Konstytucja Księstwa Warszawskiego z 22 lipca 1807 roku.pdf

KONSTYTUCJA KSIESTWA WARSZAWSKIEGO Z 22 LIPCA 1807 R.

(Dziennik Praw [Księstwa Warszawskiego] z 1807 r., t. I, s. II- XLVIII)

Tytuł I

Art. 1. Religia katolicka, apostolska, rzymska jest religią stanu.

Art. 2. Wszelka część religijna jest wolna i publiczna.

Art. 3. Księstwo Warszawskie podzielone będzie na sześć diecezji, będzie w nim jedno arcybiskupstwo i pięć

biskupstw.

Art. 4. Znosi się niewola. Wszyscy obywatele są równi przed obliczem prawa. Stan osób zostaje pod opieką

trybunałów.

Tytuł II. O rz ą dzie

Art. 5. Korona ksiąŜęca warszawska jest dziedziczną w osobie króla saskiego, jego potomków, dziedziców i

następców podług porządku następstwa ustanowionego w domu saskim.

Art. 6. Rząd jest w osobie króla.

On sprawuje w całej swojej zupełności urzędowania władzy wykonawczej.

Przy nim jest praw początkowanie.

Art. 7. Król moŜe zdać na wicekróla część swojej władzy, której jemu samemu przez siebie sprawować nie

będzie się podobało.

Art. 8. JeŜeli królowi nie podoba się mianować wicekróla; mianuje prezesa rady ministrów.

W tym przypadku interesy rozmaitych ministeriów będą roztrząsane w tej radzie dla przedstawienia ich królowi

do potwierdzenia.

Art. 9. Król zwołuje, odracza i wyznacza dzień na zgromadzenie głównego sejmu.

Zwołuje takŜe sejmiki, czyli zgromadzenia powiatowe, i zgromadzenia gminne.

Prezyduje w senacie; gdy to przyzwoitym osądzi.

Art. 10. Dobra korony ksiąŜęcej składają się, naprzód, z rocznego dochodu wynoszącego siedem milionów zł

polskich przez połowę w dobrach królewskich, a przez połowę w gotowiźnie ze skarbu publicznego,

po wtóre, z pałacu królewskiego w Warszawie i z pałacu saskiego.

Tytuł III. O ministrach i o radzie stanu

Art. 11. Skład ministerium jest następujący: minister sprawiedliwości, minister wewnętrzny i czci religijnych,

minister wojny, minister przychodów i skarbu, minister policji, minister sekretarz stanu.

Ministrowie są odpowiedzialnymi.

Art. 12. Gdy się królowi spodoba zdać na wicekróla część władzy swojej; której sobie samemu nie zachował,

kaŜdy z ministrów pracuje oddzielnie z wicekrólem.

Art. 13. Kiedy król nie mianował wicekróla, ministrowie zgromadzają się na radę ministrów stosownie do tego,

co się rzekło wyŜej w 8 artykule.

Art. 14. Rada Stanu składa się z ministrów.

Zgromadza się pod prezydencją króla lub wicekróla alba prezesa mianowanego przez króla.

Art. 15. Rada Stanu roztrząsa, układa i stanowi projekta do praw lub urządzenia administracji publicznej, które

przekłada kaŜdy minister w przedmiotach tyczących się swych wydziałów.

KONSTYTUCJA KSIESTWA WARSZAWSKIEGO Z 22 LIPCA 1807 R. Ć WICZENIA Z HISTORII USTROJU POLSKI —OPRAC. B

MIGDA

Art. 16. Czterech referendarzów przydanych jest do rady stanu juŜ to dla przygotowania spraw

administracyjnych i tych, w których rada daje wyroki, jako sąd kasacyjny, juŜ teŜ dla znoszenia się rady z

komisjami izby poselskiej.

Art. 17. Rada Stanu rozpoznaje zajścia o jurysdykcję, zachodzące między władzami administracyjnymi i

władzami sądowymi tudzieŜ co w administracji pod spór podpada, jako teŜ oddanie pod sąd urzędników

administracji publicznej.

