BRUCELOZA

(brucellosis)

Zakaźna i zaraźliwa choroba, o etiologii bakteryjnej, zwykle przewlekła, występująca u zwierząt domowych, dzikich oraz u Ho

1980r  – Polska uznana za kraj wolny od brucellozy

Występowanie:

-           wszędzie

-           w warunkach krajowych największe znaczenie u Bo

Etiologia:

Brucella

-           G (-), wzrost na podłożach specjalnych

-           barwi się met. Ziel – Niellsena???

-           wrażliwa na UV, 2% NaOH, 3-5% lizol, 3% formalinę, 3% wapno chlorowane, 2% sterinol, 2% bioval

-           kolonie S (gładkie), R (szorstkie) i M (śluzowe)

-           duża oporność na czynniki zew., w kale przeżywa 1 rok

-           3 podstawowe gatunki

B. melitensis – u małych Ru w basenie M. Śródziemnego, b. patogenne dla Ho

B. abortus bovis – 9 biotypów, u zw. przeżuwających, b. rozpowszechniona w Europie

B. abortus susis – 3 biotypy, najczęściej w USA, u nas u zajęcy

inne:

              B. ovis – Ov

              B. canis – b. patogenna dla Ho

              B. neotoma – wyosobniona od szczura pustynnego w USA, niepatogenna dla Ho

Epizootiologia:

Źródła:

-           krowy przy poronieniu lub porodzie – wydalają z płodem, wodami i błonami płodowymi zarazki na zewnątrz, około tydzień przed i tydzień po porodzie

-           mleko, mocz

-           zakażone samce (w pęcherzykach nasiennych)

-           buhaj może przenosić w sposób mechaniczny

-           zwierzęta dzikie: lisy, dziki, sarny, jelenie

-           Ho poprzez mocz

-           stawonogi, gryzonie jako bierni przenosiciele

Wrota:

-           p.o.

-           skóra

-           błony śluzowe

-           akt krycia

Patogeneza:

O.I. 2 tyg. - 6 mies. (tym krótszy im w późniejszym okresie ciąży ma miejsce zakażenie)

-           tropizm do układu chłonnego

-           bakteriemia 10 – 21 dni ® gorączka ® osiedlanie w różnych n. wew.: węzły chłonne, śledziona, kaletki maziowe, jądra, wymię, macica

-           zw. młode - tendencja do unieszkodliwiania zarazków przez org.

-           erytrytol – jest momentem przyciągania zarazka do łożyska ® wnikanie do kosmków ® rozprzestrzenienie się miedzy łożyskiem a ścianą macicy ® wysięk ® rozluźnienie między łożyskiem matczynym a łożyskiem płodu ® zaburzenia w odżywianiu płodu ® zamarcie (płody młode – maceracja, starsze – ronienie)

-           po ronieniu często zatrzymanie łożyska ® wytrącenie włóknika i zrosty

Objawy:

-           ronienia, zatrzymanie łożyska, jałowość, zapalenie wymienia

-           objawy zwiastunowe przed poronieniem: obrzęk warg sromowych, zaczerwienienie błon śluzowych, wyciek z pochwy, zwiotczenie więzadeł krzyżowych

-           młode płody martwe, starsze mogą rodzic się żywe

-           niekiedy ciąża może przebiegać normalnie, płód żywy ale słaby ® †

-           stany zapalne stawów: nadgarstkowego, kolanowego – obrzęk, bolesność, ropnie pod skórą

-           samce: obrzęk i zaczerwienienie prącia, zapalenie jąder, najądrzy, brak apetytu, wychudzenie

AP:

-           samica: zmiany w macicy, błonach płodowych, gruczole mlekowym (zmiany martwiczo-wytwórcze), zmiany w przynależnych węzłach chłonnych, kaletkach maziowych

-           błony płodowe: ogniskowo lub rozlanie obrzękłe, surowiczo nacieczone, galaretowate, usiane wybroczynami, miejscami pokryte przez włóknikiem lub wysiękiem surowiczo-ropnym

-           kosmówka: obrzęk, przekrwienie, wysięk włóknikowo-ropny, ogniska martwicze w obrębie liścieni

-           płód: pokryty ropnym wysiękiem, surowicze nacieczenie tk. podskórnej, śródmiąższowej i sznura pępowinowego, wybroczyny na błonach śluzowych żołądka, pęcherza i pod błonami surowiczymi, powiększenie śledziony, płyn w jamach ciała, ropno-włóknikowe zapalenie płuc, treść żołądka cytrynowa, mętna i kłaczasta

-           jądra: ogniska martwicowe i ropne

HP:

-           w łożysku zmiany obrzękowo martwicowe

-           rozplem komórek siateczki, histocytów, plazmocytów, limfocytów, granulocytów

-           zwłóknienie jądra

D. różnicowa:  

-           zatrucia paszowe

-           niedobory wit. A i E

-           listerioza

-           leptospiroza,

-           paciorkowce, gronkowce

-           grzyby

-           gorączka Q

-           kampylobakterioza

Bad. laboratoryjne:

· bad. bakteriologiczne:

-           materiał: całe płody, wycinki łożyska, liścienie (preparaty mazane z pogranicza zmian), zawartość żołądka płodu, wysięk, mocz, mleko, nasienie

-           bakterioskopia bezpośrednia: barwienia met. Ziehl – Nielsena

-           bad. hodowlane: podłoża różnicujące z fioletem gencjany

· próba biologiczna:

-           świnka morska, rozcierem s.c lub i.m.

