Program zajęć przeciwko agresji i przemocy dla klas IV – VI
Cele:
. Uświadomienie dzieciom co to jest agresja.
. Pokazanie uczniom przyczyn agresji.
. Rozwijanie umiejętności rozpoznawania sytuacji przemocy.
. Uświadomienie uczniom odpowiedzialności za własne czyny.
. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami, zwłaszcza złością.
. Kształtowanie postaw wrażliwości na drugiego człowieka.
Przewidywane rezultaty:
1. Szkoła stanie się bezpieczniejsza.
2. Uczniowie rzadziej będą stosować agresję.
3. Uczniowie będą bardziej kontrolować własne zachowanie.
4. Uczniowie będą umieli odmawiać w przypadku namawiania do agresji.
Metody: rozmowa, praca w grupach, drama, „burza mózgów”, miniwykład
Bez wątpienia obowiązkiem nauczyciela jest przeciwdziałanie agresji i przemocy w szkole, reagowanie na przemoc, pomaganie ofiarom. Wynika to z celów społecznych, jak i prawnych. Najlepsze, moim zdaniem, jest wczesne zapobieganie, działanie w tym kierunku, aby zmniejszyć występowanie agresji i przemocy do możliwego minimum.
Cykl zajęć, który opracowałam ma obudzić wrażliwość dzieci na drugiego człowieka: koleżankę, kolegę, innych uczniów, pokazać skutki agresji, jak i uświadomić uczniom, że każdy ponosi odpowiedzialność za swoje czyny.
Zajęcia 1
Temat: Co to jest agresja?
Czas trwania zajęć: 45 min.
Potrzebne pomoce: wydrukowane definicje agresji
Przebieg zajęć:
. Wstęp.
Prowadzący informuje, że uczniowie będą uczestniczyć w cyklu zajęć na temat agresji i przemocy. Zajęcia odbywać się będą raz w tygodniu na godzinach wychowawczych. Odbędą się razem 4 spotkania.
. Co to jest agresja?
Uczniowie w swobodny sposób wypowiadają się na temat agresji Najczęściej będą wymieniać jej formy. Może jednak pojawić się właściwa odpowiedź np. „Agresja – to złe zachowanie”. Po wypowiedziach uczniów umieszczamy na tablicy wydrukowane definicje różnych autorów, jak również własną, łatwiejszą do zrozumienia. Każdą czytamy (mogą to zrobić chętni uczniowie) i omawiamy. Na koniec czytamy własną definicję.
Definicje
Jeno Ranschburg:
„Każde zamierzone działanie – w formie otwartej lub symbolicznej – mające na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, straty, bólu”
Frączek
„Agresja czy przemoc interpersonalna to czynności intencjonalne podejmowane przez ludzi, stanowiące zagrożenie bądź powodujące szkody w fizycznym, psychicznym i społecznym dobrostanie innych osób (tj. wywołujące ból, cierpienie, destrukcję, prowadzące do straty cenionych wartości).
Definicja uproszczona
„Agresja jest to zamierzone działanie mające na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, krzywdy, straty, bólu”.
. Jakie są formy agresji.
Po omówieniu definicji pytamy więc jakie zachowana ludzi są agresją. Prosimy uczniów o podanie przykładów. Wymieniane formy zapisujemy na tablicy podzielonej na dwie części. Po jednej stronie zapisujemy formy przemocy fizycznej, a po drugiej psychicznej.
Następnie mówimy, że formy agresji możemy podzielić na dwa rodzaje: agresję fizyczną, agresję psychiczną. Stosowanie zarówno jednej jak i drugiej ma taki sam cel: wyrządzenie komuś krzywdy.
AGRESJA FIZYCZNA
bicie
popychanie
podstawianie nóg
kopanie plucie
wymuszanie pieniędzy
plucie
zamykanie
AGRESJA PSYCHICZNA
przezywanie
wyśmiewanie
grożenie
ośmieszanie
plotkowanie
namawianie się
obrażanie
szantaż
wrogie gesty
izolowanie
. Przyczyny agresji
Prowadzący mówi uczniom, że agresja ma swoje źródła czyli przyczyny. Proponuje uczniom zastanowienie się nad przyczynami agresji. Dzieli klasę na grupy. Każda grupa zapisuje na kartkach swoje przemyślenia (7 – 10 min). Następnie nauczyciel komentuje notatki uczniów i wyjaśnia jakie są główne przyczyny agresji.
Niewłaściwe wzory
Wpływ środowiska
Podniesienie własnej wartości
Nadpobudliwość
Brak opieki i zainteresowania rodziców
Cechy wrodzone
. Zakończenie.
