I
Koszt zgodności (cost of conformance, COC)
wewnętrzny (integralny) koszt w pełni efektywnego dostarczenia produktów lub usług według deklarowanych standardów za pośrednictwem podanego, określonego procesu.
Koszt niezgodności (cost of nonconformance, CONC)
koszt straconego czasu, materiałów i możliwości (zasobów) związany z procesem w zakresie otrzymania, produkcji, dostawy i naprawy towarów i usług nie zadowalających.
Koszt procesu
koszt totalny zgodności i niezgodności w odniesieniu do danego procesu.
n Koszt faktyczny – koszt, którego odrębna identyfikacja i zarejestrowanie są wymagane przez system finansowy organizacji,
n Koszt syntetyczny – koszt nie identyfikowany i nie rejestrowany jako odrębny koszt faktyczny, ale wyprowadzony na jasno określonych zasadach z dostępnych danych, np. ilość godzin poświęcona na wykonanie zadania x stawka godzinowa.
Powody niepowodzenia systemu kosztów jakości
n Pominięcie działu księgowości ze względu na brak zainteresowania jego pracowników współdziałaniem w zakresie systemu kosztów jakości.
n Domaganie się przez dział jakości nie wyodrębniania spornych kosztów.
n Upowszechnienie przez zespół działu jakości uzyskanych wyników bez wcześniejszego zapoznania z nimi kierownictwa wydziałów podlegających badaniom.
n Nieprzekazywanie środków na podejmowanie dodatkowych działań prewencyjnych.
n Brak starań o uzyskanie danych potrzebnych do identyfikacji powodów występowania problemów.
n Nieuwzględnienie różnorodności wydziałów powodujące dokonywanie niesprawiedliwych
porównań.
n Oczekiwanie, że same publikacje wyników wpłyną na poprawę jakości.
n Koncentracja na uzyskiwanych wynikach.
n Skłonność działu jakości, traktującego system jako swój własny, do przejmowania pełnej jego obsługi i kontroli.
II
Przekrój rodzajowy - model kosztów jakości PAF
n koszty prewencji (prevention cost) – są to koszty działań mające na celu uniknięcie wadliwości lub koszty doskonalenia jakości; są to koszty działań mających na celu uniknięcie wadliwości lub koszty doskonalenia jakości.
n koszty oceny (appraisal cost) – koszty badania, kontroli; sprawdzenie, czy są spełnianie wymagania jakościowe; koszty badania, kontroli sprawdzenie, czy są spełniane wymagania jakościowe.
n koszty błędów (failure cost) – koszty wynikające z niespełnienia wymagań.koszty wynikające z niespełnienia wymagań,
Relacje pomiędzy podejściami do kosztów jakości – tradycyjnym (PAF) i przez koszty procesu
n wiele kosztów można uzasadnić jako pasujące do którejkolwiek z tych trzech kategorii.
Przykładowo:
sprawdzanie projektu może być kosztem zapobiegania; zasadniczo czynność ta należy jednak do etapu sprawdzania, może więc być jako taka traktowana jako koszt szacowania; kiedy jest
jednak wprowadzona dla wychwytywania ewentualnych wad projektu we wczesnych fazach, może być traktowana jako koszt niepowodzenia;
n przydzielenie kosztów do zapobiegania, szacowania lub niepowodzenia odwraca uwagę od faktycznych celów sporządzania raportów kosztów, którymi powinno być nieustające dążenie do uzyskiwania mniejszych kosztów;
Koszty utraconych możliwości (koszty alternatywne)
różnica pomiędzy obecnymi przychodami a przychodami potencjalnymi (które mogłyby zaistnieć jeżeli produkty i usługi byłyby dobrej jakości).
Model kosztów jakości :: wewnętrzne, zewnętrzne
– wewnętrznie poprzez redukcję zakłóceń procesu i uszkodzeń wyrobu, strat w materiałach i czasie albo,
– zewnętrznie poprzez redukcję wad produktów, kosztów odszkodowania w ramach gwarancji i rękojmi oraz kosztów utraconych klientów i rynków.
III
Model PAF Przykłady :
Koszty prewencji:- koszty planowania jakości nowych i modernizowanych wyrobów, koszty poprawy jakości produkowanych wyrobów koszty planowania i sterowania jakością koszty szkoleń
Koszty oceny – koszty z zakupem urządzeń, zmian technicznych koszty kontroli wyrobów koszty prowadzonej kontroli własnych wyrobów w trakcie produkcji
Koszty nieprawidłowości zewnętrznych – koszty reklamacji i napraw gwarancyjnych
Koszty zwrotów nieprzyjętych produktów
Koszty nieprawidłowości wewnętrznych – koszty braków wewnętrznych koszty wymian napraw poprawek sortowania koszty wykrywania i usuwania usterek oraz ustalenia przyczyn ich powstania koszty ponownie prowadzonych kontroli i badań materiałów które wcześniej uznane zostały za wadliwe a następnie przerobione(naprawione)
n koszty jakości dobre – kwoty wydatkowane na zapewnienie, że poziom świadczonych usług czy dostarczanych produktów spełni lub przewyższy oczekiwania klientów, czyli są to kwoty wydatkowane na sprawność ogółu procesów gospodarczych; zaliczyć tutaj można np.: szkolenia, planowanie, właściwy przepływ informacji, efektywne konstruowanie procesów;
n koszty jakości złe – koszty, których można by uniknąć, gdyby produkty i procesy były perfekcyjne; to koszty niewłaściwego wykonawstwa i wynikające z tego koszty ponownego wykonania, a także koszty inspekcji i usunięcia usterek.
Funkcje rachunku kosztów jakości
n funkcja informacyjna – zbieranie i agregacja danych,
n funkcja analityczna - dostarczanie informacji umożliwiających przeprowadzenie analizy poziomu i dynamiki w czasie kosztów jakości według grup kosztów i miejsc ich powstania,
n funkcja optymalizacyjna,
n funkcja motywacyjna - ustalanie jakościowych mierników dokonań poszczególnych ośrodków odpowiedzialności oraz stworzenie systemu bodźców finansowych i nie finansowych, które by stymulowały do pożądanych zachowań.
n funkcja kontrolna - dostarczanie informacji kosztowych umożliwiających dokonanie oceny stopnia wykonania przez ośrodki odpowiedzialności podstawowych zadań jakościowych oraz
wykorzystanie postawionych do dyspozycji środków finansowych na realizację tych zadań
Rachunek kosztów jakości powinien dostarczać informacji na temat:
n wielkości kosztów, ich struktury, dynamiki rozwoju, miejsca powstania.wiedząc gdzie i jakie koszty powstają możemy szukać przyczyny takiego stanu rzeczy a poprzez to wpływać na ich obniżenie
Koszty jakości wg. Normy ISO- efektywność wykorzystanych zasobów, BS- są poświęcone kosztom jakości.
Koszty zgodności COC- wewnętrzny integralny koszt w pełni efektywnego dostarczenia produktów lub usług wg. Deklarowanych standardów za pośrednictwem podanego, określonego procesu koszt efektywny w 100% nie ważne czy jest to proces istotny czy też nie.
Koszty niezgodności CONC- koszty straconego czasu materiałów i możliwości (zasobów )związany z procesem w zakresie otrzymania produkcji dostawy i naprawy towarów i usług niezadowalających.
tekno-inez