Art. 18. Stanowienia, projekty do praw, wyroki i urządzenia roztrząsane w radzie stanu podlegają

zatwierdzeniu królewskiemu.

Tytuł IV. O sejmie głównym

Art. 19. Sejm składa się z dwóch izb, te jest z izby pierwszej, czyli izby senatorskiej, i z drugiej izby, czyli

poselskiej.

Art. 20. Sejm główny zgromadza się co dwa lata w Warszawie, a to w czasie, oznaczonym aktem zwołującym,

wydanym od króla.

Sejm nie trwa dłuŜej jak dni 15.

Art. 21. Do niego właściwie naleŜy naradzanie się względem prawa podatkowego, czyli prawa przychodów

skarbowych, względem praw tyczących się odmian, które uczynić wypada bądź w prawodawstwie cywilnem,

bądź w prawodawstwie kryminalnem; bądź teŜ w systemacie menniczym.

Art. 22. Projekty do praw ułoŜone w radzie stanu będą przesyłane głównemu sejmowi za rozkazem króla,

uchwalone od izby poselskiej sekretnym kreskowaniem i większością kresek, a potem podane pod sankcję

senatu.

Tytuł V. O senacie

Art. 23. Senat składa się z osiemnastu członków, to jest

sześciu biskupów

sześciu wojewodów

sześciu kasztelanów.

Art. 24. Wojewodów i kasztelanów król mianuje, biskupów król mianuje, a Stolica Święta instytucję daje.

Art. 25. W senacie prezyduje jeden z jego członków mianowany na to od króla.

Art. 26. Urzędowania senatorów są doŜywotne.

Art. 27. Projekty do praw uchwalone w izbie poselskiej stosownie do tego, co się niŜej powie, przesyłają się do

sankcji senatu.

Art. 28. Senat potwierdza prawo wyjąwszy w przypadkach następujących:

1) jeŜeli prawo uchwalone nie było podług formalności przepisanych konstytucją lub jeŜeli obrady zdarzonym

gwałtem jakim zamieszane zostały;

2) jeŜeli mu wiadomo, Ŝe prawo nie było przyjęte większością głosów;

3) jeŜeli senat uznaje, Ŝe prawo jest przeciwne albo bezpieczeństwu kraju, albo przepisom niniejszej ustawy

konstytucyjnej.

Art. 29. W przypadku, gdyby dla jednej z powyŜszych pobudek odmówił senat sankcji prawu jakiemu, tenŜe

senat nadaje królowi przez uchwałę wyszczególniającą powody potrzebną moc do uchylenia uchwały

poselskiej.

Art. 30. Kiedy odmówienie sankcji ze strony senatu gruntuje się na jednym z dwóch pierwszych przypadków,

w artykule 28 wytkniętych, naówczas król po wysłuchaniu rady stanu moŜe nakazać odesłanie projektu prawa

KONSTYTUCJA KSIESTWA WARSZAWSKIEGO Z 22 LIPCA 1807 R. Ć WICZENIA Z HISTORII USTROJU POLSKI —OPRAC. B

MIGDA

do izby poselskiej z zaleceniem, aŜeby porządnie postępowała: JeŜeliby zaś tenŜe sam nieład został ponowiony

bądź w porządku zgromadzenia; bądź w formalnościach obradom przepisanych, izba poselska tym samym jest

rozpuszczona i król nakazuje nowe wybory.

Art. 31. W przypadku rozwiązania izby poselskiej prawo tyczące się przychodów skarbowych zostaje

przedłuŜone na rok jeden, a prawa cywilne lub kryminalne mają mieć moc swoją bez Ŝadnego określenia i

zmiany.

Art. 32. Gdy senat odmówił sankcji prawu, moŜe równie król i we wszystkich przypadkach mianować nowych

senatorów i odesłać potem prawo do senatu.

