi przychodami.
Algorytm księgowania przychodów i kosztów sprzedaży
n Faktura Vat sprzedaży
-------------------------------------
n Wydanie sprzedanych produktów – dowód Wz
Wn 200 Odbiorcy
Ma 700 Przychody ze sprzedaży
221 Rozrachunki Vat
Wn 701 Koszt własny sprzedaży
Ma 600 Produkty gotowe
n Przychody i koszty pozostałej działalności operacyjnej
Stanowią operacje gospodarcze nie mające bezpośredniego związku z podstawową działalnością przedsiębiorstwa.
Zaliczamy do nich na przykład transakcje dotyczące odsprzedaży zbędnych składników majątku trwałego, niewyjaśnione nadwyżki i niedobory w składnikach majątkowych, otrzymane i przekazane darowizny, a także kary, grzywny, odszkodowania oraz inne tego typu pozycje.
Algorytm księgowania sprzedaży środka trwałego
n Faktura Vat dotycząca sprzedaży środka trwałego
n Wydanie środka trwałego – Pt
(pamiętając o wcześniejszym wyksięgowaniu dotychczasowego umorzenia)
Wn – 200 Odbiorcy
Ma – 221 Rozrachunki Vat
760 Pozostałe przychody operacyjne
Wn – 761 Pozostałe koszty operacyjne
Ma – 010 Środki trwałe
n Przychody i koszty działalności finansowej
To operacje, w których przychody i koszty finansowe mogą być ze sobą ściśle powiązane oraz operacje, w których przychody i koszty nie mają ze sobą żadnego związku.
Do pierwszej grupy operacji zalicza się sprzedaż instrumentów finansowych i pozostające z nią w ścisłym związku koszty uzyskania przychodów w postaci wartości w cenach nabycia sprzedanych składników zaliczanych do majątku finansowego.
Natomiast drugą grupę operacji gospodarczych cechuje niezależność występowania kosztów i przychodów finansowych, za które uznaje się wszelkie przychody i koszty związane z operacjami finansowymi.
Algorytm księgowania sprzedaży papierów wartościowych
n Dowód sprzedaży papierów wartościowych
n Dowód wydania papierów wartościowych
Wn – 100 Kasa lub
130 Rachunki bankowe
Ma – 750 Przychody finansowe
----------------------------------------
Wn – 751 Koszty finansowe
Ma – 140 Krótkoterminowe papiery wartościowe
n Zyski i straty nadzwyczajne
Przez zyski i straty nadzwyczajne rozumie się skutki finansowe zdarzeń powstających niepowtarzalnie, poza zwykłą działalnością jednostki, a w szczególności spowodowane zdarzeniami losowymi oraz zaniechaniem lub zawieszeniem pewnego rodzaju działalności.
Zalicza się tu również istotne zmiany metod produkcji lub sprzedaż zorganizowanej części jednostki oraz skutki postępowania układowego lub naprawczego.
Zyski i straty nadzwyczajne z reguły występują niezależnie od siebie.
n Przychody i koszty rozliczane w czasie
To operacje będące wyrazem przestrzegania w rachunkowości zasady memoriałowej (lub memoriału), czyli pozyskiwane przychody i ponoszone koszty nie dotyczące danego okresu sprawozdawczego .
Ujmowane są w księgach rachunkowych oraz w wyniku finansowym w okresie, którego dotyczą – niezależnie od terminu ich zapłaty.
Są to: przychody przyszłych okresów oraz rozliczenia międzyokresowe kosztów.
n Przychody przyszłych okresów
Są to sumy pieniężne uzyskane z góry za świadczenia, które zostaną wykonane dopiero w przyszłości.
Stanowią rozliczenia międzyokresowe przychodów.
Ujmuje się je na koncie 840, a w bilansie stanowią pozycję pasywów.
n Szczególne przypadki przychodów przyszłych okresów
Do przychodów przyszłych okresów zalicza się zwłaszcza:
n otrzymane od kontrahentów zapłaty za przyszłe świadczenia – czyli przedpłaty i zaliczki na poczet przyszłych dostaw lub usług, nie przekraczające 50 % wartości przyszłego świadczenia;
n kwoty podwyższające należności lub roszczenia, na które uprzednio utworzono rezerwę;
n nadwyżki dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi należności i zobowiązań płaconych w walucie obcej, ustalone na dzień bilansowy.
n Algorytm księgowania przedpłaty na przyszłe świadczenia
n Przyjęta przedpłata na przyszłe świadczenia
n Zarachowanie do przychodów bieżących po wykonaniu świadczenia
840 Przychody przyszłych okresów
Wn – 840 Przychody przyszłych okresów
Ma – 700 Przychody ze sprzedaży
n Rozliczenia międzyokresowe kosztów
Polegają na rozliczaniu kosztów w czasie, to jest na ustaleniu czy moment poniesienia kosztów przez jednostkę wyprzedza lub następuje po okresie, którego koszty dotyczą.