Podsumowujemy lekcję przypominając definicję agresji oraz jej formy
Zajęcia 2
Temat: Odmawianie w sytuacji namawiania do agresji. Ponoszenie odpowiedzialność za własne czyny.
Czas zajęć: 45 min.
1.Wstęp
Przedstawienie tematu spotkania.
2. Sprawdzenie stopnia przyswojenia materiału z poprzednich zajęć
Prowadzący przypomina uczniom, że na poprzedniej lekcji dowiedzieli się co to jest agresja, poznali jej formy oraz jej niektóre przyczyny. W związku z tym pewnie potrafią ocenić, która z opisanych sytuacji jest agresją i dlaczego. Następnie czytamy dzieciom przykładowe sytuacje. Chętni lub wskazani przez nauczyciela uczniowie udzielają odpowiedzi.
Przykładowe sytuacje:
Jarek z Benkiem, żeby pokazać, co myślą o Jaśku wsadzili jego plecak do muszli klozetowej i spuścili wodę. (niszczenie rzeczy, poniżanie)
Grzesiek zostawił w szatni bluzę. Kazał po nią iść Jurkowi. Powiedział, że jeśli Jurek tego nie zrobi to po lekcjach i tak dowie się kto tu rządzi. (zastraszanie, grożenie)
Kaśka z Martą umówiły się, że ich koleżanka Iwona będzie dla nich „powietrzem”, bo nie dała ściągnąć na przyrodzie. (izolowanie)
Kaśka spaceruje z Izą w czasie przerwy po korytarzu szkolnym. Michał idzie do sklepiku. Zaczepia się o leżący plecak i potrąca dziewczyny, ale je przeprasza. (nie jest to agresja)
Zenek stoi pod sklepikiem szkolnym po pączka. Podbiegają do niego koledzy z klasy Sylwek i Krzysiek i mówią:
Pokaż, ile masz „kasy”?
O! Pięć złotych. Nieźle stoisz. Więc teraz będziesz dobrym kolegą i podzielisz się z nami.
Po czym zabierają z ręki 2 złote i odchodzą. (kradzież, wymuszanie)
Waldek z kolegą spotkali po lekcjach Antka z III a. Kazali mu przynieść na jutro 5 zł. Jeżeli nie przyniesie nie ma wstępu do szkoły. A jeżeli powie o tym komuś to... (wymuszanie, zastraszanie)
. Odmawianie w sytuacji namawiania do agresji. Ponoszenie odpowiedzialności za własne czyny.
Informujemy uczniów, że za soje zachowanie każdy sam ponosi odpowiedzialność.
Mówimy, że ... czasami nasz kolega czy koleżanka namawia nas do czegoś złego. Każdy z nas, czy dziecko, czy dorosły powinien jednak wiedzieć, że za swój czyn poniesie konsekwencje niezależnie od tego czy był to pomysł jego czy kogoś innego. Dzieci nie powinny dać się sobą sterować, zwłaszcza wtedy, gdy ktoś namawia je do czegoś niedobrego np. zachowania agresywnego. Aby łatwiej radzić sobie, gdy ktoś nas do tego namawia przećwiczymy to sobie w scenkach. Do odegrania scenek poproszę chętnych uczniów. Przyjmijmy też zasadę, że w pierwszej wersji naszej dramy namawiana osoba lub osoby zgodzą się na udział w sytuacji agresji. Wówczas po odegraniu porozmawiamy o konsekwencjach takiego zachowania. W drugiej natomiast wersji namawiana osoba lub osoby odmówią udziału w sytuacji agresji. Zanim jednak przejdziemy do odgrywania scenek powiem wam o ważnych zasadach odmawiania.
Powinniśmy starać się tak odmawiać, aby nie obrazić drugiej osoby
Możemy odmówić nie podając przyczyny odmowy
Możemy odmówić proponując koleżance inny pomysł spędzenia czasu: pójście na
lody, obejrzenie ciekawego filmu, grę w piłkę......
Po odegraniu scenek należy porozmawiać z uczniami o konsekwencjach za popełnione czyny
Przykładowe scenki:
„Stary żydowski cmentarz”. Dwóch kolegów ze starszej klasy zaczepia cię w parku. Pokazują ci farbę w spray’u i proponują, żebyś poszedł z nimi popisać coś na murze starego żydowskiego cmentarza.
Konsekwencje
rodzice będą z dzieckiem wezwani na policję. Sprawa może skończyć się w sądzie
rodzice będą zmuszeni odnowić mur cmentarza (bardzo kosztowne)
...
nati175