Z tym wszystkim senat nie będzie mógł być złoŜonym z więcej jak sześciu biskupów, dwunastu wojewodów i

dwunastu kasztelanów.

Art. 33. Gdy król uŜył prawa nadanego artykułem poprzedzającym, naówczas miejsca wakujące w senacie

między wojewodami i kasztelanami dopóty nie będą obsadzone, póki senat nie zmniejszy się do liczby 23

artykułem oznaczonej.

Art. 34. Skoro Senat potwierdził prawo lub król pomimo pobudek uchwały senatu nakazał je ogłosić, projekt

ten staje się prawem natychmiast obowiązującym.

Tytuł VI. O izbie poselskiej

Art. 35. Izba poselska składa się:

1) z sześciudziesiąt posłów mianowanych na sejmikach, czyli zgromadzeniach szlachty kaŜdego powiatu licząc

po jednym z powiatu. Posłowie powinni mieć najmniej 24 lat skończonych, być w zupełnym uŜywaniu praw

swoich lub usamowolnionymi,

2) z czterdziestu deputowanych od gminów.

Art. 36. Cały kraj Księstwa Warszawskiego dzieli się na czterdzieści zgromadzeń gminnych, to jest osiem w

mieście Warszawie, a 32 na resztę kraju.

Art. 37. KaŜde zgromadzenie gminne powinno liczyć w sobie przynajmniej 600 obywatelów mających prawo

głosowania.

Art. 38. Członki izby poselskiej zostają wciąŜ na urzędzie lat dziewięć. Odnawiają się w trzeciej części co lat

trzy.

A zatem, i to na pierwszy raz, trzecia część członków izby poselskiej zostanie na urzędzie tylko przez trzy lata,

a druga trzecia część przez lat sześć.

Lista wychodzących członków w tych dwóch epokach przez los się ustanowi.

Art. 39. W izbie poselskiej prezyduje marszałek wybrany z jej łona; a od króla mianowany.

Art. 40. Izba poselska uchwala o projektach do praw, które potem przesyłają się pod sankcję senatu.

Art. 4l. KaŜdego sejmu taŜ izba mianuje większością sekretnych kresek trzy komisje składające się kaŜda z

pięciu członków, to jest:

komisję przychodów skarbowych,

komisję prawodawstwa cywilnego,

komisję prawodawstwa kryminalnego.

Marszałek prezydujący w izbie poselskiej donosi przez poselstwo radzie stanu o mianowaniu rzeczonych

komisji.

Art. 42. Gdy rada stanu projekt do prawa ułoŜy, uwiadomia o tym komisję, której się tyczy przedmiot prawa,

przez ministra tego wydziału, do którego się tenŜe przedmiot ściąga i za pośrednictwem referendarzów

przydanych do rady stanu.

JeŜeli komisja ma jakie uwagi do przełoŜenia względem projektu do prawa, zgromadza się u tegoŜ ministra.

Referendarze, którym polecone było doniesienie o projekcie do prawa przypuszczeni są do tych konferencji.

KONSTYTUCJA KSIESTWA WARSZAWSKIEGO Z 22 LIPCA 1807 R. Ć WICZENIA Z HISTORII USTROJU POLSKI —OPRAC. B

MIGDA

Art. 43. JeŜeli komisja obstaje przy swoich uwagach i Ŝąda określenia w projekcie do prawa, minister donosi o

tym radzie stanu.

Rada stanu moŜe przypuścić członki komisji do roztrząsania w gronie swoim szczegółów projektu do prawa,

które zdawały się potrzebować określenia.

Art. 44. Rada stanu powziąwszy wiadomość o uwagach komisji bądź z doniesienia ministra, bądź przez

roztrząśnienie w jej zgromadzeniu zaszłe, stanowi ostatecznie opis projektu do prawa, który się przesyła do izby

poselskiej, aby o nim stanowiono.

Art. 45. Członki rady stanu są tym samym członkami izby poselskiej; zasiadają w niej i mają głos stanowczy.