Są wyrazem stosowania w rachunkowości zasady współmierności w ponoszeniu kosztów w celu zachowania poprawności bilansu i ustalania wyniku finansowego.
Dzieli się je na :
n Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne.
n Rozliczenia międzyokresowe kosztów bierne.
n Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne
To metoda rozliczania kosztów w czasie, stosowana wówczas gdy wydatki lub zużycie zasobów dotyczą przyszłego okresu sprawozdawczego, a nie tego, w którym je poniesiono (art. 39 ust. 1 ustawy o rachunkowości).
Zalicza się do nich zwłaszcza:
n koszty prac rozwojowych,
n koszty przygotowania nowej produkcji,
n koszty zakupu większych partii materiałów,
n inne koszty ponoszone z wyprzedzeniem.
n Rozliczenia międzyokresowe kosztów bierne
To metoda rozliczania kosztów w czasie polegająca na szacunkowym określeniu sumy kosztów jakie jednostka poniesie w przyszłości w związku z prowadzoną działalnością i comiesięcznym zaliczaniu tych sum do kosztów bieżących.
Jest to metoda tworzenia pewnego rodzaju rezerw na koszty, których poniesienie przewiduje się w przyszłości, na przykład na: remonty, naprawy gwarancyjne, zastępstwa urlopowe i inne.
Ostateczne rozliczenie tak ujmowanych sum kosztów następuje z chwilą powstania zobowiązania z ich tytułu.
n Rachunek zysków i strat
n Wynik finansowy
n Procedura ustalania wyniku finansowego
Wynik finansowy przedsiębiorstwa stanowi wyrażony w pieniądzu efekt prowadzonej przez to przedsiębiorstwo działalności gospodarczej.
Na wynik finansowy składają się :
n wyniki wszystkich prowadzonych przez nią działalności, czyli całej działalności podstawowej,
n wyniki na operacjach nie mających bezpośredniego związku z działalnością podstawową,
n wyniki na operacjach finansowych,
n zyski i straty nadzwyczajne.
n Składniki wyniku finansowego
Wynik finansowy jest sumą wyników cząstkowych, czyli:
WYNIK ZE SPRZEDAŻY
+/– Wynik z pozostałej działalności operacyjnej
= WYNIK Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
+/– Wynik z działalności finansowej
= WYNIK Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
+/– Wynik z operacji nadzwyczajnych
= WYNIK FINANSOWY BRUTTO
– Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
= WYNIK FINANSOWY NETTO
n Tworzenie rachunku zysków i strat
Rachunek zysków i strat – część sprawozdania finansowego ściśle powiązana z bilansem kwotą wyniku: zysku lub straty.
Stosownie do przepisów polskiego ustawodawstwa rachunek ten można sporządzać dwoma sposobami – według dwóch wariantów:
n według wariantu kalkulacyjnego,
n według wariantu porównawczego.
Wariant kalkulacyjny rachunku zysków i strat
Strona kosztów i strat:
n Koszt własny sprzedanych produktów (usług)
n Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)
n Wartość sprzedanych materiałów
n Koszty sprzedaży
n Koszty zarządu
-------------------------------------------------
n Pozostałe koszty operacyjne
n Koszty finansowe
n Straty nadzwyczajne
n Podatek dochodowy i inne obciążenia wyniku finansowego
Strona przychodów i zysków:
n Sprzedaż produktów (usług)
n Sprzedaż towarów
n Sprzedaż materiałów
--------------------------------------------
n Pozostałe przychody operacyjne
n Przychody finansowe
n Zyski nadzwyczajne
Wariant porównawczy rachunku zysków i strat
n Koszty według rodzajów
n Zmniejszenie stanu produktów (saldo Wn konta Rozliczenie kosztów rodzajowych)
n Wartość sprzedanych towarów w cenie zakupu (nabycia)
------------------------------------------------------
n Pozostałe koszty operacyjne...
edytas14