-           zbadać czy nie posiadała wcześniej przeciwciał

-           po 2 tyg. bada się serologicznie, po 5–6 dniach sekcja (obrzęk jąder u samców, obrzęk węzłów chłonnych, stawów)

· bad. alergiczne (abortyna, brucelina)

· bad. serologiczne (mogą być fałszywie ujemne)

-           nie pobiera się krwi:

od krowy w ost. miesiącu ciąży i do 2 tyg. po porodzie

po uprzednich tubrekulizacjach i szczepieniach, dopiero po 3 tyg.

od krowy która poroniła – po 2 tyg., wynik (-) ® po 2 - 4 mies.

-           3 odczyny urzędowe : OKAP (odczyn kwaśnej aglutynacji płytkowej), OA (odczyn aglutynacji), OWD

                                           (-) zw. niezakażone

      OKAP                             

OA

                                                 (+)

OWD

-           OKAP (test jakościowy) – metoda skriningowa, wykonywana z pełną surowicą, antygen zawiera zawiesinę B. abortus zabarwioną różem bengalskim;

-           OA aglutynacja probówkowa – pod uwagę bierzemy rozcieńczenie surowicy oraz natężenie reakcji w danym rozcienczeniu, u Bo rozcienczenie 12,5 do 100, za diagnostyczny uważa się wynik na 2, 3, 4 plusy, 1:50; otrzymany wynik mnoży się przez 2 ® j.m.

-           OWD interpretacja : 12,5 ® (-), 25 ® (+/-), 50 ® (+)

-           przy wynikach wątpliwych w OA lub OWD – powtórka po upływie 3 tyg.

Gospodarstwa wielkotowarowe: wszystkie zw. od wieku 6 mies. badamy 1x / rok

Gospodarstwa drobnotowarowe: 1/3 zw. / rok (całe pogłowie co 3 lata), buhaje od wieku 12 mies., krowy od wieku 24 mies.

Testy dodatkowe:

odczyn Coombsa, odczyn z dwumerkaptoetanolem, ELISA, transformacja blastyczna limfocytów

-           wyniki fałszywie (+): zakażenie Y. enterocolitica, Salmonella, prątki gruźlicy typu Av

-           wyniki fałszywie (–): zw. świeżo zakażone, z przewlekłą brucelozą, w wysokiej ciąży i w pierwszym okresie po porodzie, przy dużej ilości przeciwciał (zjawisko fazowego hamowania aglutynacji), przy obecności przeciwciał hamujących

Zapobiegania i zwalczanie:

-           szczepień nie prowadzi się

-           choroba zawodowa lekarzy wet.

-           podstawowym celem jest ochrona stada przed zawleczeniem choroby

CHOROBA ZWALCZANA Z URZĘDU (Bo, Ov, Cap, Su)

Su

B. abortus suis – typowy obraz choroby

B. abortus bovis – może być przebieg bezobjawowy

Źródła i patogeneza: jak u Bo

Objawy:

-           samice: ronienia, martwe płody, słabo rozwinięte, bezpłodność

-           samce: zmiany w narządach rozrodczych, zapalenie jąder, najądrzy, stany zapalne nasieniowodów, ogniska martwicze, zanik gruczołów płciowych

AP:

-           ogniska zapalne podobne do zmian gruźliczych, najczęściej w węzłach chł. przynależnych do zmienionych narządów

-           zniekształcenie stawów, w okolicach stawów międzykręgowych ® otorbione ogniska ® zaburzenia w obrębie OUN

-           łożysko: obrzęk, przekrwienie, wybroczynowość

Rozpoznanie:

-           wywiad

-           obraz kliniczny

-           AP

-           bakteriologia

-           serologia ® OA 100 j.m. (+), 50 j.m. – wątpliwy, 25 j.m. (–)

D. różnicowa:

leptospiroza, salmonelloza, listerioza

nie leczymy, zabicie (+)

Ov i Cp

B. melitensis

B. ovis

-           zap. najądrzy u tryków

-           poronienia w 3 – 4 mies., ciąża donoszona ® słabe, padają w krótkim okresie czasu

-           zap. błony śluzowej macicy

-           kulawizny

-           zmiany w gruczole mlekowym

-           obj. z płuc

B. abortus bovis

-           ...