Art. 46. Członki tylko rady stanu i członki komisji poselskiej mają prawo mówienia w izbie bądź w przypadku

zgodności rady i komisji względem projektu do prawa, końcem dobitniejszego wystawienia poŜytków jego,

bądź w przypadku rozróŜnienia zdań, końcem jawniejszego okazania lub zbijania nieprzyzwoitości onegoŜ.

śaden inny członek nie moŜe zabierać głosu względem projektu do prawa.

Art. 47. Członki komisji mogą oświadczyć zdanie swoje osobiste względem projektu do prawa, a to bądź gdy z

większością zdań w komisji, bądź gdy z mniejszością trzymali. Przeciwnie zaś członki rady stanu mogą tylko

mówić za projektem do prawa, ułoŜonym w radzie.

Art. 48. Gdy marszałek prezydujący w izbie poselskiej uzna, iŜ rzecz dosyć jest wyjaśnioną, moŜe koniec

uczynić roztrząsaniu i podać projekt prawa do kreskowania. Izba kreskuje sekretnie i stanowi prostą

większością kresek.

Art. 49. Gdy prawo przejdzie, izba poselska przesyła je zaraz do senatu.

Tytuł VII. O sejmikach i zgromadzeniach gminnych

Art. 50. Sejmiki, czyli zgromadzenia powiatowe, składają się z szlachty powiatu.

Art. 51. Zgromadzenia gminne składają się z obywatelów właścicielów nieszlachty i innych obywatelów,

mających prawo wchodzenia do nich, jako się niŜej powie.

Art. 52. Sejmiki i zgromadzenia gminne król zwołuje. Listy zwołujące oznaczą miejsce, dzień w którym się

zgromadzić, czynności, do których przystąpić i czas, jak długo trwać mają.

Art. 53. Nikt nie moŜe być przypuszczonym do dawania głosu, kto nie ma 21 lat skończonych, kto nie jest w

zupełnem uŜywaniu praw swoich albo nie jest usamowolnionym. Usamowolnienie moŜe odtąd następować w

21 roku skończonym, bez względu na wszelkie inne przeciwne temu prawa i zwyczaje.

Art. 54. KaŜdy sejmik, czyli zgromadzenie powiatowe, mianuje posła i podaje kandydatów do rad

departamentowych i powiatowych tudzieŜ do sądów pokoju.

Art. 55. Na sejmikach prezyduje marszałek mianowany przez króla.

Art. 56. Sejmiki te rozłoŜone są na 10 oddziałów, kaŜdy oddział składa się z powiatów przedzielonych jednym

lub kilku powiatami. Dwa oddziały nie mogą być w jednymŜe czasie zwołane.

Art. 57. Deputowanych z gmin wybierają zgromadzenia gminne. Podają takŜe podwójną listę kandydatów do

rad municypalnych.

Art. 58. Mają prawo głosowania na zgromadzeniach gminnych:

1} kaŜdy obywatel właściciel nieszlachcic;

2) kaŜdy rękodzielnik i przełoŜony nad czeladzią warsztatową, kaŜdy kupiec mający własny swój zapas w

sklepie lub magazynie, wartości 10.000 złotych polskich;

3) wszyscy plebani i wikariusze;

4) kaŜdy artysta i obywatel znakomity z talentów, wiadomości lub z przysług uczynionych bądź handlowi, bądź

kunsztom;

KONSTYTUCJA KSIESTWA WARSZAWSKIEGO Z 22 LIPCA 1807 R. Ć WICZENIA Z HISTORII USTROJU POLSKI —OPRAC. B

MIGDA

5) kaŜdy podoficer i Ŝołnierz, który będąc ranny lub odbywszy kilka kampanji otrzymał uwolnienie od słuŜby;

6) kaŜdy podoficer i Ŝołnierz czynnie w słuŜbie będący, który za dobre sprawowanie się otrzymał ozdobę

honorową;

7) oficerowie wszelkiego stopnia.

