Tabletki o przedłużonym działaniu
Wg FPVII – o zmodyfikowanym uwalnianiu (o przedłużonym uwalnianiu)
Cel
§ zapewnienie stałego stężenia terapeutycznego substancji leczniczej w organizmie chorego przez dłuższy czas (8-12h, a nawet 24h)
§ eliminacja kilkakrotnego przyjmowania leku w ciągu dnia (w pracy) lub w nocy
§ zmniejszenie sumarycznej dawki leku w ciągu doby
§ ograniczenie działania niepożądanego leku
tabletka lub kapsułka
o niemodyfikowanym uwalnianiu o modyfikowanym uwalnianiu
stężenie leku we krwi ßstężenie terapeutyczne czas
§ substancje o krótkim czasie półtrwania (1-6h) stosowane w chorobach przewlekłych”
o choroby serca
o choroby naczyń wieńcowych
o cukrzyca
o choroby przewodu pokarmowego
o choroby psychiczne
§ o dłuższym okresie biologicznego półtrwania (np. diazepam, chlordiazepoksyd)
W cyklu dobowym w godzinach 6.00–12.00 występuje 46 % niedokrwień mięśnia sercowego
Ocena efektów działania
§ skutki doraźne (zmniejszenie objawów subiektywnych i obiektywnych, ostrych epizodów)
§ skutki odległe (zmniejszenie nawrotów, śmiertelności)
§ skutki pośrednie (zmniejszenie uszkodzeń i powikłań ze strony innych narządów)
Dodatkowe korzyści kliniczne
§ całodobowa ochrona mięśnia sercowego
§ szczególna ochrona mięśnia sercowego w godzinach porannych
§ lepsza współpraca z chorym
Postać leku o przedłużonym uwalnianiu – niewskazana dla substancji wykazujących małą rozpiętość pomiędzy dawką leczniczą a toksyczną.
Wyjątki:
§ nitrogliceryna
§ atropina
§ skopolamina
ü przedłużone działanie leku – spowolnienie uwalniania substancji leczniczej
ü uwalnianie zachodzi na całej długości przewodu pokarmowego (w ciągu kilkunastu godzin)
o „o przedłużonym działaniu”
o „o przedłużonym uwalnianiu” à poprawniejsza nazwa
zawarta jest odpowiednio większa dawka substancji leczniczej niż w formie szybko uwalniającej
przypadkowe natychmiastowe uwolnienie całej dawki (np. na skutek uszkodzenia otoczki) może zagrażać życiu chorego
Metody otrzymywania:
§ powlekanie
§ inkorporowanie
§ kompleksowanie
§ wiązanie substancji leczniczej na jonitach
Þ kryształy substancji leczniczej, granulaty, tabletki
Þ dzieli się na kilka części
o jednej z nich nie pokrywa się – substancja lecznicza rozpuszcza się natychmiast – dawka inicjująca
o na następne – otoczki różnej grubości z tej samej rozpuszczalnej substancji powlekającej (np. metyloceluloza, poliwidon, makrogole) – substancja lecznicza rozpuszcza się w różnym czasie – dawka podtrzymująca
o powlekanie substancjami rozpuszczającymi się, w zależności od pH, w różnych odcinkach przewodu pokarmowego
o polimery nierozpuszczalne w przewodzie pokarmowym – uwalnianie odbywa się na drodze dyfuzji
Tabletki powlekane zawierają w otoczce porofory
Þ związki, które ulegają rozpuszczeniu lub pęcznieją w różnych odcinkach przewodu pokarmowego
zwiększają przepuszczalność otoczki
nie maleje szybkość uwalniania (mimo ubytku substancji leczniczej)
Þ rozpuszczalne w soku żołądkowym: kryształy samej substancji leczniczej, Eudragit E; pęczniejące: skrobia
Þ rozpuszczalne w jelicie cienkim: octanoftalan celulozy, Eudragit L i S
Þ ulegające trawieniu w okrężnicy: celuloza mikrokrystaliczna, polimery z grupami azowymi
Þ zwiększenie substancji leczniczej w nośniku opóźniającym uwalnianie
§ hydrofilowym
§ lipofilowym
§ nierozpuszczalnym w przewodzie pokarmowym
o systemy matrycowe
§ tabletki wielowarstwowe (2-, 3-warstwowe)
§ tabletki płaszczowe (dry coat)
§ tabletka w tabletce
Nośniki hydrofilowe:
o metyloceluloza
o karmeloza sodu
o hypromeloza
o alginiany
o eter galaktozy z mannitolem
o polimery kwasu akrylowego
o śluz roślinny
Þ prasowanie mieszaniny substancji leczniczej z nośnikiem
Þ prasowanie inkorporowanego granulatu
Mechanizm uwalniania substancji leczniczej z tabletki utworzonej z polimeru hydrofilowego, pęczniejącego w środowisku przewodu pokarmowego
- nierozpuszczona substancja lecznicza - rozpuszczona substancja lecznicza
uwalnianie substancji leczniczej
Na nośnikach hydrofilowych – matryce pęczniejące:
o Nitroglicerinum prolongatum (triazotan glicerylu)
o Euphyllin CR retard (teofilina)
o Theospirex retard (teofilina)
· Eudragit R1/RS
o Theovent (teofilina)
o Blocalcin retard (diltiazem)
o Majamil prolognatum (diklofenak)
· Żelatyna
o Cornifar retard (nifedypina)
Tabletki dwuwarstwowe (duplex)
Rdzeń może być izolowany otoczką dojelitową
Tabletki dwuwarstwowe:
butylek