Rzeczeni oficerowie, podoficerowie i Ŝołnierze w rzeczywistej czynnie zostający słuŜbie, którzy by byli na

załodze w mieście, gdzie się zgromadzenie gminne odbywa, nie będą mogli uŜywać w tym tylko przypadku

prawa dozwolonego niniejszym artykułem.

Art. 59. Listę głosujących właścicielów ułoŜy municypalność, a zaświadczą ją poborcy podatków.

Listę plebanów i wikariuszów ułoŜy prefekt, podpisze minister wewnętrzny.

Listę oficerów, podoficerów i Ŝołnierzy, wyraŜonych w powyŜszym artykule, ułoŜy prefekt, a podpisze minister

wojny.

Listę rękodzielników i przełoŜonych. nad czeladzią warsztatową tudzieŜ kupców mających swój własny zapas

w sklepie, magazyn lub fabrykę, wynoszące 10.000 zł. pol., i listę obywatelów znakomitych talentami,

wiadomościami i przysługami uczynionymi bądź umiejętnościom, kunsztom bądź handlowi ułoŜy prefekt, a

zatwierdzi corocznie senat.

Obywatele znajdujący się w ostatnim z wyŜ rzeczonych przypadków mogą podawać prosto do senatu prośby

swoje z dowodami wspierającymi ich Ŝądania.

Art. 60. Senat w kaŜdym przypadku, gdzieby miał powód do mniemania, iŜ się w ułoŜenie list wcisnęło jakie

naduŜycie, moŜe nakazać ułoŜenie innych.

Art. 61. Zgromadzenia gminne nie mogą być zwołane w jednymŜe czasie w całym powiecie, lecz będzie

zawsze ośmiodniowa przerwa między zebraniem się kaŜdego z nich, wyjąwszy jednak zgromadzenia miasta

Warszawy, które mogą być w jednymŜe czasie po dwa tylko razem zwołane.

Art. 62. Na zgromadzeniach gminnych prezyduje obywatel mianowany od króla.

Art. 63. śadne roztrząsanie jakiejkolwiek bądź natury, Ŝadne uchwalanie próśb lub przełoŜeń nie będzie miało

miejsca na sejmikach i zgromadzeniach gminnych.

Trudnić się tylko powinno wyborem bądź deputowanych, bądź kandydatów, których liczba, jak się rzekło

wyŜej, poprzedniczo jest oznaczona przez listy okólne zwołujące.

Tytuł VIII. Podział kraju i administracja

Art. 64. Kraj zostaje podzielony na sześć departamentów.

Art. 65. Administracja kaŜdego departamentu jest przy prefekcie. W kaŜdym departamencie jest rada interesów

spornych składająca się najmniej z 3 członków, a najwięcej z 5 i ogólna rada departamentowa składająca się

najmniej z 16 członków, a najwięcej z 24.

Art. 66. Administracja w powiatach będzie przy podprefektach. W kaŜdym powiecie jest rada powiatowa

składająca się najmniej z 9 członków, a najwięcej z 12.

Art. 67. W kaŜdej municypalności administracja będzie przy burmistrzu, czyli prezydencie.

Będzie w kaŜdej municypalności rada municypalna składająca się z 10 członków, gdzie jest 2 500 mieszkańców

lub mniej; z 20, gdzie jest 5 000 mieszkańców lub mniej; z 30 w miastach, gdzie ludność przechodzi 5 000

mieszkańców.

Art. 68. Prefektów, radców prefektur, podprefektów i burmistrzów mianuje król bez poprzedzającego sobie

przedstawienia.

Członki rad departamentowych i rad powiatowych mianuje król z podwójnej listy kandydatów podanej sobie od

sejmików powiatowych.

Odnawiają się przez połowę co lat dwa.

Członki rad municypalnych mianuje król z podwójnej listy kandydatów, podanych od zgromadzeń gminnych.

Odnawiają się przez połowę co lat dwa.

Rady departamentowe, powiatowe i municypalne mianują prezydenta pośród siebie wybranego.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: